Uraveli (Gürcüce: ურაველი; okunuşu: “uraveli”), Gürcistan’nın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ahaltsihe Belediyesi’nde bir köydür. Uraveli Deresi vadisinde, deniz seviyesinden 1.250 metre yükseklikte yer alır. Ahaltsihe kentine 17 km uzaklıktadır.
Uraveli, Heoti, Mushi ve Tskordza köyleriyle birlikte Uraveli temini oluşturmaktadır.
Tarihçe
Uraveli köyündeki Agara Manastırı'nın ana kilisenin 10-11. yüzyılda, Gürcü Krallığı döneminde inşa edilmiş olması, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Köy geç Orta Çağ'da birleşik Gürcü Krallığı ve Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe-Saatabago sınırları içinde yer alıyordu. 1578 yılında Osmanlılar Uraveli'yi ele geçirdi. Osmanlı idaresinin Uravel (اوراول) olarak kaydettiği köy, 1595 tarihli mufassal deftere göre Ahısha livasının Çeçerek nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte köyde ispenç vergisi veren 29 hane yaşıyordu. Hane reisleri Vardzel, Ağdgomel, Grigol, Maharebel, İordane, Gogiça, Batata, Elia, Sabia, İvane gibi adlar taşıyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar, darı, mercimek ekililiyor, arıcılık ve şarapçılık yapılıyor ve domuz besleniyordu.
Uraveli, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Çarlık Rusya'ya geçti. Köy, bu şekilde bu dönemde bu imparatorluğunu bir parçası olan Gürcistan'a bağlandı. Osmanlı döneminde Uraveli bir Müslüman yerleşimine dönüşmüştü.
Uraveli'de ikisi kilise ve biri cami olmak üzere üç önemli tarihsel yapı bulunmaktadır. Agara Manastırı'nın ana kilisesi olan Agara Kilisesi, 10-11. yüzyılda inşa edilmiştir. Gürcistan'daki en büyük bağımsız kiliselerden biridir. Kilise 14. yüzyıldan sonra onarılmıştır. Agara Manastırı, ana kilisenin dışında yemekhane, çan kulesi ve diğer yapılardan oluşmaktadır.
Uraveli'deki ikinci kilise, Uraveli'den Heoti'ye giden yolun sağ tarafında yer alır. Kilisenin yapım tarihi bilinmemekle birlikte mimari özellikleri üzerinden 11. yüzyıla tarihlenmektedir. Küçük bir yapı olan Uraveli Kilisesi, tetrakonkhos tipi kiliseye örnek bir yapıdır. Kilise kiremit rengi taşlarla inşa edilmiştir. Duvar resimleri ve yazılarından bazı kısımlar günümüze ulaşmıştır.
Uraveli'de, Osmanlı döneminde ortaya çıkan Müslümanlar tarafından Rus idaresi sırasında, 20. yüzyılın başında inşa edilen cami, dikdörtgen planlı (10,26 x 16,10 m) bir yapıdır ve köşelerde kesme taş kullanılmıştır. Daha sonra özgün biçimi değiştirilmiş olan Uraveli Camisi, günümüzde kültür merkezi olarak kullanılmaktadır. Bu yapıya 2012 yılında kültürel miras anıtı statüsü verilmiştir.
Nüfus
2014 verilerine göre Uraveli'de 660 kişi yaşıyordu. Köyün nüfusu Gürcülerden oluşuyordu.
Yıl | Nüfus | Erkek | Kadın |
---|---|---|---|
2002 | 768 | 400 | 368 |
2014 | 660 | 343 | 317 |
Kaynakça
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 153, II. cilt (1941), s. 153". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Şubat 2021.
- ^ ""Agara Manastırı (Ahaltsihe ilçesi)" (Gürcüce)". 12 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Şubat 2021.
- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 228 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ]
- ^ Nebi Gümüş - Nicole Kancal-Ferrari, Ahıska Bölgesindeki Türk İslam Mimarı Yadigarları, İstanbul, 2019, s. 440, .
- ^ "Camilere Kültürel Miras Anıtı Statüsü Verildi" (Gürcüce)
- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 227 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uraveli Gurcuce ურაველი okunusu uraveli Gurcistan nin Samtshe Cavaheti bolgesinde Ahaltsihe Belediyesi nde bir koydur Uraveli Deresi vadisinde deniz seviyesinden 1 250 metre yukseklikte yer alir Ahaltsihe kentine 17 km uzakliktadir Uraveli vadisinde yer alan Uraveli koyunun genel gorunumu Uraveli Heoti Mushi ve Tskordza koyleriyle birlikte Uraveli temini olusturmaktadir TarihceAgara Manastiri nin ana kilisesi Uraveli koyunde bulunan Agara Manastiri nin ana kilisesinin dogu cephesindeki suslemeleri Uraveli koyundeki Agara Manastiri nin ana kilisenin 10 11 yuzyilda Gurcu Kralligi doneminde insa edilmis olmasi buranin eski bir yerlesme oldugunu gostermektedir Koy gec Orta Cag da birlesik Gurcu Kralligi ve Gurcu atabeglerin yonettigi Samtshe Saatabago sinirlari icinde yer aliyordu 1578 yilinda Osmanlilar Uraveli yi ele gecirdi Osmanli idaresinin Uravel اوراول olarak kaydettigi koy 1595 tarihli mufassal deftere gore Ahisha livasinin Cecerek nahiyesine bagliydi Bu tarihte koyde ispenc vergisi veren 29 hane yasiyordu Hane reisleri Vardzel Agdgomel Grigol Maharebel Iordane Gogica Batata Elia Sabia Ivane gibi adlar tasiyordu Koyde bugday arpa cavdar dari mercimek ekililiyor aricilik ve sarapcilik yapiliyor ve domuz besleniyordu Uraveli uzun sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 1828 1829 Osmanli Rus Savasi nin ardindan Carlik Rusya ya gecti Koy bu sekilde bu donemde bu imparatorlugunu bir parcasi olan Gurcistan a baglandi Osmanli doneminde Uraveli bir Musluman yerlesimine donusmustu Uraveli de ikisi kilise ve biri cami olmak uzere uc onemli tarihsel yapi bulunmaktadir Agara Manastiri nin ana kilisesi olan Agara Kilisesi 10 11 yuzyilda insa edilmistir Gurcistan daki en buyuk bagimsiz kiliselerden biridir Kilise 14 yuzyildan sonra onarilmistir Agara Manastiri ana kilisenin disinda yemekhane can kulesi ve diger yapilardan olusmaktadir Uraveli deki ikinci kilise Uraveli den Heoti ye giden yolun sag tarafinda yer alir Kilisenin yapim tarihi bilinmemekle birlikte mimari ozellikleri uzerinden 11 yuzyila tarihlenmektedir Kucuk bir yapi olan Uraveli Kilisesi tetrakonkhos tipi kiliseye ornek bir yapidir Kilise kiremit rengi taslarla insa edilmistir Duvar resimleri ve yazilarindan bazi kisimlar gunumuze ulasmistir Uraveli de Osmanli doneminde ortaya cikan Muslumanlar tarafindan Rus idaresi sirasinda 20 yuzyilin basinda insa edilen cami dikdortgen planli 10 26 x 16 10 m bir yapidir ve koselerde kesme tas kullanilmistir Daha sonra ozgun bicimi degistirilmis olan Uraveli Camisi gunumuzde kultur merkezi olarak kullanilmaktadir Bu yapiya 2012 yilinda kulturel miras aniti statusu verilmistir Nufus2014 verilerine gore Uraveli de 660 kisi yasiyordu Koyun nufusu Gurculerden olusuyordu Yil Nufus Erkek Kadin2002 768 400 3682014 660 343 317Kaynakca Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 153 II cilt 1941 s 153 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Subat 2021 Agara Manastiri Ahaltsihe ilcesi Gurcuce 12 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Subat 2021 Samshe Cavaheti Gurcuce Yazarlar Dali Nikolaisvili Davit Sartania Avtandil Ucmacuridze Lamzira Lagidze Vaja Trapaidze Tinatin Nanobasvili Tiflis 2016 s 228 26 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8626 7 Nebi Gumus Nicole Kancal Ferrari Ahiska Bolgesindeki Turk Islam Mimari Yadigarlari Istanbul 2019 s 440 ISBN 978 975 17 4362 6 Camilere Kulturel Miras Aniti Statusu Verildi Gurcuce Samshe Cavaheti Gurcuce Yazarlar Dali Nikolaisvili Davit Sartania Avtandil Ucmacuridze Lamzira Lagidze Vaja Trapaidze Tinatin Nanobasvili Tiflis 2016 s 227 26 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8626 7