Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tebriz Seferi, 1603-1612 Osmanlı-Safevi Savaşı'nda bir evre. Kuyucu Murat Paşa komutasındaki Türk ordusu Tebriz'e kadar ilerleyip Acıçay civarında İran ordusuyla karşı karşıya geldiyse de taraflar arasında herhangi bir çarpışma olmadı ve Türk ordusu kışlamak üzerine geri çekildi. 1611 yılında tekrar sefere çıkmaya hazırlanan Murat Paşa'nın ölümüyle iki ülke arasındaki barış müzakereleri hız kazandı ve 1612 yılında dokuz yıldır süren savaşa son veren Nasuh Paşa Antlaşması imzalandı.
Sefer öncesi gelişmeler
Şah Abbas'ın 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda kaybedilen yerleri geri almaya yönelik seferlerinin tamamı Safevi ordusunun başarısıyla sonuçlanmış; 1603 yılında başta Nihavend ve Tebriz olmak üzere tüm Batı İran, 1604 yılında ise başta Erivan ve Tiflis olmak üzere tüm Ermenistan ve Doğu Gürcistan yeniden Safevî Devleti'nin egemenliğine girmiş, 1605 yılında karşı saldırıya geçen Osmanlı ordusunun Urmiye Muharebesi'nde büyük bir yenilgiye uğratılmasının ardından Şah Abbas 1606 yılında Azerbaycan'a yönelmişti. Aynı yıl Gence'yi kuşatarak alan Şah Abbas, 1607 yılında da Şamahı, Baküve Derbent'i de alarak 'nda kaybedilen yerleri dört yıl içinde tekrar ülkesine katmayı başarmıştı.
1605 yılında Cığalazade Yusuf Sinan Paşa komutasında karşı saldırıya geçen Osmanlı ordusunun Urmiye Muharebesi'nde büyük bir yenilgiye uğratılmasının ardından Yusuf Sinan Paşa ölmüş, doğu cephesi 1605-1610 yılları arasında beş sene komutansız kalmıştı. Nitekim, 1606 yılında komutasında İran'a gönderilen Osmanlı ordusu komuta zaafiyeti ve disiplinsizlikler sonucu Konya'da dağılmış, yeni komutan Sadrazam Kuyucu Murat Paşa ise İran'ın üzerine sefer açmadan önce Anadolu'da ve Suriye'de devlet otoritesini yoketmiş olan Celali isyanlarını bastırmaya karar vermişti. Bu çerçevede 1607-1609 yılları arasında , Canboladoğlu, Kalenderoğlu ve ayaklanmalarını bastıran Murat Paşa 1610 yılında nihayet İran üzerine yürüdü.
Sefer
Kuyucu Murat Paşa’nın seferleri sonucunda yenilgiye uğrayan Celalilerin bir bölümü Şah Abbas’a sığındı. Şah Abbas ise sığınan Celalileri, Kürtlere karşı kullanmak üzere Urmiye ve bölgesine sevketti. Fakat Nasuh Paşa tarafından Celali ileri gelenlerine gönderilerek hizmete alınacakları vaadinde bulunulunca pek çoğu Osmanlı ülkesine geri döndü. İran’da kalanlar ise Mayıs/Haziran 1609’da reisleri Muhammed Paşa ölünce bir kuvvet olmaktan çıkıp dağıldılar. Bu sonuçlar, Celaliler hem cephe gerisinde hem de cephede ordu için herhangi bir tehdit olmaktan çıktılar.
Murat Paşa Şah Abbas’a teklif ettiği barış antlaşmasının kabulünü hızlandırmak için Türk ordusunun hareket ettiğini duyarak ordusunu Tebriz'de toplayan Şah'ın üzerine yürümek üzere 20 Nisan 1610 tarihinde Üsküdar'dan hareket etti. Cığalazade Yusuf Sinan Paşa'nın 1604-1605 tarihli seferinde bir taraftan Almanya ile savaşta bulunan diğer taraftan da Celali isyanlarıyla boğuşan Türk ordusuyla karşılaşmış olan Şah Abbas bu defa hem Almanya'yla barış yapmış hem de Celali isyanlarını bastırarak cephe gerisini güvence altına almış bir orduyla karşı karşıyaydı. Çekinen Şah Abbas, Murat Paşa'nın barış teklifine karşılık fethettiği yerleri geri iade etmeyeceğini ve Amasya Antlaşması sınırlarına dönülmesini istediklerini iletti. Ayrıca Hayreddin Çavuş vasıtasıyla padişah I. Ahmet’e yaklaşık 8 kg ağırlığında amber ihtiva eden 21 kilo ağırlığında som altından bir çekmece gönderdi. Ancak Şah’a gönderilen yanıtta barış yapılabilmesi için fethedilen yerlerin iadesi istendi.
Murat Paşa bu sırada ileri harekatı sürdürdü ve Türk ordusu Erzurum-Hasankale-Kars-Çaldıran-Hoy yoluyla Tebriz’e ilerledi. Şah Abbas geleneksel İran taktiği uyarınca tüm bölge halkını tahliye ettirmiş, Türk ordusunun geçeceği yerleri de tahrip ettirmişti. Türk ordusu Tebriz'e kadar yaklaşık 70 yerleşim birimini ele geçirdi ve yerle bir etti. 16 Kasım 1610 tarihinde Tebriz yakınlarındaki Acıçay mevkiinde mevzilenen Türk ordusu İran ordusuyla karşı karşıya kaldı. İki ordu beş gün boyunca herhangi bir çarpışmaya girmeksizin birbirini gözetledi. Ancak Türk ordusundaki mühimmat ve erzak sıkıntısı ciddi seviyeye ulaştı.
Murat Paşa kış mevsiminin yaklaşması ve bu sıkıntılar yüzünden ordusunu Ahlat-Van-Bitlis yoluyla Diyarbakır’a gelerek kışı burada geçirdi.
Sefer sonrası gelişmeler
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Zieneb Hatamzad, "Foreign Policy of the Safavid Empire During Shah Abbas I", Life Science Journal (2013), 10(8s)4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Özer Küpeli, "Osmanlı-Safevi Münasebetleri (1612-1639), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir (2009)18 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kaveh Farrokh "Iran at War:1500-1988", Osprey Publishing, 20 Dec 2011
- Ismail Bey Zardabli, "The History of Azerbaijan: from ancient times to the present day", Lulu.com, 2 Aug 2014
- Cihat Aydoğmuşoğlu, "Şah Abbas ve Zamanı", Ankara Üniversitesi, Ankara (2011)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tebriz Seferi 1603 1612 Osmanli Safevi Savasi nda bir evre Kuyucu Murat Pasa komutasindaki Turk ordusu Tebriz e kadar ilerleyip Acicay civarinda Iran ordusuyla karsi karsiya geldiyse de taraflar arasinda herhangi bir carpisma olmadi ve Turk ordusu kislamak uzerine geri cekildi 1611 yilinda tekrar sefere cikmaya hazirlanan Murat Pasa nin olumuyle iki ulke arasindaki baris muzakereleri hiz kazandi ve 1612 yilinda dokuz yildir suren savasa son veren Nasuh Pasa Antlasmasi imzalandi Sefer oncesi gelismelerSah Abbas in 1578 1590 Osmanli Safevi Savasi nda kaybedilen yerleri geri almaya yonelik seferlerinin tamami Safevi ordusunun basarisiyla sonuclanmis 1603 yilinda basta Nihavend ve Tebriz olmak uzere tum Bati Iran 1604 yilinda ise basta Erivan ve Tiflis olmak uzere tum Ermenistan ve Dogu Gurcistan yeniden Safevi Devleti nin egemenligine girmis 1605 yilinda karsi saldiriya gecen Osmanli ordusunun Urmiye Muharebesi nde buyuk bir yenilgiye ugratilmasinin ardindan Sah Abbas 1606 yilinda Azerbaycan a yonelmisti Ayni yil Gence yi kusatarak alan Sah Abbas 1607 yilinda da Samahi Bakuve Derbent i de alarak nda kaybedilen yerleri dort yil icinde tekrar ulkesine katmayi basarmisti 1605 yilinda Cigalazade Yusuf Sinan Pasa komutasinda karsi saldiriya gecen Osmanli ordusunun Urmiye Muharebesi nde buyuk bir yenilgiye ugratilmasinin ardindan Yusuf Sinan Pasa olmus dogu cephesi 1605 1610 yillari arasinda bes sene komutansiz kalmisti Nitekim 1606 yilinda komutasinda Iran a gonderilen Osmanli ordusu komuta zaafiyeti ve disiplinsizlikler sonucu Konya da dagilmis yeni komutan Sadrazam Kuyucu Murat Pasa ise Iran in uzerine sefer acmadan once Anadolu da ve Suriye de devlet otoritesini yoketmis olan Celali isyanlarini bastirmaya karar vermisti Bu cercevede 1607 1609 yillari arasinda Canboladoglu Kalenderoglu ve ayaklanmalarini bastiran Murat Pasa 1610 yilinda nihayet Iran uzerine yurudu SeferKuyucu Murat Pasa nin seferleri sonucunda yenilgiye ugrayan Celalilerin bir bolumu Sah Abbas a sigindi Sah Abbas ise siginan Celalileri Kurtlere karsi kullanmak uzere Urmiye ve bolgesine sevketti Fakat Nasuh Pasa tarafindan Celali ileri gelenlerine gonderilerek hizmete alinacaklari vaadinde bulunulunca pek cogu Osmanli ulkesine geri dondu Iran da kalanlar ise Mayis Haziran 1609 da reisleri Muhammed Pasa olunce bir kuvvet olmaktan cikip dagildilar Bu sonuclar Celaliler hem cephe gerisinde hem de cephede ordu icin herhangi bir tehdit olmaktan ciktilar Murat Pasa Sah Abbas a teklif ettigi baris antlasmasinin kabulunu hizlandirmak icin Turk ordusunun hareket ettigini duyarak ordusunu Tebriz de toplayan Sah in uzerine yurumek uzere 20 Nisan 1610 tarihinde Uskudar dan hareket etti Cigalazade Yusuf Sinan Pasa nin 1604 1605 tarihli seferinde bir taraftan Almanya ile savasta bulunan diger taraftan da Celali isyanlariyla bogusan Turk ordusuyla karsilasmis olan Sah Abbas bu defa hem Almanya yla baris yapmis hem de Celali isyanlarini bastirarak cephe gerisini guvence altina almis bir orduyla karsi karsiyaydi Cekinen Sah Abbas Murat Pasa nin baris teklifine karsilik fethettigi yerleri geri iade etmeyecegini ve Amasya Antlasmasi sinirlarina donulmesini istediklerini iletti Ayrica Hayreddin Cavus vasitasiyla padisah I Ahmet e yaklasik 8 kg agirliginda amber ihtiva eden 21 kilo agirliginda som altindan bir cekmece gonderdi Ancak Sah a gonderilen yanitta baris yapilabilmesi icin fethedilen yerlerin iadesi istendi Murat Pasa bu sirada ileri harekati surdurdu ve Turk ordusu Erzurum Hasankale Kars Caldiran Hoy yoluyla Tebriz e ilerledi Sah Abbas geleneksel Iran taktigi uyarinca tum bolge halkini tahliye ettirmis Turk ordusunun gececegi yerleri de tahrip ettirmisti Turk ordusu Tebriz e kadar yaklasik 70 yerlesim birimini ele gecirdi ve yerle bir etti 16 Kasim 1610 tarihinde Tebriz yakinlarindaki Acicay mevkiinde mevzilenen Turk ordusu Iran ordusuyla karsi karsiya kaldi Iki ordu bes gun boyunca herhangi bir carpismaya girmeksizin birbirini gozetledi Ancak Turk ordusundaki muhimmat ve erzak sikintisi ciddi seviyeye ulasti Murat Pasa kis mevsiminin yaklasmasi ve bu sikintilar yuzunden ordusunu Ahlat Van Bitlis yoluyla Diyarbakir a gelerek kisi burada gecirdi Sefer sonrasi gelismelerKaynakcaDis baglantilarZieneb Hatamzad Foreign Policy of the Safavid Empire During Shah Abbas I Life Science Journal 2013 10 8s 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ozer Kupeli Osmanli Safevi Munasebetleri 1612 1639 Ege Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Izmir 2009 18 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaveh Farrokh Iran at War 1500 1988 Osprey Publishing 20 Dec 2011 Ismail Bey Zardabli The History of Azerbaijan from ancient times to the present day Lulu com 2 Aug 2014 Cihat Aydogmusoglu Sah Abbas ve Zamani Ankara Universitesi Ankara 2011