Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkmenistan ekonomisi, temel olarak tarım ile petrol ve doğalgaza dayanmaktadır. Türkmenistan dünyanın dördüncü büyük doğal gaz rezervlerine sahip olup dünyanın 9. büyük pamuk üreticisidir. Türkmenistan ekonomisi 2011 yılından bu yana gerçekleştirdiği çeşitli ekonomik reformlar sayesinde önemli bir büyüme yüzdesi kazanmıştır.Türkmenistan günümüzde dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisidir.
| Türkmenistan ekonomisi | |
|---|---|
 Hazar Denizi üzerinde bir petrol platformu | |
| Derece | 87.(2021) |
| Para birimi | Türkmenistan manatı (TMT) |
| Mali yıl | Takvim yılı |
| Ticaret organizasyonları | Bağımsız Devletler Topluluğu, EİT |
| İstatistikler | |
| GSYİH | 104.539 milyar $ (SAGP 2021) |
| GSYİH büyüme |  %10.4 (2022) |
| Kişi başı GSYİH | 11,630 $ (2016) |
| Sektörel GSYİH dağılımı | tarım: %12.7; endüstri: %49.3; hizmet: %37.9 (2016) |
| Enflasyon (TÜFE) | %11 (2016) |
| Yoksulluk sınırı altındaki nüfus | %0.2 |
| İşgücü | 2.305 milyon (2013) |
| İşsizlik | %11 (2016) |
| Ana endüstriler | doğalgaz, petrol ve petrol ürünleri, tekstil, gıda işleme |
| Dış ticaret | |
| İhracat |  8.7 milyar $ (2016) |
| İhraç malları | doğalgaz, ham petrol, petrokimyasallar, tekstil, pamuk lifi |
| Ana ihracat ortakları |  Çin %70  Türkiye %5.3  İtalya %5.3  Afganistan %4.5 Rusya %4.1 (2016) |
| İthalat | 7.4 milyar $ (2016) |
| İthalat malları | makine ve ekipmanlar, kimyasallar, gıda |
| Ana ithalat ortakları | Türkiye %26.4 Rusya %10.5 Japonya %8.6 Almanya %8.2 Güney Kore %7.8 Çin %7.2 İtalya %5.2 (2016) |
| Kamu maliyesi | |
| Gelirler | 7.047 milyar $ (2014) |
| Giderler | 6.699 milyar $ (2014) |
| Ekonomik yardım | 27.04 milyar $ (31 Aralık 2014) |
| Dış rezervler | 27.04 milyar $ (2014) |
| Ana veri kaynağı: CIA World Fact Book Diğer bir bilgi verilmemiş, değerlerin tümü ABD Doları ile ifade edilmiştir. | |
Saparmurat Niyazov devlet başkanı olduktan sonra 1991 yılından itibaren halka ücretsiz verilmekte olan su, doğalgaz, elektrik ve tuz, refah seviyesindeki gerilemeye paralel olarak Kurbankulu Berdimuhammedov'un çıkardığı bir kararname ile 1 Ocak 2019'dan itibaren ücretlendirilmeye başlanmıştır.
Türkmenistan, büyük ölçüde sulanan alanlarda yoğun tarıma ve devasa gaz ve petrol kaynaklarına sahip bir çöl ülkesidir. Doğal gaz rezervleri açısından 2020 yılı itibarıyla dünyada 4. sırada yer almaktadır. Türkmenistan'ın en büyük iki tarımsal ürünü, çoğu ihracata yönelik üretilen pamuk ve çoğu yurt içinde tüketilen buğdaydır. Türkmenistan, dünyanın ilk dokuz pamuk üreticisi arasında yer almaktadır.
1998'den 2005'e kadar Türkmenistan, doğal gaz için yeterli ihracat yollarının eksikliğinden ve yoğun kısa vadeli dış borç yükümlülüklerinden muzdaripti. Bununla birlikte, aynı zamanda, toplam ihracat, büyük ölçüde yüksek uluslararası petrol ve gaz fiyatları nedeniyle, 2003'ten 2008'e kadar yılda ortalama yaklaşık %15 arttı. Sovyet döneminde olduğu gibi, merkezi planlama ve devlet kontrolü yaygınlaştı. sistem ve Niyazov hükûmeti (1991-2006 iktidarda) sürekli olarak piyasa reform programlarını reddetti. Devlet, 1990'ların başından 2019'a kadar çok çeşitli mal ve hizmetleri sübvanse etti. 2007'de seçilmesinin ardından, Başkan Gurbanguly Berdimuhamedow ülkenin çift döviz kurunu birleştirdi, manatın yeniden adlandırılmasını emretti, benzin için devlet sübvansiyonlarını azalttı ve kalkınmayı başlattı. Hazar Denizi'nde özel bir turizm bölgesi (Awaza) oluşturuldu.
2009'dan beri Türkmenistan sabit bir döviz kurunu koruyor. O yıl, oran 1 ABD doları olarak 2,85 Türkmenistan manatı olarak belirlendi. 1 Ocak 2015'te resmi döviz kuru 1 ABD doları olarak 3,50 Türkmenistan manatı olarak değiştirildi. Ancak, Şubat 2021 itibarıyla karaborsa döviz kuru dolar karşısında 29-30 manat civarında dalgalanıyordu.Nisan ortası itibarıyla karaborsa manat-dolar kuru dolar karşısında 40 manat'a kadar inmişti.
Maliye Politikası
Devlet bütçesi “Bütçe Sistemi Hakkında Kanun”a uygun olarak hazırlanır ve uygulanır. Kanun, yönetimin düzenlenmesi ve bütçe sisteminin işletilmesinin yasal temellerini belirler ve her düzeyde bütçeler arasındaki karşılıklı ilişkileri düzenler. Türkmenistan hükûmeti devlet bütçe taslağını görüşür ve Türkmenistan Devlet Başkanı'na sunar. Mali yılın başlangıcından bir ay önce, Türkmenistan Devlet Başkanı, devlet bütçe taslağını görüşülmek ve kabul edilmek üzere Türkmenistan Meclisine (Mejlis) sunar. Ekonomi ve Maliye Bakanlığı, devlet maliyesinden sorumludur.
Bütçe istatistikleri güvenilmezdir çünkü hükûmet büyük miktarlarda bütçe dışı fon harcaması yapar. Türkmenistan hükûmetinin 2021 bütçesi, 2020'de 84,39 milyar manat ve 2017'de 103,57 milyar manat olan gelirden 79,5 milyar manat gelir. 2021 harcama bütçesi 72,1 milyar manat olarak belirlendi.
Türkmenistan Merkez Bankası, Türkmenistan manatı arzını kontrol ediyor, ancak para arzı hakkında veri yayınlamıyor.
Merkez Bankası nakitsiz işlemleri teşvik eder. 2020'nin Ocak-Nisan döneminde, banka kartları kullanılarak yapılan nakitsiz işlem hacmi, 2019'un aynı dönemine göre üç kattan biraz fazla artarak 1,9 milyar manatın biraz altına ulaştı. Nakit ödemeden elektronik ödemeye geçiş sorunsuz değildi; otomatik vezne makinelerinde nakit sıkıntısı ve satış noktalarında kartlı ödeme imkanlarının yetersiz olduğu bildirildi.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Türkmenistan ekonomisi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ "Ministry of Foreign Affairs of Turkey, Economy of Turkmenistan". 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.
- ^ "Export Partners of Turkmenistan". CIA World Factbook. 2016. 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2017.
- ^ "Import Partners of Turkmenistan". CIA World Factbook. 2016. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2017.
- ^ "Turkmen Central Bank reserves". PortTurkey.com. 31 Aralık 2014. 9 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.
- ^ Samar, Kamuran (14 Ekim 2018). "Türkmenistan'da bedava gaz, elektrik ve su dönemi sona eriyor". Euronews. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ (PDF). BP. 2020. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2015.
- ^ (PDF). , Library of Congress. February 2007. Archived from the original on 11 Mart 2013.
![image]()
Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir. - ^ "Госбюджет Туркменистана на 2021 год опять оказался меньше, чем предыдущий" (Rusça). RFE/RL. 26 Ekim 2020. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021.
- ^ "Закон Туркменистана о Государственном бюджете Туркменистана на 2021 год" (Rusça). «Туркменистан: золотой век». 25 Ekim 2020. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021.
 | Türkmenistan ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkmenistan ekonomisi temel olarak tarim ile petrol ve dogalgaza dayanmaktadir Turkmenistan dunyanin dorduncu buyuk dogal gaz rezervlerine sahip olup dunyanin 9 buyuk pamuk ureticisidir Turkmenistan ekonomisi 2011 yilindan bu yana gerceklestirdigi cesitli ekonomik reformlar sayesinde onemli bir buyume yuzdesi kazanmistir Turkmenistan gunumuzde dunyanin en hizli buyuyen ekonomisidir Turkmenistan ekonomisiHazar Denizi uzerinde bir petrol platformuDerece87 2021 Para birimiTurkmenistan manati TMT Mali yilTakvim yiliTicaret organizasyonlariBagimsiz Devletler Toplulugu EITIstatistiklerGSYIH104 539 milyar SAGP 2021 GSYIH buyume 10 4 2022 Kisi basi GSYIH11 630 2016 Sektorel GSYIH dagilimitarim 12 7 endustri 49 3 hizmet 37 9 2016 Enflasyon TUFE 11 2016 Yoksulluk siniri altindaki nufus 0 2Isgucu2 305 milyon 2013 Issizlik 11 2016 Ana endustrilerdogalgaz petrol ve petrol urunleri tekstil gida islemeDis ticaretIhracat8 7 milyar 2016 Ihrac mallaridogalgaz ham petrol petrokimyasallar tekstil pamuk lifiAna ihracat ortaklari Cin 70 Turkiye 5 3 Italya 5 3 Afganistan 4 5 Rusya 4 1 2016 Ithalat7 4 milyar 2016 Ithalat mallarimakine ve ekipmanlar kimyasallar gidaAna ithalat ortaklari Turkiye 26 4 Rusya 10 5 Japonya 8 6 Almanya 8 2 Guney Kore 7 8 Cin 7 2 Italya 5 2 2016 Kamu maliyesiGelirler7 047 milyar 2014 Giderler6 699 milyar 2014 Ekonomik yardim27 04 milyar 31 Aralik 2014 Dis rezervler27 04 milyar 2014 Ana veri kaynagi CIA World Fact Book Diger bir bilgi verilmemis degerlerin tumu ABD Dolari ile ifade edilmistir Saparmurat Niyazov devlet baskani olduktan sonra 1991 yilindan itibaren halka ucretsiz verilmekte olan su dogalgaz elektrik ve tuz refah seviyesindeki gerilemeye paralel olarak Kurbankulu Berdimuhammedov un cikardigi bir kararname ile 1 Ocak 2019 dan itibaren ucretlendirilmeye baslanmistir Turkmenistan buyuk olcude sulanan alanlarda yogun tarima ve devasa gaz ve petrol kaynaklarina sahip bir col ulkesidir Dogal gaz rezervleri acisindan 2020 yili itibariyla dunyada 4 sirada yer almaktadir Turkmenistan in en buyuk iki tarimsal urunu cogu ihracata yonelik uretilen pamuk ve cogu yurt icinde tuketilen bugdaydir Turkmenistan dunyanin ilk dokuz pamuk ureticisi arasinda yer almaktadir 1998 den 2005 e kadar Turkmenistan dogal gaz icin yeterli ihracat yollarinin eksikliginden ve yogun kisa vadeli dis borc yukumluluklerinden muzdaripti Bununla birlikte ayni zamanda toplam ihracat buyuk olcude yuksek uluslararasi petrol ve gaz fiyatlari nedeniyle 2003 ten 2008 e kadar yilda ortalama yaklasik 15 artti Sovyet doneminde oldugu gibi merkezi planlama ve devlet kontrolu yayginlasti sistem ve Niyazov hukumeti 1991 2006 iktidarda surekli olarak piyasa reform programlarini reddetti Devlet 1990 larin basindan 2019 a kadar cok cesitli mal ve hizmetleri subvanse etti 2007 de secilmesinin ardindan Baskan Gurbanguly Berdimuhamedow ulkenin cift doviz kurunu birlestirdi manatin yeniden adlandirilmasini emretti benzin icin devlet subvansiyonlarini azaltti ve kalkinmayi baslatti Hazar Denizi nde ozel bir turizm bolgesi Awaza olusturuldu 2009 dan beri Turkmenistan sabit bir doviz kurunu koruyor O yil oran 1 ABD dolari olarak 2 85 Turkmenistan manati olarak belirlendi 1 Ocak 2015 te resmi doviz kuru 1 ABD dolari olarak 3 50 Turkmenistan manati olarak degistirildi Ancak Subat 2021 itibariyla karaborsa doviz kuru dolar karsisinda 29 30 manat civarinda dalgalaniyordu Nisan ortasi itibariyla karaborsa manat dolar kuru dolar karsisinda 40 manat a kadar inmisti Maliye PolitikasiDevlet butcesi Butce Sistemi Hakkinda Kanun a uygun olarak hazirlanir ve uygulanir Kanun yonetimin duzenlenmesi ve butce sisteminin isletilmesinin yasal temellerini belirler ve her duzeyde butceler arasindaki karsilikli iliskileri duzenler Turkmenistan hukumeti devlet butce taslagini gorusur ve Turkmenistan Devlet Baskani na sunar Mali yilin baslangicindan bir ay once Turkmenistan Devlet Baskani devlet butce taslagini gorusulmek ve kabul edilmek uzere Turkmenistan Meclisine Mejlis sunar Ekonomi ve Maliye Bakanligi devlet maliyesinden sorumludur Butce istatistikleri guvenilmezdir cunku hukumet buyuk miktarlarda butce disi fon harcamasi yapar Turkmenistan hukumetinin 2021 butcesi 2020 de 84 39 milyar manat ve 2017 de 103 57 milyar manat olan gelirden 79 5 milyar manat gelir 2021 harcama butcesi 72 1 milyar manat olarak belirlendi Turkmenistan Merkez Bankasi Turkmenistan manati arzini kontrol ediyor ancak para arzi hakkinda veri yayinlamiyor Merkez Bankasi nakitsiz islemleri tesvik eder 2020 nin Ocak Nisan doneminde banka kartlari kullanilarak yapilan nakitsiz islem hacmi 2019 un ayni donemine gore uc kattan biraz fazla artarak 1 9 milyar manatin biraz altina ulasti Nakit odemeden elektronik odemeye gecis sorunsuz degildi otomatik vezne makinelerinde nakit sikintisi ve satis noktalarinda kartli odeme imkanlarinin yetersiz oldugu bildirildi KaynakcaWikimedia Commons ta Turkmenistan ekonomisi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ministry of Foreign Affairs of Turkey Economy of Turkmenistan 9 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Eylul 2016 Export Partners of Turkmenistan CIA World Factbook 2016 13 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2017 Import Partners of Turkmenistan CIA World Factbook 2016 17 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2017 Turkmen Central Bank reserves PortTurkey com 31 Aralik 2014 9 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Eylul 2016 Samar Kamuran 14 Ekim 2018 Turkmenistan da bedava gaz elektrik ve su donemi sona eriyor Euronews 3 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Aralik 2020 PDF BP 2020 17 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi 10 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2015 PDF Library of Congress February 2007 Archived from the original on 11 Mart 2013 Bu madde bu kaynaktan alinan kamu mali olan bir metni icermektedir KB1 bakim Uygun olmayan url link Gosbyudzhet Turkmenistana na 2021 god opyat okazalsya menshe chem predydushij Rusca RFE RL 26 Ekim 2020 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2021 Zakon Turkmenistana o Gosudarstvennom byudzhete Turkmenistana na 2021 god Rusca Turkmenistan zolotoj vek 25 Ekim 2020 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2021 Turkmenistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz