Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tenerife İspanya'da ada. Kanarya Adaları Özerk Bölgesinin yedi adasından en büyüğüdür. Yüzölçümü 2.034 km² nüfusu ise (2019 tahmimi itibarıyla) 917.841 kişidir. Böylece Tenerife adasında tüm Kanarya Adaları nüfusunun yaklaşık %43'ü yaşar. İspanya'nın en kalabalık adasıdır.
| Tenerife | |
|---|---|
 | |
 | |
| Coğrafya | |
| Koordinatlar | |
| Takımadası | Kanarya Adaları |
| Denizi | Atlas Okyanusu |
| Yüzölçümü | 2.034 km2 |
| Zirve | Teide Zirvesi 3718 |
| Siyasi | |
| Adadaki ülke(ler) | |
| Özerk Topluluk | Kanarya Adaları |
| Yerleşim yerleri |
|
| Demografi | |
| Nüfus | 917,841 (2.019) |
| Nüfus yoğunluğu | 435 kişi/km2 |
En önemli şehri, otonom bölgenin ortaklaşa başkenti olan ve ada meclisi (cabildo insular)'nin bulunduğu Santa Cruz de Tenerife kentidir. Tenerife adası yerel idare bakımindan 31 'ye bölünmüştür.
İki uluslaraarası havaalanına (Tenerife Kuzey Havalimanı ve Tenerife Güney Havalimanı) sahip olan Tenerife'ye yılda 5 milyondan çok turist gelmektedir ve bu Kanarya Adaları'na gelen turist sayısının önemli bir kısmını kapsamaktadır.
Tenerife dünyanın en büyük karnavallarından biri olan "Santa Cruz de Tenerife Karnavalı" ile tanınır, bu karnaval İspanya'dan ve uluslararası turist çekmektedir.
Tarihçe
Adaya Avrupalılar gelmeden önce ilk yerleşenler Guançelerdir ve Adaların İspanyol egemenliğine girdiği 15. yüzyılda Avrupalılarla tanışmışlardır. Arkeoloji araştırmalar sonucu olarak Guançelerden çanak çömlek kalıntıları, mağara resimleri, gravürler, mumyalar bulunmuştur. Guançeler ölülerini mumyalanmış olmaları ilgi çekmektedir. Guançeler adayı mencey adlı tek bir "hükümdar" tarafından idare etmekte iken İspanyoların gelmesinden 100 yıl kadar önce bir 9 oğlu olan bir hükümdar öldükten sonra taht mücadelesi sonunda ada 9 küçük "menceyato"'ya bölünmüştü.
Aralık 1493'te Alonso Fernández de Lugo İspanya Kastilya ve Aragon kralığından Tenerife'yi fethetmek için izin aldı. Nisan 1494'te Gran Canaria adasından yaklaşık 2000 piyade 200 süvaride oluşan bir orduyla ayrılıp şimdiki Santa Cruz de Tenerife şehri mevkiinde karaya çıktı. Bu mevkiyi ele geçirdikten sonra adanın içerilerine girdi. Adadadaki küçük hükümdarları esir alarak onları İspanya'ya gönderdi. Adada yaşayan tüm yerli halk köle yapıldı. Büyük bir kısmı İspanyolların getirdikleri salgın hastalıklardan dolayı öldü ve sonunda yerli halk ortadan kaldırıldı. Sonraki yüzyıllarda İspanya'dan, Avrupa'da İspanyolların idaresi altında bulunan Portekiz, Flandra, İtalya ve Almanya'dan göçler başlayıp adanın şimdiki beyaz ırk nüfusu oluşturuldu.
Adanın orman örtüsü de aynı şekilde ortadan kaldırıldı. Yerli cam ormanları yerine, önce şeker kamışı, sonra şarapcılık için üzüm bağları, muz ağaçları plantasyonlari ve boyacılık için cochineal üretmek için kaktüsler dikildi.
Fakat adada büyüyen nüfus ve İspanya'nın elinde bulunan Güney Amerika'nın beyaz ırktan işçi talepleri adanın insan kaynaklarının gelişmesine engel olmaya başladı. Adayla kolay ulaşım yapılamaması ve ekonomik sorunlar dolayısıyla ada nüfusu ta 20. yy. başlarına kadar Amerika'ya (özelikle Cuba ve Venezuela'ya) göç etmeye devam etti. Ancak 20. yüzyıl ikinci yarısında adanın turistik tesisleri geliştirip adaya uçakla turizm başladıktan sonra bu devamlı göçün önü alındı.
15. yüzyıldan itibaren Tenerife adası devamlı olarak (Mağribi ve Avrupalı) korsan hücumlarına hedef oldu. Bu arada 1797'de İngiltere donanmasının hücumuna ve adanın İngiltere tarafından işgal edilme hücumlarına şahit oldu.
Kanarya Adaları'nın ilk üniversitesi 1792'de Tenerife adasında La Laguna şehrinde La Laguna Üniversitesi adı ile kuruldu. La Laguna şehri şimdi adanın ikinci büyük şehri olmakla beraber 1833'te merkez Santa Cruz'a nakledilinceye kadar Kanarya Adaları'nın başkenti de olmuştu.
20.yy. başlarında İspanya hükûmeti Mart 1936'da daha hükûmet aleyhinde darbeye girişmeden General Francisco Franco'yu Tenerife'ye sürmüştü. Sonra hükûmet darbesi yapan milliyetçiler ve milliyetçi ordu ile Franco İspanya İç Savaşı ile İspanya'da iktidarı eline geçirdi. Kanarya Adaları Temmuz 1936'da milliyetçilerin eline geçti ve bu adalarda ve Tenerife'de milliyetçiler birçok yeni rejim muhaliflerini öldürdüler.
Coğrafya
Tenerife'de yüzey biçimleri ada içinde oldukça dağlıktır ve sahilerde sarp yalıyarlar (falez) bulunur. İspanya'nın en yüksek rakımlı zirvesi, 3.718 metre yüksekliği ile, Teide Yanardağı zirvesi olup Tenerife'dedir. 2007 yılında UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir. Hâlen volkanik aktivite gösteren Teide tabanından itibaren dünyanın üçüncü büyük yanardağı; eğer denizaltındaki başlangıç noktasından alınırsa dünyanın en yüksek deniz volkanıdır. Ayrıca adada, Anaga masifi 2015'ten beri UNESCO "Biyoküre Rezervi"'dir. Avrupa'da en fazla endemik türe sahiptir.
Tenerife'nin iklimi elverişli ve düzenlidir. Okyanusta yer alması sebebiyle mevsimlik sıcaklık farkları azdır.
Demografi
Tenerife adasının (2019 itibarıyla) nüfusu 917.841 kişi olup; yüzölçümü 2034 km² ve nüfus yoğunluğu 435 kişi/km² olur. Bu nedenle, Tenerife Kanarya Adaları'n en kalabalığıdır. Aynı zamanda İspanya'nın en kalabalık adasıdır.
Adanın merkezi adada en büyük şehirsel yerleşke olan Santa Cruz de Tenerife kentidir. Bu kent yerel idare bakımdan Santa Cruz de Tenerife ili merkezi ve Kanarya Adaları Özerk Topluluğu'nun Las Palmas de Gran Canaria kenti ile ortaklaşa başkentidir.
Din
Nüfusun çoğunluğu Katolik olan, aynı zamanda göç nedeniyle Müslüman ve Hindular bir yeri vardır. Adalar ana dini festivali Candelaria Bazilikası hac olduğunu, bu festivalde, hacılar Kanarya Adaları koruyucusudur ziyaret etmek için bu kutsal şehre gelir. Her 14 ve 15 Ağustos'ta kutlanır. Bununla birlikte Tenerife, Pedro de Betancur (Guatemala'da misyoner) ve José de Anchieta (Brezilya'da misyoner) gibi iki azizin doğum yeri olmuştur. Mistik María de León Bello y Delgado bu adada doğmuştur. Tenerife ayrıca Kanarya Adaları İslam Federasyonu'nun merkezidir.
Yerel idare
Tenerife adası 31 belediye'ye bölünmüştür:
| Puerto de la Cruz | ||
| San Cristóbal de La Laguna | ||
| Icod de los Vinos | ||
| Santa Cruz de Tenerife (başkent) | ||
| Candelaria | ||
Ekonomi
Ekonomisi ağırlıklı olarak turizme yöneliktir. Yılda beş milyondan fazla ziyaretçi ağırlamaktadır, Kanarya Adaları'nin en çok ziyaret edilen ada.
- Teide Zirvesi ve etrafındaki doğal parklar
- Auditorio de Tenerife: Santa Cruz'da modern mimarili konser salonu.
- Candelaria Bazilikası: Bina, Kanarya Adaları koruyucusu oldugu kabul edilen Meryem (Nuestra Señora de Candelaria)'ye adanmıştır.
- Guímar Piramidleri: 19. yüzyılda tarım geliştirmek için taştan yapılmış piramide benzer yapılar.
- Las Teresitas Plajı: Adanın en ünlü plajı.
- Cuevas del Viento Mağaraları: Volkanik faaliyetlerin yaratmış olduğu yeraltı dehlizleri, pasaj ve mağaralar.
- San Cristóbal de La Laguna: Sehir tarihi bölümleri 1999 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.
Resimler
-
![image]()
Teide Zirvesi -
![image]()
Santa Cruz de Tenerife merkezi -
![image]()
Modern mimarili Auditorio de Tenerife konser salonu -
![image]()
-
![image]()
Las Teresitas Plajı
Kaynakça
- ^ "Situación, forma y extensión. Gran Biblioteca Virtual de Canarias". 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.
- ^ a b "Real Decreto 743/2019, de 20 de diciembre, por el que se declaran oficiales las cifras de población resultantes de la revisión del Padrón municipal referidas al 1 de enero de 2019" (PDF). 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.
- ^ . 21 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012.
- ^ "ISTAC: Estadísticas de la Comunidad Autónoma de Canarias". 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Tenerife ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Cabildo de Tenerife meclisi resmî websitesi6 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tenerife ile ilgili bilgi sayfası (İspanyolca)6 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tenerife Ispanya da ada Kanarya Adalari Ozerk Bolgesinin yedi adasindan en buyugudur Yuzolcumu 2 034 km nufusu ise 2019 tahmimi itibariyla 917 841 kisidir Boylece Tenerife adasinda tum Kanarya Adalari nufusunun yaklasik 43 u yasar Ispanya nin en kalabalik adasidir TenerifeCografyaKoordinatlar28 16 07 S 16 36TakimadasiKanarya AdalariDeniziAtlas OkyanusuYuzolcumu amp 0000000000002034 000000 2 034 km2ZirveTeide Zirvesi 3718SiyasiAdadaki ulke ler IspanyaOzerk ToplulukKanarya AdalariYerlesim yerleriSanta Cruz de TenerifeDemografiNufus amp Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru 917 841 2 019 Nufus yogunlugu435 kisi km2Tenerife BayragiUydudan gorunumTenerife fiziki haritasi En onemli sehri otonom bolgenin ortaklasa baskenti olan ve ada meclisi cabildo insular nin bulundugu Santa Cruz de Tenerife kentidir Tenerife adasi yerel idare bakimindan 31 ye bolunmustur Iki uluslaraarasi havaalanina Tenerife Kuzey Havalimani ve Tenerife Guney Havalimani sahip olan Tenerife ye yilda 5 milyondan cok turist gelmektedir ve bu Kanarya Adalari na gelen turist sayisinin onemli bir kismini kapsamaktadir Tenerife dunyanin en buyuk karnavallarindan biri olan Santa Cruz de Tenerife Karnavali ile taninir bu karnaval Ispanya dan ve uluslararasi turist cekmektedir TarihceAdaya Avrupalilar gelmeden once ilk yerlesenler Guancelerdir ve Adalarin Ispanyol egemenligine girdigi 15 yuzyilda Avrupalilarla tanismislardir Arkeoloji arastirmalar sonucu olarak Guancelerden canak comlek kalintilari magara resimleri gravurler mumyalar bulunmustur Guanceler olulerini mumyalanmis olmalari ilgi cekmektedir Guanceler adayi mencey adli tek bir hukumdar tarafindan idare etmekte iken Ispanyolarin gelmesinden 100 yil kadar once bir 9 oglu olan bir hukumdar oldukten sonra taht mucadelesi sonunda ada 9 kucuk menceyato ya bolunmustu Aralik 1493 te Alonso Fernandez de Lugo Ispanya Kastilya ve Aragon kraligindan Tenerife yi fethetmek icin izin aldi Nisan 1494 te Gran Canaria adasindan yaklasik 2000 piyade 200 suvaride olusan bir orduyla ayrilip simdiki Santa Cruz de Tenerife sehri mevkiinde karaya cikti Bu mevkiyi ele gecirdikten sonra adanin icerilerine girdi Adadadaki kucuk hukumdarlari esir alarak onlari Ispanya ya gonderdi Adada yasayan tum yerli halk kole yapildi Buyuk bir kismi Ispanyollarin getirdikleri salgin hastaliklardan dolayi oldu ve sonunda yerli halk ortadan kaldirildi Sonraki yuzyillarda Ispanya dan Avrupa da Ispanyollarin idaresi altinda bulunan Portekiz Flandra Italya ve Almanya dan gocler baslayip adanin simdiki beyaz irk nufusu olusturuldu Adanin orman ortusu de ayni sekilde ortadan kaldirildi Yerli cam ormanlari yerine once seker kamisi sonra sarapcilik icin uzum baglari muz agaclari plantasyonlari ve boyacilik icin cochineal uretmek icin kaktusler dikildi Fakat adada buyuyen nufus ve Ispanya nin elinde bulunan Guney Amerika nin beyaz irktan isci talepleri adanin insan kaynaklarinin gelismesine engel olmaya basladi Adayla kolay ulasim yapilamamasi ve ekonomik sorunlar dolayisiyla ada nufusu ta 20 yy baslarina kadar Amerika ya ozelikle Cuba ve Venezuela ya goc etmeye devam etti Ancak 20 yuzyil ikinci yarisinda adanin turistik tesisleri gelistirip adaya ucakla turizm basladiktan sonra bu devamli gocun onu alindi 15 yuzyildan itibaren Tenerife adasi devamli olarak Magribi ve Avrupali korsan hucumlarina hedef oldu Bu arada 1797 de Ingiltere donanmasinin hucumuna ve adanin Ingiltere tarafindan isgal edilme hucumlarina sahit oldu Kanarya Adalari nin ilk universitesi 1792 de Tenerife adasinda La Laguna sehrinde La Laguna Universitesi adi ile kuruldu La Laguna sehri simdi adanin ikinci buyuk sehri olmakla beraber 1833 te merkez Santa Cruz a nakledilinceye kadar Kanarya Adalari nin baskenti de olmustu 20 yy baslarinda Ispanya hukumeti Mart 1936 da daha hukumet aleyhinde darbeye girismeden General Francisco Franco yu Tenerife ye surmustu Sonra hukumet darbesi yapan milliyetciler ve milliyetci ordu ile Franco Ispanya Ic Savasi ile Ispanya da iktidari eline gecirdi Kanarya Adalari Temmuz 1936 da milliyetcilerin eline gecti ve bu adalarda ve Tenerife de milliyetciler bircok yeni rejim muhaliflerini oldurduler CografyaTenerife de yuzey bicimleri ada icinde oldukca dagliktir ve sahilerde sarp yaliyarlar falez bulunur Ispanya nin en yuksek rakimli zirvesi 3 718 metre yuksekligi ile Teide Yanardagi zirvesi olup Tenerife dedir 2007 yilinda UNESCO tarafindan bir Dunya Mirasi olarak ilan edilmistir Halen volkanik aktivite gosteren Teide tabanindan itibaren dunyanin ucuncu buyuk yanardagi eger denizaltindaki baslangic noktasindan alinirsa dunyanin en yuksek deniz volkanidir Ayrica adada Anaga masifi 2015 ten beri UNESCO Biyokure Rezervi dir Avrupa da en fazla endemik ture sahiptir Tenerife nin iklimi elverisli ve duzenlidir Okyanusta yer almasi sebebiyle mevsimlik sicaklik farklari azdir DemografiTenerife adasinin 2019 itibariyla nufusu 917 841 kisi olup yuzolcumu 2034 km ve nufus yogunlugu 435 kisi km olur Bu nedenle Tenerife Kanarya Adalari n en kalabaligidir Ayni zamanda Ispanya nin en kalabalik adasidir Adanin merkezi adada en buyuk sehirsel yerleske olan Santa Cruz de Tenerife kentidir Bu kent yerel idare bakimdan Santa Cruz de Tenerife ili merkezi ve Kanarya Adalari Ozerk Toplulugu nun Las Palmas de Gran Canaria kenti ile ortaklasa baskentidir DinNufusun cogunlugu Katolik olan ayni zamanda goc nedeniyle Musluman ve Hindular bir yeri vardir Adalar ana dini festivali Candelaria Bazilikasi hac oldugunu bu festivalde hacilar Kanarya Adalari koruyucusudur ziyaret etmek icin bu kutsal sehre gelir Her 14 ve 15 Agustos ta kutlanir Bununla birlikte Tenerife Pedro de Betancur Guatemala da misyoner ve Jose de Anchieta Brezilya da misyoner gibi iki azizin dogum yeri olmustur Mistik Maria de Leon Bello y Delgado bu adada dogmustur Tenerife ayrica Kanarya Adalari Islam Federasyonu nun merkezidir Yerel idareTenerife adasi belediyeleri haritasi Tenerife adasi 31 belediye ye bolunmustur Puerto de la CruzSan Cristobal de La LagunaIcod de los VinosSanta Cruz de Tenerife baskent CandelariaEkonomiEkonomisi agirlikli olarak turizme yoneliktir Yilda bes milyondan fazla ziyaretci agirlamaktadir Kanarya Adalari nin en cok ziyaret edilen ada Teide Zirvesi ve etrafindaki dogal parklar Auditorio de Tenerife Santa Cruz da modern mimarili konser salonu Candelaria Bazilikasi Bina Kanarya Adalari koruyucusu oldugu kabul edilen Meryem Nuestra Senora de Candelaria ye adanmistir Guimar Piramidleri 19 yuzyilda tarim gelistirmek icin tastan yapilmis piramide benzer yapilar Las Teresitas Plaji Adanin en unlu plaji Cuevas del Viento Magaralari Volkanik faaliyetlerin yaratmis oldugu yeralti dehlizleri pasaj ve magaralar San Cristobal de La Laguna Sehir tarihi bolumleri 1999 yilinda UNESCO tarafindan Dunya Mirasi olarak ilan edilmistir ResimlerTeide Zirvesi Santa Cruz de Tenerife merkezi Modern mimarili Auditorio de Tenerife konser salonu Candelaria Bazilikasi Las Teresitas PlajiKaynakca Situacion forma y extension Gran Biblioteca Virtual de Canarias 19 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2020 a b Real Decreto 743 2019 de 20 de diciembre por el que se declaran oficiales las cifras de poblacion resultantes de la revision del Padron municipal referidas al 1 de enero de 2019 PDF 28 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Ekim 2020 21 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2012 ISTAC Estadisticas de la Comunidad Autonoma de Canarias 26 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2020 Ayrica bakinizTeide Santa Cruz de Tenerife iliDis baglantilarWikimedia Commons ta Tenerife ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Cabildo de Tenerife meclisi resmi websitesi6 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tenerife ile ilgili bilgi sayfasi Ispanyolca 6 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde