Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
V. Vologases (Partça: 𐭅𐭋𐭂𐭔 Walagash), 191'den 208'e kadar Part İmparatorluğu'nun Krallarının Kralıydı . Ermenistan kralı olarak (h. 180-191), II. Vologases olarak bilinir. Ermenistan'daki krallık dönemi hakkında, oğlu Rev I'i ( h. 186-216 ) 189'da İber tahtına çıkması dışında çok fazla bigi yoktur. Vologases, 191 yılında babası IV. Vologases'in yerine Part İmparatorluğu'nun kralı oldu; İktidar geçişinin barışçıl mı olduğu yoksa Vologases'in tahta bir iç savaşta mı geçtiği belirsizdir. Vologases Part tahtına çıkınca, Ermeni tahtını oğlu I. Hüsrev'e (h. 191-217) vermiştir.
| V. Vologases Partça: 𐭅𐭋𐭂𐭔 | |
|---|---|
| Kralların kralı | |
 V. Vologases'in sikkesi, Ekbatan basımı | |
| Ermenistan Kralı | |
| Hüküm süresi | 180 - 191 |
| Önce gelen | |
| Sonra gelen | I. Hüsrev |
| Part Kralı | |
| Hüküm süresi | 191 - 208 |
| Önce gelen | IV. Vologases |
| Sonra gelen | VI. Vologases |
| Ölüm | 208 |
| Çocuk(lar)ı |
|
| Hanedan | Arşaklılar |
| Babası | IV. Vologases |
| Dini | Zerdüştçülük |
Vologases'in hükümdarlığı, Roma İmparatorluğu ile 195'ten 202'ye kadar süren savaş damgasını vurmuştur. Savaş, Partların başkenti Tizpon'un kısa süreliğine ele geçirilmesi ve Ermenistan ile Kuzey Mezopotamya'da Roma egemenliğinin yeniden onaylanmasıyla sonuçlanmıştır. Aynı zamanda, yerel Pers prensi Pabag'ın güney İran bölgesi Persis'in başkenti İstahr'ı ele geçirmesiyle Part diyarında iç çatışmalar yaşanmıştır.
İsim
Vologases, Part Walagaš'ın Yunanca ve Latince şeklidir (Partça: 𐭅𐭋𐭂𐭔). Bu isim aynı zamanda Yeni Farsça'da Balāsh ve Orta Farsça'da Wardākhsh (aynı zamanda Walākhsh olarak da yazılır) olarak tasdik edilmiştir. İsmin etimolojisi belirsizdir, ancak Ferdinand Justi, ismin ilk şekli olan Walagaš'ın "güç" (varəda) ve "yakışıklı" (Modern Farsça'da gaš veya geš ) kelimelerinin bir birleşimi olduğunu öne sürmektedir.
Hayatı
Ermenistan Kralı
Vologases'in erken yaşlarında, Sohaemus'un yerine Ermenistan'ın hükümdarı olmuştur. 1. ve 2. yüzyıllar boyunca Ermeni tahtında genellikle "Ermenistan'ın Büyük Kralı" unvanını taşıyan Part Kralların kralının yakın bir akrabası oturmuştur. Ermenistan'ı yöneten önceki sekiz Arşak prensinin aksine Vologases, Arşak Hanedanı soyundan gelenlerin Ermeni tahtına hükmetmesini sağlamayı başarmış; 428 yılında Sasanilerin Ermeni tahtını kaldırmasına kadar ülkeyi yönetmişlerdir.
189'da oğlu Rev I'i de (annesi Pharnavazid hükümdarı Amazasp'ın kız kardeşiydi) İber tahtına oturtmuştur. Onun soyundan gelenler, 284 yılında yerine başka bir Part ailesi olan Mihranlılar gelene kadar İberya'yı yönetmişlerdir.
Part İmparatorluğunun Kralı
191 yılında babası IV. Vologases'in ölümünden sonra Vologases Part tahtına çıkmış ve Ermeni tahtını oğlu I. Hüsrev'e (h. 191-217) vermiştir. İktidar geçişinin barışçıl mı olduğu yoksa bir iç savaşla mı gölgelendiği belirsizdir. Ancak taht iddiası tartışmasız değildi; rakip kral II. Osroes (190), IV. Vologases'un ölümünden önce bile 'ya yerleşmişti, ancak Vologases onu hızla bastırmış gibi görünmektedir.
192–193'te Beş İmparator Yılı'nda, Vologases, İmparator Septimius Severus'a (h. 192-193) karşı Roma tahtı için verdiği mücadelede İmparator Pescennius Niger'i (h. 193-194) desteklemiştir. Ayrıca kuzey Mezopotamya'daki Roma vasal devletlerinin (Adiabene ve Osroene) işlerine de müdahale etmiştir. Bu nedenle mücadeleden galip çıkan Septimius Severus 195 yılında Part İmparatorluğu'na saldırmıştır. Severus Mezopotamya'ya ilerlemiş, Osroene'yi bir Roma eyaleti yapmış ve 199'da Part başkenti Tizpon'u ele geçirmiştir. Aynı zamanda Part eyaletleri Medya ve Persis'te da isyanlar çıkıyordu. Septimius Severus artık kendisini Parthicus Maximus ("Parthia'nın büyük galibi") ilan etmiştir. Ancak yiyecek ve takviye eksikliği nedeniyle fetihlerini sürdüremedi. Sonuç olarak kuvvetlerini geri çekti; Geri çekilmesi sırasında Arap kalesi Hatra'yı iki kez boşuna fethetmeye çalıştı, daha sonra güçlerini Suriye'ye çekti.
202 yılında barış sağlandı ve Ermenistan ve Kuzey Mezopotamya'da Roma egemenliği yeniden onaylandı. Ancak İranolog Touraj Daryaee'nin ifadesiyle "hanedan prestijinin çoğunu kaybetmişti" ve bir "dönüm noktasına" ulaşmıştı. Persis kralları artık zayıflamış ve Arşak derebeylerine güvenemez durumdaydı. Nitekim 205/6 yılında Persis'in yerel hükümdarı Pabag isyan edip ve derebeyi Goçihr'i devirerek Persis'in başkenti İstahr'ı kendisine almıştır. Oğlu I. Erdeşîr fetihlerine devam edecek, Part İmparatorluğunu devirecek ve 224 yılında Sasani İmparatorluğu'nu kuracaktı.
Vologases 208'de ölmüş, yerine oğlu VI. Vologases (h. 208-228) geçmiş ancak diğer oğlu IV. Erdevân (h. 216-224), birkaç yıl sonra tahtı ele geçirmeye çalışmış ve bir iç savaş patlak vermiştir.
Notlar
- ^ According to the 5th-century Armenian historian Agathangelos, the king of Armenia had the second rank in the Parthian realm, below only to the Parthian king. However the modern historian Lee E. Patterson suggests that Agathangelos may have exaggerated the importance of his homeland.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e Chaumont & Schippmann 1988, ss. 574–580.
- ^ a b c Toumanoff 1986, ss. 543–546.
- ^ a b Patterson 2013, ss. 180–181.
- ^ Russell 1987, s. 161.
- ^ Lang 1983, s. 517.
- ^ Patterson 2013, ss. 180, 188.
- ^ Patterson 2013, s. 188.
- ^ Rapp 2014, s. 240.
- ^ Rapp 2017, s. 240.
- ^ Patterson 2013, s. 181 (see also note 18).
- ^ Sellwood 1983, s. 297.
- ^ a b c Dąbrowa 2012, s. 177.
- ^ a b c d Daryaee 2010, s. 249.
- ^ Dąbrowa 2012, s. 187.
- ^ Daryaee 2012, s. 187.
- ^ Patterson 2013, s. 177.
- Genel
- Chaumont, M. L.; Schippmann, K. (1988). "Balāš". Yarshater, Ehsan (Ed.). Encyclopædia Iranica, Volume III/6: Baḵtīārī tribe II–Banān (İngilizce). Londra ve New York: Routledge & Kegan Paul. ss. 574-580. ISBN .
- Dąbrowa, Edward (2012). "The Arsacid Empire". Daryaee, Touraj (Ed.). The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press. ss. 1-432. ISBN . 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2019.
- Daryaee, Touraj (2010). "Ardashir and the Sasanians' Rise to Power"
![image]()
. Anabasis. University of California. ss. 236-255. - Daryaee, Touraj (2012). "The Sasanian Empire (224–651)". Daryaee, Touraj (Ed.). The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press. ISBN .
- Lang, David M (1983). "Iran, Armenia and Georgia". Yarshater, Ehsan (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 512-537. ISBN ..
- Patterson, Lee E. (2013). "Caracalla's Armenia"
![image]()
. Syllecta Classica. Cilt 2. Project Muse. ss. 27-61. doi:10.1353/syl.2013.0013. - Rapp, Stephen H. (2014). The Sasanian World through Georgian Eyes: Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN .
- Rapp, Stephen H. (2017). "Georgia before the Mongols (2017)"
![image]()
. Oxford Research Encyclopedia of Asian History. Oxford University Press. ss. 1-39. - (1987). Zoroastrianism in Armenia. Harvard University Press. ISBN .
- Sellwood, David (1983). "Parthian Coins". Yarshater, Ehsan (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 279-298. ISBN .
- Toumanoff, C. (1986). "Arsacids vii. The Arsacid dynasty of Armenia". Yarshater, Ehsan (Ed.). Encyclopædia Iranica, Volume II/5: Armenia and Iran IV–Art in Iran I (İngilizce). Londra ve New York: Routledge & Kegan Paul. ss. 543-546. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
V Vologases Partca 𐭅𐭋𐭂𐭔 Walagash 191 den 208 e kadar Part Imparatorlugu nun Krallarinin Kraliydi Ermenistan krali olarak h 180 191 II Vologases olarak bilinir Ermenistan daki krallik donemi hakkinda oglu Rev I i h 186 216 189 da Iber tahtina cikmasi disinda cok fazla bigi yoktur Vologases 191 yilinda babasi IV Vologases in yerine Part Imparatorlugu nun krali oldu Iktidar gecisinin bariscil mi oldugu yoksa Vologases in tahta bir ic savasta mi gectigi belirsizdir Vologases Part tahtina cikinca Ermeni tahtini oglu I Husrev e h 191 217 vermistir V Vologases Partca 𐭅𐭋𐭂𐭔Krallarin kraliV Vologases in sikkesi Ekbatan basimiErmenistan KraliHukum suresi180 191Once gelenSonra gelenI HusrevPart KraliHukum suresi191 208Once gelenIV VologasesSonra gelenVI VologasesOlum208Cocuk lar iI Rev VI Vologases IV Erdevan I HusrevHanedanArsaklilarBabasiIV VologasesDiniZerdustculuk Vologases in hukumdarligi Roma Imparatorlugu ile 195 ten 202 ye kadar suren savas damgasini vurmustur Savas Partlarin baskenti Tizpon un kisa sureligine ele gecirilmesi ve Ermenistan ile Kuzey Mezopotamya da Roma egemenliginin yeniden onaylanmasiyla sonuclanmistir Ayni zamanda yerel Pers prensi Pabag in guney Iran bolgesi Persis in baskenti Istahr i ele gecirmesiyle Part diyarinda ic catismalar yasanmistir IsimVologases Part Walagas in Yunanca ve Latince seklidir Partca 𐭅𐭋𐭂𐭔 Bu isim ayni zamanda Yeni Farsca da Balash ve Orta Farsca da Wardakhsh ayni zamanda Walakhsh olarak da yazilir olarak tasdik edilmistir Ismin etimolojisi belirsizdir ancak Ferdinand Justi ismin ilk sekli olan Walagas in guc vareda ve yakisikli Modern Farsca da gas veya ges kelimelerinin bir birlesimi oldugunu one surmektedir HayatiErmenistan Krali Vologases in erken yaslarinda Sohaemus un yerine Ermenistan in hukumdari olmustur 1 ve 2 yuzyillar boyunca Ermeni tahtinda genellikle Ermenistan in Buyuk Krali unvanini tasiyan Part Krallarin kralinin yakin bir akrabasi oturmustur Ermenistan i yoneten onceki sekiz Arsak prensinin aksine Vologases Arsak Hanedani soyundan gelenlerin Ermeni tahtina hukmetmesini saglamayi basarmis 428 yilinda Sasanilerin Ermeni tahtini kaldirmasina kadar ulkeyi yonetmislerdir 189 da oglu Rev I i de annesi Pharnavazid hukumdari Amazasp in kiz kardesiydi Iber tahtina oturtmustur Onun soyundan gelenler 284 yilinda yerine baska bir Part ailesi olan Mihranlilar gelene kadar Iberya yi yonetmislerdir Part Imparatorlugunun Krali 191 yilinda babasi IV Vologases in olumunden sonra Vologases Part tahtina cikmis ve Ermeni tahtini oglu I Husrev e h 191 217 vermistir Iktidar gecisinin bariscil mi oldugu yoksa bir ic savasla mi golgelendigi belirsizdir Ancak taht iddiasi tartismasiz degildi rakip kral II Osroes 190 IV Vologases un olumunden once bile ya yerlesmisti ancak Vologases onu hizla bastirmis gibi gorunmektedir Roma imparatoru Septimius Severus un parasi 192 193 te Bes Imparator Yili nda Vologases Imparator Septimius Severus a h 192 193 karsi Roma tahti icin verdigi mucadelede Imparator Pescennius Niger i h 193 194 desteklemistir Ayrica kuzey Mezopotamya daki Roma vasal devletlerinin Adiabene ve Osroene islerine de mudahale etmistir Bu nedenle mucadeleden galip cikan Septimius Severus 195 yilinda Part Imparatorlugu na saldirmistir Severus Mezopotamya ya ilerlemis Osroene yi bir Roma eyaleti yapmis ve 199 da Part baskenti Tizpon u ele gecirmistir Ayni zamanda Part eyaletleri Medya ve Persis te da isyanlar cikiyordu Septimius Severus artik kendisini Parthicus Maximus Parthia nin buyuk galibi ilan etmistir Ancak yiyecek ve takviye eksikligi nedeniyle fetihlerini surduremedi Sonuc olarak kuvvetlerini geri cekti Geri cekilmesi sirasinda Arap kalesi Hatra yi iki kez bosuna fethetmeye calisti daha sonra guclerini Suriye ye cekti 202 yilinda baris saglandi ve Ermenistan ve Kuzey Mezopotamya da Roma egemenligi yeniden onaylandi Ancak Iranolog Touraj Daryaee nin ifadesiyle hanedan prestijinin cogunu kaybetmisti ve bir donum noktasina ulasmisti Persis krallari artik zayiflamis ve Arsak derebeylerine guvenemez durumdaydi Nitekim 205 6 yilinda Persis in yerel hukumdari Pabag isyan edip ve derebeyi Gocihr i devirerek Persis in baskenti Istahr i kendisine almistir Oglu I Erdesir fetihlerine devam edecek Part Imparatorlugunu devirecek ve 224 yilinda Sasani Imparatorlugu nu kuracakti Vologases 208 de olmus yerine oglu VI Vologases h 208 228 gecmis ancak diger oglu IV Erdevan h 216 224 birkac yil sonra tahti ele gecirmeye calismis ve bir ic savas patlak vermistir Notlar According to the 5th century Armenian historian Agathangelos the king of Armenia had the second rank in the Parthian realm below only to the Parthian king However the modern historian Lee E Patterson suggests that Agathangelos may have exaggerated the importance of his homeland KaynakcaOzel a b c d e Chaumont amp Schippmann 1988 ss 574 580 a b c Toumanoff 1986 ss 543 546 a b Patterson 2013 ss 180 181 Russell 1987 s 161 Lang 1983 s 517 Patterson 2013 ss 180 188 Patterson 2013 s 188 Rapp 2014 s 240 Rapp 2017 s 240 Patterson 2013 s 181 see also note 18 Sellwood 1983 s 297 a b c Dabrowa 2012 s 177 a b c d Daryaee 2010 s 249 Dabrowa 2012 s 187 Daryaee 2012 s 187 Patterson 2013 s 177 GenelChaumont M L Schippmann K 1988 Balas Yarshater Ehsan Ed Encyclopaedia Iranica Volume III 6 Baḵtiari tribe II Banan Ingilizce Londra ve New York Routledge amp Kegan Paul ss 574 580 ISBN 978 0 71009 118 5 Dabrowa Edward 2012 The Arsacid Empire Daryaee Touraj Ed The Oxford Handbook of Iranian History Oxford University Press ss 1 432 ISBN 978 0 19 987575 7 1 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ocak 2019 Daryaee Touraj 2010 Ardashir and the Sasanians Rise to Power Anabasis University of California ss 236 255 Daryaee Touraj 2012 The Sasanian Empire 224 651 Daryaee Touraj Ed The Oxford Handbook of Iranian History Oxford University Press ISBN 978 0199732159 Lang David M 1983 Iran Armenia and Georgia Yarshater Ehsan Ed The Cambridge History of Iran Volume 3 1 The Seleucid Parthian and Sasanian Periods Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ss 512 537 ISBN 0 521 20092 X Patterson Lee E 2013 Caracalla s Armenia Syllecta Classica Cilt 2 Project Muse ss 27 61 doi 10 1353 syl 2013 0013 Rapp Stephen H 2014 The Sasanian World through Georgian Eyes Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature Ashgate Publishing Ltd ISBN 978 1472425522 Rapp Stephen H 2017 Georgia before the Mongols 2017 Oxford Research Encyclopedia of Asian History Oxford University Press ss 1 39 1987 Zoroastrianism in Armenia Harvard University Press ISBN 978 0674968509 Sellwood David 1983 Parthian Coins Yarshater Ehsan Ed The Cambridge History of Iran Volume 3 1 The Seleucid Parthian and Sasanian Periods Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ss 279 298 ISBN 0 521 20092 X Toumanoff C 1986 Arsacids vii The Arsacid dynasty of Armenia Yarshater Ehsan Ed Encyclopaedia Iranica Volume II 5 Armenia and Iran IV Art in Iran I Ingilizce Londra ve New York Routledge amp Kegan Paul ss 543 546 ISBN 978 0 71009 105 5