Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sırp Despotluğu (Sırpça: Српска деспотовина, Srpska despotovina), Sırpların Osmanlı Devleti egemenliğine girmeden önce kurdukları son devlet. 1403 yılında Sırbistan Prensi Stefan Lazareviç'in kendisini despot ilan etmesiyle kurulmuş devlettir. Başkenti Belgrad'dır. 1459 yılında Osmanlı Devleti tarafından fethedilmiştir. 16. yüzyıl boyunca Macaristan Krallığı'nın koruyuculuğu altına alınmış daha sonra tamamen Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Sırbistan | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1402-1459 | |||||||||||||||||
 Bayrak | |||||||||||||||||
 1422'de Sırp Despotluğu | |||||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Sırpça | ||||||||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||||||||
| Despot | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Para birimi | Sırp Perperi | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Tarih
Köken
Prens Lazar Hrebelyanoviç 28 Haziran 1380'da I. Kosova Savaşı sırasında ölünce yerinde oğlu ve vârisi Stefan Lazareviç geçti. Stefan'ın reşit olmamasından dolayı annesi Prenses naipliğini üstlendi. Bilge ve diplomatik becerileri yüksek kadın I. Kosova Savaşı'nın ve Sultan I. Murad'ın savaş sırasından öldürülmesinin ardından gelişen kargaşa ortamında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı ülkesini savunmayı başardı. Osmanlı ile ilişkileri istikrara kavuşturmak adına kızı ve halefi Olivera'yı Sultan I. Bayezid ile evlendirdi.
Kaynaklara göre farklılık gösterse de 1390 veya 1391 de Kosova Savaşı'nın ardından Sırbistan, Osmanlı'nın vassalı haline geldi ve Stefan Lazareviç'in Sultan'ın istediği her savaşa katılım göstermesi zorunlu kılındı. Sözünde duran Stefan, Mayıs 1395'te Eflak prensi I. Mircea'ya karşı gerçekleştirilen Rovine Muharebesi'nde ve 1396'da Macar Kralı Sigismund'a karşı savaşılan Niğbolu Savaşı'nda Osmanlı saflarında yer aldı. Niğbolu Savaşı'nın ardından Sultan Bayezid, Stefan'ı savaş sırasında Macarların yanında saf tutan ve Kosova'da toprak sahibi olan Vuk Brankoviç'in toprakları ile ödüllendirdi.
Timur'un ordusunun Anadolu'ya gelmesinin ardından gerçekleşen Ankara Savaşı'ı sırasında Osmanlı birlikleri hezimete uğramış olsa da Stefan meydanı Bayezid'in bütün oğullarından sonra, Bayezid esir düşmeden hemen önce terk etti. Sırbistan'a dönüşü esnasında Stefan Konstantinapol'u ziyaret ederek Bizans İmparatoru II. Manuil Paleologos tarafından Despot olarak taç giydi. Despot unvanı normalde Bizans vassal devletlerine verilen bir unvan olsa da Bizans, Sırbistan'ı vassal olarak elde tutacak kadar güçlü değildi. Dolayısıyla Stefen bu unvanı sadece meşrutiyet ve kendini Roma İmparatorluğu'na dayandırmak için kullandı.
Stefan Lazareviç
Stefan; Vuk Brankoviç'in oğlu, yeğeni Durad Brankoviç ile halihazırda Konstantinapol'de ters düşmüş ve onu orda Bizans'a esir bırakmıştı. Dönüş yolunda ise kardeşi ile Tripolje civarında Brankoviçler tarafından baskına uğramıştı. Baskını başarıyla savuşturan kardeşler daha sonrasında Nobırda'da anlaşmazlığa düştü. Vuk oradan kaçıp Bazeyid'in kendini Rumeli'da Sultan ilan eden oğlu Süleyman Çelebi'ye sığındı.
Osmanlı'daki iç karışıklığa (Fetret Devri) güvenen Stefan 1404'te kendisini Belgrad, Mačva bölgesi ve Güvercinlik Kalesi ile ödüllendiren Macar Kralı Sigismund'un vassalı olmayı kabul etti. Böylelikle Stefan Dragutin'den beri Belgrad ikinci defa Sırbistan'ın başkenti oldu.
İlerleyen yıllarda Stefan genelde şahsi yaşamı ile ilgilendi. Kız kardeşi olan Bayezid'in dul düşen karısı Olivera'yı kurtarmaya çalıştı. 1404'te kardeşi Vuk ile süregelen savaşa son verdi. 1405'te Midilli'nin yöneticisi 'nun kızı ile evlendi. Yine aynı yıl annesi Milica vefat etti.
1408'de kardeşler tekrar çatışmaya başladı ve Vuk, Süleyman Çelebi ve Brankoviçlerle birlikte 1409'un başlarında saldırıya geçti. Belgrad'a dayanan birleşik orduya teslim olan Stefan, ülkenin güney bölümünü kardeşinin yönetimine kuzey bölümünü ise Osmanlı vassalığında yönetmeyi kabul etti. Rumeli'ye geçen Musa Çelebi ile Süleyman Çelebi arasında 1410'da Eyüp'te gerçekleştirilen muharebe esnasında Stefan, Musa'nın yanında yer aldı. Stefan'ı karşı tarafta savaştığı için gözden çıkaran Süleyman, Vuk ve Durad Brankoviç'in kardeşi Lazar'ı Stefan'dan önce Sırbistan'a varması için yollasa da ikisi de yolda Musa'nın sempatizanları tarafından öldürüldü. Stefan, Belgrad'a döndü ve kendisine İmparator II. Manuil Paleologos tarafından verilen despotluk unvanının hakları uyarınca ölen kardeşi Vuk'un topraklarını ilhak etti.
1410'da Macar Kralı Sigismund Bosna'nın kuzeydoğusuna sefere çıkıp buralarda kazanımlar elde etti ve yardımlarından dolayı Stefan'ı da Srebrenitsa ve çevresi ile ödüllendirdi.
Musa kendini Rumeli'de sultan ilan ettikten sonra 1412'de Sırplar üstüne sefer düzenlese de Stefan, Türkleri Kosova'da Nobırda yakınlarında yendi. Anadolu'da kendini Sultan ilan eden Mehmet Çelebi, Musa'yı püskürtmesinin ardından Stefan'ı Musa'ya karşı birleşmek için bir ittifaka davet etti. Stefan'ın yardımları ile Mehmet Çelebi, Rumeli'ye geçip kardeşini dağı yakınlarında Çamurlu Savaşı'nda mağlup etti ve savaş esnasında Musa öldü. Böylelikle Fetret Devri sona ermiş oldu. Ödül olarak Stefan'a Niş yakınlarındaki bazı bölgeler bırakıldı. Stefan'ın ölümüne kadarki gelecek 20 yılda Türk-Sırp ilişkileri dostane sürdürüldü.
28 Nisan 1421'de Stefan'ın günümüz Karadağ'sını yöneten yeğeni varisi olmadığı için topraklarını amcasına bırakarak öldü. Gerek bu şekilde miras yoluyla gerekse Türkler ve Macarlar tarafından ödüllendirilmeleriyle Sırplar etnik olarak çoğunluk olduğu yerlerin çoğunu kazanmış oldu.
1425'te Osmanlı, Sırplara saldırıp Morava Vadisinin güneyini ele geçirdi. Aynı anda durumdan yararlanmaya çalışan Bosna Kralı Srebrenitsa'yı ele geçirmeye çalışsa da başarılı olamadı. Despot Stefan, Sultan ile barış görüşmelerine başlayıp uzlaşma sağlayana dek savaş sürdü ve Sırp toprakları işgal edildi.
Sanatsal gelişim
Bir şair, düşünür ve sanatkar olan Stefan Lazereviç dönemi Sırbistan için sanatsal anlamda gelişmelerin yaşandığı bir dönemdi. Stefan'ın kendisi Orta Çağ Sırbistan edebiyatının büyük eseri Slovo ljubve ('Aşkın sözü') şiirini yazmış ve zamanın Balkanlarındaki en büyük kütüphaneyi toplamıştı.[]
Ekonomik istikrar
Osmanlı ve Macaristan arasında dengede ve istikrarda kalabilmeyi başarıp iki büyük devlet ile de dostane ilişkiler geliştiren Stefan, hükmü boyunca özelikle Srebrenitsa ve Nobırda'daki zamane Avrupa'sının en büyük gümüş madenlerinin de yardımıyla ülkesine ekonomik anlamda gelişmeler yaşattı. Öyle ki Belgrad onun devrinde yüz bin insanın yaşadığı büyük bir şehir oldu.
Vılkoğlu Brankoviç
İlk dönemi
Curac Brankoviç veya Durad Brankoviç olarak da adlandırılan Vılkoğlu Brankoviç, (Osmanlı kaynaklarında böyle adlandırılır) Stefan Lazareviç'in 1426'da veliaht 19 Haziran 1427'de amcasının ölümünün ardından ise Despot olarak taç giyen yeğenidir. Kendisi halihazırda despotluğun son 15 yılının en önemli ikinci figürü olup Bizans İmparatoru VIII. İoannis tarafından da onaylı bir despottur.
Stefan'ın ölümünün ardından Sırplar, Belgrad'ı tekrar Macar Krallığına teslim etse de Mačva bölgesini ellerinde tuttu. Başkentin kaybının ardından diğer başlıca şehirlerin Osmanlı'ya yakın olmasından dolayı başkent ilan etmek için fazla tehlikeli olduğunu düşünen Vılkoğlu, kendisine Tuna üzerine yeni bir başkent inşa ettirdi. Nispeten daha güvenli bir sınır olan Macar sınırında inşa edilen bu kaleye ise Semendire dendi. Semendire'nin 1428-30 arasındaki inşası özellikle Vılkoğlu'nun eşi 'nın adına pek çok tarihi yanlışa sebebiyet verdi. Jerina'nın Yunan asıllı olması ve kardeşlerinin yeni despot üzerinde fazla etkisinin bulunmasından dolayı halk tarafından sevilmeyerek şeytani olarak görüldü ve yeni bir başkentin tamamen onun kibrinden dolayı yapıldığı söylendi. Öyle ki halk şiirlerinde kendisinden (Lanetli Jerina) olarak bahsedildi.
1427 yazında despot olur olmaz Vılkoğlu bir Osmanlı savaşı ile karşı karşıya kaldı. Türkler Alacahisar, Niş ve Leskofça'yı alıp Topliçe bölgesinin neredeyse tamamına hakim oldu. Nobırda'da aynı şekilde kuşatılsa da alınamadı.
, Bosnalı soylu aile Zlatonosoviçiler ile Vukaşin Zlatonosoviç ve Sırp Despotluğu arasında bir işbirliği yürütüldüğü iddiayla soylu aileye Kasım 1430'da savaş açtı. Aile ile olan savaş Vukaşin'in ve tüm Zlatonosoviçlerin ölümü ile sonuçlansa da Sırplar ile bir çatışmaya sebebiyet verdi. 1433 baharında Vılkoğlu, Bosna'ya sefere çıkarak Usora bölgesini, ticaret merkezini ve Kalesi'ni fethetti.
Vılkoğlu 1433'te kuzeydeki komşuları ile ilişkileri daha da geliştirmek için Macaristan Kraliçesi'nin de yakın bir kuzeni olan ile kızı Katarina'yı evlendirdi. Diğer kızı Mara Brankoviç'in (Mara Hatun) ise II. Murad ile evliliği kararlaştırıldı. Bu karar 1433'te alınsa da Vılkoğlu evliliği Osmanlı kendisini 1435'te işgal ile tehdit edene kadar erteledi. Evliliği ardından Sultan Murad, Osmanlı İmparatorluğu ve Sırplar arasındaki barışın süreceği üzerine yemin etti.[]
Barış üzerine yeminler edilse de barış fazla uzun sürmedi. Osmanlı'ya bağlı akıncılar 1437'ye gelindiğinde Sırp sınır köylerine yağma harekâtları düzenlemeye başladı. Vılkoğlu saldırıların durması adına Osmanlı'ya Braniçevo Kasabası'nı bıraksa da barış 1438'te tekrar bozuldu. Bu seferse Sırplar sınırdaki ve köylerini ele geçirdi. İlişkiler bu şekilde sınır kasabalarının el değiştirmesi ile sürdü.
Geçici Osmanlı işgali
1439'da Sultan II. Murad'ın bizzat kendinin yönettiği bir ordu Sırbistan'a saldırdı. Saldırının ardından Despot Vılkığlu, Mayıs 1439'da Semendire'nin savunmasını oğlu ve kaynı 'a bırakarak Macaristan'a kaçtı. Semendire Kalesi üç ay direnebilip 18 Ağustos 1439'da düştü ancak Nobırda kuşatmaya 2 yıl boyunca direnip 27 Haziran 1441'de düştü. Bu noktada Despotluğun günümüz Karadağ'sı hariç tüm toprakları Türk egemenliğine girmiş oldu. Ancak bu bölge de Venedikliler ve Voyvoda tarafından kısa bir süre sonra alındı. Despotluğun son kaleleri ise Mart 1442'de düştü.
Osmanlı'nın bölgedeki ilk valisi İshak Bey'di. Kendisinin buradaki valiliği fazla uzun sürmemiş olup 1443'te yerine İshakoğlu İsa Bey tayin edildi.
Vılkoğlu Brankoviç'in tekrar tahta çıkışı
Vılkoğlu, Macaristan'da Macar liderler ile görüşüp Macarlardan (Yanoş Hunyadi liderliğinde), Sırplardan (Vılkoğlu liderliğinde) ve Romanyalılardan (II. Vlad liderliğinde) geniş bir Hristiyan koalisyonunu Osmanlıları Sırbistan'dan çıkarmak adına toplayıp Eylül 1443'te Sırbistan ve Bulgaristan'a doğru ilerlemeye başladı. Geniş Hristiyan koalisyonu 1443 sonhabarının başlarında Tuna'yı yaklaşık 25,000 Macar ve Leh asker, 8,000 Sırp piyade ve 700 Boşnak süvari ile geçti. 15 Ağustos'ta ise Edirne-Segedin Antlaşması ile Sırp Despotluğu'nun sınırları Karadağ'daki kayıpları ve Güvercinlik hariç tekrar savaştan önceki haline döndü. Haçlı koalisyonun ilerleyişi ise 10 Kasım 1444'te Varna Savaşı'ndaki ağır mağlubiyetlerinin ardından sonlandırılmıştır. Savaşta Lehistan Kralı III. Władysław öldürülmüş olup bu durum Doğu Avrupa'yı kaosa sürüklemiştir.
1446'ya gelindiğinde ise Bosna Kralı , Despot Vılkoğlu'na Srebrenitsa'yı almak için saldırdı. Ancak Eylül 1448'de Boşnaklar, Thomas Kantakouzenos tarafından yönetilen Sırp ordusu tarafından yenilgiye uğratıldı. Savaş sonunda Sırplar Srebrenitsa'yı geri alıp Vişegrad'ı da fethetti.
Vılkoğlu'nun aslında gayesi büyük güçlerin saflarında yer almak değil ülkesini korumak olduğunun en iyi 1447'de Bizans'a şehir duvarlarının güçlendirilmesi için para yollaması ancak birkaç yıl sonra 1453'te ise aynı surların yıkılmasına yardımcı olmak için Osmanlı saflarına binlerce asker göndermesi ile açıklanabilir.
II. Murad'ın ardından tahta çıkan II. Mehmed, Kostantiniyye'nin fethini planladığı için kuşatma esnasında savaşa girilmemesi adına barışı tesis etmek için iyi niyet göstergesi olarak Topliçe ve Dubočica'yı Sırplara bıraktı. Ardından ise II. Mehmed ve Vılkoğlu arasında barış müzakereleri yapıldı.
Resmi bir savaş ilanı yapmaksızın hemen öncesinde İstanbul'u fethetmiş ve "Fatih" unvanını almış II. Mehmed, Temmuz 1454'te Sırbistan'a saldırdı. Despotluğun orta kesimleri hemen düşse de kuzeydeki başkent Semendire iyi hazırlanmıştı ve Türkler, Hunyadi'nin Tuna'yı geçip kaleye yardım getirmesinin ardından kuşatmayı kaldırdı. Fatih ganimetlerle birlikte Sofya'ya dönerken ordusunu ise Alacahisar'da bıraktı. 24 Eylül'e gelindiğinde komutasındaki bir Sırp birliği Leskofça Muharebesi'nde bir Türk birliğini yenilgiye uğrattı. Bu esnada ise Vılkoğlu ve Hunyadi'nin Sırp-Macar birleşik birliği Alacahisar Muharebesi'nde Osmanlıları yenip birliğin komutanı Firuz Bey'i ise tutsak etti.
Ancak Sırpların bu başarıları sadece sonlarını bir süre geçiktirdi. Nikola Skobaljiç'in kuvvetleri 16 Kasım'da Türkler tarafından mağlup edildi ve kendisi de idam edildi. 1455 baharına gelindiğinde ise Fatih ordusunun başına tekrar döndü. Türkler bu sefer Sırbistan'ın güney kesimlerini ele geçirmeyi öncelik koştu. Güneydeki Nobırda, yeni gelen ağır toplar ile bu sefer ancak 4 gün dayanabilip 1 Haziran'da düştü. Nobırda'nın düşüşü ile birlikte Güney Sırbistan'daki diğer kaleler de sırayla düştü. Despotluğun güneyi elden çıkarken Vılkoğlu ise son bir çare olarak yeniden bir haçlı birliği toplamaya çalışsa da başarılı olamadı. 1456'de Fatih, Sırplarla Güney Sırbistan'ın Osmanlı mülkü olarak kalması koşulu ile barıştı. Barıştan birkaç ay sonra savaş tekrar alevlendi. Osmanlı'nın bu seferki ana hedefi Semendire ve Belgrad'tı ancak uzun kuşatmalara dayanan şehirler Osmanlı tarafından alınamadı.
Despot Vılkoğlu Brankoviç, 24 Aralık 1456'da öldü.
Lazar Brankoviç
Lazar Brankoviç, Osmanlılar tarafından kör edilmeyen Vılkoğlu'nın tek oğlu olduğu için babasının ölümünün ardından taç giydi. Sırbistan'ın Osmanlı'yı savaş alanında yenmesinin imkansız olduğunu fark eden Lazar, tahta çıktıktan sonra Fatih Sultan Mehmed ile 15 Ocak 1457'de bir antlaşma yaptı. Antlaşmaya göre babasından kendisine kalan toprakların çoğu Lazar'a bırakılsa da bazı konumlar Osmanlı'ya geçti ve Lazar'ın mülkünün kendisi ölene dek Osmanlı tarafından rahatsız edilmeyeceğine dair söz verildi. Yine antlaşma gereğince Lazar, Osmanlı'nın haraçgüzarı oldu ancak Nobırda'daki zengin madenlerin yokluğu bu haracı ödemeyi çok zor kılıyordu.
Türklerle anlaşıp güneyi güvene alan Lazar, Macaristan'dak iç savaşlara safında dahil oldu. İç savaştan yararlanan Lazar 1457'de Kovin'i ve Tuna'nın sol tarafında kalan birkaç kasabayı daha ele geçirdi.
Annesi Jerina'nın 3 Mayıs 1457'de ölümünün ardından Brankoviç ailesi içerisinde veraset kavgaları başladı. Lazar'ın kör kardeşi gayrimeşru oğlu 'in haklarını alabilmek için Mara ve Thomas Kantakouzenos ile birlikte Osmanlı'ya kaçtı. Lazar'ın diğer kör kardeşi Stefan Brankoviç ise Lazar'ın yanında kalıp onun despotluğunu savundu.
Despot Lazar Brankoviç 20 Ocak 1458'de aniden öldü.
Naiplik dönemi
Lazar Brankoviç, ardından bir oğul bırakmadan aniden ölünce yerini kör kardeşi Stefan Brankoviç, Lazar'ın eşi ve Grandük 'ten oluşan üç kişilik bir naiplik konseyi doldurdu. Mihailo Andeloviç, konseydeki yerini de kullanarak Osmanlı'da sadrazam olan kardeşi Veli Mahmud Paşa ile birlikte Stefan ve Helena'nın ardından iş çevirmeye başladı. Mart ayına gelindiğinde Mihailo, despotluk üzerindeki kendi hak iddasını güçlendirmiş için Semendire'ye küçük bir Osmanlı birliği soktu. Ancak kaleye giren Osmanlı birlikleri beklenmedik bir şekilde Sultan'ın adını bağırarak surlara Türk bayrağı diktiler. Duruma öfkelenen Semendire halkı 31 Mart'te ayaklanarak kaledeki Osmanlı birliklerinin çoğunu ya öldürdü ya da esir etti. Mihailo'nun kendisi ise tutsak edildi. Bu yaşanan karışıklıkların ardından Stefan Brankoviç, kendisini Helena Palaiologina'nın desteği ile Despot ilan edip Semendire'nin kontrolünü ele geçirdi. Böylelikle naiplik dönemi sona erdi.
Stefan Brankoviç
Lazar'ın ölümünün ardından gelene kaostan ve çok başlı yönetimden yararlanan Bosna Kralı , Sırpların kontrolündeki Drina nehrinin batı yakasındaki Teočak hariç her yeri ele geçirdi. Aynı şekilde Macar 'de Lazar'ın Tuna'nın kuzeyinde bulunan her toprağını ele geçirdi. Mihailo Anđeloviç'in başarısız darbesinin ardından Osmanlı hemen Sırplara karşı sefere çıktı. Ancak 1459'da kadar gözle görülür bir ilerleme kaydedilemese de 1459 Sırp Despotluğu için sonun başlangıcı oldu. Stefan Brankoviç hem Lazar'ın ölümünün ardından gelen dış saldırılardan dolayı hem de kendisi kör olduğu için Orta Çağ Avrupası'nda meşrutiyetinin düşük olduğu için döneminde ülke tepetaklak gitti ve 8 Nisan 1459'da Helena Palaiologina ve Bosna Kralı Tomaş tarafından tahttan indirilip yerine oğlu Despot ilan edildi.
Stjepan Tomaşeviç ve Despotluğun sonu
Stjepan Tomaşeviç, Osmanlılara 1459'da Sırbistanı ve 1463'te de Bosna'yı olmak üzere iki ayrı ülkeyi kaybetti. Kendisinin Sırp Despotu ilan edilmesinin fazla bir dayanağı olmasa da babası Bosna Kralı Stjepan Tomaş'ın zorlamaları ile Despot ilan edildi. Kendisinin taç giydiği sıralarda Sırpların elinde sadece Tuna boyunda birkaç kale ve kasaba kalmıştı. Fatih Sultan Mehmed Sırbistan'ı tamamen ele geçirmeye karar verip Semendire'ye geldiğinde Stjepan Tomaşeviç kaleyi savunmayı bile denemedi. Görüşmelerin ardından Bosnalıların, Sırp tacındaki kısa hükmü son buldu ve Boşnaklar şehri terk etti. Böylelikle 20 Haziran 1459'da Sırp Despotluğu tarihe karıştı ve toprakları tamamen Türklerin eline geçti.[]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Ćirković 2004, s. 89.
- ^ Ćirković 2004, s. 91.
- ^ Fine 1994, s. 507-508.
- ^ Ćirković 2004, s. 92.
- ^ Fine 1994, s. 522.
- ^ a b c Ćirković 2004, s. 103.
- ^ Mrgić-Radojčić 2004, s. 60.
- ^ Ćirković 2004, s. 103, 115.
- ^ Ćirković 2004, s. 103-104.
- ^ Ćirković 2004, s. 104.
- ^ Ćirković 2004, s. 106.
- ^ a b Ćirković 2004, s. 106-107.
- ^ Fine 1994, s. 530.
- ^ Fine 1994, s. 568-569.
- ^ Fine 1994, s. 569.
- ^ a b c d e Ćirković 2004, s. 107.
- ^ Fine 1994, s. 569-570.
- ^ Fine 1994, s. 571-572.
- ^ Fine 1994, s. 572.
- ^ Fine 1994, s. 572-573.
- ^ Fine 1994, s. 573.
- ^ Fine 1994, s. 574-575.
- ^ Ćirković 2004, s. 107-108.
Kaynakça
- Andrić, Stanko (2016). "Saint John Capistran and Despot George Branković: An Impossible Compromise". Byzantinoslavica. 74 (1–2): 202-227. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- , (Ed.) (2005). Histoire du peuple serbe [History of the Serbian People] (Fransızca). Lozan: L’Age d’Homme. ISBN . 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- (2004). The Serbs. Malden: Blackwell Publishing. ISBN .
- Engel, Pál (2001). The Realm of St. Stephen: A History of Medieval Hungary, 895-1526. London & New York: I.B.Tauris. ISBN .
- Fine, John Van Antwerp Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN . 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Hupchick, Dennis P. (2002). The Balkans: From Constantinople to Communism. New York: Palgrave. ISBN .
- Isailović, Neven (2016). "Living by the Border: South Slavic Marcher Lords in the Late Medieval Balkans (13th–15th Centuries)". Banatica. 26 (2): 105-117. 12 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Isailović, Neven G.; Krstić, Aleksandar R. (2015). "Serbian Language and Cyrillic Script as a Means of Diplomatic Literacy in South Eastern Europe in 15th and 16th Centuries". Literacy Experiences concerning Medieval and Early Modern Transylvania. Cluj-Napoca: George Bariţiu Institute of History. ss. 185-195.
- Ivanović, Miloš (2016). "Foreigners in the Service of Despot Đurađ Branković on Serbian territory". Banatica. 26 (2): 257-268. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Ivanović, Miloš (2018). "The Nobility of the Despotate of Serbia between Ottoman Empire and Hungary (1457-1459)". Secular Power and Sacral Authority in Medieval East-Central Europe. Amsterdam: Amsterdam University Press. ss. 167-177. ISBN .
- Ivanović, Miloš (2019). "Militarization of the Serbian State under Ottoman Pressure". Hungarian Historical Review. 8 (2): 390-410. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Ivanović, Miloš; Isailović, Neven (2015). "The Danube in Serbian-Hungarian Relations in the 14th and 15th Centuries". Tibiscvm: Istorie–Arheologie. 5: 377-393. 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- , (Ed.) (1995). The History of Serbian Culture. Edgware: Porthill Publishers. ISBN .
- Janićijević, Jovan, (Ed.) (1998). The Cultural Treasury of Serbia. Belgrad: Idea, Vojnoizdavački zavod, Markt system. ISBN .
- Jireček, Constantin (1918). Geschichte der Serben. 2. Gotha: Perthes.
- Krstić, Aleksandar R. (2017). "Which Realm will You Opt for? – The Serbian Nobility Between the Ottomans and the Hungarians in the 15th Century". State and Society in the Balkans Before and After Establishment of Ottoman Rule. Belgrad: Institute of History, Yunus Emre Enstitüsü Turkish Cultural Centre. ss. 129-163. ISBN .
- Krstić, Aleksandar R. (2019). "Familiares of the Serbian despots in and from the territory of Banat (1411-1458)". Politics and Society in the Central and South-Eastern Europe (13th-16th centuries). Cluj-Napoca: Editura Mega. ss. 93-109.
- (1923). "The Balkan States, II: The Turkish Conquest (1355-1483)". The Cambridge Medieval History. 4. Cambridge: University Press. ss. 552-593.
- Mrgić-Radojčić, Jelena (2004). "Rethinking the Territorial Development of the Medieval Bosnian State". Историјски часопис. 51: 43-64. 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Nikolić, Maja (2008). "The Byzantine Historiography on the State of Serbian Despots" (PDF). Зборник радова Византолошког института (Fransızca). 45: 279-288. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- (1601). Il Regno de gli Slavi hoggi corrottamente detti Schiavoni. Pesaro: Apresso Girolamo Concordia.
- (1968). Краљевство Словена. Београд: Српска књижевна задруга.
- Ostrogorsky, George (1956). History of the Byzantine State. Oxford: Basil Blackwell. 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Paizi-Apostolopoulou, Machi (2012). "Appealing to the Authority of a Learned Patriarch: New Evidence on Gennadios Scholarios' Responses to the Questions of George Branković". The Historical Review. 9: 95-116. 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Radošević, Ninoslava (1986). "Laudes Serbiae: The Life of Despot Stephan Lazarević by Constantine the Philosopher". Зборник радова Византолошког института (Fransızca). 24-25: 445-451.
- ; Duškov, Milan, (Ed.) (1993). Serbs in European Civilization. Belgrad: Nova, Serbian Academy of Sciences and Arts, Institute for Balkan Studies. ISBN .
- Sedlar, Jean W. (1994). East Central Europe in the Middle Ages, 1000–1500. Seattle: University of Washington Press. ISBN .
- Soulis, George Christos (1984). The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331–1355) and his successors. Washington: Dumbarton Oaks Library and Collection. ISBN . 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- (2004). "La famille serbe des Branković - considérations généalogiques et héraldiques" (PDF). Зборник радова Византолошког института (Fransızca). 41: 441-452. 15 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- (2014). "Le Despote Stefan Lazarević et Sieur Djuradj Branković" (PDF). Balcanica (45): 145-163. doi:10.2298/BALC1445145S. 23 Şubat 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- Stanković, Vlada, (Ed.) (2016). The Balkans and the Byzantine World before and after the Captures of Constantinople, 1204 and 1453. Lanham, Maryland: Lexington Books. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sirp Despotlugu Sirpca Srpska despotovina Srpska despotovina Sirplarin Osmanli Devleti egemenligine girmeden once kurduklari son devlet 1403 yilinda Sirbistan Prensi Stefan Lazarevic in kendisini despot ilan etmesiyle kurulmus devlettir Baskenti Belgrad dir 1459 yilinda Osmanli Devleti tarafindan fethedilmistir 16 yuzyil boyunca Macaristan Kralligi nin koruyuculugu altina alinmis daha sonra tamamen Osmanli topraklarina katilmistir SirbistanSrpska Despotovina Sirpca Srpska Despotovina Sirpca Sirp Despotlugu1402 1459Bayrak Arma1422 de Sirp DespotluguYaygin dil ler SirpcaHukumetMonarsiDespot 1402 1427Stefan Lazarevic 1427 1456Vilkoglu Brankovic 1456 1458Lazar Brankovic 1458 1459Stefan Brankovic 1459Stjepan TomasevicTarihce Kurulusu1402 Kurulus22 Subat 1402 Osmanli tarafindan fethi1439 Yeniden kurulus1439 Osmanli tarafindan yeniden fethi20 Haziran 1459 Dagilisi1459Para birimiSirp PerperiOnculler ArdillarSirbistan Prensligi Orta Cag Zeta Prensligi Semendire SancagiZeta PrensligiBelgrad BanligiTarihKoken Prens Lazar Hrebelyanovic 28 Haziran 1380 da I Kosova Savasi sirasinda olunce yerinde oglu ve varisi Stefan Lazarevic gecti Stefan in resit olmamasindan dolayi annesi Prenses naipligini ustlendi Bilge ve diplomatik becerileri yuksek kadin I Kosova Savasi nin ve Sultan I Murad in savas sirasindan oldurulmesinin ardindan gelisen kargasa ortaminda Osmanli Imparatorlugu na karsi ulkesini savunmayi basardi Osmanli ile iliskileri istikrara kavusturmak adina kizi ve halefi Olivera yi Sultan I Bayezid ile evlendirdi Kaynaklara gore farklilik gosterse de 1390 veya 1391 de Kosova Savasi nin ardindan Sirbistan Osmanli nin vassali haline geldi ve Stefan Lazarevic in Sultan in istedigi her savasa katilim gostermesi zorunlu kilindi Sozunde duran Stefan Mayis 1395 te Eflak prensi I Mircea ya karsi gerceklestirilen Rovine Muharebesi nde ve 1396 da Macar Krali Sigismund a karsi savasilan Nigbolu Savasi nda Osmanli saflarinda yer aldi Nigbolu Savasi nin ardindan Sultan Bayezid Stefan i savas sirasinda Macarlarin yaninda saf tutan ve Kosova da toprak sahibi olan Vuk Brankovic in topraklari ile odullendirdi Timur un ordusunun Anadolu ya gelmesinin ardindan gerceklesen Ankara Savasi i sirasinda Osmanli birlikleri hezimete ugramis olsa da Stefan meydani Bayezid in butun ogullarindan sonra Bayezid esir dusmeden hemen once terk etti Sirbistan a donusu esnasinda Stefan Konstantinapol u ziyaret ederek Bizans Imparatoru II Manuil Paleologos tarafindan Despot olarak tac giydi Despot unvani normalde Bizans vassal devletlerine verilen bir unvan olsa da Bizans Sirbistan i vassal olarak elde tutacak kadar guclu degildi Dolayisiyla Stefen bu unvani sadece mesrutiyet ve kendini Roma Imparatorlugu na dayandirmak icin kullandi Stefan Lazarevic Stefan Lazarevic tarafindan Belgrad a yaptirilan Despot un Kapisi Stefan Vuk Brankovic in oglu yegeni Durad Brankovic ile halihazirda Konstantinapol de ters dusmus ve onu orda Bizans a esir birakmisti Donus yolunda ise kardesi ile Tripolje civarinda Brankovicler tarafindan baskina ugramisti Baskini basariyla savusturan kardesler daha sonrasinda Nobirda da anlasmazliga dustu Vuk oradan kacip Bazeyid in kendini Rumeli da Sultan ilan eden oglu Suleyman Celebi ye sigindi Osmanli daki ic karisikliga Fetret Devri guvenen Stefan 1404 te kendisini Belgrad Macva bolgesi ve Guvercinlik Kalesi ile odullendiren Macar Krali Sigismund un vassali olmayi kabul etti Boylelikle Stefan Dragutin den beri Belgrad ikinci defa Sirbistan in baskenti oldu Ilerleyen yillarda Stefan genelde sahsi yasami ile ilgilendi Kiz kardesi olan Bayezid in dul dusen karisi Olivera yi kurtarmaya calisti 1404 te kardesi Vuk ile suregelen savasa son verdi 1405 te Midilli nin yoneticisi nun kizi ile evlendi Yine ayni yil annesi Milica vefat etti 1408 de kardesler tekrar catismaya basladi ve Vuk Suleyman Celebi ve Brankoviclerle birlikte 1409 un baslarinda saldiriya gecti Belgrad a dayanan birlesik orduya teslim olan Stefan ulkenin guney bolumunu kardesinin yonetimine kuzey bolumunu ise Osmanli vassaliginda yonetmeyi kabul etti Rumeli ye gecen Musa Celebi ile Suleyman Celebi arasinda 1410 da Eyup te gerceklestirilen muharebe esnasinda Stefan Musa nin yaninda yer aldi Stefan i karsi tarafta savastigi icin gozden cikaran Suleyman Vuk ve Durad Brankovic in kardesi Lazar i Stefan dan once Sirbistan a varmasi icin yollasa da ikisi de yolda Musa nin sempatizanlari tarafindan olduruldu Stefan Belgrad a dondu ve kendisine Imparator II Manuil Paleologos tarafindan verilen despotluk unvaninin haklari uyarinca olen kardesi Vuk un topraklarini ilhak etti 1410 da Macar Krali Sigismund Bosna nin kuzeydogusuna sefere cikip buralarda kazanimlar elde etti ve yardimlarindan dolayi Stefan i da Srebrenitsa ve cevresi ile odullendirdi 1422 de Sirp Despotlugu ve Venedik Adriyatik kiyi karakollari Musa kendini Rumeli de sultan ilan ettikten sonra 1412 de Sirplar ustune sefer duzenlese de Stefan Turkleri Kosova da Nobirda yakinlarinda yendi Anadolu da kendini Sultan ilan eden Mehmet Celebi Musa yi puskurtmesinin ardindan Stefan i Musa ya karsi birlesmek icin bir ittifaka davet etti Stefan in yardimlari ile Mehmet Celebi Rumeli ye gecip kardesini dagi yakinlarinda Camurlu Savasi nda maglup etti ve savas esnasinda Musa oldu Boylelikle Fetret Devri sona ermis oldu Odul olarak Stefan a Nis yakinlarindaki bazi bolgeler birakildi Stefan in olumune kadarki gelecek 20 yilda Turk Sirp iliskileri dostane surduruldu 1421 1427 arasinda Sirp Despotlugu 28 Nisan 1421 de Stefan in gunumuz Karadag sini yoneten yegeni varisi olmadigi icin topraklarini amcasina birakarak oldu Gerek bu sekilde miras yoluyla gerekse Turkler ve Macarlar tarafindan odullendirilmeleriyle Sirplar etnik olarak cogunluk oldugu yerlerin cogunu kazanmis oldu 1425 te Osmanli Sirplara saldirip Morava Vadisinin guneyini ele gecirdi Ayni anda durumdan yararlanmaya calisan Bosna Krali Srebrenitsa yi ele gecirmeye calissa da basarili olamadi Despot Stefan Sultan ile baris gorusmelerine baslayip uzlasma saglayana dek savas surdu ve Sirp topraklari isgal edildi Sanatsal gelisim Bir sair dusunur ve sanatkar olan Stefan Lazerevic donemi Sirbistan icin sanatsal anlamda gelismelerin yasandigi bir donemdi Stefan in kendisi Orta Cag Sirbistan edebiyatinin buyuk eseri Slovo ljubve Askin sozu siirini yazmis ve zamanin Balkanlarindaki en buyuk kutuphaneyi toplamisti kaynak belirtilmeli Ekonomik istikrar Osmanli ve Macaristan arasinda dengede ve istikrarda kalabilmeyi basarip iki buyuk devlet ile de dostane iliskiler gelistiren Stefan hukmu boyunca ozelikle Srebrenitsa ve Nobirda daki zamane Avrupa sinin en buyuk gumus madenlerinin de yardimiyla ulkesine ekonomik anlamda gelismeler yasatti Oyle ki Belgrad onun devrinde yuz bin insanin yasadigi buyuk bir sehir oldu Vilkoglu Brankovic Ilk donemi Sirp Despotlugu nun baskenti Semendire Kalesi Curac Brankovic veya Durad Brankovic olarak da adlandirilan Vilkoglu Brankovic Osmanli kaynaklarinda boyle adlandirilir Stefan Lazarevic in 1426 da veliaht 19 Haziran 1427 de amcasinin olumunun ardindan ise Despot olarak tac giyen yegenidir Kendisi halihazirda despotlugun son 15 yilinin en onemli ikinci figuru olup Bizans Imparatoru VIII Ioannis tarafindan da onayli bir despottur Stefan in olumunun ardindan Sirplar Belgrad i tekrar Macar Kralligina teslim etse de Macva bolgesini ellerinde tuttu Baskentin kaybinin ardindan diger baslica sehirlerin Osmanli ya yakin olmasindan dolayi baskent ilan etmek icin fazla tehlikeli oldugunu dusunen Vilkoglu kendisine Tuna uzerine yeni bir baskent insa ettirdi Nispeten daha guvenli bir sinir olan Macar sinirinda insa edilen bu kaleye ise Semendire dendi Semendire nin 1428 30 arasindaki insasi ozellikle Vilkoglu nun esi nin adina pek cok tarihi yanlisa sebebiyet verdi Jerina nin Yunan asilli olmasi ve kardeslerinin yeni despot uzerinde fazla etkisinin bulunmasindan dolayi halk tarafindan sevilmeyerek seytani olarak goruldu ve yeni bir baskentin tamamen onun kibrinden dolayi yapildigi soylendi Oyle ki halk siirlerinde kendisinden Lanetli Jerina olarak bahsedildi 1427 yazinda despot olur olmaz Vilkoglu bir Osmanli savasi ile karsi karsiya kaldi Turkler Alacahisar Nis ve Leskofca yi alip Toplice bolgesinin neredeyse tamamina hakim oldu Nobirda da ayni sekilde kusatilsa da alinamadi 1433 1439 arasinda Sirp Despotlugu Bosnali soylu aile Zlatonosoviciler ile Vukasin Zlatonosovic ve Sirp Despotlugu arasinda bir isbirligi yurutuldugu iddiayla soylu aileye Kasim 1430 da savas acti Aile ile olan savas Vukasin in ve tum Zlatonosoviclerin olumu ile sonuclansa da Sirplar ile bir catismaya sebebiyet verdi 1433 baharinda Vilkoglu Bosna ya sefere cikarak Usora bolgesini ticaret merkezini ve Kalesi ni fethetti Vilkoglu 1433 te kuzeydeki komsulari ile iliskileri daha da gelistirmek icin Macaristan Kralicesi nin de yakin bir kuzeni olan ile kizi Katarina yi evlendirdi Diger kizi Mara Brankovic in Mara Hatun ise II Murad ile evliligi kararlastirildi Bu karar 1433 te alinsa da Vilkoglu evliligi Osmanli kendisini 1435 te isgal ile tehdit edene kadar erteledi Evliligi ardindan Sultan Murad Osmanli Imparatorlugu ve Sirplar arasindaki barisin surecegi uzerine yemin etti kaynak belirtilmeli Baris uzerine yeminler edilse de baris fazla uzun surmedi Osmanli ya bagli akincilar 1437 ye gelindiginde Sirp sinir koylerine yagma harekatlari duzenlemeye basladi Vilkoglu saldirilarin durmasi adina Osmanli ya Branicevo Kasabasi ni biraksa da baris 1438 te tekrar bozuldu Bu seferse Sirplar sinirdaki ve koylerini ele gecirdi Iliskiler bu sekilde sinir kasabalarinin el degistirmesi ile surdu Gecici Osmanli isgali 1439 da Sultan II Murad in bizzat kendinin yonettigi bir ordu Sirbistan a saldirdi Saldirinin ardindan Despot Vilkiglu Mayis 1439 da Semendire nin savunmasini oglu ve kayni a birakarak Macaristan a kacti Semendire Kalesi uc ay direnebilip 18 Agustos 1439 da dustu ancak Nobirda kusatmaya 2 yil boyunca direnip 27 Haziran 1441 de dustu Bu noktada Despotlugun gunumuz Karadag si haric tum topraklari Turk egemenligine girmis oldu Ancak bu bolge de Venedikliler ve Voyvoda tarafindan kisa bir sure sonra alindi Despotlugun son kaleleri ise Mart 1442 de dustu Osmanli nin bolgedeki ilk valisi Ishak Bey di Kendisinin buradaki valiligi fazla uzun surmemis olup 1443 te yerine Ishakoglu Isa Bey tayin edildi Vilkoglu Brankovic in tekrar tahta cikisi 1451 1454 arasinda Sirp Despotlugu Vilkoglu Macaristan da Macar liderler ile gorusup Macarlardan Yanos Hunyadi liderliginde Sirplardan Vilkoglu liderliginde ve Romanyalilardan II Vlad liderliginde genis bir Hristiyan koalisyonunu Osmanlilari Sirbistan dan cikarmak adina toplayip Eylul 1443 te Sirbistan ve Bulgaristan a dogru ilerlemeye basladi Genis Hristiyan koalisyonu 1443 sonhabarinin baslarinda Tuna yi yaklasik 25 000 Macar ve Leh asker 8 000 Sirp piyade ve 700 Bosnak suvari ile gecti 15 Agustos ta ise Edirne Segedin Antlasmasi ile Sirp Despotlugu nun sinirlari Karadag daki kayiplari ve Guvercinlik haric tekrar savastan onceki haline dondu Hacli koalisyonun ilerleyisi ise 10 Kasim 1444 te Varna Savasi ndaki agir maglubiyetlerinin ardindan sonlandirilmistir Savasta Lehistan Krali III Wladyslaw oldurulmus olup bu durum Dogu Avrupa yi kaosa suruklemistir 1446 ya gelindiginde ise Bosna Krali Despot Vilkoglu na Srebrenitsa yi almak icin saldirdi Ancak Eylul 1448 de Bosnaklar Thomas Kantakouzenos tarafindan yonetilen Sirp ordusu tarafindan yenilgiye ugratildi Savas sonunda Sirplar Srebrenitsa yi geri alip Visegrad i da fethetti Vilkoglu nun aslinda gayesi buyuk guclerin saflarinda yer almak degil ulkesini korumak oldugunun en iyi 1447 de Bizans a sehir duvarlarinin guclendirilmesi icin para yollamasi ancak birkac yil sonra 1453 te ise ayni surlarin yikilmasina yardimci olmak icin Osmanli saflarina binlerce asker gondermesi ile aciklanabilir II Murad in ardindan tahta cikan II Mehmed Kostantiniyye nin fethini planladigi icin kusatma esnasinda savasa girilmemesi adina barisi tesis etmek icin iyi niyet gostergesi olarak Toplice ve Dubocica yi Sirplara birakti Ardindan ise II Mehmed ve Vilkoglu arasinda baris muzakereleri yapildi Resmi bir savas ilani yapmaksizin hemen oncesinde Istanbul u fethetmis ve Fatih unvanini almis II Mehmed Temmuz 1454 te Sirbistan a saldirdi Despotlugun orta kesimleri hemen dusse de kuzeydeki baskent Semendire iyi hazirlanmisti ve Turkler Hunyadi nin Tuna yi gecip kaleye yardim getirmesinin ardindan kusatmayi kaldirdi Fatih ganimetlerle birlikte Sofya ya donerken ordusunu ise Alacahisar da birakti 24 Eylul e gelindiginde komutasindaki bir Sirp birligi Leskofca Muharebesi nde bir Turk birligini yenilgiye ugratti Bu esnada ise Vilkoglu ve Hunyadi nin Sirp Macar birlesik birligi Alacahisar Muharebesi nde Osmanlilari yenip birligin komutani Firuz Bey i ise tutsak etti Brankovicler tarafindan kurulan Ancak Sirplarin bu basarilari sadece sonlarini bir sure geciktirdi Nikola Skobaljic in kuvvetleri 16 Kasim da Turkler tarafindan maglup edildi ve kendisi de idam edildi 1455 baharina gelindiginde ise Fatih ordusunun basina tekrar dondu Turkler bu sefer Sirbistan in guney kesimlerini ele gecirmeyi oncelik kostu Guneydeki Nobirda yeni gelen agir toplar ile bu sefer ancak 4 gun dayanabilip 1 Haziran da dustu Nobirda nin dususu ile birlikte Guney Sirbistan daki diger kaleler de sirayla dustu Despotlugun guneyi elden cikarken Vilkoglu ise son bir care olarak yeniden bir hacli birligi toplamaya calissa da basarili olamadi 1456 de Fatih Sirplarla Guney Sirbistan in Osmanli mulku olarak kalmasi kosulu ile baristi Baristan birkac ay sonra savas tekrar alevlendi Osmanli nin bu seferki ana hedefi Semendire ve Belgrad ti ancak uzun kusatmalara dayanan sehirler Osmanli tarafindan alinamadi Despot Vilkoglu Brankovic 24 Aralik 1456 da oldu Lazar Brankovic Lazar Brankovic Osmanlilar tarafindan kor edilmeyen Vilkoglu nin tek oglu oldugu icin babasinin olumunun ardindan tac giydi Sirbistan in Osmanli yi savas alaninda yenmesinin imkansiz oldugunu fark eden Lazar tahta ciktiktan sonra Fatih Sultan Mehmed ile 15 Ocak 1457 de bir antlasma yapti Antlasmaya gore babasindan kendisine kalan topraklarin cogu Lazar a birakilsa da bazi konumlar Osmanli ya gecti ve Lazar in mulkunun kendisi olene dek Osmanli tarafindan rahatsiz edilmeyecegine dair soz verildi Yine antlasma geregince Lazar Osmanli nin haracguzari oldu ancak Nobirda daki zengin madenlerin yoklugu bu haraci odemeyi cok zor kiliyordu Turklerle anlasip guneyi guvene alan Lazar Macaristan dak ic savaslara safinda dahil oldu Ic savastan yararlanan Lazar 1457 de Kovin i ve Tuna nin sol tarafinda kalan birkac kasabayi daha ele gecirdi Annesi Jerina nin 3 Mayis 1457 de olumunun ardindan Brankovic ailesi icerisinde veraset kavgalari basladi Lazar in kor kardesi gayrimesru oglu in haklarini alabilmek icin Mara ve Thomas Kantakouzenos ile birlikte Osmanli ya kacti Lazar in diger kor kardesi Stefan Brankovic ise Lazar in yaninda kalip onun despotlugunu savundu Despot Lazar Brankovic 20 Ocak 1458 de aniden oldu Naiplik donemi 1455 1459 arasinda Sirp Despotlugu Lazar Brankovic ardindan bir ogul birakmadan aniden olunce yerini kor kardesi Stefan Brankovic Lazar in esi ve Granduk ten olusan uc kisilik bir naiplik konseyi doldurdu Mihailo Andelovic konseydeki yerini de kullanarak Osmanli da sadrazam olan kardesi Veli Mahmud Pasa ile birlikte Stefan ve Helena nin ardindan is cevirmeye basladi Mart ayina gelindiginde Mihailo despotluk uzerindeki kendi hak iddasini guclendirmis icin Semendire ye kucuk bir Osmanli birligi soktu Ancak kaleye giren Osmanli birlikleri beklenmedik bir sekilde Sultan in adini bagirarak surlara Turk bayragi diktiler Duruma ofkelenen Semendire halki 31 Mart te ayaklanarak kaledeki Osmanli birliklerinin cogunu ya oldurdu ya da esir etti Mihailo nun kendisi ise tutsak edildi Bu yasanan karisikliklarin ardindan Stefan Brankovic kendisini Helena Palaiologina nin destegi ile Despot ilan edip Semendire nin kontrolunu ele gecirdi Boylelikle naiplik donemi sona erdi Stefan Brankovic Lazar in olumunun ardindan gelene kaostan ve cok basli yonetimden yararlanan Bosna Krali Sirplarin kontrolundeki Drina nehrinin bati yakasindaki Teocak haric her yeri ele gecirdi Ayni sekilde Macar de Lazar in Tuna nin kuzeyinde bulunan her topragini ele gecirdi Mihailo Anđelovic in basarisiz darbesinin ardindan Osmanli hemen Sirplara karsi sefere cikti Ancak 1459 da kadar gozle gorulur bir ilerleme kaydedilemese de 1459 Sirp Despotlugu icin sonun baslangici oldu Stefan Brankovic hem Lazar in olumunun ardindan gelen dis saldirilardan dolayi hem de kendisi kor oldugu icin Orta Cag Avrupasi nda mesrutiyetinin dusuk oldugu icin doneminde ulke tepetaklak gitti ve 8 Nisan 1459 da Helena Palaiologina ve Bosna Krali Tomas tarafindan tahttan indirilip yerine oglu Despot ilan edildi Stjepan Tomasevic ve Despotlugun sonu Stjepan Tomasevic Osmanlilara 1459 da Sirbistani ve 1463 te de Bosna yi olmak uzere iki ayri ulkeyi kaybetti Kendisinin Sirp Despotu ilan edilmesinin fazla bir dayanagi olmasa da babasi Bosna Krali Stjepan Tomas in zorlamalari ile Despot ilan edildi Kendisinin tac giydigi siralarda Sirplarin elinde sadece Tuna boyunda birkac kale ve kasaba kalmisti Fatih Sultan Mehmed Sirbistan i tamamen ele gecirmeye karar verip Semendire ye geldiginde Stjepan Tomasevic kaleyi savunmayi bile denemedi Gorusmelerin ardindan Bosnalilarin Sirp tacindaki kisa hukmu son buldu ve Bosnaklar sehri terk etti Boylelikle 20 Haziran 1459 da Sirp Despotlugu tarihe karisti ve topraklari tamamen Turklerin eline gecti kaynak belirtilmeli Ayrica bakinizSemendire Kalesi Sirp Imparatorlugu Stefan Dusan Sirbistan tarihiKaynakca Cirkovic 2004 s 89 Cirkovic 2004 s 91 Fine 1994 s 507 508 Cirkovic 2004 s 92 Fine 1994 s 522 a b c Cirkovic 2004 s 103 Mrgic Radojcic 2004 s 60 Cirkovic 2004 s 103 115 Cirkovic 2004 s 103 104 Cirkovic 2004 s 104 Cirkovic 2004 s 106 a b Cirkovic 2004 s 106 107 Fine 1994 s 530 Fine 1994 s 568 569 Fine 1994 s 569 a b c d e Cirkovic 2004 s 107 Fine 1994 s 569 570 Fine 1994 s 571 572 Fine 1994 s 572 Fine 1994 s 572 573 Fine 1994 s 573 Fine 1994 s 574 575 Cirkovic 2004 s 107 108 KaynakcaAndric Stanko 2016 Saint John Capistran and Despot George Brankovic An Impossible Compromise Byzantinoslavica 74 1 2 202 227 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Ed 2005 Histoire du peuple serbe History of the Serbian People Fransizca Lozan L Age d Homme ISBN 9782825119587 23 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 2004 The Serbs Malden Blackwell Publishing ISBN 9781405142915 Engel Pal 2001 The Realm of St Stephen A History of Medieval Hungary 895 1526 London amp New York I B Tauris ISBN 9781850439776 Fine John Van Antwerp Jr 1994 1987 The Late Medieval Balkans A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest Ann Arbor Michigan University of Michigan Press ISBN 0472082604 15 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Hupchick Dennis P 2002 The Balkans From Constantinople to Communism New York Palgrave ISBN 9780312299132 Isailovic Neven 2016 Living by the Border South Slavic Marcher Lords in the Late Medieval Balkans 13th 15th Centuries Banatica 26 2 105 117 12 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Isailovic Neven G Krstic Aleksandar R 2015 Serbian Language and Cyrillic Script as a Means of Diplomatic Literacy in South Eastern Europe in 15th and 16th Centuries Literacy Experiences concerning Medieval and Early Modern Transylvania Cluj Napoca George Bariţiu Institute of History ss 185 195 Ivanovic Milos 2016 Foreigners in the Service of Despot Đurađ Brankovic on Serbian territory Banatica 26 2 257 268 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Ivanovic Milos 2018 The Nobility of the Despotate of Serbia between Ottoman Empire and Hungary 1457 1459 Secular Power and Sacral Authority in Medieval East Central Europe Amsterdam Amsterdam University Press ss 167 177 ISBN 9789462981669 Ivanovic Milos 2019 Militarization of the Serbian State under Ottoman Pressure Hungarian Historical Review 8 2 390 410 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Ivanovic Milos Isailovic Neven 2015 The Danube in Serbian Hungarian Relations in the 14th and 15th Centuries Tibiscvm Istorie Arheologie 5 377 393 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Ed 1995 The History of Serbian Culture Edgware Porthill Publishers ISBN 9781870732314 Janicijevic Jovan Ed 1998 The Cultural Treasury of Serbia Belgrad Idea Vojnoizdavacki zavod Markt system ISBN 9788675470397 Jirecek Constantin 1918 Geschichte der Serben 2 Gotha Perthes Krstic Aleksandar R 2017 Which Realm will You Opt for The Serbian Nobility Between the Ottomans and the Hungarians in the 15th Century State and Society in the Balkans Before and After Establishment of Ottoman Rule Belgrad Institute of History Yunus Emre Enstitusu Turkish Cultural Centre ss 129 163 ISBN 9788677431259 Krstic Aleksandar R 2019 Familiares of the Serbian despots in and from the territory of Banat 1411 1458 Politics and Society in the Central and South Eastern Europe 13th 16th centuries Cluj Napoca Editura Mega ss 93 109 1923 The Balkan States II The Turkish Conquest 1355 1483 The Cambridge Medieval History 4 Cambridge University Press ss 552 593 Mrgic Radojcic Jelena 2004 Rethinking the Territorial Development of the Medieval Bosnian State Istoriјski chasopis 51 43 64 15 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Nikolic Maja 2008 The Byzantine Historiography on the State of Serbian Despots PDF Zbornik radova Vizantoloshkog instituta Fransizca 45 279 288 1 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Aralik 2022 1601 Il Regno de gli Slavi hoggi corrottamente detti Schiavoni Pesaro Apresso Girolamo Concordia 1968 Kraљevstvo Slovena Beograd Srpska kњizhevna zadruga Ostrogorsky George 1956 History of the Byzantine State Oxford Basil Blackwell 23 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Paizi Apostolopoulou Machi 2012 Appealing to the Authority of a Learned Patriarch New Evidence on Gennadios Scholarios Responses to the Questions of George Brankovic The Historical Review 9 95 116 29 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Radosevic Ninoslava 1986 Laudes Serbiae The Life of Despot Stephan Lazarevic by Constantine the Philosopher Zbornik radova Vizantoloshkog instituta Fransizca 24 25 445 451 Duskov Milan Ed 1993 Serbs in European Civilization Belgrad Nova Serbian Academy of Sciences and Arts Institute for Balkan Studies ISBN 9788675830153 Sedlar Jean W 1994 East Central Europe in the Middle Ages 1000 1500 Seattle University of Washington Press ISBN 9780295800646 Soulis George Christos 1984 The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dusan 1331 1355 and his successors Washington Dumbarton Oaks Library and Collection ISBN 9780884021377 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2022 2004 La famille serbe des Brankovic considerations genealogiques et heraldiques PDF Zbornik radova Vizantoloshkog instituta Fransizca 41 441 452 15 Mart 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Aralik 2022 2014 Le Despote Stefan Lazarevic et Sieur Djuradj Brankovic PDF Balcanica 45 145 163 doi 10 2298 BALC1445145S 23 Subat 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Aralik 2022 Stankovic Vlada Ed 2016 The Balkans and the Byzantine World before and after the Captures of Constantinople 1204 and 1453 Lanham Maryland Lexington Books ISBN 9781498513265