Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abu'l-Wafa Tuzun, genellikle Tüzün (Arapça: توزون) olarak bilinir, önce İran hükümdarı Merdevîj bin Ziyar'a, ardından da Abbâsîlere hizmet etmiş bir Türk askeridir. Abbâsî ordusunda liderlik pozisyonuna yükselmiş, Hamdânî hükümdarı Nasırü'd Devle'yi Bağdat'tan çıkarıp 31 Mayıs 943'te Emîrü’l Ümerâ makamını üstlenerek halifeliğin fiili yöneticisi olmuştur. Bağdat ve onunla birlikte Abbasiler Halifeliği Büveyhîlerin kontrolüne girmeden birkaç ay önce Ağustos 945'teki ölümüne kadar bu görevi sürdürmütür.
| Abu'l-Wafa Tuzun | |
|---|---|
| Abbâsî Halifeliği Emîrü’l Ümerâ | |
| Görev süresi 31 Mayıs 943 - Ağustos 945 | |
| Yerine geldiği | Nasırü'd Devle (18 Şubat 942 – 11 Mayıs 943) |
| Yerine gelen | (Ağustos 945 – 21 Aralık 945) |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | Ağustos 945 Bağdat |
Erken kariyer
Tüzün, başlangıçta özerk İran hükümdarı Merdâvîc bin Ziyâr'a hizmet eden bir Türk köle askerdi (gulam veya memlük). 935 yılında Merdevic'in öldürülmesinden sonra askerlerinin çoğu Abbâsîlerin güçlü valisi Vasıt'ın İbn Râik'in hizmetine girmek üzere ayrıldı. Onların desteğiyle, 936 yılında İbn Râik, Halife Râzî'nin, halifeliğin geri kalanının fiili yönetimini Emîrü’l Ümerâ unvanı altında devralma davetini almayı başardı. İbn Râik'in ilk icraatları arasında eski halife ordusunu dağıtmak ve Türk birliklerini halife ve sarayının kontrolü için verilen mücadelede ana güç unsurlarından biri olarak bırakmak vardı; bu mücadele kısa sürede Cezire'deki Hamdânîler ve Basra'daki Berîdîler gibi hırslı komşu hükümdarları da içine çekti. Bu karmaşık mücadelede İbn Râik, 938 yılında Tüzün gibi bir zamanlar Merdaviç'e hizmet etmiş ve onunla birlikte batıya gelmiş olan Baykam tarafından tahttan indirildi. İbn Râik, Baykam'ın ölümünden sonra 941'de görevine geri döndü, ancak suikasta uğradı ve ertesi yıl Hamdânî emiri Nasırü'd Devle tarafından değiştirildi.
Bu dönemde Tüzün aktif rol oynadı. İlk kez 941 yılı başlarında, Berîdîler Bağdat'a doğru hareket ettiğinde ve Baykam tarafından ile birlikte onlara karşı koymakla görevlendirildiğinde adı geçmektedir. Madhar'da savaş başladı, ilk başta Bağdat birliklerine karşıydı, ancak sonunda Tuzun ve Nushtakin galip geldi ve Berîdîler bozguna uğradı. Ancak Baykam, 21 Nisan'da Kürt haydutlar tarafından öldürüldü ve ardından kargaşa çıktı: Halife Müttaki kendi vezirini atadı, ancak kısa süre sonra Berîdî lideri Ebû Abdullah el-Berîdî'yi vezir olarak atamak zorunda kaldı ve Berîdî, bir ordu isyanı sonucunda eylemli lideri Kurankij'in emîrü’l ümerâ olarak atanmasına kadar (1 Temmuz) bu görevi sürdürdü. Bu arada, Baykam'ın ölümünün ardından Tüzün, Nüştekin, ve diğer bazı Türk askeri liderleri önce kuzeye, Musul'a giderek Nasırü'd Devle'nin hizmetine girmeye çalıştılar, ancak Nasırü'd Devle onları geri çevirdi. Sonuç olarak, eski görevine geri dönme fırsatını değerlendiren İbn Râik'e yöneldiler (23 Eylül). Ancak Kasım ayında Tüzün ve diğer Türk ileri gelenleri İbn Ra'ık'a karşı ayaklandılar ve onu terk edip Berîdîlere katıldılar. Bu, Berîdîlerin gücünü artırdı ve onları Bağdat'a yürümeye cesaretlendirdi: 7 Mart 942'de Berîdî birlikleri şehre doğru savaşırken, İbn Râik ve Halife, Hamdânîlerin yardımını aramak için kuzeye çekildiler. Artık başkentin sahibi olan Berîdî ailesinin reisi Ebu'l-Hüseyin, Tüzün'ü Dicle'nin öte yakasındaki şehrin doğu yarısının sahib-i şurta'sı olarak atadı. Ancak Berîdî yönetimi kısa sürede halkın gözünden düştü; disiplinsiz Deylemlilerin yağmalanması, fiyatların hızla artması ve ağır vergilendirmeyle birleşti. Tüzün ve diğer Türkler, Ebu'l-Hüseyin'i ele geçirmek için komplo kurdular, ancak Nuştekin tarafından ihanete uğradılar ve Berîdîlerin sarayına yaptığı saldırı, önceden uyarılmış olan Deylemli askerler tarafından püskürtüldü. Tüzün daha sonra Bağdat'ı terk etti ve Türklerin çoğuyla birlikte kuzeye, Musul'a yürüdü. Bu firarilerle güçlenen Hamdânîler, Berîdîlerin terk ettiği Bağdat'a doğru güneye yürüdüler. Bunu İbn Râik'in Hamdânîler tarafından öldürülmesi (11 Nisan 942) ve birkaç gün sonra da Nasırü'd Devle'nin emîrü’l ümerâ makamına getirilmesi izledi. Tüzün ise nehrin her iki yakasındaki başkentin sahib al-shurtası göreviyle ödüllendirildi.
Ancak Berîdîler, Vasıt'taki üslerinden Hamdani mevzilerine karşı meydan okumaya devam ettiler ve Tüzün, Seyfü'd Devle lakabıyla daha iyi bilinen Nasırü'd Devle'nin kardeşi Ali komutasındaki onlara karşı gönderilen ordunun komutanlarından biriydi. 16-19 Ağustos 942 tarihleri arasında Medâin yakınlarında gerçekleşen ve çok çekişmeli geçen bir muharebede Hamdânîler ve Türk birlikleri, Vasıt'ı terk ederek orijinal üsleri olan Basra'ya yerleşen Berîdîleri bozguna uğrattı. Seyfü'd Devle, Vasıt'ı işgal etti, ancak 943 baharında Türk birlikleri ve liderleri, özellikle Tüzün ve Hacı, maaşlarındaki gecikmelerden dolayı huzursuz ve isyankar hale geldiler. İbn Miskeveyh'e göre Seyfü'd Devle, kardeşini küçümseyerek onları Suriye'ye yönelik kendi tasarıları için kazanmaya çalıştı. Nihayet 7 Mayıs 943 gecesi Türk birlikleri Seyfü'd Devle karargâhına saldırarak ateşe verdiler. Hamdânîler çölden Bağdat'a kaçmayı başardılar, Vasıt'ta Türk subayları Tüzün'ü şefleri (emir) olarak ilan ettiler, ona eski Pers geleneğine uygun olarak mersin ve otlar getirdiler ve Khajkhaj başkomutan (ispahsalar) yapıldı.
Hilafet Emirü'l-Ümera
Türk isyanını haber alan Barizliler, Vasıt'a karşı harekete geçtiler ve Tüzün'e bir elçi göndererek, Bağdat'a yürümesini ve Vasıt'ta vergi toplama hakkının kendisine verilmesini istediler. Tüzün kesin bir cevap vermedi, ancak casusları kısa süre sonra ona Khajkhaj'ın Berîdîlere katılmayı planladığını bildirdiler. 20 Mayıs'ta Tüzün, hizmetkarlarıyla birlikte Khajkhaj'ı yatağında yakaladı, yakaladı ve kör etti. Tüzün, Kaighalagh komutasında 300 kişiyi Vasıt'ı korumak üzere bırakarak Bağdat'a yürüdü. Seyfü'd Devle orada Halife'ye direneceğine söz vermişti, ancak Türklerin yaklaşması üzerine Hamdânîler ve subayları kuzeye kaçtılar ve 3 Haziran'da Tüzün başkente girdi ve Halife tarafından emirü'l-ümera olarak adlandırıldı.
Tüzün'ün ilk icraatı, Berîdî üstünlüğü karşısında Kayğalağ'ın terk etmek zorunda kaldığı Vasıt'a karşı güneye doğru yürüyüşe geçmek oldu. Güney yolunda Berîdîlerden kaçan Muhammed bin Şirzad ile karşılaştı ve onu kişisel sekreteri olarak atadı. Tüzün, Berîdîler ile barış yapmaya çalıştı ancak Berîdîler, Umman hükümdarı Yusuf bin Wajih'in Basra'ya yaptığı beklenmedik saldırıyla karşı karşıya kaldılar. Anlaşma, Tüzün ile Ebu Abdullah el-Baridi'nin bir kızı arasında yapılan evlilik ittifakıyla mühürlendi. Ancak Bağdat'ta Tüzün ile Berîdîler arasındaki barış haberi pek de hoş karşılanmadı: Vezir Ebu'l-Hüseyin ibn Mukle, hem Tüzün'e, hem de özellikle İbn Şirzad'a güvenmiyordu. Türklerin mali isteklerini karşılayamaması halinde kendi durumunun kötüleşeceğinden endişe ederek Hamdânîler ile temasa geçti. Nasırü'd Devle'nin kuzeni Ebu Abdullah el-Hüseyin komutasındaki Hamdânî ordusu Bağdat'ın Harb Kapısı önünde belirince, vezir ve halife onun saflarına geçerek kuzeye, Musul'a kadar götürüldüler. Bu olayları duyan Tüzün, el-Berîdî'ye Vasıt'ın vergi toplama yetkisini hemen verdi ve birlikleriyle birlikte Bağdat'a döndü.
Tüzün, Hamdânîleri kuzeye doğru takip etti, Tikrit yakınlarında Seyfü'd Devle'yi iki muharebede ağır bir yenilgiye uğrattı ve Musul'u ele geçirdi. Hamdani kardeşler ve Halife Musul'u terk ederek Nisibis'e gittiler, Halife ve maiyeti de Seyfü'd Devle eşliğinde Rakka'ya doğru yola çıktı. 26 Mayıs 944'te Tüzün ile Hamdânîler arasında Nasırü'd Devle'nin Irak'ın merkezinde bulunan Hilafet toprakları üzerindeki iddialarından vazgeçtiğini, karşılığında Cezire üzerindeki kontrolünün ve Suriye üzerindeki iddialarının tanınmasını öngören bir anlaşma imzalandı. Hamdânîler ayrıca yıllık 3,6 milyon dirhem haraç ödemek zorundaydı.Bu arada çeşitli savaş ağalarının hakimiyetinden rahatsız olan ve makamının bağımsızlığını ve otoritesini yeniden kazanmaya çalışan Halife Muttaki, Mısır'ın güçlü ve neredeyse bağımsız hükümdarı Muhammed bin Toğaç ile temasa geçti. Bunun üzerine İhşid, Suriye'ye doğru bir sefer başlattı ve Ağustos 944'te Rakka'da halifeyle görüşerek Muttaki'yi Mısır'a gitmeye ikna etmeye çalıştı. Muttaki bunu reddetti ve Tüzün'ün güvencelerine güvenerek Bağdat'a döndü. Ancak Halife başkente yaklaşırken, Tüzün onu karşıladı ve kör ettirdi ve Müstekfî lehine tahttan indirdi.
Tüzün, Ağustos 945'teki ölümüne kadar Bağdat'ta kontrolü elinde tuttu; ancak konumu giderek yeni bir güç olan Büveyhîler'in ve özellikle Müizzüddevle'nin hırsları tarafından tehdit ediliyordu. 944'te Bağdat'a yapılan ilk Büveyhî saldırısı püskürtüldü, ancak Tüzün'ün ölümünden sonra Muhammed bin Şirzad otoritesini uygulayamadı ve 17 Ocak 946'da Müizzüddevle, yeni emîrü’l ümerâ ve Halifeliğin hükümdarı olarak Bağdat'a girdi.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b Donohue 2003, s. 9.
- ^ Kennedy 2004, s. 195.
- ^ Kennedy 2004, ss. 195, 204.
- ^ Kennedy 2004, ss. 195–196.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, s. 9.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 9–18.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 20–24.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 25–26.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 27–28.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 28–30.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 31–32.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 43–46.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 46–47.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 47–49.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 49–50.
- ^ Bowen 1928, ss. 382–383.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 49, 51–52.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 52–54.
- ^ Kennedy 2004, s. 270.
- ^ Amedroz & Margoliouth 1921, ss. 54–55.
- ^ Kennedy 2004, ss. 196, 312.
- ^ Bacharach 2006, ss. 55–56.
- ^ Kennedy 2004, s. 196, 214–215.
- Genel
- ; Margoliouth, David S., (Ed.) (1921). The Eclipse of the 'Abbasid Caliphate. Original Chronicles of the Fourth Islamic Century, Vol. V: The concluding portion of The Experiences of Nations by Miskawaihi, Vol. II: Reigns of Muttaqi, Mustakfi, Muzi and Ta'i. Oxford: Basil Blackwell.
- (2006). Islamic History through Coins: An Analysis and Catalogue of Tenth-Century Ikhshidid Coinage. Kahire: The American University in Cairo Press. ISBN .
- Bowen, Harold (1928). İngilizce. Cambridge: Cambridge University Press. OCLC 386849.
- Donohue, John J. (2003). The Buwayhid Dynasty in Iraq 334 H./945 to 403 H./1012: Shaping Institutions for the Future (İngilizce). Leiden and Boston: Brill. ISBN .
- Kennedy, Hugh (2016). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (İngilizce) (Second bas.). Oxford ve New York: Routledge. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abu l Wafa Tuzun genellikle Tuzun Arapca توزون olarak bilinir once Iran hukumdari Merdevij bin Ziyar a ardindan da Abbasilere hizmet etmis bir Turk askeridir Abbasi ordusunda liderlik pozisyonuna yukselmis Hamdani hukumdari Nasiru d Devle yi Bagdat tan cikarip 31 Mayis 943 te Emiru l Umera makamini ustlenerek halifeligin fiili yoneticisi olmustur Bagdat ve onunla birlikte Abbasiler Halifeligi Buveyhilerin kontrolune girmeden birkac ay once Agustos 945 teki olumune kadar bu gorevi surdurmutur Abu l Wafa TuzunAbbasi Halifeligi Emiru l UmeraGorev suresi 31 Mayis 943 Agustos 945Yerine geldigi Nasiru d Devle 18 Subat 942 11 Mayis 943 Yerine gelen Agustos 945 21 Aralik 945 Kisisel bilgilerOlum Agustos 945 BagdatErken kariyerTuzun baslangicta ozerk Iran hukumdari Merdavic bin Ziyar a hizmet eden bir Turk kole askerdi gulam veya memluk 935 yilinda Merdevic in oldurulmesinden sonra askerlerinin cogu Abbasilerin guclu valisi Vasit in Ibn Raik in hizmetine girmek uzere ayrildi Onlarin destegiyle 936 yilinda Ibn Raik Halife Razi nin halifeligin geri kalaninin fiili yonetimini Emiru l Umera unvani altinda devralma davetini almayi basardi Ibn Raik in ilk icraatlari arasinda eski halife ordusunu dagitmak ve Turk birliklerini halife ve sarayinin kontrolu icin verilen mucadelede ana guc unsurlarindan biri olarak birakmak vardi bu mucadele kisa surede Cezire deki Hamdaniler ve Basra daki Beridiler gibi hirsli komsu hukumdarlari da icine cekti Bu karmasik mucadelede Ibn Raik 938 yilinda Tuzun gibi bir zamanlar Merdavic e hizmet etmis ve onunla birlikte batiya gelmis olan Baykam tarafindan tahttan indirildi Ibn Raik Baykam in olumunden sonra 941 de gorevine geri dondu ancak suikasta ugradi ve ertesi yil Hamdani emiri Nasiru d Devle tarafindan degistirildi 9 10 yuzyillarda Irak haritasi Bu donemde Tuzun aktif rol oynadi Ilk kez 941 yili baslarinda Beridiler Bagdat a dogru hareket ettiginde ve Baykam tarafindan ile birlikte onlara karsi koymakla gorevlendirildiginde adi gecmektedir Madhar da savas basladi ilk basta Bagdat birliklerine karsiydi ancak sonunda Tuzun ve Nushtakin galip geldi ve Beridiler bozguna ugradi Ancak Baykam 21 Nisan da Kurt haydutlar tarafindan olduruldu ve ardindan kargasa cikti Halife Muttaki kendi vezirini atadi ancak kisa sure sonra Beridi lideri Ebu Abdullah el Beridi yi vezir olarak atamak zorunda kaldi ve Beridi bir ordu isyani sonucunda eylemli lideri Kurankij in emiru l umera olarak atanmasina kadar 1 Temmuz bu gorevi surdurdu Bu arada Baykam in olumunun ardindan Tuzun Nustekin ve diger bazi Turk askeri liderleri once kuzeye Musul a giderek Nasiru d Devle nin hizmetine girmeye calistilar ancak Nasiru d Devle onlari geri cevirdi Sonuc olarak eski gorevine geri donme firsatini degerlendiren Ibn Raik e yoneldiler 23 Eylul Ancak Kasim ayinda Tuzun ve diger Turk ileri gelenleri Ibn Ra ik a karsi ayaklandilar ve onu terk edip Beridilere katildilar Bu Beridilerin gucunu artirdi ve onlari Bagdat a yurumeye cesaretlendirdi 7 Mart 942 de Beridi birlikleri sehre dogru savasirken Ibn Raik ve Halife Hamdanilerin yardimini aramak icin kuzeye cekildiler Artik baskentin sahibi olan Beridi ailesinin reisi Ebu l Huseyin Tuzun u Dicle nin ote yakasindaki sehrin dogu yarisinin sahib i surta si olarak atadi Ancak Beridi yonetimi kisa surede halkin gozunden dustu disiplinsiz Deylemlilerin yagmalanmasi fiyatlarin hizla artmasi ve agir vergilendirmeyle birlesti Tuzun ve diger Turkler Ebu l Huseyin i ele gecirmek icin komplo kurdular ancak Nustekin tarafindan ihanete ugradilar ve Beridilerin sarayina yaptigi saldiri onceden uyarilmis olan Deylemli askerler tarafindan puskurtuldu Tuzun daha sonra Bagdat i terk etti ve Turklerin coguyla birlikte kuzeye Musul a yurudu Bu firarilerle guclenen Hamdaniler Beridilerin terk ettigi Bagdat a dogru guneye yuruduler Bunu Ibn Raik in Hamdaniler tarafindan oldurulmesi 11 Nisan 942 ve birkac gun sonra da Nasiru d Devle nin emiru l umera makamina getirilmesi izledi Tuzun ise nehrin her iki yakasindaki baskentin sahib al shurtasi goreviyle odullendirildi Ancak Beridiler Vasit taki uslerinden Hamdani mevzilerine karsi meydan okumaya devam ettiler ve Tuzun Seyfu d Devle lakabiyla daha iyi bilinen Nasiru d Devle nin kardesi Ali komutasindaki onlara karsi gonderilen ordunun komutanlarindan biriydi 16 19 Agustos 942 tarihleri arasinda Medain yakinlarinda gerceklesen ve cok cekismeli gecen bir muharebede Hamdaniler ve Turk birlikleri Vasit i terk ederek orijinal usleri olan Basra ya yerlesen Beridileri bozguna ugratti Seyfu d Devle Vasit i isgal etti ancak 943 baharinda Turk birlikleri ve liderleri ozellikle Tuzun ve Haci maaslarindaki gecikmelerden dolayi huzursuz ve isyankar hale geldiler Ibn Miskeveyh e gore Seyfu d Devle kardesini kucumseyerek onlari Suriye ye yonelik kendi tasarilari icin kazanmaya calisti Nihayet 7 Mayis 943 gecesi Turk birlikleri Seyfu d Devle karargahina saldirarak atese verdiler Hamdaniler colden Bagdat a kacmayi basardilar Vasit ta Turk subaylari Tuzun u sefleri emir olarak ilan ettiler ona eski Pers gelenegine uygun olarak mersin ve otlar getirdiler ve Khajkhaj baskomutan ispahsalar yapildi Hilafet Emiru l UmeraTurk isyanini haber alan Barizliler Vasit a karsi harekete gectiler ve Tuzun e bir elci gondererek Bagdat a yurumesini ve Vasit ta vergi toplama hakkinin kendisine verilmesini istediler Tuzun kesin bir cevap vermedi ancak casuslari kisa sure sonra ona Khajkhaj in Beridilere katilmayi planladigini bildirdiler 20 Mayis ta Tuzun hizmetkarlariyla birlikte Khajkhaj i yataginda yakaladi yakaladi ve kor etti Tuzun Kaighalagh komutasinda 300 kisiyi Vasit i korumak uzere birakarak Bagdat a yurudu Seyfu d Devle orada Halife ye direnecegine soz vermisti ancak Turklerin yaklasmasi uzerine Hamdaniler ve subaylari kuzeye kactilar ve 3 Haziran da Tuzun baskente girdi ve Halife tarafindan emiru l umera olarak adlandirildi Tuzun un ilk icraati Beridi ustunlugu karsisinda Kaygalag in terk etmek zorunda kaldigi Vasit a karsi guneye dogru yuruyuse gecmek oldu Guney yolunda Beridilerden kacan Muhammed bin Sirzad ile karsilasti ve onu kisisel sekreteri olarak atadi Tuzun Beridiler ile baris yapmaya calisti ancak Beridiler Umman hukumdari Yusuf bin Wajih in Basra ya yaptigi beklenmedik saldiriyla karsi karsiya kaldilar Anlasma Tuzun ile Ebu Abdullah el Baridi nin bir kizi arasinda yapilan evlilik ittifakiyla muhurlendi Ancak Bagdat ta Tuzun ile Beridiler arasindaki baris haberi pek de hos karsilanmadi Vezir Ebu l Huseyin ibn Mukle hem Tuzun e hem de ozellikle Ibn Sirzad a guvenmiyordu Turklerin mali isteklerini karsilayamamasi halinde kendi durumunun kotuleseceginden endise ederek Hamdaniler ile temasa gecti Nasiru d Devle nin kuzeni Ebu Abdullah el Huseyin komutasindaki Hamdani ordusu Bagdat in Harb Kapisi onunde belirince vezir ve halife onun saflarina gecerek kuzeye Musul a kadar goturulduler Bu olaylari duyan Tuzun el Beridi ye Vasit in vergi toplama yetkisini hemen verdi ve birlikleriyle birlikte Bagdat a dondu Tuzun Hamdanileri kuzeye dogru takip etti Tikrit yakinlarinda Seyfu d Devle yi iki muharebede agir bir yenilgiye ugratti ve Musul u ele gecirdi Hamdani kardesler ve Halife Musul u terk ederek Nisibis e gittiler Halife ve maiyeti de Seyfu d Devle esliginde Rakka ya dogru yola cikti 26 Mayis 944 te Tuzun ile Hamdaniler arasinda Nasiru d Devle nin Irak in merkezinde bulunan Hilafet topraklari uzerindeki iddialarindan vazgectigini karsiliginda Cezire uzerindeki kontrolunun ve Suriye uzerindeki iddialarinin taninmasini ongoren bir anlasma imzalandi Hamdaniler ayrica yillik 3 6 milyon dirhem harac odemek zorundaydi Bu arada cesitli savas agalarinin hakimiyetinden rahatsiz olan ve makaminin bagimsizligini ve otoritesini yeniden kazanmaya calisan Halife Muttaki Misir in guclu ve neredeyse bagimsiz hukumdari Muhammed bin Togac ile temasa gecti Bunun uzerine Ihsid Suriye ye dogru bir sefer baslatti ve Agustos 944 te Rakka da halifeyle goruserek Muttaki yi Misir a gitmeye ikna etmeye calisti Muttaki bunu reddetti ve Tuzun un guvencelerine guvenerek Bagdat a dondu Ancak Halife baskente yaklasirken Tuzun onu karsiladi ve kor ettirdi ve Mustekfi lehine tahttan indirdi Tuzun Agustos 945 teki olumune kadar Bagdat ta kontrolu elinde tuttu ancak konumu giderek yeni bir guc olan Buveyhiler in ve ozellikle Muizzuddevle nin hirslari tarafindan tehdit ediliyordu 944 te Bagdat a yapilan ilk Buveyhi saldirisi puskurtuldu ancak Tuzun un olumunden sonra Muhammed bin Sirzad otoritesini uygulayamadi ve 17 Ocak 946 da Muizzuddevle yeni emiru l umera ve Halifeligin hukumdari olarak Bagdat a girdi KaynakcaOzel a b Donohue 2003 s 9 Kennedy 2004 s 195 Kennedy 2004 ss 195 204 Kennedy 2004 ss 195 196 Amedroz amp Margoliouth 1921 s 9 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 9 18 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 20 24 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 25 26 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 27 28 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 28 30 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 31 32 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 43 46 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 46 47 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 47 49 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 49 50 Bowen 1928 ss 382 383 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 49 51 52 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 52 54 Kennedy 2004 s 270 Amedroz amp Margoliouth 1921 ss 54 55 Kennedy 2004 ss 196 312 Bacharach 2006 ss 55 56 Kennedy 2004 s 196 214 215 Genel Margoliouth David S Ed 1921 The Eclipse of the Abbasid Caliphate Original Chronicles of the Fourth Islamic Century Vol V The concluding portion of The Experiences of Nations by Miskawaihi Vol II Reigns of Muttaqi Mustakfi Muzi and Ta i Oxford Basil Blackwell 2006 Islamic History through Coins An Analysis and Catalogue of Tenth Century Ikhshidid Coinage Kahire The American University in Cairo Press ISBN 977 424 930 5 Bowen Harold 1928 Ingilizce Cambridge Cambridge University Press OCLC 386849 Donohue John J 2003 The Buwayhid Dynasty in Iraq 334 H 945 to 403 H 1012 Shaping Institutions for the Future Ingilizce Leiden and Boston Brill ISBN 90 04 12860 3 Kennedy Hugh 2016 The Prophet and the Age of the Caliphates The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century Ingilizce Second bas Oxford ve New York Routledge ISBN 978 1 138 78761 2