Uçuş planı (FPL), uçucuların uçuşa dair niyetlerini ve uçuş hakkındaki çeşitli bilgileri havacılık otoritelerine bildirmek için doldurdukları belgeler. FPL kısaltması, İngilizce flight plan kavramının akronimidir. Uçuş planı kavramıyla genellikle yazılı formlar kastedilmekle birlikte bazı koşullarda uçuş planının pilot tarafından yerde veya uçuş esnasında sözlü olarak bildirilmesi (doldurulması) de mümkündür.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTg1THpsbEwwbHVkR1Z5Ym1GMGFXOXVZV3hmWm14cFoyaDBYM0JzWVc0dWNHNW5MekkwTUhCNExVbHVkR1Z5Ym1GMGFXOXVZV3hmWm14cFoyaDBYM0JzWVc0dWNHNW4ucG5n.png)
Uçuş planında uçak modeli, ID kodu, rengi, yolcu sayısı, kalkış ve varış meydanı, rotası, tahmini varış zamanı gibi pek çok hane bulunur. Bu bilgiler hava trafiğinin düzenlenmesi ve uçuş emniyetinin artırılmasının yanı sıra özellikle arama-kurtarma faaliyetlerinde görevlilere yardımcı olur.
Kontrollü hava sahalarında alet uçuşu yapan uçaklar meteorolojik şartlara bakmaksızın uçuş planı doldurmak ve plandaki hususlarla ilgili ATC kleransı (resmî müsaade) almak zorundadır. ATC'ye haber vermeden uçuş planındaki rota, ve gibi hususlarda değişiklik yapılmamalıdır.
Booking out
Bir meydandan ayrılacak tüm uçakların (varsa) ATC veya diğer hava trafik üniteleri ile temasa geçip ayrılış rezervasyonu (booking out) yapması zorunludur ve bu rezervasyon uçuş planı yerine geçmez. Bununla birlikte uçuş planı olan bir uçağın booking out yapması gerekli değildir.
Uçuş planı doldurulması gereken durumlar
Aşağıdaki durumlarda kaptanın veya tayin ettiği bir yetkilinin uçuş planı doldurması zorunludur.
- FIR hattı katedilen uçuşlar
- A sınıfı hava sahalarındaki tüm uçuşlar
- Kontrollü hava sahalarında IMC veya gece uçuşları (SVFR dahil)
- Kontrollü hava sahalarında IFR olarak gerçekleştirilecek tüm uçuşlar.
- B, C ve D sınıfı kontrollü hava sahalarındaki tüm uçuşlar (hava koşullarına bakılmaksızın)
- D sınıfı hava sahalarındaki CTR ve 'lardaki tüm uçuşlar (Bu gereklilik R/T ile halledilebilir)
- UIR'lerdeki tüm uçuşlar
- Varış meydanının 40 km'den (21,6 nm) uzak ve izin verilen maksimum ağırlığın 5.700 kg'den fazla olduğu uçuşlar
- Tavsiyeli yollarda (ADR) hava trafik tavsiye hizmeti (ATAS) kullanılacak uçuşlar
Gece uçuşu "tek başına" uçuş planı gerektirmez. Benzer şekilde open-FIR'daki (G sınıfı hava sahası) IFR uçuşlar "tek başına" uçuş planı gerektirmez.
Uçuş planı zorunlu haller dışındaki tüm uçuşlar için de doldurulabilir. Örneğin görsel nirengilerin zor tespit edileceği deniz kıyısından en az 10 nm uzaktaki veya arama-kurtarma hizmetlerinin zor gerçekleştirileceği seyrek yerleşimli arazi üzerindeki VFR veya IFR uçuşlar ile halihazırda arama-kurtarma çalışması yapılmakta olan araziler üzerinde gerçekleşecek uçuşlarda uçuş planı doldurulması tavsiye edilir.
Zaman kısıtlamaları
Uçuş planı rule veya motor çalıştırmadan (start-up) en az 30 dakika önce gönderilmelidir. Londra gibi yoğun kontrol üniteleri minimum 60 dakika talep edebilirler. ICAO'ya göre VFR uçuş planları 60 dakika önce gönderilmelidir. Uçuş planı havada bildirilebilir (doldurulabilir); ancak kontrollü hava sahasına girilecekse, en az 10 dakika öncesinde bildirilmelidir.
Kalkış meydanında (ATSU) yoksa, uçuş planı telefon veya faks ile daha önceden belirlenmiş olan büyük bir meydandaki üniteye bildirilebilir. Bu durumda "sorumluluk sahibi" bir kimse uçak kalkış yaptıktan sonra ana ATSU'ya kalkış zamanını bildirmekle görevlendirmelidir. Bu uygulamanın amacı, uçak varış meydanına ulaşmazsa arama-kurtarma birimlerine haber verilmesini sağlamaktır.
Eğer uçağın takoz çıkarma (EOBT) zamanı 30 dakikadan fazla gecikecekse (kalkış 30 dakika gecikecekse), uçuş planı iptal edilmeli ve yeni plan doldurulmalıdır. Eğer uçuş IFR ise bu zaman limiti EOBT +/- 15 dakikaya indirilir.
Eğer pilot, planda belirtilen varış meydanından farklı bir meydana iniş yapmaya karar verirse, varış meydanındaki ATSU en geç (ETA) sonrasındaki 30 dakika içerisinde bilgilendirilmelidir.
Uçak tipi, sürati, seviyesi, rotası vs. değiştiyse CHG mesajı ile uçuş planı değiştirilebilir. Ancak uçak çağrı adı, kalkış meydanı veya iniş meydanı değişecekse orijinal plan iptal edilmeli, yenisi hazırlanmalıdır.
Kaynakça
- Pooley, Dorothy ve Robert Seaman. The Air Pilot's Manual 2: Aviation Law & Meteorology. 10. baskı. Shoreham, West Sussex: Pooley's Air Pilot Publishing, 2011.
Dış bağlantılar
- AFPEx uçuş planı servisi 15 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ucus plani FPL ucucularin ucusa dair niyetlerini ve ucus hakkindaki cesitli bilgileri havacilik otoritelerine bildirmek icin doldurduklari belgeler FPL kisaltmasi Ingilizce flight plan kavraminin akronimidir Ucus plani kavramiyla genellikle yazili formlar kastedilmekle birlikte bazi kosullarda ucus planinin pilot tarafindan yerde veya ucus esnasinda sozlu olarak bildirilmesi doldurulmasi de mumkundur Dunya genelinde kullanilan bir ucus plani formu Ucus planinda ucak modeli ID kodu rengi yolcu sayisi kalkis ve varis meydani rotasi tahmini varis zamani gibi pek cok hane bulunur Bu bilgiler hava trafiginin duzenlenmesi ve ucus emniyetinin artirilmasinin yani sira ozellikle arama kurtarma faaliyetlerinde gorevlilere yardimci olur Kontrollu hava sahalarinda alet ucusu yapan ucaklar meteorolojik sartlara bakmaksizin ucus plani doldurmak ve plandaki hususlarla ilgili ATC kleransi resmi musaade almak zorundadir ATC ye haber vermeden ucus planindaki rota ve gibi hususlarda degisiklik yapilmamalidir Booking outBir meydandan ayrilacak tum ucaklarin varsa ATC veya diger hava trafik uniteleri ile temasa gecip ayrilis rezervasyonu booking out yapmasi zorunludur ve bu rezervasyon ucus plani yerine gecmez Bununla birlikte ucus plani olan bir ucagin booking out yapmasi gerekli degildir Ucus plani doldurulmasi gereken durumlarAsagidaki durumlarda kaptanin veya tayin ettigi bir yetkilinin ucus plani doldurmasi zorunludur FIR hatti katedilen ucuslar A sinifi hava sahalarindaki tum ucuslar Kontrollu hava sahalarinda IMC veya gece ucuslari SVFR dahil Kontrollu hava sahalarinda IFR olarak gerceklestirilecek tum ucuslar B C ve D sinifi kontrollu hava sahalarindaki tum ucuslar hava kosullarina bakilmaksizin D sinifi hava sahalarindaki CTR ve lardaki tum ucuslar Bu gereklilik R T ile halledilebilir UIR lerdeki tum ucuslar Varis meydaninin 40 km den 21 6 nm uzak ve izin verilen maksimum agirligin 5 700 kg den fazla oldugu ucuslar Tavsiyeli yollarda ADR hava trafik tavsiye hizmeti ATAS kullanilacak ucuslar Gece ucusu tek basina ucus plani gerektirmez Benzer sekilde open FIR daki G sinifi hava sahasi IFR ucuslar tek basina ucus plani gerektirmez Ucus plani zorunlu haller disindaki tum ucuslar icin de doldurulabilir Ornegin gorsel nirengilerin zor tespit edilecegi deniz kiyisindan en az 10 nm uzaktaki veya arama kurtarma hizmetlerinin zor gerceklestirilecegi seyrek yerlesimli arazi uzerindeki VFR veya IFR ucuslar ile halihazirda arama kurtarma calismasi yapilmakta olan araziler uzerinde gerceklesecek ucuslarda ucus plani doldurulmasi tavsiye edilir Zaman kisitlamalariUcus plani rule veya motor calistirmadan start up en az 30 dakika once gonderilmelidir Londra gibi yogun kontrol uniteleri minimum 60 dakika talep edebilirler ICAO ya gore VFR ucus planlari 60 dakika once gonderilmelidir Ucus plani havada bildirilebilir doldurulabilir ancak kontrollu hava sahasina girilecekse en az 10 dakika oncesinde bildirilmelidir Kalkis meydaninda ATSU yoksa ucus plani telefon veya faks ile daha onceden belirlenmis olan buyuk bir meydandaki uniteye bildirilebilir Bu durumda sorumluluk sahibi bir kimse ucak kalkis yaptiktan sonra ana ATSU ya kalkis zamanini bildirmekle gorevlendirmelidir Bu uygulamanin amaci ucak varis meydanina ulasmazsa arama kurtarma birimlerine haber verilmesini saglamaktir Eger ucagin takoz cikarma EOBT zamani 30 dakikadan fazla gecikecekse kalkis 30 dakika gecikecekse ucus plani iptal edilmeli ve yeni plan doldurulmalidir Eger ucus IFR ise bu zaman limiti EOBT 15 dakikaya indirilir Eger pilot planda belirtilen varis meydanindan farkli bir meydana inis yapmaya karar verirse varis meydanindaki ATSU en gec ETA sonrasindaki 30 dakika icerisinde bilgilendirilmelidir Ucak tipi surati seviyesi rotasi vs degistiyse CHG mesaji ile ucus plani degistirilebilir Ancak ucak cagri adi kalkis meydani veya inis meydani degisecekse orijinal plan iptal edilmeli yenisi hazirlanmalidir KaynakcaPooley Dorothy ve Robert Seaman The Air Pilot s Manual 2 Aviation Law amp Meteorology 10 baski Shoreham West Sussex Pooley s Air Pilot Publishing 2011 4 1 4 Flights Joining Airways ENR 1 1 1 ATS ROUTES AND UPPER CONTROL AREAS UTA UK AIP Pooley s sf 120 a b c Pooley s sf 104 a b c d Flight Planning UK AIP ENR 1 10 1 a b Pooley s sf 105 a b Flight plan delays 29 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde AIP ENR 1 14Dis baglantilarAFPEx ucus plani servisi 15 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde