Tudor Hanedanı ya da Tudor Dönemi, (Galce: Tudur ya da Tewdwr; İngilizce: Royal House of Tudor), 1485 ile 1603 yılları arasındaki dönemde İngiltere Krallığı'nı idare eden, Galler kökenli hanedan ve hanedanın iktidarda olduğu döneme verilen isim. Söz konusu dönem, İngiliz tarihinin en parlak dönemlerinden biri olarak gösterilir. VII. Henry güçlü bir merkezi otorite kurdu ve VIII. Henry zengin bir devletin ve güçlü bir monarşinin temellerini attı. İngiltere'deki ailesi (Galce: Tudur), İngiltere ve İrlanda'yı 1485'ten 1603'e kadar, 118 yıl boyunca yöneten, Galler kökenli kraliyet ailesidir. Kurucusu Henry Tudor'dur. Aralarından üçü (VII. Henry, VIII. Henry ve I. Elizabeth) İngiltere'yi Orta Çağ'dan çıkarıp gelecek yüzyıllarda dünyanın büyük bir kısmına egemen olan güçlü bir Rönesans devletine dönüşmesine önemli katkı sağlamışlardır.
Tudor Hanedanı | |
---|---|
Ülke | İngiltere Krallığı İrlanda Krallığı Galler Prensliği |
Ana hanedan | Penmynydd Tudorları |
Kuruluş | 22 Ağustos 1485 |
Kurucu | VII. Henry |
Yıkılış | 24 Mart 1603 |
Son hükümdar | I. Elizabeth |
Unvan(lar) | İngiltere Kralı Fransa Kralı (iddia) |
Hanedanın başlangıcı
Tudor Hanedanı, 'ın soyundan gelen Owen Tudor ölmesiyle sona erdi. Elizabeth'in ardından Mary Stuart'nin soyundan tahta gelen I. James, Stuart İngiltere Kralları'nın ilki oldu.
Tudor Dönemi
Tudor Hanedanı'nın egemen olduğu yaklaşık yüz yıllık dönemde, İngiltere Roma Katolik Kilisesi'nden ayrılarak, Anglo-Sakson Kilisesi adıyla bağımsız bir kilise kuruldu. Son olarak, kızı Elizabeth, zamanın süper gücü olan İspanyol donanmasını yenerek yeni devlete çok önemli bir zafer getirdi. Tudor Dönemi'nde İngiltere, sanatsal açıdan tarihinin en verimli çağlarından birisini yaşadı.
Tüm bunlara rağmen, Tudor Dönemi'nin pek de parlak olmayan yönleri de vardı. VIII. Henry, babasının gayretleriyle oluşturulan zengin hazineyi gereksiz şekilde tüketti. Elizabeth resmi makamları para karşılığı satarak yönetimin prestijini zayıflattı. Bunu yapmasının sebebi parlamentodan sürekli para istemek zorunda kalmamaktır. Kraliçe Elizabeth yönetimi yoksul ve evsizlerin sorunlarıyla ilgilenmeye çalıştıysa da, kanunlar ve uyguladığı politika gerçekte zalim sayılabilecek nitelikteydi.
Nüfus ve Ekonomi
Vebâ Salgını ve 15'inci yüzyılın sonlarındaki tarımsal bunalımın ardından nüfus artmaya başladı. 1600 yılında 2 milyon nüfusa sahipti. Büyüyen nüfus ekonomik büyümeyi teşvik etti, tarımın ticarileşmesini hızlandırdı, yün üretimini ve ihracatını arttırdı, ticareti teşvik etti ve Londra'nın büyümesini destekledi.
15'inci yüzyılın sonlarında ve 16'ncı yüzyılın başlarında görülen mevcut arazilerin yüksek ücretleri ve bolluğu, düşük ücretler ve arazi kıtlığı ile değiştirildi. Belki de Yeni Dünya altınının akışı ve artan nüfus nedeniyle çeşitli enflasyonist baskılar, zengin ve yoksul genişleme arasındaki boşluk ile sosyal kargaşaya zemin hazırladı. Bu, kırsal nüfusun çoğunluğu için önemli bir değişim dönemiydi ve manastır lordları, daha önce herkese açık olan köy topraklarının kapatılması sürecine başladı.
İngiliz kralları
Tudor Hanedanı'na mensup krallar:
- Kral VII. Henry (1485-1509)
- Kral VIII. Henry (1509-1547); VII. Henry'nin oğlu
- Kral VI. Edward (1547-1553); VIII. Henry'nin oğlu
- Kraliçe I. Mary (1553-1558); VIII. Henry'nin büyük kızı
- Kraliçe I. Elizabeth (1558-1603); VIII. Henry'nin ikinci kızı
VII. Henry'nin torununun kızı Lady Jane Grey dokuz gün kraliçe olarak hüküm sürdü. Fakat daha sonra I. Mary tarafından tahttan indirildi ve eşi Guilford Dudley ile beraber idam edildi.
Tudor döneminde, İngiltere tarafından yönetilen İrlanda devleti, 1541 yılında lordluktan kraliyete yükseltildi.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- (İngilizce)
- Tudor Tarihi22 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
- Resmi Birleşik Krallık Tudorlar Sitesi16 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Resmi Birleşik Krallık Sitesinden Tudor ve Stuart Ailelerinin Soy Ağacı (pdf)2 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
- BBC Tarih: Tudorlar17 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Tudor Hanedanı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Avrupa tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tudor Hanedani ya da Tudor Donemi Galce Tudur ya da Tewdwr Ingilizce Royal House of Tudor 1485 ile 1603 yillari arasindaki donemde Ingiltere Kralligi ni idare eden Galler kokenli hanedan ve hanedanin iktidarda oldugu doneme verilen isim Soz konusu donem Ingiliz tarihinin en parlak donemlerinden biri olarak gosterilir VII Henry guclu bir merkezi otorite kurdu ve VIII Henry zengin bir devletin ve guclu bir monarsinin temellerini atti Ingiltere deki ailesi Galce Tudur Ingiltere ve Irlanda yi 1485 ten 1603 e kadar 118 yil boyunca yoneten Galler kokenli kraliyet ailesidir Kurucusu Henry Tudor dur Aralarindan ucu VII Henry VIII Henry ve I Elizabeth Ingiltere yi Orta Cag dan cikarip gelecek yuzyillarda dunyanin buyuk bir kismina egemen olan guclu bir Ronesans devletine donusmesine onemli katki saglamislardir Tudor HanedaniUlkeIngiltere Kralligi Irlanda Kralligi Galler PrensligiAna hanedanPenmynydd TudorlariKurulus22 Agustos 1485KurucuVII HenryYikilis24 Mart 1603Son hukumdarI ElizabethUnvan lar Ingiltere Krali Fransa Krali iddia Tudor hanedaninin alegorisi Lucas de Heere circa 1572 soldan saga II Felipe I Mary VIII Henry VI Edward I ElizabethHanedanin baslangiciTudor Hanedani in soyundan gelen Owen Tudor olmesiyle sona erdi Elizabeth in ardindan Mary Stuart nin soyundan tahta gelen I James Stuart Ingiltere Krallari nin ilki oldu Tudor DonemiTudor Hanedani nin egemen oldugu yaklasik yuz yillik donemde Ingiltere Roma Katolik Kilisesi nden ayrilarak Anglo Sakson Kilisesi adiyla bagimsiz bir kilise kuruldu Son olarak kizi Elizabeth zamanin super gucu olan Ispanyol donanmasini yenerek yeni devlete cok onemli bir zafer getirdi Tudor Donemi nde Ingiltere sanatsal acidan tarihinin en verimli caglarindan birisini yasadi Tum bunlara ragmen Tudor Donemi nin pek de parlak olmayan yonleri de vardi VIII Henry babasinin gayretleriyle olusturulan zengin hazineyi gereksiz sekilde tuketti Elizabeth resmi makamlari para karsiligi satarak yonetimin prestijini zayiflatti Bunu yapmasinin sebebi parlamentodan surekli para istemek zorunda kalmamaktir Kralice Elizabeth yonetimi yoksul ve evsizlerin sorunlariyla ilgilenmeye calistiysa da kanunlar ve uyguladigi politika gercekte zalim sayilabilecek nitelikteydi Nufus ve EkonomiVeba Salgini ve 15 inci yuzyilin sonlarindaki tarimsal bunalimin ardindan nufus artmaya basladi 1600 yilinda 2 milyon nufusa sahipti Buyuyen nufus ekonomik buyumeyi tesvik etti tarimin ticarilesmesini hizlandirdi yun uretimini ve ihracatini arttirdi ticareti tesvik etti ve Londra nin buyumesini destekledi 15 inci yuzyilin sonlarinda ve 16 nci yuzyilin baslarinda gorulen mevcut arazilerin yuksek ucretleri ve bollugu dusuk ucretler ve arazi kitligi ile degistirildi Belki de Yeni Dunya altininin akisi ve artan nufus nedeniyle cesitli enflasyonist baskilar zengin ve yoksul genisleme arasindaki bosluk ile sosyal kargasaya zemin hazirladi Bu kirsal nufusun cogunlugu icin onemli bir degisim donemiydi ve manastir lordlari daha once herkese acik olan koy topraklarinin kapatilmasi surecine basladi Ingiliz krallariTudor Hanedani na mensup krallar Kral VII Henry 1485 1509 Kral VIII Henry 1509 1547 VII Henry nin oglu Kral VI Edward 1547 1553 VIII Henry nin oglu Kralice I Mary 1553 1558 VIII Henry nin buyuk kizi Kralice I Elizabeth 1558 1603 VIII Henry nin ikinci kizi VII Henry nin torununun kizi Lady Jane Grey dokuz gun kralice olarak hukum surdu Fakat daha sonra I Mary tarafindan tahttan indirildi ve esi Guilford Dudley ile beraber idam edildi Tudor doneminde Ingiltere tarafindan yonetilen Irlanda devleti 1541 yilinda lordluktan kraliyete yukseltildi Ayrica bakinizGuller Savasi Elizabeth devriDis baglantilar Ingilizce Tudor Tarihi22 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Resmi Birlesik Krallik Tudorlar Sitesi16 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Resmi Birlesik Krallik Sitesinden Tudor ve Stuart Ailelerinin Soy Agaci pdf 2 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce BBC Tarih Tudorlar17 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce KaynakcaWikimedia Commons ta Tudor Hanedani ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir ol Avrupa tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz section