Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Theodosius Limanı ya da Teodosyüs Limanı (Latince: Portus Theodosiacus, önceki adıyla Eleutherios Limanı), Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in güneyindeki antik ticarî limandır.
Marmara Denizi kıyısında, Yenikapı'dan tarihî Langa bostanlarının olduğu alana uzanan genişçe bir körfezde yer alan bu liman, antik Kontoskalion Limanı'nın batısında yer alır. Marmara Denizi'nin hakim rüzgârı olan poyraza karşı korunaklı olan bu liman, Bizans döneminde sur içindeki yegane akarsu olan Bayrampaşa Deresi (Lykos) ağzında kurulmuştur.Mısır'dan tahıl getiren gemiler yüklerini burada boşaltıyorlardı. Mısır'ın MS 641'de Arapların eline geçmesiyle zahire sevkiyatı durmuş, limanın bu yüzden önemi azalsa da 12. yüzyıla kadar varlığını korumuştur.
2004 yılından itibaren Marmaray Tüneli'nin Avrupa yakasında yeryüzüne çıktığı yerde yapılan arkeolojik kurtarma çalışmalarında Neolitik, Helenistik, Roma ve Bizans İmparatorluğu dönemlerine ait pek çok arkeolojik kalıntı ve 37 gemi batığı bulundu. Bu kazılarda ortaya çıkan Bizans dönemine ait 37 gemi batığı, Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in bir liman kenti olarak işlevini, bu dönemde kullanılan teknelerin yapım tekniklerini, limanın günlük yaşamına ışık tutacak gemicilik arkeolojisi adına çok önemli pek çok yeni bilgiye ulaşılmasını sağladı.
Liman kalıntılarının sergileneceği bir ziyaret merkezi oluşturulması amacıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Temmuz 2020'de mimarî tasarım yarışması başlattı.
Tarihçe
Neolitik Dönem
Yenikapı kazıları sırasında deniz seviyesinden yaklaşık 6,3 metre aşağıda bulunan en alt katman, İstanbul'un tarihöncesi dönemine ait çok önemli bulgular sağladı. Bu alanda M.Ö. 6000-6300 arası döneme tarihlenen neolitik mezarlar, bu buluntuların en göze çarpanı. Mezarlar, Bizans döneminde suyla dolan ve liman olarak kullanılan bu alanda, tarihöncesi dönemlerde bir höyük olduğunu gösterdi. Bu kazılarda elde edilen bulgular, İstanbul'un bilinen tarihinin 8000 yıl öncesine dek uzanmasını sağladı.
Eleutherios Limanı
Bu liman kimi zaman Theodosius Limanı ile bir tutulsa da, varlığına dair tek yazılı Bizans kaynağı, Theodosius'tan önce var olduğunu net bir şekilde söylemektir. Muhtemelen başlangıçta doğal bir koydan ibaret olan bu ilk liman, 4. yüzyıl öncesine tarihlenmektedir.
Eleutherios Limanı, I. Theodosius'un (M.S. 379-395) anıtsal forumunun inşası sırasında çıkan hafriyatla doldurulmuştur. Limanın bulunduğu yerin daha sonra imparatoriçe İrini'nin (780-802) Theodosius Limanı'nın doğusuna inşa ettiği Eleutherios Sarayı ile işaretlendiğine kesin gözüyle bakılmaktadır.
Kaisaros Limanı
Roma İmparatorluğu'nun bölünme öncesindeki son imparatoru olan I. Theodosius tarafından inşa ettirilen liman, şehrin 12. bölgesinde yer alan bir koya yapılmıştı.
İmparator II. Theodosius'un döneminde M.S. 5. yüzyıl anıtlarının listesini tutan Notitia Urbis Constantinopolitanae'de Portus Theodosianus olarak geçen liman hakkında Bizans yazılı kaynaklarında çok az bilgi bulunmaktadır. M.S. 6. yüzyıldan 9. yüzyıla uzanan kaynaklarda yakınlardaki bir yerleşim merkezinin adını alarak "Kaisaros Limanı" olarak geçer. Yenikapı'daki Marmaray-Metro sonrasında ise şehrin tüm limanları arasında en iyi belgeleneni olmuştur. Arkeolojik bulgular, limanın yazılı belgelerin yansıttığından çok daha önemli olduğunu ve çok daha uzun bir tarihe sahip olduğunu söylemektedir.
Yenikapı'daki kazılarda bulunan gemi kalıntılarının birçoğunun 11. yüzyılın başına tarihlenmesi, limanın bu tarihe kadar yoğun bir şekilde işlediğini göstermektedir.
11. yüzyıl'dan itibaren Lykos (Bayrampaşa) Deresi'nin taşıdığı alüvyonlarla dolmaya başlayan liman, bu yüzyıldan sonra şehir içindeki bir tarım alanına döner. Langa Bostanları olarak anılan bu alan, 1950'lere dek şehrin sebze ihtiyacının önemli bir kısmını karşılamaktaydı.
Galeri
-
![image]()
Bizans dönemi idol parçası ve diğer buluntular -
![image]()
Yağ kandilleri -
![image]()
El kantarı ağırlığı -
![image]()
Yenikapı'da bulunan ayak izleri. -
![image]()
Yenikapı'da bulunan tohumlar. -
![image]()
Yenikapı'da bulunan tabak vb. eşyalar. -
![image]()
Yenikapı'da bulunan hayvan kafatasları.
Kaynakça
- ^ "Bayrampaşa (Lykos) Deresi Havzası ve Ağzındaki Yenikapı (Theodosius Limanı) Limanı Kıyı Alanındaki (Marmara Denizi) Değişim Süreçleri". 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2010.
- ^ Tunnel links continents, uncovers ancient history 13 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . CNN
- ^ Kızıltan, Zeynep (2013). "Önsöz". Gülbahar Baran Çelik (Ed.). Saklı Limandan Hikayeler : Yenikapı’nın Batıkları. İstanbul: İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yayını. s. 3. ISBN .
- ^ Smith, Julian. "The Big Dig" Wired Magazine. Sept. 2007 10 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi: pages 154–61.
- ^ "İBB'den Yenikapı'daki Theodosius Limanı için yarışma". Bianet. 20 Temmuz 2020. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2020.
- ^ Tan, Gökhan. . 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2013.
- ^ Magdalino, Paul (2013). Bizans Dönemi Konstantinopolis Limanları. İstanbul: İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yayını. s. 15. ISBN .
| Wikimedia Commons'ta Theodosius Limanı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Theodosius Limani ya da Teodosyus Limani Latince Portus Theodosiacus onceki adiyla Eleutherios Limani Bizans Imparatorlugu nun baskenti Konstantinopolis in guneyindeki antik ticari limandir Bizans donemi Konstantinopolis Sehrin guneyinde Theodosius Limani ve son kazilarda ortaya cikan mendireklerini haritada gorebilirsiniz Theodosius LimaniTheodosius Limani nin konumu Marmara Denizi kiyisinda Yenikapi dan tarihi Langa bostanlarinin oldugu alana uzanan genisce bir korfezde yer alan bu liman antik Kontoskalion Limani nin batisinda yer alir Marmara Denizi nin hakim ruzgari olan poyraza karsi korunakli olan bu liman Bizans doneminde sur icindeki yegane akarsu olan Bayrampasa Deresi Lykos agzinda kurulmustur Misir dan tahil getiren gemiler yuklerini burada bosaltiyorlardi Misir in MS 641 de Araplarin eline gecmesiyle zahire sevkiyati durmus limanin bu yuzden onemi azalsa da 12 yuzyila kadar varligini korumustur 2004 yilindan itibaren Marmaray Tuneli nin Avrupa yakasinda yeryuzune ciktigi yerde yapilan arkeolojik kurtarma calismalarinda Neolitik Helenistik Roma ve Bizans Imparatorlugu donemlerine ait pek cok arkeolojik kalinti ve 37 gemi batigi bulundu Bu kazilarda ortaya cikan Bizans donemine ait 37 gemi batigi Bizans Imparatorlugu nun baskenti Konstantinopolis in bir liman kenti olarak islevini bu donemde kullanilan teknelerin yapim tekniklerini limanin gunluk yasamina isik tutacak gemicilik arkeolojisi adina cok onemli pek cok yeni bilgiye ulasilmasini sagladi Liman kalintilarinin sergilenecegi bir ziyaret merkezi olusturulmasi amaciyla Istanbul Buyuksehir Belediyesi Temmuz 2020 de mimari tasarim yarismasi baslatti TarihceNeolitik Donem Yenikapi kazilari sirasinda deniz seviyesinden yaklasik 6 3 metre asagida bulunan en alt katman Istanbul un tarihoncesi donemine ait cok onemli bulgular sagladi Bu alanda M O 6000 6300 arasi doneme tarihlenen neolitik mezarlar bu buluntularin en goze carpani Mezarlar Bizans doneminde suyla dolan ve liman olarak kullanilan bu alanda tarihoncesi donemlerde bir hoyuk oldugunu gosterdi Bu kazilarda elde edilen bulgular Istanbul un bilinen tarihinin 8000 yil oncesine dek uzanmasini sagladi Eleutherios Limani Bu liman kimi zaman Theodosius Limani ile bir tutulsa da varligina dair tek yazili Bizans kaynagi Theodosius tan once var oldugunu net bir sekilde soylemektir Muhtemelen baslangicta dogal bir koydan ibaret olan bu ilk liman 4 yuzyil oncesine tarihlenmektedir Eleutherios Limani I Theodosius un M S 379 395 anitsal forumunun insasi sirasinda cikan hafriyatla doldurulmustur Limanin bulundugu yerin daha sonra imparatorice Irini nin 780 802 Theodosius Limani nin dogusuna insa ettigi Eleutherios Sarayi ile isaretlendigine kesin gozuyle bakilmaktadir Kaisaros Limani Roma Imparatorlugu nun bolunme oncesindeki son imparatoru olan I Theodosius tarafindan insa ettirilen liman sehrin 12 bolgesinde yer alan bir koya yapilmisti Imparator II Theodosius un doneminde M S 5 yuzyil anitlarinin listesini tutan Notitia Urbis Constantinopolitanae de Portus Theodosianus olarak gecen liman hakkinda Bizans yazili kaynaklarinda cok az bilgi bulunmaktadir M S 6 yuzyildan 9 yuzyila uzanan kaynaklarda yakinlardaki bir yerlesim merkezinin adini alarak Kaisaros Limani olarak gecer Yenikapi daki Marmaray Metro sonrasinda ise sehrin tum limanlari arasinda en iyi belgeleneni olmustur Arkeolojik bulgular limanin yazili belgelerin yansittigindan cok daha onemli oldugunu ve cok daha uzun bir tarihe sahip oldugunu soylemektedir Yenikapi daki kazilarda bulunan gemi kalintilarinin bircogunun 11 yuzyilin basina tarihlenmesi limanin bu tarihe kadar yogun bir sekilde isledigini gostermektedir 11 yuzyil dan itibaren Lykos Bayrampasa Deresi nin tasidigi aluvyonlarla dolmaya baslayan liman bu yuzyildan sonra sehir icindeki bir tarim alanina doner Langa Bostanlari olarak anilan bu alan 1950 lere dek sehrin sebze ihtiyacinin onemli bir kismini karsilamaktaydi GaleriYenikapi buluntulariBizans donemi idol parcasi ve diger buluntular Yag kandilleri El kantari agirligi Yenikapi da bulunan ayak izleri Yenikapi da bulunan tohumlar Yenikapi da bulunan tabak vb esyalar Yenikapi da bulunan hayvan kafataslari Kaynakca Bayrampasa Lykos Deresi Havzasi ve Agzindaki Yenikapi Theodosius Limani Limani Kiyi Alanindaki Marmara Denizi Degisim Surecleri 12 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2010 Tunnel links continents uncovers ancient history 13 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde CNN Kiziltan Zeynep 2013 Onsoz Gulbahar Baran Celik Ed Sakli Limandan Hikayeler Yenikapi nin Batiklari Istanbul Istanbul Arkeoloji Muzeleri Yayini s 3 ISBN 9789751736680 Smith Julian The Big Dig Wired Magazine Sept 2007 10 Aralik 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi pages 154 61 IBB den Yenikapi daki Theodosius Limani icin yarisma Bianet 20 Temmuz 2020 Erisim tarihi 21 Temmuz 2020 Tan Gokhan 19 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Agustos 2013 Magdalino Paul 2013 Bizans Donemi Konstantinopolis Limanlari Istanbul Istanbul Arkeoloji Muzeleri Yayini s 15 ISBN 978 975 17 3668 0 Wikimedia Commons ta Theodosius Limani ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir