Suluk Çor 8. Yüzyılda yaşamış bir Türgiş Kağanıdır. Emevi saldırılarına karşı yaptığı başarılı savaşlarla bilinir.
Suluk Çor | |
---|---|
Türkeş Devleti reisi | |
Hüküm süresi | 717-737 |
Önce gelen | Sakal Kağan |
Sonra gelen | Kut Çor |
Ölüm | 737-738 Suyab |
Çocuk(lar)ı | Kut Çor |
Dini | Tengricilik |
Arka plan
Türgiş Batı Göktürk Devletiinde On-ok adını alan aşiret grubu arasında oluşmuştu. Göktürklerin Çin yönetimi altına girdiği dönemde bağımsızlık kazanmış, İkinci Göktürk döneminde Bolçu Savaşı sonunda yeniden Göktürk yönetimine girmişti. Fakat bağlantı zayıftı ve Emevilerin Türkistan’a saldırdıkları dönemde Mavera-ün'nehir (Transoksanya) savunması Türgeşler’e düştü. Suluk Çor Kara Türgeş grubunda öne çıkmış bir savaşçıydı ve 716 veya 717 yılında Türgeşlarin başına geçti. Tang yönetimindeki Çin’in bir başka adayı desteklemesi üzerine bir iç savaş yaşandı ise de 719 da Çin de Suluk’un bölgedeki liderliğini kabul etmek zorunda kaldı.
Emeviler ile savaş
721-731 yılları arasında Suluk Çor Maveunnehr bölgesini işgal etmeye gelen Emevi ordularına karşı başarılı bir savunma yaptı. Ordusu Emevi ordusundan çok daha küçüktü. Fakat bölgeyi iyi tanıyor ve vur kaç savaşları ile Emevileri yıpratıyordu. Çok sayıda çarpışma olduysa da bunların en ünlüleri 724 teki Susuzluk Günü (veya Vakası) ve 731 deki Dar Geçit Muharebesi'dir (Waqʿat al-Shʿib) . İranlı tarihçi Taberî ‘ye göre bu son savaş Emeviler kuzeye yayılmalarının da önünü kesti.
Suluk Çor’un ölümü
Suluk’un başarılı savaşları kendine büyük ün kazandırmıştı. Bir prestij göstergesi olarak, hem Göktürk Kağanı, hem Tang (Çin) İmparatoru ve hem de Tibet İmparatorunun kızıyla evlenmişti. Ancak Emeviler karşısında kazandığı başarılardan sonra Çin ile ilişkilerini bozması hata oldu. 735 yılında Beşbalık kentini almak isterken yenildi. Diğer bazı yenilgilerden sonra 737 (veya 738) yılında akrabası Köl Çor (Baga Tarkan) tarafından öldürüldü.
Sulu Çor sonrası
Suluk Çor’dan sonra Türgeşler toparlanamadılar. Yerine oğlu Kut Çor geçtiyse de Kara Türgeşlerle rakip Sarı Türgeşler arasındaki rekabet sonucu Türgeş toprakları Karluklar tarafından ele geçirildi.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Suluk Cor 8 Yuzyilda yasamis bir Turgis Kaganidir Emevi saldirilarina karsi yaptigi basarili savaslarla bilinir Suluk CorTurkes Devleti reisiHukum suresi717 737Once gelenSakal KaganSonra gelenKut CorOlum737 738 SuyabCocuk lar iKut CorDiniTengricilikArka planTurgis Bati Gokturk Devletiinde On ok adini alan asiret grubu arasinda olusmustu Gokturklerin Cin yonetimi altina girdigi donemde bagimsizlik kazanmis Ikinci Gokturk doneminde Bolcu Savasi sonunda yeniden Gokturk yonetimine girmisti Fakat baglanti zayifti ve Emevilerin Turkistan a saldirdiklari donemde Mavera un nehir Transoksanya savunmasi Turgesler e dustu Suluk Cor Kara Turges grubunda one cikmis bir savasciydi ve 716 veya 717 yilinda Turgeslarin basina gecti Tang yonetimindeki Cin in bir baska adayi desteklemesi uzerine bir ic savas yasandi ise de 719 da Cin de Suluk un bolgedeki liderligini kabul etmek zorunda kaldi Emeviler ile savas721 731 yillari arasinda Suluk Cor Maveunnehr bolgesini isgal etmeye gelen Emevi ordularina karsi basarili bir savunma yapti Ordusu Emevi ordusundan cok daha kucuktu Fakat bolgeyi iyi taniyor ve vur kac savaslari ile Emevileri yipratiyordu Cok sayida carpisma olduysa da bunlarin en unluleri 724 teki Susuzluk Gunu veya Vakasi ve 731 deki Dar Gecit Muharebesi dir Waqʿat al Shʿib Iranli tarihci Taberi ye gore bu son savas Emeviler kuzeye yayilmalarinin da onunu kesti Suluk Cor un olumuSuluk un basarili savaslari kendine buyuk un kazandirmisti Bir prestij gostergesi olarak hem Gokturk Kagani hem Tang Cin Imparatoru ve hem de Tibet Imparatorunun kiziyla evlenmisti Ancak Emeviler karsisinda kazandigi basarilardan sonra Cin ile iliskilerini bozmasi hata oldu 735 yilinda Besbalik kentini almak isterken yenildi Diger bazi yenilgilerden sonra 737 veya 738 yilinda akrabasi Kol Cor Baga Tarkan tarafindan olduruldu Sulu Cor sonrasiSuluk Cor dan sonra Turgesler toparlanamadilar Yerine oglu Kut Cor gectiyse de Kara Turgeslerle rakip Sari Turgesler arasindaki rekabet sonucu Turges topraklari Karluklar tarafindan ele gecirildi Kaynakca L M Gumiliev Eski Turkler Ceviri D Ahsen Batur Selenge Yayinlari Istanbul 2003 975 7856 39 8 pp 429 431 S G Klyashtorny T I Sultanov Turkun uc bin yili Ceviri Ahsen Batur Selenge yayinlari Istanbul 2003 975 8839 03 9 p 109