Azak Kalesi, Azak Denizi'nde Don Nehri'nin Karadeniz'e döküldüğü noktada kurulan, 17. ve 18. yüzyıllarda Osmanlı Devleti ve Rusya Çarlığı (1721'den sonra Rus İmparatorluğu) arasında birçok mücadeleye sahne olmuş kale. Günümüzde kalenin kalıntısı Rusya'nın Rostov Oblastı'na bağlı Azak şehrinin limanın güneyinde ve şehir merkezi olan Petrovskaya Meydanı'nın kuzeybatısında bulunmaktadır. Azak şehri de yanı başındaki Rostov-na-Donu şehrinin ve limanının gelişmesiyle geçmişteki önemini yitirmiştir.
Tarihi
Daha önceleri "Tana" adıyla bilinen Azak, XIII. yüzyıldan itibaren Karadeniz ticaretinin en önemli kenti haline geldi. Aynı yüzyılda Altınordu egemenliğne giren kale 1395'te Timur tarafından yıkıldı. Cenevizliler tarafından yeniden inşa edilen kale 1475'e kadar bu deniz gücün elinde kaldı.
Azak Kalesi II. Mehmet döneminde, 1475 yılında Gedik Ahmet Paşa'nın komutasındaki Kırım seferi sırasında ele alındı ve buradaki Ceneviz kolonilerine son verildi.
1637'de Kırım'da başgösteren karışıklıklardan faydalanan Don Kazakları, Rusya Çarlığı'nın da yardımıyla kaleyi ele geçirdilerse de Osmanlı Padişahı İbrahim'in (1640-48) Rusya Çarlığı'na verdiği ültimatoma savaşla karşı veremeyecek durumda olan Rusya Çarlığı, 1642'de kaleyi teslim etti.
İkinci Viyana Kuşatması'nı (1683) takip eden savaşlar sırasında Osmanlı Devleti'nin birçok cephede harp halinde olmasından faydalanmak isteyen Rus Çarı I. Petro 1695 yılında ani bir baskınla kaleyi almak istediyse de onbeşbin deniz, altmışbin kara askeri ve üç yüz toptan mürettep Rusya Çarlık ordusu Azak Sancakbeyi Mustafa Bey'in ve takviyeye gelen Trabzon Beylerbeyi Ali Paşa'nın emri altındaki Osmanlı ordusu karşısında ağır kayıplar vererek doksan altı günlük bir kuşatmadan sonra geri çekildi.
1695-96 kışını Don Nehri üzerindeki Voronej kentinde kurulan tersanede nehir donanması oluşturmakla geçiren ve kalenin bulunduğu bölgeye daha büyük yığınak yapan Çar I. Petro komutasındaki ordu 3 Haziran 1696'da taarruza geçti. İki aydan fazla bir süre dayanan Osmanlı kuvvetleri 6 Ağustos 1696'da teslim oldu.
Büyük Kuzey Savaşı sırasında Osmanlı Ordusu tarafından kuşatılan I. Pedro, müzakerede kalenin Osmanlı Devleti'ne geri verilmesini kabul etti.
1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı'nı kazanan Rusya Çarlığı, 13 Haziran 1700 tarihinde imzalanan İstanbul Antlaşması ile kaleyi aldı ve 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında Osmanlı ile Rus İmparatorluğu arasında imzalanan 21 Temmuz 1774 tarihli Küçük Kaynarca Antlaşması'nın 20. maddesinde sonsuza kadar Rusya'da kalacağı belirtildi.
Not
- ^ Küçük Kaynarca Antlaşması
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Azak Kalesi Azak Denizi nde Don Nehri nin Karadeniz e dokuldugu noktada kurulan 17 ve 18 yuzyillarda Osmanli Devleti ve Rusya Carligi 1721 den sonra Rus Imparatorlugu arasinda bircok mucadeleye sahne olmus kale Gunumuzde kalenin kalintisi Rusya nin Rostov Oblasti na bagli Azak sehrinin limanin guneyinde ve sehir merkezi olan Petrovskaya Meydani nin kuzeybatisinda bulunmaktadir Azak sehri de yani basindaki Rostov na Donu sehrinin ve limaninin gelismesiyle gecmisteki onemini yitirmistir Azak KalesiTarihiDaha onceleri Tana adiyla bilinen Azak XIII yuzyildan itibaren Karadeniz ticaretinin en onemli kenti haline geldi Ayni yuzyilda Altinordu egemenligne giren kale 1395 te Timur tarafindan yikildi Cenevizliler tarafindan yeniden insa edilen kale 1475 e kadar bu deniz gucun elinde kaldi Azak Kalesi II Mehmet doneminde 1475 yilinda Gedik Ahmet Pasa nin komutasindaki Kirim seferi sirasinda ele alindi ve buradaki Ceneviz kolonilerine son verildi 1637 de Kirim da basgosteren karisikliklardan faydalanan Don Kazaklari Rusya Carligi nin da yardimiyla kaleyi ele gecirdilerse de Osmanli Padisahi Ibrahim in 1640 48 Rusya Carligi na verdigi ultimatoma savasla karsi veremeyecek durumda olan Rusya Carligi 1642 de kaleyi teslim etti Ikinci Viyana Kusatmasi ni 1683 takip eden savaslar sirasinda Osmanli Devleti nin bircok cephede harp halinde olmasindan faydalanmak isteyen Rus Cari I Petro 1695 yilinda ani bir baskinla kaleyi almak istediyse de onbesbin deniz altmisbin kara askeri ve uc yuz toptan murettep Rusya Carlik ordusu Azak Sancakbeyi Mustafa Bey in ve takviyeye gelen Trabzon Beylerbeyi Ali Pasa nin emri altindaki Osmanli ordusu karsisinda agir kayiplar vererek doksan alti gunluk bir kusatmadan sonra geri cekildi 1695 96 kisini Don Nehri uzerindeki Voronej kentinde kurulan tersanede nehir donanmasi olusturmakla geciren ve kalenin bulundugu bolgeye daha buyuk yiginak yapan Car I Petro komutasindaki ordu 3 Haziran 1696 da taarruza gecti Iki aydan fazla bir sure dayanan Osmanli kuvvetleri 6 Agustos 1696 da teslim oldu Buyuk Kuzey Savasi sirasinda Osmanli Ordusu tarafindan kusatilan I Pedro muzakerede kalenin Osmanli Devleti ne geri verilmesini kabul etti 1676 1681 Osmanli Rus Savasi ni kazanan Rusya Carligi 13 Haziran 1700 tarihinde imzalanan Istanbul Antlasmasi ile kaleyi aldi ve 1768 1774 Osmanli Rus Savasi sonrasinda Osmanli ile Rus Imparatorlugu arasinda imzalanan 21 Temmuz 1774 tarihli Kucuk Kaynarca Antlasmasi nin 20 maddesinde sonsuza kadar Rusya da kalacagi belirtildi Not Kucuk Kaynarca Antlasmasi