Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Tereftalik asit C6H4(CO2H)2 formülüne sahip organik bileşiktir. Bu beyaz renkli kimyasal günlük hayatta pet plastiği ile karşılaşılan bir kimyasaldır.
 | |
 | |
Diğer adlar Terefthalik acid para-Ftalik acid TPA PTA BDC | |
| Tanımlayıcılar | |
|---|---|
| |
3D model (JSmol) |
|
| 3DMet |
|
| 1909333 | |
| ChEBI |
|
| ChEMBL |
|
| ChemSpider |
|
| ECHA InfoCard | 100.002.573 |
| EC Numarası |
|
| 50561 | |
| KEGG |
|
PubChem CID |
|
| RTECS numarası |
|
| UNII |
|
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
| |
| |
| Özellikler | |
| Kimyasal formül | C8H6O4 |
| Molekül kütlesi | 166,13 g mol−1 |
| Görünüm | Beyaz kristaller veya toz |
| Yoğunluk | 1.522 g/cm3 |
| Erime noktası | 427 °C kapalı bir tüp içerisindeyken, Standart atmosferik basınçta süblimize olur. |
| Kaynama noktası | Dekompozisyon |
| Çözünürlük (su içinde) | 0.0015 g/100 mL at 20 °C |
| Çözünürlük | Polar organik solventler |
| Asitlik (pKa) | 3.51, 4.82 |
| -83,51×10-6 cm3/mol | |
| Tehlikeler | |
| GHS etiketleme sistemi: | |
| Piktogramlar |  |
| İşaret sözcüğü | Uyarı |
| Tehlike ifadeleri | H315, H319, H335 |
| Önlem ifadeleri | P261, P264, P271, P280, P302+P352, P304+P340, P305+P351+P338, P312, P321, P332+P313, P337+P313, P362, P403+P233, P405, P501 |
| Güvenlik bilgi formu (SDS) | MSDS sheet |
| Benzeyen bileşikler | |
Benzeyen | |
Benzeyen bileşikler | Polietilen tereftalat Dimetil tereftalat |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
İsimi turpentin oluşturan bir bitki olan menengiç ağacının bilimsel adı "Pistacia terebinthus" ve gelmektedir.
Tarihçe
Tereftalik asit ilk olarak turpentinden fransız kimyager Amédée Cailliot (1805–1884) tarafından 1846 yılında izole edilmiştir. 2. Dünya Savaşından sonra tereftalik asit ekonomik öneme sahip olmuştur. Tereftalik asit seyreltilmiş nitrik asit ile oksidasyonu ile elde edilmektedir.
Kullanım Alanları
Neredeyse dünyanın tüm tereftalik asit ve dimetil tereftalat kaynakları polietilen tereftalat (PET) üretimi için kullanılmaktadır ancak plastik dışında bazı kullanım alanlarıda bulunmaktadır. Tereftalik asidin 1970 yılında 1,5 milyon ton civarı üretilmiştir. 2006 yılında saflaştırılmış tereftalik asit talebi 30 milyonun üzerine çıkmıştır. PET dışında Polibütilen tereftalat gibi özel polimerlerin üretimi içinde kullanılır.
Diğer kullanımları
- Tereftalik asit boyalarda taşıyıcı madde olarak kullanılmaktadır.
- Tereftalik asit plastikleştirici üretiminde kullanılmaktadır. Örneğin dioktil tereftalat gibi kimyasallar plastiklerin kırılgan olmasını önlemek için eklenmektedir.
- Bazı ilaçların üretiminde ana hammade olarak kullanılmaktadır.
- Bazı sis bombalarında doldurucu madde olarak kullanılmaktadır özellikle M83 ve M90 sis bombalarında kullanılmıştır bu bombalar yakıldığında insan görüşünü ve yakın kızılötesi görüşü engellemektedir.
Kaynakça
- ^ Brown, H. C. (1955). Baude, E. A.; Nachod, F. C. (Ed.). Determination of Organic Structures by Physical Methods. New York, NY: Academic Press.
- ^ Cailliot, Amédée (1847). "Études sur l'essence de térébenthine" [Studies of the essence of turpentine]. Annales de Chimie et de Physique. Série 3. 21: 27-40. 4 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2022. Terephthalic acid is named on p. 29: "Je désignerai le premier de ces acides, celui qui est insoluble, sous le nom d'acide téréphtalique." (I will designate the first of these acids, which is insoluble, by the name of terephthalic acid.)
- ^ Tomás, Rogério A. F.; Bordado, João C. M.; Gomes, João F. P. (2013). "p-Xylene Oxidation to Terephthalic Acid: A Literature Review Oriented toward Process Optimization and Development". Chemical Reviews. 113 (10): 7421-69. doi:10.1021/cr300298j. (PMID) 23767849.
- ^ Ashford's Dictionary of Industrial Chemicals (3. bas.). 2011. s. 8805.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tereftalik asit C6H4 CO2H 2 formulune sahip organik bilesiktir Bu beyaz renkli kimyasal gunluk hayatta pet plastigi ile karsilasilan bir kimyasaldir Tereftalik asit Diger adlarTerefthalik acid para Ftalik acid TPA PTA BDCTanimlayicilarCAS numarasi 100 21 0 3D model JSmol Etkilesimli goruntu3DMet B00943Beilstein Referansi 1909333ChEBI CHEBI 15702 ChEMBL ChEMBL1374420ChemSpider 7208 ECHA InfoCard 100 002 573EC Numarasi 202 830 0Gmelin Referansi 50561KEGG C06337PubChem CID 7489RTECS numarasi WZ0875000UNII 6S7NKZ40BQ CompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID6026080InChI InChI 1S C8H6O4 c9 7 10 5 1 2 6 4 3 5 8 11 12 h1 4H H 9 10 H 11 12 Key KKEYFWRCBNTPAC UHFFFAOYSA N InChI 1 C8H6O4 c9 7 10 5 1 2 6 4 3 5 8 11 12 h1 4H H 9 10 H 11 12 Key KKEYFWRCBNTPAC UHFFFAOYAFSMILES O C O c1ccc C O O cc1OzelliklerKimyasal formul C8H6O4Molekul kutlesi 166 13 g mol 1Gorunum Beyaz kristaller veya tozYogunluk 1 522 g cm3Erime noktasi 427 C kapali bir tup icerisindeyken Standart atmosferik basincta sublimize olur Kaynama noktasi DekompozisyonCozunurluk su icinde 0 0015 g 100 mL at 20 CCozunurluk Polar organik solventlerAsitlik pKa 3 51 4 82Manyetik alinganlik x 83 51 10 6 cm3 molTehlikelerGHS etiketleme sistemi PiktogramlarIsaret sozcugu UyariTehlike ifadeleri H315 H319 H335Onlem ifadeleri P261 P264 P271 P280 P302 P352 P304 P340 P305 P351 P338 P312 P321 P332 P313 P337 P313 P362 P403 P233 P405 P501Guvenlik bilgi formu SDS MSDS sheetBenzeyen bilesiklerBenzeyenBenzeyen bilesikler Polietilen tereftalat Dimetil tereftalatAksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklari Isimi turpentin olusturan bir bitki olan menengic agacinin bilimsel adi Pistacia terebinthus ve gelmektedir TarihceTereftalik asit ilk olarak turpentinden fransiz kimyager Amedee Cailliot 1805 1884 tarafindan 1846 yilinda izole edilmistir 2 Dunya Savasindan sonra tereftalik asit ekonomik oneme sahip olmustur Tereftalik asit seyreltilmis nitrik asit ile oksidasyonu ile elde edilmektedir Kullanim AlanlariNeredeyse dunyanin tum tereftalik asit ve dimetil tereftalat kaynaklari polietilen tereftalat PET uretimi icin kullanilmaktadir ancak plastik disinda bazi kullanim alanlarida bulunmaktadir Tereftalik asidin 1970 yilinda 1 5 milyon ton civari uretilmistir 2006 yilinda saflastirilmis tereftalik asit talebi 30 milyonun uzerine cikmistir PET disinda Polibutilen tereftalat gibi ozel polimerlerin uretimi icinde kullanilir Diger kullanimlari Tereftalik asit boyalarda tasiyici madde olarak kullanilmaktadir Tereftalik asit plastiklestirici uretiminde kullanilmaktadir Ornegin dioktil tereftalat gibi kimyasallar plastiklerin kirilgan olmasini onlemek icin eklenmektedir Bazi ilaclarin uretiminde ana hammade olarak kullanilmaktadir Bazi sis bombalarinda doldurucu madde olarak kullanilmaktadir ozellikle M83 ve M90 sis bombalarinda kullanilmistir bu bombalar yakildiginda insan gorusunu ve yakin kizilotesi gorusu engellemektedir Kaynakca Brown H C 1955 Baude E A Nachod F C Ed Determination of Organic Structures by Physical Methods New York NY Academic Press Cailliot Amedee 1847 Etudes sur l essence de terebenthine Studies of the essence of turpentine Annales de Chimie et de Physique Serie 3 21 27 40 4 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2022 Terephthalic acid is named on p 29 Je designerai le premier de ces acides celui qui est insoluble sous le nom d acide terephtalique I will designate the first of these acids which is insoluble by the name of terephthalic acid Tomas Rogerio A F Bordado Joao C M Gomes Joao F P 2013 p Xylene Oxidation to Terephthalic Acid A Literature Review Oriented toward Process Optimization and Development Chemical Reviews 113 10 7421 69 doi 10 1021 cr300298j PMID 23767849 Ashford s Dictionary of Industrial Chemicals 3 bas 2011 s 8805