Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tıbbi mikrobiyoloji veya Klinik Mikrobiyoloji mikroorganizmaları inceleyen bilim dalı olan mikrobiyoloji'nin, insan sağlığı ve tıp alanındaki uygulamalarını içeren dalıdır. Özellikle enfeksiyon hastalıklarının önlenmesi, teşhisi (diagnostik) ve tedavisi konuları üzerine odaklanır. Ayrıca, mikroorganizmaların insan sağlığını geliştirmek için kullanılmasını amaçlayan pek çok uygulamaları da içerir. İnsanlarda hastalığa sebep olan ve Tıbbi mikrobiyolojinin konu alanına giren mikroorganizmalar: bakteriler, mantarlar (mayalar ve küfler), Protistler ve virüslerdir. Ayrıca mikroorganizma olmasalar da, enfesiyöz proteinler olan prionlar ve insanlarda parazit olan bitki ve hayvan türleri de Tıbbi mikrobiyoloji'nin çalışma alanına girerler.
Diagnostik testler
Bulaşıcı hastalığa sebep olan mikrobiyolojik etkeni tespit etmek amacıyla yapılan laboratuvar testleri, hastalığın tedavisinin uygun şekilde yapılabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Testlerde güvenilir sonuç elde edebilmek için, hastanın fiziksel muayene bulguları ve hangi mikroorganizmalara maruz kalmış olma ihtimali olduğu, mikroorganizma suşlarının toplumdaki yayılma oranları gibi epidemiyolojik kriteler de göz önünde bulundurulmalıdır.
En yaygın mikrobiyolojik tanı test tipleri: mikrobiyolojik kültür, mikroskobi, ve moleküler tanı testleridir.
Mikrobiyolojik kültür
Mikrobiyolojik kültür laboratuvarda enfeksiyon kaynağı mikroorganizmayı izole ederek üzerinde çalışabilmek için kullanılan en temel yöntemdir. Belirli patojenlerin varlığı açısından araştırılması gereken klinik numuneler, seçici/ayırt edici üreme ortamlarına (besiyeri) ekimi yapılarak değerlendirilirler.
Mikrobiyolojik kültür çalışmalarında 3 ana tip besiyeri ortamı kullanılır:
- Katı besiyeri: Besin maddeleri, tuzlar ve agar kullanılarak oluşturulmuş katı bir yüzeye sahip besiyeri ortamıdır. Mikroorganizmalar katı besiyeri yüzeyinde binlerce hücreden oluşan, tipik koloniler oluştururlar. Katı besiyerleri özellikle bakteri ve mayalar için kullanılır.
- Sıvı besiyerleri: Hücreler sıvı bir ortamın içinde gelişirler. Mikrobiyal gelişme olup olmadığı, sıvı ortamın bulanıklaşarak kolloid bir süspansiyon haline gelmesi, ortamdaki renk değimi veya gaz oluşumu gibi fiziksel bulgular ile anlaşılır.
- Hücre kültürü: İnsan veya hayvan hücre kültürleri araştırılan mikroorganizma veya numune ile enfekte edilerek gerçekleştirilir. Kültürün sonucunda hücreler üzerindeki değişim ve etkiler incelenerek değerlendirilir. Bu teknik çoğunlukla virüsler gibi zorunlu hücre içi parazit mikroorganizmalar için kullanılır.
Mikroskobi
Mikrobiyolojik tanıda mikroorganizmaların tespit edilebilmesi için en çok başvurulan yöntemlerden birisi de mikroskobik incelemedir. Işık mikroskobu gibi mikroskoplar organizmaların belirli fiziksel yönlerini belirlemekte kullanılırlar. Numune hastadan veya klinik izolattan alındıktan sonra hızlı bir şekilde mikroskobik inceleme yapılmalıdır. Hücresel özelliklerinin daha ayrıntılı görülebilmesi için, numuneler genellikle mikrobiyolojik boyama işlemlerinden geçirilerek incelenirler.Elektron mikroskobu ve gibi (Bakınız:Mikroskop), pek çok farklı tipte mikroskop, daha ayrıntılı inceleme yapmak amacıyla kullanılmaktadır.
Biyokimyasal testler
Biyokimyasal testler mikroorganizmaların tanımlanmasında kullanılan hızlı ve nispeten kolay uygulamalardır. Örneğin, bakterilerin tanımlanmasında, karbonhidratları fermente edebilme yetenekleri gibi türe veya cinse özgü olan, metabolik veya enzimatik özellikleri sıklıkla kullanılmaktadır. Bu testlerde genellikle bakterilerin sıvı veya katı seçici besiyerlerinde üremeleri sonucunda asitler, alkoller veya gazlar açığa çıkmakta ve takiben besiyerinde veya üreyen kolonilerin çevresinde renk değişim, gaz oluşum gibi gözle tespit edilebilir değişiklikler gözlenmektedir. Bu testleri daha hızlı ve topluca yapabilmek için otomatik makineler veya çok sayıda test kuyucuğu içeren kitler de kullanılmaktadır.
Klinik mikrobiyolojide sık kullanılan biyokimyasal testler: Üre testi, Koagülaz testi, Katalaz testi, Oksidaz testi, İndol testi, Sitrat testi, Safra eritme testi, CAMP testi, Dekarboksilaz testi, DNAaz testi, ELEK testi, Fenilalanin testi, Hippurat testi, Karbonhidrat fermentasyonu, KOH testi, Nitrat testi, testi.
Serolojik testler
Serolojik metotlar mikrobiyolojik tanımlama da çok duyarlı, spesifik ve genellikle oldukça hızlı yöntemlerdir. Bu testler belirli bir antikorun spesifik bir antijene bağlanabilme yeteneğine dayanmaktadırlar. Antijen (genellikle protein veya karbohidrat yapısında, enfeksiyon ajanı tarafından üretilen organik bir maddedir) antijen tarafından bağlanır ve bu bağlanma kolaylıkla tespit edilebilecek bir zincirleme tepkimenin gerçekleşmesine yol açar. adı verilen daha gelişmiş serolojik testlerde ise test mantığı, daha gelişmiş sistemlerde veya tam otomatik analizörlerde kullanılarak hem mikroorganizma antijenleri, hem de konakta enfeksiyona yanıtt olarak üretilen proteinler tespit edilebilmektedir.
Klinik mikrobiyolojide sık kullanılan serolojik testler:CRP (C reaktif protein), ELISA (Enzim immunoassay), , , , , , .
Kaynakça
- ^ a b Nester E, Anderson D, Evans Roberts, C, Nester M (2009). Microbiology: A human perspective. McGraw Hill. ss. 336-337. ISBN .
- ^ Møller M, El Maghrabi R, Olesen N, Thomsen VØ (Kasım 2004). "Safe inoculation of blood and bone marrow for liquid culture detection of mycobacteria". Occupational Medicine. 54 (8): 530-3. doi:10.1093/occmed/kqh106. (PMID) 15520021.
- ^ Madigan, M.T. and Brock, T. and Martinko, J. and Clark, D.P. and Dunlap, P. (2009). Brock Biology of Microorganisms. Pearson/Benjamin Cummings. ISBN . 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2021.
- ^ a b Güler Yaylı (2002). Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları El Kitabı. Nobel Tıp Kitabevleri. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tibbi mikrobiyoloji veya Klinik Mikrobiyoloji mikroorganizmalari inceleyen bilim dali olan mikrobiyoloji nin insan sagligi ve tip alanindaki uygulamalarini iceren dalidir Ozellikle enfeksiyon hastaliklarinin onlenmesi teshisi diagnostik ve tedavisi konulari uzerine odaklanir Ayrica mikroorganizmalarin insan sagligini gelistirmek icin kullanilmasini amaclayan pek cok uygulamalari da icerir Insanlarda hastaliga sebep olan ve Tibbi mikrobiyolojinin konu alanina giren mikroorganizmalar bakteriler mantarlar mayalar ve kufler Protistler ve viruslerdir Ayrica mikroorganizma olmasalar da enfesiyoz proteinler olan prionlar ve insanlarda parazit olan bitki ve hayvan turleri de Tibbi mikrobiyoloji nin calisma alanina girerler Tibbi Mikrobiyoloji laboratuvarinda petri kaplari ve tuplerDiagnostik testlerBulasici hastaliga sebep olan mikrobiyolojik etkeni tespit etmek amaciyla yapilan laboratuvar testleri hastaligin tedavisinin uygun sekilde yapilabilmesi acisindan buyuk onem tasimaktadir Testlerde guvenilir sonuc elde edebilmek icin hastanin fiziksel muayene bulgulari ve hangi mikroorganizmalara maruz kalmis olma ihtimali oldugu mikroorganizma suslarinin toplumdaki yayilma oranlari gibi epidemiyolojik kriteler de goz onunde bulundurulmalidir En yaygin mikrobiyolojik tani test tipleri mikrobiyolojik kultur mikroskobi ve molekuler tani testleridir Mikrobiyolojik kultur Nutrient agar plaklarinda gelisen Gram negatif bakteri kolonileri Mikrobiyolojik kultur laboratuvarda enfeksiyon kaynagi mikroorganizmayi izole ederek uzerinde calisabilmek icin kullanilan en temel yontemdir Belirli patojenlerin varligi acisindan arastirilmasi gereken klinik numuneler secici ayirt edici ureme ortamlarina besiyeri ekimi yapilarak degerlendirilirler Mikrobiyolojik kultur calismalarinda 3 ana tip besiyeri ortami kullanilir Kati besiyeri Besin maddeleri tuzlar ve agar kullanilarak olusturulmus kati bir yuzeye sahip besiyeri ortamidir Mikroorganizmalar kati besiyeri yuzeyinde binlerce hucreden olusan tipik koloniler olustururlar Kati besiyerleri ozellikle bakteri ve mayalar icin kullanilir Sivi besiyerleri Hucreler sivi bir ortamin icinde gelisirler Mikrobiyal gelisme olup olmadigi sivi ortamin bulaniklasarak kolloid bir suspansiyon haline gelmesi ortamdaki renk degimi veya gaz olusumu gibi fiziksel bulgular ile anlasilir Hucre kulturu Insan veya hayvan hucre kulturleri arastirilan mikroorganizma veya numune ile enfekte edilerek gerceklestirilir Kulturun sonucunda hucreler uzerindeki degisim ve etkiler incelenerek degerlendirilir Bu teknik cogunlukla virusler gibi zorunlu hucre ici parazit mikroorganizmalar icin kullanilir Mikroskobi Mikrobiyolojik tanida mikroorganizmalarin tespit edilebilmesi icin en cok basvurulan yontemlerden birisi de mikroskobik incelemedir Isik mikroskobu gibi mikroskoplar organizmalarin belirli fiziksel yonlerini belirlemekte kullanilirlar Numune hastadan veya klinik izolattan alindiktan sonra hizli bir sekilde mikroskobik inceleme yapilmalidir Hucresel ozelliklerinin daha ayrintili gorulebilmesi icin numuneler genellikle mikrobiyolojik boyama islemlerinden gecirilerek incelenirler Elektron mikroskobu ve gibi Bakiniz Mikroskop pek cok farkli tipte mikroskop daha ayrintili inceleme yapmak amaciyla kullanilmaktadir Biyokimyasal testler Biyokimyasal testler mikroorganizmalarin tanimlanmasinda kullanilan hizli ve nispeten kolay uygulamalardir Ornegin bakterilerin tanimlanmasinda karbonhidratlari fermente edebilme yetenekleri gibi ture veya cinse ozgu olan metabolik veya enzimatik ozellikleri siklikla kullanilmaktadir Bu testlerde genellikle bakterilerin sivi veya kati secici besiyerlerinde uremeleri sonucunda asitler alkoller veya gazlar aciga cikmakta ve takiben besiyerinde veya ureyen kolonilerin cevresinde renk degisim gaz olusum gibi gozle tespit edilebilir degisiklikler gozlenmektedir Bu testleri daha hizli ve topluca yapabilmek icin otomatik makineler veya cok sayida test kuyucugu iceren kitler de kullanilmaktadir Klinik mikrobiyolojide sik kullanilan biyokimyasal testler Ure testi Koagulaz testi Katalaz testi Oksidaz testi Indol testi Sitrat testi Safra eritme testi CAMP testi Dekarboksilaz testi DNAaz testi ELEK testi Fenilalanin testi Hippurat testi Karbonhidrat fermentasyonu KOH testi Nitrat testi testi Serolojik testler Serolojik metotlar mikrobiyolojik tanimlama da cok duyarli spesifik ve genellikle oldukca hizli yontemlerdir Bu testler belirli bir antikorun spesifik bir antijene baglanabilme yetenegine dayanmaktadirlar Antijen genellikle protein veya karbohidrat yapisinda enfeksiyon ajani tarafindan uretilen organik bir maddedir antijen tarafindan baglanir ve bu baglanma kolaylikla tespit edilebilecek bir zincirleme tepkimenin gerceklesmesine yol acar adi verilen daha gelismis serolojik testlerde ise test mantigi daha gelismis sistemlerde veya tam otomatik analizorlerde kullanilarak hem mikroorganizma antijenleri hem de konakta enfeksiyona yanitt olarak uretilen proteinler tespit edilebilmektedir Klinik mikrobiyolojide sik kullanilan serolojik testler CRP C reaktif protein ELISA Enzim immunoassay Kaynakca a b Nester E Anderson D Evans Roberts C Nester M 2009 Microbiology A human perspective McGraw Hill ss 336 337 ISBN 978 1 55938 814 6 Moller M El Maghrabi R Olesen N Thomsen VO Kasim 2004 Safe inoculation of blood and bone marrow for liquid culture detection of mycobacteria Occupational Medicine 54 8 530 3 doi 10 1093 occmed kqh106 PMID 15520021 Madigan M T and Brock T and Martinko J and Clark D P and Dunlap P 2009 Brock Biology of Microorganisms Pearson Benjamin Cummings ISBN 9780132324601 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Temmuz 2021 a b Guler Yayli 2002 Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastaliklari El Kitabi Nobel Tip Kitabevleri ISBN 9754201560