Çözünürlük, belli bir miktar çözünenin, belirli şartlar altında, spesifik bir çözücü içinde çözünmesidir. Çözücü akışkan (ki genellikle aşırı miktarda bulunur) solvent olarak adlandırılır ve birlikte çözeltiyi oluştururlar. Çözümlendirme işlemi solvasyon (çözücü su ise hidrasyon) olarak adlandırılır.
Denge haline gelmiş ve daha fazla çözünen (solut) alamayan çözeltiye, doymuş çözelti denir. Çözeltinin denge durumu sıcaklığa bağlıdır. Belirli miktardaki bir çözücü içinde çözünebilecek maksimum çözünen madde miktarına, o maddenin o çözücü içindeki çözünürlüğü denir ve genellikle doymuş çözeltinin maksimum konsantrasyonu olarak ifade edilir. Bir maddenin bir başka madde içindeki çözünürlüğü, çözücü ile çözünen arasındaki intermoleküler kuvvetler, sıcaklık, çözümlendirmeye eşlik eden entropi değişimi, diğer maddelerin varlığı ve miktarları ve bazen de basınç veya çözücü gazın kısmi basıncından etkilenir.
, nispeten düşük çözünürülükteki bileşiklerin doymuş çözeltilerini tanımlamada kullanılır (bkz. ). Tuzlar için çözünürlük sabiti, sulu çözeltilerdeki çözünebilir maksimum miktarıdır. Çözünürlük sabiti, denge sabitinin özel bir halidir. Çözünmüş ve çözünmemiş tuz arasındaki dengeyi tanımlar. Çözünürlük sabitinin bilinmesi aynı zamanda (çözünme reaksiyonunun tersi) işlemlerinde de çok faydalıdır. Sıcaklık, diğer denge sabitlerinin olduğu gibi çözünürlük sabitinin de nümerik değerini etkiler.
Çözeltilerin genel anlamda, katıların sıvılara karıştırılmasıyla elde edildiği düşünülürse de, herhangi iki madde karıştırılıp çözelti elde edilebilir. Karbonatlı su, gazın suda çözünmüş hali olup bir çözeltidir, hidrojen (gaz) paladyum metali (katı) içinde çözünebilir ve paslanmaz çelik aslında bir katının bir başka katı içinde çözünmüş halidir (alaşım).
Çözünürlüğe etki eden faktörler
- Çözücünün ve çözünenin cinsine göre: Çözücü ve çözünen arasındaki molekül yapısı benzerliği ne kadar fazla ise çözünürlük o kadar fazladır. Her madde her maddede çözünmez. Organik bileşikler organik çözücüde inorganik bileşikler inorganik çözücüde çözünürler. Polar bileşikler polar çözücülerde, apolar bileşikler apolar çözücülerde çözünürler. Örneğin naftalin suda çözünmez fakat benzende çözünür. Benzer benzeri çözer.
- Basınç: Katı ve sıvıların çözünürlüğüne basıncın pek etkisi yoktur. Gazların çözünürlüğü ise basınçla doğru orantılıdır.
- Sıcaklık: Katıların ve sıvıların çözünürlüğü sıcaklıkla çoğunlukla artarken, gazların çözünürlüğü sıcaklık artışıyla azalır.
- Ortak iyon etkisi: Ortak iyon çözünürlüğü azaltır.
İyonik bileşiklerin sudaki çözünürlükleri
Bu tablo, tuzların sudaki çözünürlüklerine ait genel bir bakış içerir.
Çözünür | Çözünmez |
---|---|
Grup I ve NH4+ bileşikleri | karbonatl (Grup I ve NH4+ bileşikleri hariç) |
nitratlar | sülfürler (Grup I ve NH4+ bileşikleri hariç) |
asetatlar (etanoatlar) | fosfatlar (Grup I ve NH4+ bileşikleri hariç) |
klorürler, bromürler ve [[İyodür(Ag+, Pb2+, Cu+ ve Hg22+) | hidroksitler ve oksitler (Grup I, NH4+, Ba2+, Sr2+, Ca2+ ve Tl+ hariç) |
sülfatlar (Ag+, Pb2+, Ba2+, Sr2+ ve Ca2+ hariç) | sülfürler (Grup I, ve NH4+ bileşikleri hariç) |
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cozunurluk belli bir miktar cozunenin belirli sartlar altinda spesifik bir cozucu icinde cozunmesidir Cozucu akiskan ki genellikle asiri miktarda bulunur solvent olarak adlandirilir ve birlikte cozeltiyi olustururlar Cozumlendirme islemi solvasyon cozucu su ise hidrasyon olarak adlandirilir Sivi icinde cozulmus bir kati cozunen ornegi sol Denge haline gelmis ve daha fazla cozunen solut alamayan cozeltiye doymus cozelti denir Cozeltinin denge durumu sicakliga baglidir Belirli miktardaki bir cozucu icinde cozunebilecek maksimum cozunen madde miktarina o maddenin o cozucu icindeki cozunurlugu denir ve genellikle doymus cozeltinin maksimum konsantrasyonu olarak ifade edilir Bir maddenin bir baska madde icindeki cozunurlugu cozucu ile cozunen arasindaki intermolekuler kuvvetler sicaklik cozumlendirmeye eslik eden entropi degisimi diger maddelerin varligi ve miktarlari ve bazen de basinc veya cozucu gazin kismi basincindan etkilenir nispeten dusuk cozunurulukteki bilesiklerin doymus cozeltilerini tanimlamada kullanilir bkz Tuzlar icin cozunurluk sabiti sulu cozeltilerdeki cozunebilir maksimum miktaridir Cozunurluk sabiti denge sabitinin ozel bir halidir Cozunmus ve cozunmemis tuz arasindaki dengeyi tanimlar Cozunurluk sabitinin bilinmesi ayni zamanda cozunme reaksiyonunun tersi islemlerinde de cok faydalidir Sicaklik diger denge sabitlerinin oldugu gibi cozunurluk sabitinin de numerik degerini etkiler Cozeltilerin genel anlamda katilarin sivilara karistirilmasiyla elde edildigi dusunulurse de herhangi iki madde karistirilip cozelti elde edilebilir Karbonatli su gazin suda cozunmus hali olup bir cozeltidir hidrojen gaz paladyum metali kati icinde cozunebilir ve paslanmaz celik aslinda bir katinin bir baska kati icinde cozunmus halidir alasim Cozunurluge etki eden faktorlerCozucunun ve cozunenin cinsine gore Cozucu ve cozunen arasindaki molekul yapisi benzerligi ne kadar fazla ise cozunurluk o kadar fazladir Her madde her maddede cozunmez Organik bilesikler organik cozucude inorganik bilesikler inorganik cozucude cozunurler Polar bilesikler polar cozuculerde apolar bilesikler apolar cozuculerde cozunurler Ornegin naftalin suda cozunmez fakat benzende cozunur Benzer benzeri cozer Basinc Kati ve sivilarin cozunurlugune basincin pek etkisi yoktur Gazlarin cozunurlugu ise basincla dogru orantilidir Sicaklik Katilarin ve sivilarin cozunurlugu sicaklikla cogunlukla artarken gazlarin cozunurlugu sicaklik artisiyla azalir Ortak iyon etkisi Ortak iyon cozunurlugu azaltir Iyonik bilesiklerin sudaki cozunurlukleriBu tablo tuzlarin sudaki cozunurluklerine ait genel bir bakis icerir CozunurCozunmezGrup I ve NH4 bilesiklerikarbonatl Grup I ve NH4 bilesikleri haric nitratlarsulfurler Grup I ve NH4 bilesikleri haric asetatlar etanoatlar fosfatlar Grup I ve NH4 bilesikleri haric klorurler bromurler ve Iyodur Ag Pb2 Cu ve Hg22 hidroksitler ve oksitler Grup I NH4 Ba2 Sr2 Ca2 ve Tl haric sulfatlar Ag Pb2 Ba2 Sr2 ve Ca2 haric sulfurler Grup I ve NH4 bilesikleri haric Ayrica bakinizCozunurluk tablosu