Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tarih öncesi Ermenistan, Ermeni Yaylası'nda insan varlığının başlangıcından, yani yaklaşık 1 milyon yıl öncesine tekabül eden Alt Paleolitik Devri'nden Demir Çağı'na kadar olan tarihi kapsar. MÖ 9. yüzyılda Urartular'ın ortaya çıkmasıyla ve MÖ 6. yüzyılda yıkılmasıyla tarih öncesi Ermenistan dönemi bitmiştir ve dönemi başlamıştır.
Eski Taş Çağı
Alt Paleolitik Devri'nden beri Ermeni Yaylası'nda insanlar yaşamaktadır. Buralardaki ilk insanların izleri, 1 milyon yıldan daha uzun bir süre öncesine tarihlenmektedir. Şu ana kadar bulunmuş olan aşölyen aletler ve obsidyen mostraları bunu destekler niteliktedir. Hovk 1 mağarası ve Trialetiyen yerleşimleri, Orta Paleolitik ve Üst Paleolitik Devri'nden kalma yerleşimlere örnek olarak verilebilir.
Yapılan en yeni ve önemli kazı, Hrazdan Nehri'ndeki vadide yer alan Nor Geghi 1 Taş Devri sahasında yapılan kazıdır. Burada bulunan binlerce 325.000 yıllık eşyalar, insanların teknolojik yeniliklerinin tek bir noktadan başlayıp yayılarak gelişmesinin aksine, eski dünyada yeniliklerin aralıklarla gerçekleştiğini gösteriyor.
Cilalı Taş Devri
Iğdır Ovası'nda yer alan ve 'in Cilalı Taş Devri'nden kalma olduğuna inanılır.Armavir'de yer alan 'in güneybatısında bulunan Neolitik Çağ'da başlamış olan yerleşimlerin bu dönemde başladığının kanıtlarını göstermektedir.[]
Şulaveri-Şomu kültürü o bölgede bilinen en eski tarih öncesi kültürdür ve bölgede yapılan radyokarbon tarihlemeye göre kültür MÖ 6000 - 4000 yıllarına tarihlenmektedir. Bölgede Şulaveri-Şomu kültüründen sonra onun yerine MÖ 3400 - 2000 yıllarına tarihlenen Karaz kültürü devam etti.
Tunç çağı
Bölgedeki ilk Tunç Çağı kültürü, MÖ 4000 - 2200 yıllarına tarihlenen Karaz kültürüdür. Bu kültürün en eski bulgusu Iğdır Ovası'nda bulunur. MÖ 3000'de Gürcistan'a kadar yayılmıştır (ancak Kolhis'e kadar ulaşamamıştır), batıya ve güneydoğuya doğru ilerleyerek Urmiye havzasına ve Van Gölü'nün güneyindeki alanlara kadar yayıldı.
MÖ 2200'den MÖ 1600'e kadar Trialeti-Vanadzor kültürü, Ermenistan, güney Gürcistan ve kuzeydoğu Türkiye'de gelişti. Bu kültürün bir Hint-Avrupa kültürü olduğu düşünülmektedir. Bu süre boyunca bunun gibi kültürler Alagöz Dağı ve Sevan Gölü çevresinde yaygınlaştı.
20. yüzyıl başlarında bilim adamları, "Ermenistan" adının ilk defa Naram-Sin tarafından fethedilen topraklarda (Diyarbakır), o dönemde yazılan ve Armani'yi (ya da Armanum) ve Ebla'yı konu alan bir yazıtta geçtiğini öne sürdü. Ancak Armani'nin konumu günümüzde belirsizdir. Bazı araştırmacılar Armani'nin günümüzde Samsatolarak bilinen bölgede yer aldığını ve üzerinde Hint-Avrupa dillerinden birini konuşan bir halkın yaşadığını öne sürdü. Günümüzde Süryaniler (genellikle Aramice'nin bir lehçesini konuşurlar, Akadca değil), Ermenilerden Armani adıyla söz etmektedir. Mısır kralı III. Thutmose, hükümdarlığının 33. yılında (MÖ 1446) "Ermenen" denen bir halktan bahsetti. Ermenistan'ın Kitâb-ı Mukaddes'de Minni olarak bahsedilen Manna ile bir bağlantısı olduğu düşünülüyor. Ancak yine de, tüm bu tasdiklerin neye işaret ettiği hala belirlenemez ve Ermenistan adı bilinene göre ilk defa Behistun Yazıtı'nda geçmiştir.
Ermenistan'ın endonimi olan "Hayastan" kelimesinin geçtiği ilk kayıtlar ise MÖ 1500-1200 yıllarına ait olan Hitit kayıtlarıdır. Burada Hayasa-Azzi denen ve Ermeni Yaylalarında yer alan bir krallıktan söz edilir. Hayastan kelimesinin buradan türediği düşünülmektedir. Ayrıca MÖ 1200 ve 800 yılları arasında Ermenistan'ın birçok bölümü çeşitli kabilelerin birleşmesiyle oluşmuş olan Nairi ülkesine dahil edildi.
Demir Çağı
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Dolukhanov, Pavel; Aslanian, Stepan; Kolpakov, Evgeny; Belyaeva, Elena (2004). "Prehistoric Sites in Northern Armenia". Antiquity. 78 (301). 29 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2022.
- ^ Pinhasi, R.; Gasparian, B.; Wilkinson, K.; Bailey, R.; Bar-Oz, G.; Bruch, A.; Chataigner, C. (2008). "Hovk 1 and the Middle and Upper Paleolithic of Armenia: a preliminary framework". Journal of Human Evolution. 55 (5): 803-816. doi:10.1016/j.jhevol.2008.04.005. (PMID) 18930308.
- ^ Adler, D. S.; Wilkinson, K. N.; Blockley, S.; Mark, D. F.; Pinhasi, R.; Schmidt-Magee, B. A.; Nahapetyan, S.; Mallol, C.; Berna, F. (26 Eylül 2014). "Early Levallois technology and the Lower to Middle Paleolithic transition in the Southern Caucasus". Science (İngilizce). 345 (6204): 1609-1613. Bibcode:2014Sci...345.1609A. doi:10.1126/science.1256484. ISSN 0036-8075. (PMID) 25258079.
- ^ "325,000 Year Old Stone Age Site In Armenia Leads To Human Technology Rethink". 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Kasım 2022.
- ^ The earliest finds of cultivated plants in Armenia: evidencefrom charred remains and crop processing residues in pise´from the Neolithic settlements of Aratashen and Aknashen 8 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Roman Hovsepyan, George Wilcox, 2008
- ^ Joan Aruz, Sarah B. Graff, Yelena Rakic, Cultures in Contact: From Mesopotamia to the Mediterranean in the Second Millennium B.C. The Metropolitan Museum of art symposia. Metropolitan Museum of Art, 2013 p12-24
- ^ Aynur Özifirat (2008), The Highland Plateau of Eastern Anatolia in the Second Millennium BCE: Middle/Late Bronze Ages 15 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . pp.103-106
- ^ John A. C. Greppin and I. M. Diakonoff, Some Effects of the Hurro-Urartian People and Their Languages upon the Earliest Armenians Journal of the American Oriental Society Vol. 111, No. 4 (Oct. - Dec., 1991), pp. 721 [1] 18 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Joan Aruz, Kim Benzel, Jean M. Evans, Beyond Babylon: Art, Trade, and Diplomacy in the Second Millennium B.C. Metropolitan Museum of Art (New York, N.Y.)[2] (2008) pp. 92
- ^ Kossian, Aram V. (1997), The Mushki Problem Reconsidered, 29 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 11 Kasım 2022 pp. 254
- ^ Daniel T. Potts A Companion to the Archaeology of the Ancient Near East. Volume 94 of Blackwell Companions to the Ancient World. John Wiley & Sons, 2012 p.681
- ^ Simonyan, Hakob Y. (2012). "New Discoveries at Verin Naver, Armenia". Backdirt. The Cotsen Institute of Archaeology at UCLA (The Puzzle of the Mayan Calendar): 110-113. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.
- ^ Martirosyan, Hrach (2014). "Origins and Historical Development of the Armenian Language" (PDF). Leiden University: 1-23. 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.
- ^ Archi, Alfonso (2016). "Egypt or Iran in the Ebla Texts?". Orientalia. 85: 3. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Haziran 2019.
- ^ Kroonen, Guus; Gojko Barjamovic; Michaël Peyrot (9 Mayıs 2018). "Linguistic supplement to Damgaard et al. 2018: Early Indo-European languages, Anatolian, Tocharian and Indo-Iranian": 3. doi:10.5281/zenodo.1240524. 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2022.
- ^ Martiros Kavoukjian, "The Genesis of Armenian People", Montreal, 1982.
- ^ International Standard Bible Encyclopedia, 1915 [3] 21 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; Eric H. Cline and David O'Connor (eds.) Thutmose III, University of Michigan, 2006; .
- ^ . 21 Aralık 2020. 1 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tarih oncesi Ermenistan Ermeni Yaylasi nda insan varliginin baslangicindan yani yaklasik 1 milyon yil oncesine tekabul eden Alt Paleolitik Devri nden Demir Cagi na kadar olan tarihi kapsar MO 9 yuzyilda Urartular in ortaya cikmasiyla ve MO 6 yuzyilda yikilmasiyla tarih oncesi Ermenistan donemi bitmistir ve donemi baslamistir Eski Tas CagiAlt Paleolitik Devri nden beri Ermeni Yaylasi nda insanlar yasamaktadir Buralardaki ilk insanlarin izleri 1 milyon yildan daha uzun bir sure oncesine tarihlenmektedir Su ana kadar bulunmus olan asolyen aletler ve obsidyen mostralari bunu destekler niteliktedir Hovk 1 magarasi ve Trialetiyen yerlesimleri Orta Paleolitik ve Ust Paleolitik Devri nden kalma yerlesimlere ornek olarak verilebilir Yapilan en yeni ve onemli kazi Hrazdan Nehri ndeki vadide yer alan Nor Geghi 1 Tas Devri sahasinda yapilan kazidir Burada bulunan binlerce 325 000 yillik esyalar insanlarin teknolojik yeniliklerinin tek bir noktadan baslayip yayilarak gelismesinin aksine eski dunyada yeniliklerin araliklarla gerceklestigini gosteriyor Cilali Tas DevriIgdir Ovasi nda yer alan ve in Cilali Tas Devri nden kalma olduguna inanilir Armavir de yer alan in guneybatisinda bulunan Neolitik Cag da baslamis olan yerlesimlerin bu donemde basladiginin kanitlarini gostermektedir kaynak belirtilmeli Sulaveri Somu kulturu o bolgede bilinen en eski tarih oncesi kulturdur ve bolgede yapilan radyokarbon tarihlemeye gore kultur MO 6000 4000 yillarina tarihlenmektedir Bolgede Sulaveri Somu kulturunden sonra onun yerine MO 3400 2000 yillarina tarihlenen Karaz kulturu devam etti Tunc cagiBolgedeki ilk Tunc Cagi kulturu MO 4000 2200 yillarina tarihlenen Karaz kulturudur Bu kulturun en eski bulgusu Igdir Ovasi nda bulunur MO 3000 de Gurcistan a kadar yayilmistir ancak Kolhis e kadar ulasamamistir batiya ve guneydoguya dogru ilerleyerek Urmiye havzasina ve Van Golu nun guneyindeki alanlara kadar yayildi MO 2200 den MO 1600 e kadar Trialeti Vanadzor kulturu Ermenistan guney Gurcistan ve kuzeydogu Turkiye de gelisti Bu kulturun bir Hint Avrupa kulturu oldugu dusunulmektedir Bu sure boyunca bunun gibi kulturler Alagoz Dagi ve Sevan Golu cevresinde yayginlasti 20 yuzyil baslarinda bilim adamlari Ermenistan adinin ilk defa Naram Sin tarafindan fethedilen topraklarda Diyarbakir o donemde yazilan ve Armani yi ya da Armanum ve Ebla yi konu alan bir yazitta gectigini one surdu Ancak Armani nin konumu gunumuzde belirsizdir Bazi arastirmacilar Armani nin gunumuzde Samsatolarak bilinen bolgede yer aldigini ve uzerinde Hint Avrupa dillerinden birini konusan bir halkin yasadigini one surdu Gunumuzde Suryaniler genellikle Aramice nin bir lehcesini konusurlar Akadca degil Ermenilerden Armani adiyla soz etmektedir Misir krali III Thutmose hukumdarliginin 33 yilinda MO 1446 Ermenen denen bir halktan bahsetti Ermenistan in Kitab i Mukaddes de Minni olarak bahsedilen Manna ile bir baglantisi oldugu dusunuluyor Ancak yine de tum bu tasdiklerin neye isaret ettigi hala belirlenemez ve Ermenistan adi bilinene gore ilk defa Behistun Yaziti nda gecmistir Ermenistan in endonimi olan Hayastan kelimesinin gectigi ilk kayitlar ise MO 1500 1200 yillarina ait olan Hitit kayitlaridir Burada Hayasa Azzi denen ve Ermeni Yaylalarinda yer alan bir kralliktan soz edilir Hayastan kelimesinin buradan turedigi dusunulmektedir Ayrica MO 1200 ve 800 yillari arasinda Ermenistan in bircok bolumu cesitli kabilelerin birlesmesiyle olusmus olan Nairi ulkesine dahil edildi Demir CagiBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Kaynakca Dolukhanov Pavel Aslanian Stepan Kolpakov Evgeny Belyaeva Elena 2004 Prehistoric Sites in Northern Armenia Antiquity 78 301 29 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Kasim 2022 Pinhasi R Gasparian B Wilkinson K Bailey R Bar Oz G Bruch A Chataigner C 2008 Hovk 1 and the Middle and Upper Paleolithic of Armenia a preliminary framework Journal of Human Evolution 55 5 803 816 doi 10 1016 j jhevol 2008 04 005 PMID 18930308 Adler D S Wilkinson K N Blockley S Mark D F Pinhasi R Schmidt Magee B A Nahapetyan S Mallol C Berna F 26 Eylul 2014 Early Levallois technology and the Lower to Middle Paleolithic transition in the Southern Caucasus Science Ingilizce 345 6204 1609 1613 Bibcode 2014Sci 345 1609A doi 10 1126 science 1256484 ISSN 0036 8075 PMID 25258079 325 000 Year Old Stone Age Site In Armenia Leads To Human Technology Rethink 6 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Kasim 2022 The earliest finds of cultivated plants in Armenia evidencefrom charred remains and crop processing residues in pise from the Neolithic settlements of Aratashen and Aknashen 8 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Roman Hovsepyan George Wilcox 2008 Joan Aruz Sarah B Graff Yelena Rakic Cultures in Contact From Mesopotamia to the Mediterranean in the Second Millennium B C The Metropolitan Museum of art symposia Metropolitan Museum of Art 2013 1588394751 p12 24 Aynur Ozifirat 2008 The Highland Plateau of Eastern Anatolia in the Second Millennium BCE Middle Late Bronze Ages 15 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde pp 103 106 John A C Greppin and I M Diakonoff Some Effects of the Hurro Urartian People and Their Languages upon the Earliest Armenians Journal of the American Oriental Society Vol 111 No 4 Oct Dec 1991 pp 721 1 18 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Joan Aruz Kim Benzel Jean M Evans Beyond Babylon Art Trade and Diplomacy in the Second Millennium B C Metropolitan Museum of Art New York N Y 2 2008 pp 92 Kossian Aram V 1997 The Mushki Problem Reconsidered 29 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 11 Kasim 2022 pp 254 Daniel T Potts A Companion to the Archaeology of the Ancient Near East Volume 94 of Blackwell Companions to the Ancient World John Wiley amp Sons 2012 1405189886 p 681 Simonyan Hakob Y 2012 New Discoveries at Verin Naver Armenia Backdirt The Cotsen Institute of Archaeology at UCLA The Puzzle of the Mayan Calendar 110 113 8 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Agustos 2019 Martirosyan Hrach 2014 Origins and Historical Development of the Armenian Language PDF Leiden University 1 23 4 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 5 Agustos 2019 Archi Alfonso 2016 Egypt or Iran in the Ebla Texts Orientalia 85 3 15 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Haziran 2019 Kroonen Guus Gojko Barjamovic Michael Peyrot 9 Mayis 2018 Linguistic supplement to Damgaard et al 2018 Early Indo European languages Anatolian Tocharian and Indo Iranian 3 doi 10 5281 zenodo 1240524 29 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Kasim 2022 Martiros Kavoukjian The Genesis of Armenian People Montreal 1982 International Standard Bible Encyclopedia 1915 3 21 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eric H Cline and David O Connor eds Thutmose III University of Michigan 2006 978 0 472 11467 2 21 Aralik 2020 1 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi