Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. (Eylül 2020) () |
Bu madde, uygun değildir. (Temmuz 2020) |
Bu madde konu hakkında evrensel bir bakış açısı yansıtmamaktadır. (Temmuz 2020) |
Yasa ya da diğer adıyla kanun (Grekçe kanōn κανων 1. kargı, çıta, cetvel, 2. kural< EYun kánna κάννα kamış, kargı = Aram ḳanyā קניא) anayasal hukuk sisteminde, yetkili organlarca meydana getirilen hukuk kurallarıdır. Yasalar, tüzükler, yönetmelikler birer hukuk kuralıdır. Yürürlükte olan hukuk kurallarının tümüne mevzuat denir. Dar anlamında yasa, yasama organınca yapılan yasa adıyla gerçekleştirilen işlerdir. Hukuk karşılıklı hakları ifade eden üst mefhumdur, yasa ise bu hakları koruyan ve belirleyen kuralları ifade eder.
Yasa, yazılı veya yazısız olabilir. Yazılı yasaların en ünlüsü MÖ 1700'lerde yapılmış Hammurabi yasaları'dır. Roma hukuku, Cermen hukuku, , İslam hukuku yazılı yasalara dayanır. Çağdaş yasaların yazılı oluşu Fransız Devrimi'nden sonra gelişmiştir. Önemli yazılı yasalara Kod (code) denilmektedir. Toplumu Kod'larla yönetmeye Kodifikasyon denilir ve Kıta Avrupa'da geçerlidir. 'lar birer Kod'dur. İslam dünyasında Mecelle ve yasa-ı Esasi ilk kodlardır.
Türkiye'de yasa koyma yetkisi TBMM'nindir. Anayasa madde 88'e göre yasa teklif etmeye ("Bakanlar Kurulu ve" ve deyimi, 21.1.2017-6771/16 md. ile çıkarılmıştır) milletvekilleri yetkilidir. Bunun dışındaki kişi ve kurumlar, yasa isteklerini meclise iletebilirler. Cumhurbaşkanı, yasa teklif edemez, çünkü cumhurbaşkanı seçildikten sonra TBMM üyeliğini kaybeder. yasalar cumhurbaşkanına sunulur ve cumhurbaşkanı yayınlarsa yürürlüğe girer. Yayınlamazsa ( hariç), gerekçesiyle meclise iade eder (15 gün içinde). Meclis yasası aynıyla tekrar kabul ederse, artık cumhurbaşkanı o yasası yayınlar. Meclis, yasa yaparken anayasa ve içtüzük hükümlerine uyar. yasalar TC Resmi Gazete'de (kuruluşu 7 Ekim 1920) yayınlanırsa yürürlüğe girer. yasalar, hangi tarihte yürürlüğe gireceklerini çoğunlukla sondan bir önceki maddelerinde belirtirler. Eğer bir yürürlük tarihi belirtilmemiş ise yasalar, Resmî Gazete' de yayınlandığı gün yürürlüğe girer. 15 Temmuz 2018'den önce, Resmî Gazete'de yayınlandığı günü izleyen günden itibaren 45 gün sonra yürürlüğe girerdi. Başbakanlık, Düstur adıyla yasaları derlemekte, her yasama yılında bir cilt yayınlamaktadır. yasalar, mevzuat bilgi sistemleriyle internette yayınlanmaktadır. Meclisin yayınladığı iki yasa dergisi bulunmaktadır: , .
Meclis, geçmişe yönelik suç içeren yasa yapamaz. değişiklikleri, yürürlük tarihinden başlayarak 1 yıl içinde olacak seçimlerde uygulanmaz. yasalar: yasa, tüzük, yönetmelik, KHK, , İçtihadı Birleştirme Kararları, mahkeme kararları, içtihatlar, örf ve adet, tebliğ, genelge, yönerge adlarını taşır.
Her yasasın bir sıra numarası olur. yasalar bu no ile anılır. Ancak, cumhuriyet öncesinden kalan yasalar adlarıyla anılır. 1920-1960 arasındaki yasalar 1-7480 arası no taşır. 27 Mayıs 1960-1 Kasım 1961 arasındaki yasalar 1-375 arası no taşır. 1961'den günümüze kadar gelen yasalar 1'den başlar ve son olarak 5000'leri aşmıştır. Bu durumda aynı no'lu iki yasa olabilir. Bu nedenle yasalar mehaz verilirken tarihi ve no'su birlikte verilir. Anayasaya göre, bazı konular ancak yasala düzenlenebilir (ceza, antlaşmalar, yargıç ve savcı atamaları gibi). yasalar, anayasaya aykırı olamaz ve bu kural yargı denetimi düzeniyle denetlenir. yasalar, bireylerce anlaşılabilir şekilde olur ve anlaşılabilir dille yazılır.
TC Anayasasının ilk 3 maddesi değiştirilemez. Bütün yasalar anayasa denilen temel yasa göredir. Bir yasa, başka bir yasala veya mahkeme kararıyla yürürlükten kalkar. Süreli yasalar ise kendiliğinden kalkar (Bütçe yasası gibi). Anayasa Mahkemesi'nin yasa iptalleri Resmî Gazete'de yayınlandığı anda o yasa yürürlükten kalkar. Bazı yasalar yürürlükte olmasına rağmen işler değildir (Millî Korunma yasası gibi). Bazıları ise yürürlüktedir; ama fiilen uygulanmaz: Mesela yasalara göre 6-14 yaşları arasındaki her çocuğun eğitimi zorunludur; ama uygulamada okula gitmeyen pek çok çocuk vardır. Yasalar, sadece yasa haline gelmekle yasa olmaz, uygulamada düzenlenme hataları, toplum gerçekleriyle bağdaşmama, uygulama için gerekli tedbirlerin alınmaması, yasası uygulayanlardaki aksaklıklar, araç eksikleri, halkın benimsememesi gibi sebeplerle kâğıt üzerinde kalabilir. yasasız suç olmaz.
Antlaşmalar, yasadır ve Anayasa Mahkemesi'ne götürülemez. Yerel yasalar uluslararası yasa çelişirse, uluslararası yasa esas alınır. Antlaşmalar, mecliste bir yasa uygun bulunursa onaylanır. Yasaları yasama organı yapar, ancak yürütme organı yasa gibi KHK'ler yapabilir. KHK'ler de Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girer. Olağanüstü haller dışında KHK'ler Anayasa Mahkemesi denetimine açıktır. Yüretme organı tüzük çıkarabilir; tüzüklerin iptali için Danıştay'da dava açılır. Bir diğer yasa olan yönetmelikleri, yürütme organı dışında kamu tüzel kişileri de çıkarabilir, bunlar da idari yargıya açıktır, kamusal yönetmelikler Resmî Gazete'de yayınlanır.
Yasalar birbiriyle çelişemez. Yasa hiyerarşisinde Anayasa en baştadır. Aynı tür yasalar eşit güçtedir. Yasa hiyerarşisi şöyledir: Anayasa, yasa, KHK, tüzük, yönetmelik, içtihad. Bunlar arasında çelişki olursa yargı organları (Danıştay ve ), yasaları denetleme görevi gibi denetler.
Kaynakça
- İstanbul.edu.tr Toplum ve Hukuk İlişkisi 14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hukuk Felsefesi Ders Kitabı24 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Doğal Hukuk Anlayışı 15 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hukuk Nedir? Slayt14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- [1][] 10 Sayılı Resmî Gazete Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, m. 7
- Hukukun Temel Kavramları Açıköğretim Ders Kitabı28 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Eylul 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Temmuz 2020 Bu madde konu hakkinda evrensel bir bakis acisi yansitmamaktadir Maddeyi gelistirerek ve sorunu tartisma sayfasinda tartisarak maddenin evrensellesmesini saglayabilirsiniz Temmuz 2020 Yasa ya da diger adiyla kanun Grekce kanōn kanwn 1 kargi cita cetvel 2 kural lt EYun kanna kanna kamis kargi Aram ḳanya קניא anayasal hukuk sisteminde yetkili organlarca meydana getirilen hukuk kurallaridir Yasalar tuzukler yonetmelikler birer hukuk kuralidir Yururlukte olan hukuk kurallarinin tumune mevzuat denir Dar anlaminda yasa yasama organinca yapilan yasa adiyla gerceklestirilen islerdir Hukuk karsilikli haklari ifade eden ust mefhumdur yasa ise bu haklari koruyan ve belirleyen kurallari ifade eder Yasa yazili veya yazisiz olabilir Yazili yasalarin en unlusu MO 1700 lerde yapilmis Hammurabi yasalari dir Roma hukuku Cermen hukuku Islam hukuku yazili yasalara dayanir Cagdas yasalarin yazili olusu Fransiz Devrimi nden sonra gelismistir Onemli yazili yasalara Kod code denilmektedir Toplumu Kod larla yonetmeye Kodifikasyon denilir ve Kita Avrupa da gecerlidir lar birer Kod dur Islam dunyasinda Mecelle ve yasa i Esasi ilk kodlardir Turkiye de yasa koyma yetkisi TBMM nindir Anayasa madde 88 e gore yasa teklif etmeye Bakanlar Kurulu ve ve deyimi 21 1 2017 6771 16 md ile cikarilmistir milletvekilleri yetkilidir Bunun disindaki kisi ve kurumlar yasa isteklerini meclise iletebilirler Cumhurbaskani yasa teklif edemez cunku cumhurbaskani secildikten sonra TBMM uyeligini kaybeder yasalar cumhurbaskanina sunulur ve cumhurbaskani yayinlarsa yururluge girer Yayinlamazsa haric gerekcesiyle meclise iade eder 15 gun icinde Meclis yasasi ayniyla tekrar kabul ederse artik cumhurbaskani o yasasi yayinlar Meclis yasa yaparken anayasa ve ictuzuk hukumlerine uyar yasalar TC Resmi Gazete de kurulusu 7 Ekim 1920 yayinlanirsa yururluge girer yasalar hangi tarihte yururluge gireceklerini cogunlukla sondan bir onceki maddelerinde belirtirler Eger bir yururluk tarihi belirtilmemis ise yasalar Resmi Gazete de yayinlandigi gun yururluge girer 15 Temmuz 2018 den once Resmi Gazete de yayinlandigi gunu izleyen gunden itibaren 45 gun sonra yururluge girerdi Basbakanlik Dustur adiyla yasalari derlemekte her yasama yilinda bir cilt yayinlamaktadir yasalar mevzuat bilgi sistemleriyle internette yayinlanmaktadir Meclisin yayinladigi iki yasa dergisi bulunmaktadir Meclis gecmise yonelik suc iceren yasa yapamaz degisiklikleri yururluk tarihinden baslayarak 1 yil icinde olacak secimlerde uygulanmaz yasalar yasa tuzuk yonetmelik KHK Ictihadi Birlestirme Kararlari mahkeme kararlari ictihatlar orf ve adet teblig genelge yonerge adlarini tasir Her yasasin bir sira numarasi olur yasalar bu no ile anilir Ancak cumhuriyet oncesinden kalan yasalar adlariyla anilir 1920 1960 arasindaki yasalar 1 7480 arasi no tasir 27 Mayis 1960 1 Kasim 1961 arasindaki yasalar 1 375 arasi no tasir 1961 den gunumuze kadar gelen yasalar 1 den baslar ve son olarak 5000 leri asmistir Bu durumda ayni no lu iki yasa olabilir Bu nedenle yasalar mehaz verilirken tarihi ve no su birlikte verilir Anayasaya gore bazi konular ancak yasala duzenlenebilir ceza antlasmalar yargic ve savci atamalari gibi yasalar anayasaya aykiri olamaz ve bu kural yargi denetimi duzeniyle denetlenir yasalar bireylerce anlasilabilir sekilde olur ve anlasilabilir dille yazilir TC Anayasasinin ilk 3 maddesi degistirilemez Butun yasalar anayasa denilen temel yasa goredir Bir yasa baska bir yasala veya mahkeme karariyla yururlukten kalkar Sureli yasalar ise kendiliginden kalkar Butce yasasi gibi Anayasa Mahkemesi nin yasa iptalleri Resmi Gazete de yayinlandigi anda o yasa yururlukten kalkar Bazi yasalar yururlukte olmasina ragmen isler degildir Milli Korunma yasasi gibi Bazilari ise yururluktedir ama fiilen uygulanmaz Mesela yasalara gore 6 14 yaslari arasindaki her cocugun egitimi zorunludur ama uygulamada okula gitmeyen pek cok cocuk vardir Yasalar sadece yasa haline gelmekle yasa olmaz uygulamada duzenlenme hatalari toplum gercekleriyle bagdasmama uygulama icin gerekli tedbirlerin alinmamasi yasasi uygulayanlardaki aksakliklar arac eksikleri halkin benimsememesi gibi sebeplerle kagit uzerinde kalabilir yasasiz suc olmaz Antlasmalar yasadir ve Anayasa Mahkemesi ne goturulemez Yerel yasalar uluslararasi yasa celisirse uluslararasi yasa esas alinir Antlasmalar mecliste bir yasa uygun bulunursa onaylanir Yasalari yasama organi yapar ancak yurutme organi yasa gibi KHK ler yapabilir KHK ler de Resmi Gazete de yayinlanarak yururluge girer Olaganustu haller disinda KHK ler Anayasa Mahkemesi denetimine aciktir Yuretme organi tuzuk cikarabilir tuzuklerin iptali icin Danistay da dava acilir Bir diger yasa olan yonetmelikleri yurutme organi disinda kamu tuzel kisileri de cikarabilir bunlar da idari yargiya aciktir kamusal yonetmelikler Resmi Gazete de yayinlanir Yasalar birbiriyle celisemez Yasa hiyerarsisinde Anayasa en bastadir Ayni tur yasalar esit guctedir Yasa hiyerarsisi soyledir Anayasa yasa KHK tuzuk yonetmelik ictihad Bunlar arasinda celiski olursa yargi organlari Danistay ve yasalari denetleme gorevi gibi denetler KaynakcaIstanbul edu tr Toplum ve Hukuk Iliskisi 14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hukuk Felsefesi Ders Kitabi24 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dogal Hukuk Anlayisi 15 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hukuk Nedir Slayt14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 olu kirik baglanti 10 Sayili Resmi Gazete Hakkinda Cumhurbaskanligi Kararnamesi m 7 Hukukun Temel Kavramlari Acikogretim Ders Kitabi28 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde