Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Publius Licinius Valerianus (200 civarı - 260 sonrası), 253 - 260 yılları arasında görev yapmış Valerian adıyla tanınan Roma İmparatoru.
| Valerian | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Sikke üzerinde İmparator Valerian | |||||
| 40. Roma İmparatoru | |||||
| Hüküm süresi | 253-260 (Gallienus ile) | ||||
| Önce gelen | Aemilianus | ||||
| Sonra gelen | Gallienus | ||||
| Veliaht(lar) | Gallienus & | ||||
| Doğum | 200 civarı Roma | ||||
| Ölüm | 260 veya 264 Bişapur | ||||
| Eş(ler)i | Egnatia Mariniana | ||||
| |||||
Hayatı
Kökeni ve yükselişi
3. Yüzyıl krizlerinde, tahtta hak iddia edenlerin birçoğunun aksine Valerian, soylu ve geleneksel bir senatoryal Roma ailesinden geliyordu. Gençliği hakkında bilgi az olmakla birlikte, Egnatia Mariniana ile olan evliliğinden geleceğin imparatoru Gallienus ve adında iki oğlu olmuştur.
238 yılında princeps senatus olarak görev yaparken, Gordian I'le onun imparatorluk iddiasının senatoryal onayını müzakere etti. Valerian, 251 yılında senato tarafından Censor seçildiğinde Decius Censor'luğun yasama ve yürütmeye ilişkin güçlerini o kadar genişletmişti ki pratikte neredeyse İmparatorun sivil otoritesini bile kapsayacak hale gelmişti. Decius'un yönetiminde, Ren bölgesi eyaletlerinden Noricum ve Rhaetia valisi olarak atandı ve Trebonianus Gallus'la birlikte Aemilianus'un 253 yılındaki isyanını bastırmaya çalıştı. Valerian, güney cephesini tuttu ancak çok geçti; Gallus kendi askerleri tarafından öldürüldü ve birlikleri Aemilianus gelmeden önce onun tarafına geçti. Ardından Raetialı askerler Valerian'ı imparator ilan ederek, Roma'ya doğru yürüyüşlerine devam ettiler. Eylüldeki Roma'ya ulaştığı sıralarda, Aemilianus'un lejyonları taraf değiştirdi ve onu öldürerek Valerian'ı İmparator ilan ettiler. Roma'da Senato, Valerian'ın İmparatorluğunu sadece misilleme korkusundan değil aynı zamanda kendilerinden birisi olduğundan dolayı hemen onayladı.
Saltanatı ve düşüşü
Valerian'ın imparator olarak ilk icraatı oğlu Gallienus'u kendisine ortak yapmasıydı. Saltanatının başında Avrupa'daki işler kötüleşirken, imparatorluğun batısının tamamı karışıklığa giriyordu. Doğu'da Antakya, Sasani soyundan bir derebeyinin eline düşüyor, Ermeni Krallığı ise I. Şapur tarafından işgal ediliyordu. Valerian ve Gallienus, İmparatorluğun sorunlarını ikiye böldüler ve oğlu batı bölgesini alırken babası Pers tehdidini karşılamak üzere doğunun yönetimini eline aldı.
257'de, Valerian Antakya'yı yeniden ele geçirmiş ve Roma kontrolü altındaki Suriye eyaletine gelmişti ancak ertesi yıl Gotlar Küçük Asya'yı tahrip ettiler. 259 sonlarında, Edessa'ya hareket etti ancak bir Hıyarcıklı veba salgını Roma ordusunun pozisyonunu zayıflatacak kadar sayıda askerin ölümüne neden oldu. Bu aşamadan sonra Valerian, I. Şapur ile anlaşma koşulları aramaya başladı ve 259 yılı sonları ya da 260 yılı başlarındaki bir zamanda yapılan 'nda bozguna uğradı. Bu aynı zamanda onu tarihte esir alınan tek Roma İmparatoru yaptı ve böylece Perslerin eline geçti. Augustus tarihine göre, Valerian'ın ele geçirilmesinde bir ihanet etkili olmuştur; Persler anlaşma koşullarını görüşmeyi kabul etmişler ve onunla karşılaştıklarında tutuklamışlardı.
Esaret altında ölümü
Erken Hristiyan kaynaklardan Lactantius, ölümünden önce Valerian'ın Kral I. Şapur'un atına binmek için onu bir ayak taburesi gibi kullanması da dahil Persler tarafından oldukça aşağılanmış olduğunu aktarır. Olanların bu versiyonuna göre, uzun süre bu şekilde bir muameleyle karşı karşıya kalan Valerian, I. Şapur'a serbest bırakılması için yüklü miktarda fidye teklif etmişti. Cevap olarak, diğer bir görüşe göre, I. Şapur Valerian'a zorla eriyik altın yutmasını söylemiş (bir diğer hikâyeye göre ölümü hemen hemen aynıdır ancak burada Valerian derisi canlı canlı soyularak öldürülmüştür.) ve sonra talihsiz imparatorun derisi yüzülmüş ve içi saman doldurularak Perslerin en büyük tapınağında ganimet olarak sergilenmiştir. Lactantius'un devam eden iddialarına göre, Perslerin Romalılarla yaklaşık üç yüz elli yıl sonra yaptıkları ve bozguna uğradıkları savaşın ardından Valerian'ın derisi törenle yakılmış ve cenaze töreni yapılabilmiştir.I. Şapur tarafından esir alınan Çinli bir prensin, Valerian'ın ölümünün ardından olanlarla ilgili rolü tarihçiler tarafından herhangi kesin bir sonuca ulaşmadan sık sık tartışılmıştır.
Günümüz tarihçilerinden bazıları, Lactantius'un hikâyesine zıt olarak, Valerian ve ordusunun bir kısmının I. Şapur tarafından Bişapur şehrine gönderildiğini ve orada görece iyi şartlarda yaşadıklarına inanırlar. I. Şapur, kalan askerleri mühendislik ve kalkınma planları için kullandı. Antik Susa şehri yakınlarındaki Band-e Kaisar (Sezar'ın barajı), Roma mühendisliğinden baki kalan eserlerden birisidir. İran'daki Naghshe-Rostam taş oymalarında I. Şapur, bir tevazu göstergesi olarak Valerian'ın elini tutarak saygı göstermektedir.
Diğer günümüz tarihçileri ise Lactantius'un aktardıklarının en azından bir kısmına güvenme eğilimindedirler.
Valerian ve Gallienus'un müşterek imparatorluğu birkaç kez imparatorluk iddiasındaki isyancılar tarafından tehdit edilmiştir. Birkaç isyan girişimine rağmen, Gallienus suikaste uğradığı 268 yılına kadar tacını koruyabilmiştir.
Eksik ve çelişkili kaynaklar nedeniyle, saltanatının tarihsel dizini ve ayrıntıları çok belirsizdir.
Kaynakça
- ^ Valerian'ın tam unvanı IMPERATOR CAESAR PVBLIVS LICINIVS VALERIANVS PIVS FELIX INVICTVS AVGVSTVS, "Emperor Caesar Publius Licinus Valerianus Pious Lucky Unconquered Augustus".
- ^ Lactantius, De Mortibus Persecutorum, v; Wickert, L., "Licinius (Egnatius) 84" in 13.1 (1926), 488-495; Parker, H., M.S. 138 - 337 arası Roma Dünyasının Tarihi (Londra, 1958), 170. From [1] 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Abdolhossein Zarinkoob "Ruzgaran: tarikh-i Iran az aghz ta saqut saltnat Pahlvi" pp. 195
- ^ Reiner, Erica. "The Reddling of Valerian." 24 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Classical Quarterly 56:0101, 325-329, Cambridge University Press, 5/2006.
- ^ Segal, Eliezer. "Stepladders and Stable-Hands." 22 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Jewish Free Press, Calgary, March 2, 2006, p. 11.
| Wikimedia Commons'ta Valerianus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Dış bağlantılar
- "Valerian ve Gallienus"4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., De Imperatoribus Romanis, İngilizce
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Aemilianus |  Roma İmparatoru 253 - 260 Gallienus ile ortak imparator | Sonra gelen: Gallienus |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Publius Licinius Valerianus 200 civari 260 sonrasi 253 260 yillari arasinda gorev yapmis Valerian adiyla taninan Roma Imparatoru ValerianSikke uzerinde Imparator Valerian40 Roma ImparatoruHukum suresi253 260 Gallienus ile Once gelenAemilianusSonra gelenGallienusVeliaht lar Gallienus amp Dogum200 civari RomaOlum260 veya 264 BisapurEs ler iEgnatia MarinianaTam adiPublius Licinius ValerianusHayatiKokeni ve yukselisi 3 Yuzyil krizlerinde tahtta hak iddia edenlerin bircogunun aksine Valerian soylu ve geleneksel bir senatoryal Roma ailesinden geliyordu Gencligi hakkinda bilgi az olmakla birlikte Egnatia Mariniana ile olan evliliginden gelecegin imparatoru Gallienus ve adinda iki oglu olmustur 238 yilinda princeps senatus olarak gorev yaparken Gordian I le onun imparatorluk iddiasinin senatoryal onayini muzakere etti Valerian 251 yilinda senato tarafindan Censor secildiginde Decius Censor lugun yasama ve yurutmeye iliskin guclerini o kadar genisletmisti ki pratikte neredeyse Imparatorun sivil otoritesini bile kapsayacak hale gelmisti Decius un yonetiminde Ren bolgesi eyaletlerinden Noricum ve Rhaetia valisi olarak atandi ve Trebonianus Gallus la birlikte Aemilianus un 253 yilindaki isyanini bastirmaya calisti Valerian guney cephesini tuttu ancak cok gecti Gallus kendi askerleri tarafindan olduruldu ve birlikleri Aemilianus gelmeden once onun tarafina gecti Ardindan Raetiali askerler Valerian i imparator ilan ederek Roma ya dogru yuruyuslerine devam ettiler Eyluldeki Roma ya ulastigi siralarda Aemilianus un lejyonlari taraf degistirdi ve onu oldurerek Valerian i Imparator ilan ettiler Roma da Senato Valerian in Imparatorlugunu sadece misilleme korkusundan degil ayni zamanda kendilerinden birisi oldugundan dolayi hemen onayladi Saltanati ve dususu Valerian in imparator olarak ilk icraati oglu Gallienus u kendisine ortak yapmasiydi Saltanatinin basinda Avrupa daki isler kotulesirken imparatorlugun batisinin tamami karisikliga giriyordu Dogu da Antakya Sasani soyundan bir derebeyinin eline dusuyor Ermeni Kralligi ise I Sapur tarafindan isgal ediliyordu Valerian ve Gallienus Imparatorlugun sorunlarini ikiye bolduler ve oglu bati bolgesini alirken babasi Pers tehdidini karsilamak uzere dogunun yonetimini eline aldi Imparator Valerian i Pers Krali I Sapur onunde diz cokmus gosteren yuksek kabartma rolyef Naghsh e Rostam Siraz Iran 257 de Valerian Antakya yi yeniden ele gecirmis ve Roma kontrolu altindaki Suriye eyaletine gelmisti ancak ertesi yil Gotlar Kucuk Asya yi tahrip ettiler 259 sonlarinda Edessa ya hareket etti ancak bir Hiyarcikli veba salgini Roma ordusunun pozisyonunu zayiflatacak kadar sayida askerin olumune neden oldu Bu asamadan sonra Valerian I Sapur ile anlasma kosullari aramaya basladi ve 259 yili sonlari ya da 260 yili baslarindaki bir zamanda yapilan nda bozguna ugradi Bu ayni zamanda onu tarihte esir alinan tek Roma Imparatoru yapti ve boylece Perslerin eline gecti Augustus tarihine gore Valerian in ele gecirilmesinde bir ihanet etkili olmustur Persler anlasma kosullarini gorusmeyi kabul etmisler ve onunla karsilastiklarinda tutuklamislardi Esaret altinda olumu Erken Hristiyan kaynaklardan Lactantius olumunden once Valerian in Kral I Sapur un atina binmek icin onu bir ayak taburesi gibi kullanmasi da dahil Persler tarafindan oldukca asagilanmis oldugunu aktarir Olanlarin bu versiyonuna gore uzun sure bu sekilde bir muameleyle karsi karsiya kalan Valerian I Sapur a serbest birakilmasi icin yuklu miktarda fidye teklif etmisti Cevap olarak diger bir goruse gore I Sapur Valerian a zorla eriyik altin yutmasini soylemis bir diger hikayeye gore olumu hemen hemen aynidir ancak burada Valerian derisi canli canli soyularak oldurulmustur ve sonra talihsiz imparatorun derisi yuzulmus ve ici saman doldurularak Perslerin en buyuk tapinaginda ganimet olarak sergilenmistir Lactantius un devam eden iddialarina gore Perslerin Romalilarla yaklasik uc yuz elli yil sonra yaptiklari ve bozguna ugradiklari savasin ardindan Valerian in derisi torenle yakilmis ve cenaze toreni yapilabilmistir I Sapur tarafindan esir alinan Cinli bir prensin Valerian in olumunun ardindan olanlarla ilgili rolu tarihciler tarafindan herhangi kesin bir sonuca ulasmadan sik sik tartisilmistir Imparator Valerian in I Sapur tarafindan kucuk dusurulme sahnesi murekkep calismasi 1521 yili civari Gunumuz tarihcilerinden bazilari Lactantius un hikayesine zit olarak Valerian ve ordusunun bir kisminin I Sapur tarafindan Bisapur sehrine gonderildigini ve orada gorece iyi sartlarda yasadiklarina inanirlar I Sapur kalan askerleri muhendislik ve kalkinma planlari icin kullandi Antik Susa sehri yakinlarindaki Band e Kaisar Sezar in baraji Roma muhendisliginden baki kalan eserlerden birisidir Iran daki Naghshe Rostam tas oymalarinda I Sapur bir tevazu gostergesi olarak Valerian in elini tutarak saygi gostermektedir Diger gunumuz tarihcileri ise Lactantius un aktardiklarinin en azindan bir kismina guvenme egilimindedirler Valerian ve Gallienus un musterek imparatorlugu birkac kez imparatorluk iddiasindaki isyancilar tarafindan tehdit edilmistir Birkac isyan girisimine ragmen Gallienus suikaste ugradigi 268 yilina kadar tacini koruyabilmistir Eksik ve celiskili kaynaklar nedeniyle saltanatinin tarihsel dizini ve ayrintilari cok belirsizdir Kaynakca Valerian in tam unvani IMPERATOR CAESAR PVBLIVS LICINIVS VALERIANVS PIVS FELIX INVICTVS AVGVSTVS Emperor Caesar Publius Licinus Valerianus Pious Lucky Unconquered Augustus Lactantius De Mortibus Persecutorum v Wickert L Licinius Egnatius 84 in 13 1 1926 488 495 Parker H M S 138 337 arasi Roma Dunyasinin Tarihi Londra 1958 170 From 1 4 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Abdolhossein Zarinkoob Ruzgaran tarikh i Iran az aghz ta saqut saltnat Pahlvi pp 195 Reiner Erica The Reddling of Valerian 24 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Classical Quarterly 56 0101 325 329 Cambridge University Press 5 2006 Segal Eliezer Stepladders and Stable Hands 22 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Jewish Free Press Calgary March 2 2006 p 11 Wikimedia Commons ta Valerianus ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Dis baglantilar Valerian ve Gallienus 4 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde De Imperatoribus Romanis IngilizceResmi unvanlarOnce gelen Aemilianus Roma Imparatoru 253 260 Gallienus ile ortak imparator Sonra gelen Gallienus