Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yeşil Cami, Bursa'da ilk dönem Osmanlı mimarisinin önemli örnekleri arasında yer alan bir tarihi yapı.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Bursa, Türkiye |
| Koordinatlar | 40°10′56″K 29°04′29″D / 40.18222°K 29.07472°D |
| İnanç | İslam |
| Durum | Etkin |
| Mimari | |
| Mimar(lar) | Hacı İvaz Paşa |
| İnşaat başlangıcı | 1413 |
| Tamamlanma | 1424 |
| Özellikler | |
| Minare sayısı | İki |
| Tür | Kültürel |
| Kriter | i, ii, iv, vi |
| Belirleme | 2014 (38. oturum) |
| Parçası | Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu |
| Referans no. | 1452 |
| Ülke |  Türkiye |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
İçinde bulunduğu Yeşil Külliye'nin diğer yapıları ile birlikte Bursa kentinin simgelerinden biridir. Caminin ünü, 15. yüzyıl Osmanlı çini sanatı için ayrı bir özelliğe ve öneme sahip çini kaplamalarından gelir.
İşlevi
Şimdi cami olarak bilinen yapı, inşa edildiği dönemde çok-işlevli bir yapı olan zaviyeli-cami tipinde bir yapı olarak inşa edilmişti. Bu tür yapılar inşa edildikleri dönemde "imaret" olarak adlandırılırlardı. İbadetten çok bir şeyh ile müritlerinin kaldıkları, toplandıkları, yolcuların misafir edildiği ve inşa edildikleri bölgede kültürel-dinsel değişime hizmet eden kurumlardı. Osmanlı Beyliği'nde Yıldırım Bayezid devrine kadar anıtsal camiler yerine bu tür yapılar da beyler tarafından kullanılırdı.
Yeri
Cami, içinde bulunduğu Yeşil semtine adını veren Yeşil Külliye yapılarındandır. “Yeşil” adını, bir zamanlar minarelerinde bulunan yeşil renk ağırlıklı süslemelerinden aldığı düşünülür. Hâlen aktif olarak kullanılan caminin kapasitesi 2000 kişidir.
Kuzey cephe ortasındaki taç kapısında bulunan Arapça kitabeye göre mimarı Hacı İvaz b. Ahî Bayezıt (Hacı İvaz Paşa); bitirildiği tarih Aralık 1419’dur. İç mekanda, hünkar mahfili üzerinde yer alan yazıttan anlaşıldığı kadarıyla yapının nakkaşı; devrinin en ünlü nakkaşı olan, “Nakkaş Ali”’dir. süslemelerinin tamamlandığı tarih 1424'tür. Osmanlı sultanlarından Çelebi Mehmet’in emri ile yapılan cami; Sultan’ın ölümü üzerine II. Murad devrinde tamamlanmıştır.
Mimari özellikleri
Yeşil Camii, Çelebi Mehmet tarafından aynı zamanda hükûmet konağı olarak inşa edilmiş iki katlı, iki kubbeli görkemli bir yapıdır.
Cami, ters T planlıdır. Kronolojik sıraya göre bu plandaki yapıların, Orhan Gazi Camii ile Yıldırım Camii'den sonra üçüncüsüdür. Caminin büyük ve olağanüstü oyma süslemeleri bulunan ana kapısı kuzey cephede yer alır. Kapıdan yan odalara açılan dar bir koridora girilir. Asıl ibadet alanına Bizans başlıklı iki sütunun ortasındaki alçak bir kapıdan girilir.
İbadet mekanın iki yanındaki simetrik odalar, sancaklardan gelenlerin meselelerinin görüşüldüğü yerler olarak yapılmıştı. Doğudaki oda Anadolu Beylerbeyliği’nden gelenler için, batıdaki oda Rumeli Beylerbeyliği’nden gelenler için kullanılıyordu. Daha sonraları bu odalar mahkeme salonu olarak kullanılmıştır. Girişin iki yanındaki merdivenlerle üst kata çıkılır. Yapının üst katında ortada hünkar mahfili, iki tarafında saray daireleri bulunur.
İbadet mekanı, aynı eksen üzerinde üzerli birer kubbe ile örtülü iki ana mekandan oluşur. Kubbelerin çapı 13metre, yerden yüksekliği ise 25metredir. Her iki kubbe büyük bir kemer ve kilit taşı ile birleştirilmiştir.
Mermer işçiliği
Caminin yapımında Marmara Adası’ndan getirilen mermer kullanılmıştır; eser, Bursa’da yapılan ilk mermer abidedir. Eserin ön yüzü, pencereleri, kapısı, kitabeleri, kapı tavanı mermer işçiliğinin en güzel örneklerindendir.
Çinileri
Cami, mimari özellikleri yanında çini süslemeleri ile de büyük bir öneme sahiptir. Özelikle iç mekânda eyvanlar, müezzin mahfilleri, hünkar mahfili, tabhaneler, şahnişinler ve mihrap çini süslemenin yoğun olarak kullanıldığı bölümlerdir. Bunlar arasında bütünüyle çini ile kaplanmış mihrap zengin süslemeleriyle dikkat çeker.
Mihrap, eserin güney cephe ortasındadır. 1067 cm. yüksekliğinde ve 628 cm. genişliğindedir ve sır tekniğinde çinilerle kaplanmıştır. Erken Osmanlı döneminin ilk çini süslemeli mihrabıdır. Ağırlıklı olarak bitkisel motif ve kompozisyonlara sahip çinilerle kaplanmıştır. Yeşil Camii’indeki çinileri yapan usta, "Mecnun Mehmet’tir".
Ahşap işçiliği
Yeşil Camii’nin giriş kapısı ve pencere kapakları, devrin ahşap işçiliğinin güzel örneklerindendir. Mihrabın batısında bulunan, tepesi altıgen külahla örtülü minber de özenli bir ahşap işçiliğinin ürünüdür.
Hat eserleri
Mihrap eyvanının doğu ve batı pencereleri üzerinde duvara asılmış birbirinin eşi olan daire biçiminde iki yazı levhası bulunur. Levhalarda “Amme suresi” yazılıdır. Biri yeşil, biri kırmızı olan bu yazılardan birinde Bursa’da 19. yüzyılda valilik yapmış Ahmet Vefik Paşa’nın adı geçer.
Minareleri
Caminin minarelerinin birisi kuzeybatı, diğeri güneybatı köşesindedir. Minareler yapının 1855 depreminin ardından, 19. yüzyıl sonlarına doğru yapılmıştır. Orijinal minarelerin camiye adını veren yeşil çinilerle kaplı olduğu düşünülür.
Külliye yapıları
Yeşil Camii'nin inşasından sonra batısına medrese, doğusuna imaret yapılmıştır. Medrese, “Sultaniye Medresesi” olarak anılırdı. Medrese binası, günümüzde Türk İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılır.
Caminin karşısında Bursa'nın en değerli anıtsal yapılarından biri olan Yeşil Türbe bulunur.
Bursa’daki “Sultan Han” ve “Fidan Han” adlı hanlar, Yeşil Camii’nin inşasından sonra Çelebi Mehmet’in isteği ile Hacı İvaz Paşa tarafından Yeşil Camii’ye gelir sağlamak için inşa edilmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d "Savaş Yıldırım, Bursa Yeşil Cami Mihrabı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Dergisi, Cilt 47, Sayı 1, 2007" (PDF). 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Eylül 2011.
- ^ a b c Yenişehirlioğlu, Filiz (2019). Bursa Yeşil Cami Çinileri (Y. Oğuzoğlu editörlüğündeki Bursa Yeşil Cami adlı kitapta). İstanbul: İrfan Demirdüzen. ss. 82-107. ISBN .
- ^ a b c . 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2011.
- ^ . 7 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2011.
- ^ a b c d e f g . 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2011.
- ^ "Bursa Tarihi, Erişim tarihi:12.09.2011". 1 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2011.
- ^ a b "Bursa Belediyesi web sitesi, Yeşil Külliye, Erişim tarihi:12.09.2011". 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2011.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Yeşil Cami ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Bursa Yeşil Camii Sanal Tur Bursa Yeşil Camii25 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- [1]1 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yesil Cami Bursa da ilk donem Osmanli mimarisinin onemli ornekleri arasinda yer alan bir tarihi yapi Yesil CamiTemel bilgilerKonumBursa TurkiyeKoordinatlar40 10 56 K 29 04 29 D 40 18222 K 29 07472 D 40 18222 29 07472InancIslamDurumEtkinMimariMimar lar Haci Ivaz PasaInsaat baslangici1413Tamamlanma1424OzelliklerMinare sayisiIkiUNESCO Dunya MirasiTurKulturelKriteri ii iv viBelirleme2014 38 oturum ParcasiBursa ve Cumalikizik Osmanli Imparatorlugu nun DogusuReferans no 1452Ulke TurkiyeBolgeAvrupa ve Kuzey AmerikaYesil Cami ana giris kapisiYesil Cami ic mekanYesil Caminin muhtesem mihrabi Icinde bulundugu Yesil Kulliye nin diger yapilari ile birlikte Bursa kentinin simgelerinden biridir Caminin unu 15 yuzyil Osmanli cini sanati icin ayri bir ozellige ve oneme sahip cini kaplamalarindan gelir IsleviSimdi cami olarak bilinen yapi insa edildigi donemde cok islevli bir yapi olan zaviyeli cami tipinde bir yapi olarak insa edilmisti Bu tur yapilar insa edildikleri donemde imaret olarak adlandirilirlardi Ibadetten cok bir seyh ile muritlerinin kaldiklari toplandiklari yolcularin misafir edildigi ve insa edildikleri bolgede kulturel dinsel degisime hizmet eden kurumlardi Osmanli Beyligi nde Yildirim Bayezid devrine kadar anitsal camiler yerine bu tur yapilar da beyler tarafindan kullanilirdi YeriCami icinde bulundugu Yesil semtine adini veren Yesil Kulliye yapilarindandir Yesil adini bir zamanlar minarelerinde bulunan yesil renk agirlikli suslemelerinden aldigi dusunulur Halen aktif olarak kullanilan caminin kapasitesi 2000 kisidir Yesil Cami giris kapisi Yesil Camii ve Yesil Turbe nin 1880 1893 yillari arasindaki bir gorunumu Kuzey cephe ortasindaki tac kapisinda bulunan Arapca kitabeye gore mimari Haci Ivaz b Ahi Bayezit Haci Ivaz Pasa bitirildigi tarih Aralik 1419 dur Ic mekanda hunkar mahfili uzerinde yer alan yazittan anlasildigi kadariyla yapinin nakkasi devrinin en unlu nakkasi olan Nakkas Ali dir suslemelerinin tamamlandigi tarih 1424 tur Osmanli sultanlarindan Celebi Mehmet in emri ile yapilan cami Sultan in olumu uzerine II Murad devrinde tamamlanmistir Yesil Cami icerisi Mimari ozellikleriNamazgah Yesil Camii Celebi Mehmet tarafindan ayni zamanda hukumet konagi olarak insa edilmis iki katli iki kubbeli gorkemli bir yapidir Cami ters T planlidir Kronolojik siraya gore bu plandaki yapilarin Orhan Gazi Camii ile Yildirim Camii den sonra ucuncusudur Caminin buyuk ve olaganustu oyma suslemeleri bulunan ana kapisi kuzey cephede yer alir Kapidan yan odalara acilan dar bir koridora girilir Asil ibadet alanina Bizans baslikli iki sutunun ortasindaki alcak bir kapidan girilir Ibadet mekanin iki yanindaki simetrik odalar sancaklardan gelenlerin meselelerinin gorusuldugu yerler olarak yapilmisti Dogudaki oda Anadolu Beylerbeyligi nden gelenler icin batidaki oda Rumeli Beylerbeyligi nden gelenler icin kullaniliyordu Daha sonralari bu odalar mahkeme salonu olarak kullanilmistir Girisin iki yanindaki merdivenlerle ust kata cikilir Yapinin ust katinda ortada hunkar mahfili iki tarafinda saray daireleri bulunur Ibadet mekani ayni eksen uzerinde uzerli birer kubbe ile ortulu iki ana mekandan olusur Kubbelerin capi 13metre yerden yuksekligi ise 25metredir Her iki kubbe buyuk bir kemer ve kilit tasi ile birlestirilmistir source source source source source source source source Bursa Yesil Cami nin ic mekanini gosteren video Mermer isciligi Caminin yapiminda Marmara Adasi ndan getirilen mermer kullanilmistir eser Bursa da yapilan ilk mermer abidedir Eserin on yuzu pencereleri kapisi kitabeleri kapi tavani mermer isciliginin en guzel orneklerindendir Cinileri Cami mimari ozellikleri yaninda cini suslemeleri ile de buyuk bir oneme sahiptir Ozelikle ic mekanda eyvanlar muezzin mahfilleri hunkar mahfili tabhaneler sahnisinler ve mihrap cini suslemenin yogun olarak kullanildigi bolumlerdir Bunlar arasinda butunuyle cini ile kaplanmis mihrap zengin suslemeleriyle dikkat ceker Mihrap eserin guney cephe ortasindadir 1067 cm yuksekliginde ve 628 cm genisligindedir ve sir tekniginde cinilerle kaplanmistir Erken Osmanli doneminin ilk cini suslemeli mihrabidir Agirlikli olarak bitkisel motif ve kompozisyonlara sahip cinilerle kaplanmistir Yesil Camii indeki cinileri yapan usta Mecnun Mehmet tir Ahsap isciligi Yesil Camii nin giris kapisi ve pencere kapaklari devrin ahsap isciliginin guzel orneklerindendir Mihrabin batisinda bulunan tepesi altigen kulahla ortulu minber de ozenli bir ahsap isciliginin urunudur Hat eserleri Mihrap eyvaninin dogu ve bati pencereleri uzerinde duvara asilmis birbirinin esi olan daire biciminde iki yazi levhasi bulunur Levhalarda Amme suresi yazilidir Biri yesil biri kirmizi olan bu yazilardan birinde Bursa da 19 yuzyilda valilik yapmis Ahmet Vefik Pasa nin adi gecer Minareleri Caminin minarelerinin birisi kuzeybati digeri guneybati kosesindedir Minareler yapinin 1855 depreminin ardindan 19 yuzyil sonlarina dogru yapilmistir Orijinal minarelerin camiye adini veren yesil cinilerle kapli oldugu dusunulur Kulliye yapilariYesil Camii nin insasindan sonra batisina medrese dogusuna imaret yapilmistir Medrese Sultaniye Medresesi olarak anilirdi Medrese binasi gunumuzde Turk Islam Eserleri Muzesi olarak kullanilir Caminin karsisinda Bursa nin en degerli anitsal yapilarindan biri olan Yesil Turbe bulunur Bursa daki Sultan Han ve Fidan Han adli hanlar Yesil Camii nin insasindan sonra Celebi Mehmet in istegi ile Haci Ivaz Pasa tarafindan Yesil Camii ye gelir saglamak icin insa edilmistir Kaynakca a b c d Savas Yildirim Bursa Yesil Cami Mihrabi Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Dergisi Cilt 47 Sayi 1 2007 PDF 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Eylul 2011 a b c Yenisehirlioglu Filiz 2019 Bursa Yesil Cami Cinileri Y Oguzoglu editorlugundeki Bursa Yesil Cami adli kitapta Istanbul Irfan Demirduzen ss 82 107 ISBN 978 605 69719 0 7 a b c 15 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2011 7 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2011 a b c d e f g 5 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2011 Bursa Tarihi Erisim tarihi 12 09 2011 1 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2011 a b Bursa Belediyesi web sitesi Yesil Kulliye Erisim tarihi 12 09 2011 26 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2011 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Yesil Cami ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Bursa Yesil Camii Sanal Tur Bursa Yesil Camii25 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 1 Agustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde