Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Güller Savaşı ya da Çift Gül Savaşı (İngilizce: Wars of the Roses), 1455-1485 yılları arasında gerçekleşen iç savaştır. Savaşa bu adın verilmesinin nedeni, savaşa neden olan York Hanedanı'nın armasının beyaz gül, Lancaster Hanedanı'nın armasının ise kırmızı gül olmasıdır.
| Güller Savaşı (Çifte Gül Savaşı) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| York Hanedanı | Lancaster Hanedanı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| (ölü) IV. Edward III. Edward | VI. Henry (ölü) VII. Henry | ||||||
Sebepleri
Lancaster ve York Hanedanları, İngiltere kralı III. Edward'ın soyundan geliyordu. İngiltere kralı II. Richard'ın devrilmesinden (1399) beri tahtta olan Lancaster Hanedanından gelen Kral V. Henry'nin ölümünden (1422) sonra tahta çıkan oğlu VI. Henry henüz reşit olmadığından, ülke uzun süre hizip kavgalarıyla çalkalandı. Fransa da bundan yararlanarak, Yüz Yıl Savaşları'nda galip çıktı. Henry reşit olduktan sonra onun yeteneksiz bir kral olduğu ortaya çıktı. Henry'nin yerine ülkeyi yöneten hırslı eşi Anjou'lu Margaret, Fransa'ya karşı bir başarı gösteremedi ve Yüz Yıl Savaşları İngiltere'nin yenilgisiyle sonuçlandı (1453). Ayrıca o dönemde halk ağır vergilerden şikayetçiydi ve ülkede kargaşa hakimdi.
1453'te Henry tamamen delirince York Hanedanından gelen York dükü Richard, Warwick kontu Richard Neville'ın da desteğiyle naipliğe getirildi. Ancak Henry 1455'te iyileşince, York dükünü görevinden uzaklaştırdı ve savaşın işaretini vererek kendisinin sonunu hazırladı.
Savaşın İlk Dönemi (1455-1471)
(22 Mayıs 1455), York Hanedanı'nın zaferiyle sonuçlandı ve Lancaster Hanedanı ile 4 yıllık bir ateşkes anlaşması imzalandı. Savaş 1459'da tekrar başladı. Üstünlüğü ele geçiren York yanlıları, 'ndeki küçük bir çarpışma sonucu dağıldılar (12 Ekim 1459). Warwick kontu Fransa'ya giderek York yanlılarını tekrar bir araya getirdi ve İngiltere'ye döndü (Haziran 1460). 10 Temmuz 1460'ta Lancaster yanlılarını kesin bir yenilgiye uğrattığı 'nden sonra tahtı ele geçirmeye kalkan York yanlıları, VI. Henry'in ölümünden sonra York dükünü başa geçirmeye razı oldu. Ancak oğlunu tahta geçirmeye kalkışan Margaret Beaufort, İngiltere'nin kuzeyinde güçlerini toparladı ve Lancaster yanlılarıyla harekete geçerek sürpriz bir baskınla 30 Aralık 1460'ta York dükü Richard'ı öldürdü. Sonra İngiltere'nin güneyine doğru ilerleyen Lancaster yanlıları, II. St. Albans Muharebesi'nda (17 Şubat 1461) Warwick kontu Neville'yi yendiler.
Bu arada York dükünün en büyük oğlu ve varisi olan Edward, 'ta Lancaster yanlısı bir birliği yenmiş (2 Şubat) ve Londra'ya doğru ilerlemeye başlamıştı. 26 Şubat'ta Londra'ya Margaret Beaufort'dan önce ulaşan Edward, 4 Mart 1461'de kendini IV. Edward adıyla kral ilan etti. Warwick kontu Neville daha sonra birliklerini topladı ve Margaret Beaufort'u Towton'da kesin bir yenilgiye uğratarak savaşın en kanlı Muharebesinı kazandı (29 Mart 1461). Henry ve Margaret Beaufort, oğulları Prens Edward ile birlikte İskoçya'ya kaçtılar. Edward ise krallığını garantiledi.
Warwick kontu Neville ile IV. Edward'ın arası, kısa bir süre sonra bozuldu. 1469'da savaş tekrar başladı. Krala karşı ayaklanan kardeşi Clarence dükü George ile Warwick kontu, ayaklanmaları kışkırttılar. Temmuz 1469'da ise, Edward'ın yandaşlarını Banbury yakınlarındaki Edgecote'da yendiler ve Edward'ı tutsak ettiler.
Edward, 1470'te yönetimi yeniden ele geçirdi ve Warwick kontuyla Clarence dükü Fransa'ya kaçtı. Warwick kontuyla Clarence dükü, Edward'ın düşmanları Lancaster Hanedanından olan eski kral VI. Henry ile Margaret Beaufort ile ittifak kurdular ve 1470 sonlarında İngiltere'ye dönerek Edward'ı tahttan indirdiler. Tahta tekrar geçen VI. Henry, yandaşlarıyla birlikte Felemenk'e kaçan Edward'ın Mart 1471'de Burgonlar'ın da yardımıyla İngiltere'ye dönmesi üzerine harekete geçti. Ancak Warwick kontu Neville'ın Edward karşısında etkisiz kalmasının ardından Edward, Clarence dükü olan kardeşinin bağlılığını yeniden kazandı ve 14 Nisan 1471'de 'nde Warwick kontunu kesin bir yenilgiye uğrattı. Aynı gün İngiltere'ye dönen Margaret Beaufort'un kuvvetlerini 'nde (4 Mayıs 1471) yenilgiye uğrattı ve onu esir aldı; aynı zamanda Margaret'le Henry'nin oğulları Edward'ı öldürdü. Kısa bir süre sonra VI. Henry, Londra Kalesi'nde idam edildi (21 Mayıs 1471).
Savaşın İkinci Dönemi (1471-1485)
VI. Henry'in idamının ardından Fransa'ya kaçan Lancaster yanlıları, Lancaster Hanedanında erkek üye kalmadığından Lancaster Hanedanıyla akraba olan Tudor Hanedanından gelen VII. Henry'i (1457-1509) tahta geçmesi için desteklemeye başladılar. Bu arada Kral IV. Edward öldü (9 Nisan 1483). Edward'ın yerine geçen 13 yaşındaki oğlu V. Edward (1470-1483?)'ın naipliğini üstlenen amcası Richard, aynı yıl onu tahtından indirerek III. Richard adıyla kendisini kral ilan etti ve yeğenleri Edward'la Richard'ı Londra Kulesi'ne kapattı. Bunun üzerine III. Richard'a darılan York yanlılarından bazıları, VII. Henry ile işbirliği yoluna gittiler. 1485'te Galler'da karaya çıkan VII. Henry, III. Richard'ı 22 Ağustos 1485'te 'nde yenerek öldürdü.
Henry, kendisini desteklemeleri için York yanlılarına IV. Edward'ın kızı olan Yorklu Elizabeth'le (1466-1503) evleneceğini vadetmişti. Böylece York ve Tudor Hanedanı'nı tek bir çatı altında toplamayı umuyordu. Henry ile Elizabeth, 18 Ocak 1486'da evlendiler. Ancak eski dönemlere dönmek isteyen birkaç York yanlısı, 1487'de Clarence dükü George'un oğlu olduğunu iddia eden (1477-1525)'i destekleyerek isyan ettiler. İsyancılar, 16 Haziran 1487'de 'nde yenilgiye uğradılar. Bazı tarihçiler, Stoke Muharebesi'nı Güller Savaşı'nın sonu olarak kabul etmektedir; ancak resmi tarih III. Richard'ın atını kaybettikten sonra "Bir ata krallığım feda" dediği, yaya olarak yenilip öldüğü, 1485 tarihli 'dir.
Popüler kültürde yeri
1883 yılında İskoç yazar Robert Louis Stevenson, Kara Ok isimli tarihi romanında bu iç savaşı konu almıştır.
George R. R. Martin, Buz ve Ateşin Şarkısı serisini bu savaştan esinlenerek yazdığını söylemiştir.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Edward ile kardeşi Richard'ın akıbetleri bu olaydan sonra belli olmamıştır. III. Richard'ın yeğenlerini kulede öldürttüğü iddiaları vardır. 1674'te Londra Kulesi'nde bulunan kemiklerin Edward ve kardeşine ait olduğu sanılmaktadır.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Guller Savasi ya da Cift Gul Savasi Ingilizce Wars of the Roses 1455 1485 yillari arasinda gerceklesen ic savastir Savasa bu adin verilmesinin nedeni savasa neden olan York Hanedani nin armasinin beyaz gul Lancaster Hanedani nin armasinin ise kirmizi gul olmasidir Guller Savasi Cifte Gul Savasi Tarih1455 1487BolgeIngiltere Galler CalaisSonucTudor Hanedani nin ortaya cikmasiTaraflarYork HanedaniLancaster HanedaniKomutanlar ve liderler olu IV Edward III EdwardVI Henry olu VII HenrySebepleriLancaster ve York Hanedanlari Ingiltere krali III Edward in soyundan geliyordu Ingiltere krali II Richard in devrilmesinden 1399 beri tahtta olan Lancaster Hanedanindan gelen Kral V Henry nin olumunden 1422 sonra tahta cikan oglu VI Henry henuz resit olmadigindan ulke uzun sure hizip kavgalariyla calkalandi Fransa da bundan yararlanarak Yuz Yil Savaslari nda galip cikti Henry resit olduktan sonra onun yeteneksiz bir kral oldugu ortaya cikti Henry nin yerine ulkeyi yoneten hirsli esi Anjou lu Margaret Fransa ya karsi bir basari gosteremedi ve Yuz Yil Savaslari Ingiltere nin yenilgisiyle sonuclandi 1453 Ayrica o donemde halk agir vergilerden sikayetciydi ve ulkede kargasa hakimdi 1453 te Henry tamamen delirince York Hanedanindan gelen York duku Richard Warwick kontu Richard Neville in da destegiyle naiplige getirildi Ancak Henry 1455 te iyilesince York dukunu gorevinden uzaklastirdi ve savasin isaretini vererek kendisinin sonunu hazirladi Savasin Ilk Donemi 1455 1471 22 Mayis 1455 York Hanedani nin zaferiyle sonuclandi ve Lancaster Hanedani ile 4 yillik bir ateskes anlasmasi imzalandi Savas 1459 da tekrar basladi Ustunlugu ele geciren York yanlilari ndeki kucuk bir carpisma sonucu dagildilar 12 Ekim 1459 Warwick kontu Fransa ya giderek York yanlilarini tekrar bir araya getirdi ve Ingiltere ye dondu Haziran 1460 10 Temmuz 1460 ta Lancaster yanlilarini kesin bir yenilgiye ugrattigi nden sonra tahti ele gecirmeye kalkan York yanlilari VI Henry in olumunden sonra York dukunu basa gecirmeye razi oldu Ancak oglunu tahta gecirmeye kalkisan Margaret Beaufort Ingiltere nin kuzeyinde guclerini toparladi ve Lancaster yanlilariyla harekete gecerek surpriz bir baskinla 30 Aralik 1460 ta York duku Richard i oldurdu Sonra Ingiltere nin guneyine dogru ilerleyen Lancaster yanlilari II St Albans Muharebesi nda 17 Subat 1461 Warwick kontu Neville yi yendiler Bu arada York dukunun en buyuk oglu ve varisi olan Edward ta Lancaster yanlisi bir birligi yenmis 2 Subat ve Londra ya dogru ilerlemeye baslamisti 26 Subat ta Londra ya Margaret Beaufort dan once ulasan Edward 4 Mart 1461 de kendini IV Edward adiyla kral ilan etti Warwick kontu Neville daha sonra birliklerini topladi ve Margaret Beaufort u Towton da kesin bir yenilgiye ugratarak savasin en kanli Muharebesini kazandi 29 Mart 1461 Henry ve Margaret Beaufort ogullari Prens Edward ile birlikte Iskocya ya kactilar Edward ise kralligini garantiledi Warwick kontu Neville ile IV Edward in arasi kisa bir sure sonra bozuldu 1469 da savas tekrar basladi Krala karsi ayaklanan kardesi Clarence duku George ile Warwick kontu ayaklanmalari kiskirttilar Temmuz 1469 da ise Edward in yandaslarini Banbury yakinlarindaki Edgecote da yendiler ve Edward i tutsak ettiler Edward 1470 te yonetimi yeniden ele gecirdi ve Warwick kontuyla Clarence duku Fransa ya kacti Warwick kontuyla Clarence duku Edward in dusmanlari Lancaster Hanedanindan olan eski kral VI Henry ile Margaret Beaufort ile ittifak kurdular ve 1470 sonlarinda Ingiltere ye donerek Edward i tahttan indirdiler Tahta tekrar gecen VI Henry yandaslariyla birlikte Felemenk e kacan Edward in Mart 1471 de Burgonlar in da yardimiyla Ingiltere ye donmesi uzerine harekete gecti Ancak Warwick kontu Neville in Edward karsisinda etkisiz kalmasinin ardindan Edward Clarence duku olan kardesinin bagliligini yeniden kazandi ve 14 Nisan 1471 de nde Warwick kontunu kesin bir yenilgiye ugratti Ayni gun Ingiltere ye donen Margaret Beaufort un kuvvetlerini nde 4 Mayis 1471 yenilgiye ugratti ve onu esir aldi ayni zamanda Margaret le Henry nin ogullari Edward i oldurdu Kisa bir sure sonra VI Henry Londra Kalesi nde idam edildi 21 Mayis 1471 Savasin Ikinci Donemi 1471 1485 VI Henry in idaminin ardindan Fransa ya kacan Lancaster yanlilari Lancaster Hanedaninda erkek uye kalmadigindan Lancaster Hanedaniyla akraba olan Tudor Hanedanindan gelen VII Henry i 1457 1509 tahta gecmesi icin desteklemeye basladilar Bu arada Kral IV Edward oldu 9 Nisan 1483 Edward in yerine gecen 13 yasindaki oglu V Edward 1470 1483 in naipligini ustlenen amcasi Richard ayni yil onu tahtindan indirerek III Richard adiyla kendisini kral ilan etti ve yegenleri Edward la Richard i Londra Kulesi ne kapatti Bunun uzerine III Richard a darilan York yanlilarindan bazilari VII Henry ile isbirligi yoluna gittiler 1485 te Galler da karaya cikan VII Henry III Richard i 22 Agustos 1485 te nde yenerek oldurdu Henry kendisini desteklemeleri icin York yanlilarina IV Edward in kizi olan Yorklu Elizabeth le 1466 1503 evlenecegini vadetmisti Boylece York ve Tudor Hanedani ni tek bir cati altinda toplamayi umuyordu Henry ile Elizabeth 18 Ocak 1486 da evlendiler Ancak eski donemlere donmek isteyen birkac York yanlisi 1487 de Clarence duku George un oglu oldugunu iddia eden 1477 1525 i destekleyerek isyan ettiler Isyancilar 16 Haziran 1487 de nde yenilgiye ugradilar Bazi tarihciler Stoke Muharebesi ni Guller Savasi nin sonu olarak kabul etmektedir ancak resmi tarih III Richard in atini kaybettikten sonra Bir ata kralligim feda dedigi yaya olarak yenilip oldugu 1485 tarihli dir Populer kulturde yeri1883 yilinda Iskoc yazar Robert Louis Stevenson Kara Ok isimli tarihi romaninda bu ic savasi konu almistir George R R Martin Buz ve Atesin Sarkisi serisini bu savastan esinlenerek yazdigini soylemistir Ayrica bakinizAnarsi 1135 Notlar Edward ile kardesi Richard in akibetleri bu olaydan sonra belli olmamistir III Richard in yegenlerini kulede oldurttugu iddialari vardir 1674 te Londra Kulesi nde bulunan kemiklerin Edward ve kardesine ait oldugu sanilmaktadir