Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sultanzade Civankapıcıbaşı Mehmed Paşa (d. 1603 - ö. Temmuz 1646) Osmanlı Padişahı Sultan İbrahim saltanatında 31 Ocak 1644 - 17 Aralık 1645 tarihleri arasında bir yıl on ay on yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
| Sultanzade Civankapıcıbaşı Mehmed Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 31 Ocak 1644 - 17 Aralık 1645 | |
| Hükümdar | İbrahim |
| Yerine geldiği | Kemankeş Kara Mustafa Paşa |
| Yerine gelen | Nevesinli Salih Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | yak. 1603 |
| Ölüm | Temmuz 1646 Girit |
Hayatı
Sultanzade Civankapıcıbaşı Mehmed Paşa yaklaşık 1603 tarihinde doğmuştur. Babası Damat Rüstem Paşa'nın torunlarından olan Abdurrahman Bey'di. Annesi Ayşe Hanım Sultan Cığalzade Sinan Paşa'nın kızıydı. Babasının Osmanlı hanedanına yakın bağlantısı nedeni ile "Sultanzade" lakabı ile anılmıştır. Sarayda Enderun'da eğitim gördükten sonra genç yaşta iken Sultan II. Osman'ın Lehistan seferi sırasında kapıcıbaşı olup saraydan çıkmıştır. Bu nedenle "Civankapıcıbaşı" adıyla şöhret yapmıştır.
1630'da kubbe veziri oldu. Fakat Ekim 1633'te sefer hazırlıkları sırasında ihmali görüldüğünden Rodos'a sürgüne gönderildi. Sonra afedildi ve 1637'de Mısır valisi olarak görevlendirildi. Orada üç yıl kaldıktan sonra Osmanlı Padişahı İbrahim döneminde İstanbul’a döndü ve yine kubbe veziri oldu. 1641 yılında Silistre Beylerbeyi olarak atandı ve 1637'den beri Kazak işgalindeki Azak Kalesi'nin geri alınmasıyla görevlendirdi. Mehmed Paşa 1642 yılındaki sefer sonucunda Azak'ı kurtarmayı başardı.
1643 yılında İstanbul'a döndüğünde kendisini sadrazamlığına rakip gören sadrazam Kara Mustafa Paşa tarafından İstanbul'dan uzaklaştırmak için Şam valisi görevi verildi.
Aynı yıl Sadrazam Kara Mustafa Paşa'nın azledilip idam edilmesinden sonra 16 Ocak 1644'te sadrazam olarak görevlendirildi ve mühr-ü humayun Şam'a gönderildi. Şam'dan dönüşü uzun sürüp göreve Mart 1644'te başladı. Sadrazamlık döneminde Cinci Hoca'nın Sultan İbrahim'e en çok etkili olduğu döneme rastladı. Sultanzade Mehmed Paşa'da kendinden önce gelen Kara Mustafa Paşa gibi azledilip idam edilmemek için Sultan İbrahim'e dalkavukluk yapmayı tercih etmiş ve Cinci Hoca'nın Sultan'a olan etkisini olduğu gibi kabul etmişti. Sultanzade Mehmed Paşa'nın dalkavuk tutumu Sultan İbrahim tarafından bile hissedildiği bildirilmektedir.
Naima Tarihi bu tutumlarını göstermek için şu geçrek olayları anlatmaktadır:
Sultan İbrahim bir gün sadrazama dönüp "Lalam Mustafa Paşa bazen bana itiraz ederdi ve bu iş doğru değildir derdi. Senden hiç böyle bir söz işitmedim. Bunun sebebi nedir?" demiş.
Buna Sultanzade Mehmet Paşa'nın cevabı şöyle olmuştur: "Siz yeryüzünün halifesi ve Allah'ın dünyada gölgesisiniz. Kalbinize sunuh eden şeyler ilham-ı rabbanidir. Sözle ve fiil ile sizden hata olmaz ki itiraza mahal ola. Görünüşte muvaffik değil gibi görünen işlerin altında bir hikmet vardır. O bize malum değildir."
Bundan sonra kendisinin delice hareketlerine karşı itiraz edenlere Sultan İbrahim:"Benden hata şudur etmez. Öyle görünse de altında bir hikmet vardır. Bana lalam söyledi. Siz bilmemezsiniz." dermiş.
Bir gün ecdadının Medine'ye gönderdiği mücevherlerin geri getirilmesini isteyen Sultan İbrahim sadrazama şöyle başlayan bir hatt-ı humayun göndermiştir:
Bre mütevelli yapılı kodos. Bre karpuz kıyafetli pezevenk
Sultanzade Mehmet Paşa 1644 günü divan-ı hümayun toplantısına başkanlık etmekte iken hiç beklemediği bir anda kendisinden mühr-ü hümayun geri alındı. Sadrazamlıkta 20 ay kadar kalmıştı. Önce sadrazamlık Hanya fatihi eski kaptan-i derya Silahdar Yusuf Paşa'ya verilmek istendi. Ama Silahdar Yusuf Paşa sadrazamlık görevini üzerine almaktan sultanin tum israrina rağmen çekindi. Bunun üzerine divan toplantısinda bulunan defterdar Nevesinli Salih Paşa'ya onu arzodasına davet eden bir haber gönderildi. O buna uyarak arz odasına geldiğine kendisine mühr-ü humayun verilerek sadrazam görevine getirildi.
Sultanzade Mehmet Paşa'ya Girit serdarlığı görevi verilip birkaç sancak da kendine arpalık olarak verildi. Sultanzade Girit'e donanma ve kaptan-i derya Kara Musa Paşa eşliğinde gōtürüldü. Girit'e vardığında hasta oldu. Temmuz 1646'da orada iken hayatını kaybetti. Öldüğünde yaşı 50'ye yaklaşmıştı.
Cenazesi Girit'ten Üsküdar'a nakledilerek Hudâi Tekkesi yakında annesi Ayşe Hanım Sultan mezarının yanına defnedildi. Yaşı 50'ye yaklaşmıştı.
Değerlendirme
Sicill-i Osmani onu şöyle değerlendirmektedir:
sıcak kanlı, yumuşak huylu ve güler yüzlüydü
Buna karşılık Uzunçarşılı Sultanzade Mehmet Paşa'ye karşı çok serttir:
Zevk ve sefaya meclub, riyakar, karektersiz bir vezirdi. Sultan İbrahim'i çılgınca harekete teşvik (etmekte idi). Her hafta padişaha ağır hediyeler takdimini adet haline getirmişti. Kendi verdiklerini çıkarmak üzere memuriyete tayinlerinden lüzumundan fazla caizeler alır(dı). Bunları az zamanda azleder yenilerini tayin ederdi.
Günümuz Osmanlılar Ansiklopedisi ise onu şöyle değerlendirir:
Zevk ve sefaya düşkün olan Mehmet Paşa'nın riyakar, kıskanç ve şahsiyeti oturmamış bir kişi olduğu kaydedilmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (6. Baskı 2011) ) say.391-393
- ^ Ayhan Buz,(2009) Osmanlı Sadrazamları, Neden Kitap, İstanbul, s.99
- ^ Naima Tarihi,... C.4 s. 94-196
- ^ Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.IV say.161-162 [1]
- ^ Alper, Omer Mahir, "Mehmed Paşa (Sultanzade, Civankapıcıbaşı)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, C.2 s.172, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.
Dış kaynaklar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVİİ. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (6. Baskı 2011) ) say.391-393
- Alper, Ömer Mahir, (1999) "Mehmed Paşa (Sultanzade, Cıvankapıcıbaşı)", Yaşamlarıyla ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi Ç.2 ş.172 İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş.
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5,
Dış bağlantılar
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.IV say.161-162 Online: [2]
- Danışmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi, Online: [3]18 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Kemankeş Kara Mustafa Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 31 Ocak 1644 - 17 Aralık 1645 | Sonra gelen: Nevesinli Salih Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sultanzade Civankapicibasi Mehmed Pasa d 1603 o Temmuz 1646 Osmanli Padisahi Sultan Ibrahim saltanatinda 31 Ocak 1644 17 Aralik 1645 tarihleri arasinda bir yil on ay on yedi gun sadrazamlik yapmis bir Osmanli devlet adamidir Sultanzade Civankapicibasi Mehmed PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 31 Ocak 1644 17 Aralik 1645Hukumdar IbrahimYerine geldigi Kemankes Kara Mustafa PasaYerine gelen Nevesinli Salih PasaKisisel bilgilerDogum yak 1603Olum Temmuz 1646 GiritHayatiSultanzade Civankapicibasi Mehmed Pasa yaklasik 1603 tarihinde dogmustur Babasi Damat Rustem Pasa nin torunlarindan olan Abdurrahman Bey di Annesi Ayse Hanim Sultan Cigalzade Sinan Pasa nin kiziydi Babasinin Osmanli hanedanina yakin baglantisi nedeni ile Sultanzade lakabi ile anilmistir Sarayda Enderun da egitim gordukten sonra genc yasta iken Sultan II Osman in Lehistan seferi sirasinda kapicibasi olup saraydan cikmistir Bu nedenle Civankapicibasi adiyla sohret yapmistir 1630 da kubbe veziri oldu Fakat Ekim 1633 te sefer hazirliklari sirasinda ihmali goruldugunden Rodos a surgune gonderildi Sonra afedildi ve 1637 de Misir valisi olarak gorevlendirildi Orada uc yil kaldiktan sonra Osmanli Padisahi Ibrahim doneminde Istanbul a dondu ve yine kubbe veziri oldu 1641 yilinda Silistre Beylerbeyi olarak atandi ve 1637 den beri Kazak isgalindeki Azak Kalesi nin geri alinmasiyla gorevlendirdi Mehmed Pasa 1642 yilindaki sefer sonucunda Azak i kurtarmayi basardi 1643 yilinda Istanbul a dondugunde kendisini sadrazamligina rakip goren sadrazam Kara Mustafa Pasa tarafindan Istanbul dan uzaklastirmak icin Sam valisi gorevi verildi Ayni yil Sadrazam Kara Mustafa Pasa nin azledilip idam edilmesinden sonra 16 Ocak 1644 te sadrazam olarak gorevlendirildi ve muhr u humayun Sam a gonderildi Sam dan donusu uzun surup goreve Mart 1644 te basladi Sadrazamlik doneminde Cinci Hoca nin Sultan Ibrahim e en cok etkili oldugu doneme rastladi Sultanzade Mehmed Pasa da kendinden once gelen Kara Mustafa Pasa gibi azledilip idam edilmemek icin Sultan Ibrahim e dalkavukluk yapmayi tercih etmis ve Cinci Hoca nin Sultan a olan etkisini oldugu gibi kabul etmisti Sultanzade Mehmed Pasa nin dalkavuk tutumu Sultan Ibrahim tarafindan bile hissedildigi bildirilmektedir Naima Tarihi bu tutumlarini gostermek icin su gecrek olaylari anlatmaktadir Sultan Ibrahim bir gun sadrazama donup Lalam Mustafa Pasa bazen bana itiraz ederdi ve bu is dogru degildir derdi Senden hic boyle bir soz isitmedim Bunun sebebi nedir demis Buna Sultanzade Mehmet Pasa nin cevabi soyle olmustur Siz yeryuzunun halifesi ve Allah in dunyada golgesisiniz Kalbinize sunuh eden seyler ilham i rabbanidir Sozle ve fiil ile sizden hata olmaz ki itiraza mahal ola Gorunuste muvaffik degil gibi gorunen islerin altinda bir hikmet vardir O bize malum degildir Bundan sonra kendisinin delice hareketlerine karsi itiraz edenlere Sultan Ibrahim Benden hata sudur etmez Oyle gorunse de altinda bir hikmet vardir Bana lalam soyledi Siz bilmemezsiniz dermis Bir gun ecdadinin Medine ye gonderdigi mucevherlerin geri getirilmesini isteyen Sultan Ibrahim sadrazama soyle baslayan bir hatt i humayun gondermistir Bre mutevelli yapili kodos Bre karpuz kiyafetli pezevenk Sultanzade Mehmet Pasa 1644 gunu divan i humayun toplantisina baskanlik etmekte iken hic beklemedigi bir anda kendisinden muhr u humayun geri alindi Sadrazamlikta 20 ay kadar kalmisti Once sadrazamlik Hanya fatihi eski kaptan i derya Silahdar Yusuf Pasa ya verilmek istendi Ama Silahdar Yusuf Pasa sadrazamlik gorevini uzerine almaktan sultanin tum israrina ragmen cekindi Bunun uzerine divan toplantisinda bulunan defterdar Nevesinli Salih Pasa ya onu arzodasina davet eden bir haber gonderildi O buna uyarak arz odasina geldigine kendisine muhr u humayun verilerek sadrazam gorevine getirildi Sultanzade Mehmet Pasa ya Girit serdarligi gorevi verilip birkac sancak da kendine arpalik olarak verildi Sultanzade Girit e donanma ve kaptan i derya Kara Musa Pasa esliginde gōturuldu Girit e vardiginda hasta oldu Temmuz 1646 da orada iken hayatini kaybetti Oldugunde yasi 50 ye yaklasmisti Cenazesi Girit ten Uskudar a nakledilerek Hudai Tekkesi yakinda annesi Ayse Hanim Sultan mezarinin yanina defnedildi Yasi 50 ye yaklasmisti DegerlendirmeSicill i Osmani onu soyle degerlendirmektedir sicak kanli yumusak huylu ve guler yuzluydu Buna karsilik Uzuncarsili Sultanzade Mehmet Pasa ye karsi cok serttir Zevk ve sefaya meclub riyakar karektersiz bir vezirdi Sultan Ibrahim i cilginca harekete tesvik etmekte idi Her hafta padisaha agir hediyeler takdimini adet haline getirmisti Kendi verdiklerini cikarmak uzere memuriyete tayinlerinden luzumundan fazla caizeler alir di Bunlari az zamanda azleder yenilerini tayin ederdi Gunumuz Osmanlilar Ansiklopedisi ise onu soyle degerlendirir Zevk ve sefaya duskun olan Mehmet Pasa nin riyakar kiskanc ve sahsiyeti oturmamis bir kisi oldugu kaydedilmektedir Kaynakca a b c Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu 6 Baski 2011 ISBN 975 16 0014 6 say 391 393 Ayhan Buz 2009 Osmanli Sadrazamlari Neden Kitap Istanbul s 99 ISBN 978 975 254 278 5 Naima Tarihi C 4 s 94 196 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari C IV say 161 162 1 Alper Omer Mahir Mehmed Pasa Sultanzade Civankapicibasi 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi C 2 s 172 Istanbul Yapi Kredi Kultur Yayincilik A S ISBN 975 08 0071 01 Dis kaynaklarUzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu 6 Baski 2011 ISBN 975 16 0014 6 say 391 393 Alper Omer Mahir 1999 Mehmed Pasa Sultanzade Civankapicibasi Yasamlariyla ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi C 2 s 172 Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S ISBN 975 0800710 Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN978 975 254 278 5 Dis baglantilarMehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C IV say 161 162 Online 2 Danismend Ismail Hami 2011 Izahli Osmanli Tarihi Kronolojisi 6 Cilt Istanbul Dogu Kutuphanesi ISBN 9789944397681 Online 3 18 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Siyasi goreviOnce gelen Kemankes Kara Mustafa Pasa Osmanli Sadrazami 31 Ocak 1644 17 Aralik 1645 Sonra gelen Nevesinli Salih Pasa