Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yer Demir Gök Bakır, Yaşar Kemal'in Dağın Öte Yüzü üçlemesinin ikinci romanıdır. 1963 yılında yayımlandı. Üçlemede, Yalak köylülerinin yaklaşık olarak on üç aylık bir süreyi kapsayan yaşam mücadeleleri anlatılır. Yer Demir Gök Bakır'da köylülerin Adil Efendi'ye olan borçlarını ödeyemeyecek olmalarının onlarda yarattığı korku ve bu durumdan kurtulmak için bir ermişe dönüştürdükleri Taşbaş'ın öyküsü anlatılır. Bu yapıtta Muhtar Sefer ile Taşbaş arasındaki mücadele anlatının odağını oluşturur.
| Yazar | Yaşar Kemal | |||
|---|---|---|---|---|
| Ülke | Türkiye | |||
| Tür | Roman | |||
| Yayım | 1963 | |||
| Dağın Öte Yüzü serisi | ||||
| ||||
Roman, Zülfü Livaneli tarafından 1987 yılında aynı adla sinema filmine uyarlandı. Ayrıca Yaşar Kemal'in Teneke'den sonra oyunlaştırdığı bir diğer eseridir. 1977 yılında Fransa Eleştirmenler Sendikası tarafından En İyi Yabancı Roman Ödülü'nü aldı.
Konu
Yalak'ta yaşayan köylüler pamuk ile uğraşırlar. Adil Efendi, köylülere borç para vermiştir fakat Muhtar Sefer ve Koca Halil yüzünden köylü istediği hasadı toplayamamış ve Adil Efendi'ye borçları ödeyememiştir. Adil Efendi'nin korkusu tüm köyü sarmıştır. Koca Halil bu durumdan sadece kendini suçlamış, köylünün karşısına çıkacak yüzü bulamamış, hem de köylüden korktuğu için oğluna öldüğünün haberini yaydırmıştır. Onun öldüğüne inanmayan tek kişi Meryemce Ana'dır. Koca Halil gibi bir dinsize mevlüt okutan tüm köylüye kızar ve bir daha asla konuşmayacağına yemin eder. Dediği gibi Meryemce Ana kendi evlatları dahil bir daha tek kelime bile konuşmaz. Koca Halil kendini bir ambara kitler, hemen hemen ışık yüzü görmez. Bozkırda boranın delice estiği bir gün Koca Halil kaçıp kendini yollara vurur ve köylü bir daha haber alamaz. Yalak köylüleri için artık tek dert Adil'in tepelerine çöküp her şeylerini almasıdır. Borçlarını ödeyememiştir. Muhtar Sefer tüm köylüyü kapısına toplar, Adil Efendi'ye karşı herkesin arpasından buğdayına, atını, eşeğini, neleri var neleri yoksa saklamalarını söyler. Böylece Adil geldiğinde köyün halini perişan bulacak geri gidecektir. Köylü muhtarın dediği gibi nesi var nesi yoksa her şeylerini saklamaya koyulur. Çukurlar, kuyular kazıp her bir şeylerini ortadan kaldırır. Köy ıpıssız kalır, köylüler üstü başı yırtık, yalın ayak dolaşmaya başlarlar. Adil Efendi'yi beklerler fakat bütün yakın köylerin, kasabanın köylülerin her şeylerini sakladığını öğrendikleri haberi yayılır. Tüm Yalak köyü rezil olmuştur. Muhtar bu sefer de her şeyi çıkarıp Adil Efendi'nin kapısına yığarak köyün aklanmasını söyler. Adil Efendi yine gelmez. Gelmedikçe köylünün öfkesi artar. Muhtar Sefer çaresizlik içinde kıvranır. Taşbaşoğlu ise köylünün muhtardan yana oluşunu bir türlü hazmedemez. Köylüler ne söylerse söylesin, Taşbaş'a hak verir. Taşbaş, bela okudukça sanki ne dese olacak diye irkilip, saygıları artar, Taşbaş'ı nerede görseler kaçarlar. Artık Adil'den çok köylünün derdi Taşbaş'ın dedikleri olur. Günler geçtikçe Taşbaş hakkında hikâyeler uydurulur, muhtar bunun önüne geçmezse Taşbaş'ın kendi yerine geçeceğini kendisini öldürteceğini düşünür. Köy kurulu yeni bir kararla toplanıp Adil'e gider. Adil Efendi, köylünün borcunu bağışladığını hatta köylüye borç vereceğini ama köye gelmeyeceğini söyler.
Taşbaş'ın ermişliği gittikçe yayılır. Sefer, adamlarının biri ile de Taşbaş'ı öldürmeye karar verir ama başaramazlar. Taşbaş ise köylünün çıkardığı ermişlik hikâyesinden artık yorulmuştur. Herkes ona tuhaf bakıyordur, kendi karısı ve çocukları bile. Böyle oldukça Taşbaş çıkış yolu arıyor ama hakkında gözlemlenen rivayetlerden kendisi de kendinden şüphe duymaya başlar. "Ben ermiş değilim" dedikçe köylü onu yüceltir. Öyle ki zaman içinde ünü diğer köylere de yayılmaya başlar. Hastalar evine akın eder, şifa diler. İlginç olansa kötü olan herkes iyi olup gider. Artık Taşbaş da ermiş olduğunu düşünmeye başlar. Sefer jandarmaya Taşbaş'ı şikâyet eder. Yüzbaşı ilkinde Taşbaş'ın durumuna üzülüp salar ancak ermişlik yapmayacağına söz alır. Muhtar'ın tekrar şikayeti üzerine üç jandarma hasta kılığında Taşbaş'a gider ve üfürükçülük yaptığı ortaya çıkar. Jandarma bu sefer Taşbaş'ı alıp götürecektir. Taşbaş köylüyle son kez helalleşirken; ölünceye kadar köyün karıncasının, köpeğinin dahi muhtarla konuşmamasını, onu muhtar olarak asla kabul etmemelerini yoksa başlarına lanetler geleceğini söyler ve yola düşerler. Jandarmayla giderken boran çıkınca mağaraya sığınırlar. Herkes uyuyunca Taşbaş kaçar ve başka bir mağaraya sığınır.
Bahar gelimiştir yine. Köylüyü yine Adil Efendi korkusu alır. Taşbaş'tan bir daha haber alınamamıştır.
Genel bilgiler
Yer Demir Gök Bakır, 1962 yılında Cumhuriyet'te tefrika edildikten bir yıl sonra, 1963 yılında, kitaplaştırıldı. Toplam kırk yedi bölümden meydana gelmektedir. Yaşar Kemal, romanda geçen Taşbaş'ın ermişleştirilişini ve Dağın Öte Yüzü üçlemesini yazış amacını şöyle ifade etti:
"Bir de üç bölümlük uzun bir roman dizisi yazdım. Bir ermişin doğuşunu anlatmağa çalıştım. Bu bir alegoriydi. Dinlerin, diktatörlerin, peygamberlerin, ermişlerin doğuş sebeplerini araştırdım. Ortadirek, Yer Demir Gök Bakır, Ölmez Otu bu araştırmanın sonucudur. İnsanoğlu sıkışınca toplum olsun, kişi olsun kendine sığınacak bir düş dünyası yaratıyor, bir kişi yaratıyor. Yani, insanoğluna yer demir gök bakır olunca insanoğlu kendisine bir başka sığınacak dünya, sığınacak bir kişi yaratıyor. Bu, insanoğlunun yaşamında üstünde durulacak önemli bir yer."
Uyarlamalar
Yer Demir Gök Bakır, 1987 yılında aynı adla sinema filmine uyarlandı. Filmin senaryosu Zülfü Livaneli ile Yaşar Kemal tarafından yazılırken Livaneli ayrıca filmin yönetmenliğini de üstlendi böylece Yer Demir Gök Bakır, Livaneli'nin yönettiği ilk film oldu. Film, Pınarlıkaya, Erzincan'da çekildi. Rutkay Aziz (Taşbaş), Macide Tanır (Meryemce), Yavuzer Çetinkaya (Muhtar) filmde oynadı.
Nihat Asyalı, Yer Demir Gök Bakır romanını Uzundere adıyla oyunlaştırdı. Ankara Deneme Sahnesi'nde Yılmaz Onay rejisi ile oynandı. Ankara Deneme Sahnesi Uzundere oyunu ile 1966 yılında Fransa'nın Nancy kentinde düzenlenen uluslararası tiyatro yarışmasına katıldı. O yıl yarışmaya katılan yirmiyi aşkın ülkeden, elliye yakın tiyatro topluluğu arasından Ankara Deneme Sahnesi birinciliği Brezilyalı bir toplulukla paylaştı. Aynı oyun Yer Demir Gök Bakır adı ile Dormen Tiyatrosu'nda, Ankara Sanat Tiyatrosu'nda (AST) ve Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü'nde sahnelendi.
Kaynakça
- ^ Cezzar, Engin. "Tiyatro Yaşar Kemal'i bırakmadı" (PDF). 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Nisan 2017.
- ^ Hatice Katar Bolat, Yaşar Kemal'in Romanlarında Sosyal İlişkiler Açısından Şahıs Kadrosu, Fırat Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 2006, s: 52.
- ^ Özgüç, Agâh. Ansiklopedik Türk Filmleri Sözlüğü. İstanbul: Horizon International Yayınları, 2012. s. 703
- ^ . 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yer Demir Gok Bakir Yasar Kemal in Dagin Ote Yuzu uclemesinin ikinci romanidir 1963 yilinda yayimlandi Uclemede Yalak koylulerinin yaklasik olarak on uc aylik bir sureyi kapsayan yasam mucadeleleri anlatilir Yer Demir Gok Bakir da koylulerin Adil Efendi ye olan borclarini odeyemeyecek olmalarinin onlarda yarattigi korku ve bu durumdan kurtulmak icin bir ermise donusturdukleri Tasbas in oykusu anlatilir Bu yapitta Muhtar Sefer ile Tasbas arasindaki mucadele anlatinin odagini olusturur Yer Demir Gok BakirYazarYasar KemalUlkeTurkiyeTurRomanYayim1963Dagin Ote Yuzu serisiOrtadirek 1 kitap Yer Demir Gok Bakir 2 kitap Olmez Otu 3 kitap Roman Zulfu Livaneli tarafindan 1987 yilinda ayni adla sinema filmine uyarlandi Ayrica Yasar Kemal in Teneke den sonra oyunlastirdigi bir diger eseridir 1977 yilinda Fransa Elestirmenler Sendikasi tarafindan En Iyi Yabanci Roman Odulu nu aldi KonuYalak ta yasayan koyluler pamuk ile ugrasirlar Adil Efendi koylulere borc para vermistir fakat Muhtar Sefer ve Koca Halil yuzunden koylu istedigi hasadi toplayamamis ve Adil Efendi ye borclari odeyememistir Adil Efendi nin korkusu tum koyu sarmistir Koca Halil bu durumdan sadece kendini suclamis koylunun karsisina cikacak yuzu bulamamis hem de koyluden korktugu icin ogluna oldugunun haberini yaydirmistir Onun oldugune inanmayan tek kisi Meryemce Ana dir Koca Halil gibi bir dinsize mevlut okutan tum koyluye kizar ve bir daha asla konusmayacagina yemin eder Dedigi gibi Meryemce Ana kendi evlatlari dahil bir daha tek kelime bile konusmaz Koca Halil kendini bir ambara kitler hemen hemen isik yuzu gormez Bozkirda boranin delice estigi bir gun Koca Halil kacip kendini yollara vurur ve koylu bir daha haber alamaz Yalak koyluleri icin artik tek dert Adil in tepelerine cokup her seylerini almasidir Borclarini odeyememistir Muhtar Sefer tum koyluyu kapisina toplar Adil Efendi ye karsi herkesin arpasindan bugdayina atini esegini neleri var neleri yoksa saklamalarini soyler Boylece Adil geldiginde koyun halini perisan bulacak geri gidecektir Koylu muhtarin dedigi gibi nesi var nesi yoksa her seylerini saklamaya koyulur Cukurlar kuyular kazip her bir seylerini ortadan kaldirir Koy ipissiz kalir koyluler ustu basi yirtik yalin ayak dolasmaya baslarlar Adil Efendi yi beklerler fakat butun yakin koylerin kasabanin koylulerin her seylerini sakladigini ogrendikleri haberi yayilir Tum Yalak koyu rezil olmustur Muhtar bu sefer de her seyi cikarip Adil Efendi nin kapisina yigarak koyun aklanmasini soyler Adil Efendi yine gelmez Gelmedikce koylunun ofkesi artar Muhtar Sefer caresizlik icinde kivranir Tasbasoglu ise koylunun muhtardan yana olusunu bir turlu hazmedemez Koyluler ne soylerse soylesin Tasbas a hak verir Tasbas bela okudukca sanki ne dese olacak diye irkilip saygilari artar Tasbas i nerede gorseler kacarlar Artik Adil den cok koylunun derdi Tasbas in dedikleri olur Gunler gectikce Tasbas hakkinda hikayeler uydurulur muhtar bunun onune gecmezse Tasbas in kendi yerine gececegini kendisini oldurtecegini dusunur Koy kurulu yeni bir kararla toplanip Adil e gider Adil Efendi koylunun borcunu bagisladigini hatta koyluye borc verecegini ama koye gelmeyecegini soyler Tasbas in ermisligi gittikce yayilir Sefer adamlarinin biri ile de Tasbas i oldurmeye karar verir ama basaramazlar Tasbas ise koylunun cikardigi ermislik hikayesinden artik yorulmustur Herkes ona tuhaf bakiyordur kendi karisi ve cocuklari bile Boyle oldukca Tasbas cikis yolu ariyor ama hakkinda gozlemlenen rivayetlerden kendisi de kendinden suphe duymaya baslar Ben ermis degilim dedikce koylu onu yuceltir Oyle ki zaman icinde unu diger koylere de yayilmaya baslar Hastalar evine akin eder sifa diler Ilginc olansa kotu olan herkes iyi olup gider Artik Tasbas da ermis oldugunu dusunmeye baslar Sefer jandarmaya Tasbas i sikayet eder Yuzbasi ilkinde Tasbas in durumuna uzulup salar ancak ermislik yapmayacagina soz alir Muhtar in tekrar sikayeti uzerine uc jandarma hasta kiliginda Tasbas a gider ve ufurukculuk yaptigi ortaya cikar Jandarma bu sefer Tasbas i alip goturecektir Tasbas koyluyle son kez helallesirken olunceye kadar koyun karincasinin kopeginin dahi muhtarla konusmamasini onu muhtar olarak asla kabul etmemelerini yoksa baslarina lanetler gelecegini soyler ve yola duserler Jandarmayla giderken boran cikinca magaraya siginirlar Herkes uyuyunca Tasbas kacar ve baska bir magaraya siginir Bahar gelimistir yine Koyluyu yine Adil Efendi korkusu alir Tasbas tan bir daha haber alinamamistir Genel bilgilerYer Demir Gok Bakir 1962 yilinda Cumhuriyet te tefrika edildikten bir yil sonra 1963 yilinda kitaplastirildi Toplam kirk yedi bolumden meydana gelmektedir Yasar Kemal romanda gecen Tasbas in ermislestirilisini ve Dagin Ote Yuzu uclemesini yazis amacini soyle ifade etti Bir de uc bolumluk uzun bir roman dizisi yazdim Bir ermisin dogusunu anlatmaga calistim Bu bir alegoriydi Dinlerin diktatorlerin peygamberlerin ermislerin dogus sebeplerini arastirdim Ortadirek Yer Demir Gok Bakir Olmez Otu bu arastirmanin sonucudur Insanoglu sikisinca toplum olsun kisi olsun kendine siginacak bir dus dunyasi yaratiyor bir kisi yaratiyor Yani insanogluna yer demir gok bakir olunca insanoglu kendisine bir baska siginacak dunya siginacak bir kisi yaratiyor Bu insanoglunun yasaminda ustunde durulacak onemli bir yer UyarlamalarYer Demir Gok Bakir 1987 yilinda ayni adla sinema filmine uyarlandi Filmin senaryosu Zulfu Livaneli ile Yasar Kemal tarafindan yazilirken Livaneli ayrica filmin yonetmenligini de ustlendi boylece Yer Demir Gok Bakir Livaneli nin yonettigi ilk film oldu Film Pinarlikaya Erzincan da cekildi Rutkay Aziz Tasbas Macide Tanir Meryemce Yavuzer Cetinkaya Muhtar filmde oynadi Nihat Asyali Yer Demir Gok Bakir romanini Uzundere adiyla oyunlastirdi Ankara Deneme Sahnesi nde Yilmaz Onay rejisi ile oynandi Ankara Deneme Sahnesi Uzundere oyunu ile 1966 yilinda Fransa nin Nancy kentinde duzenlenen uluslararasi tiyatro yarismasina katildi O yil yarismaya katilan yirmiyi askin ulkeden elliye yakin tiyatro toplulugu arasindan Ankara Deneme Sahnesi birinciligi Brezilyali bir toplulukla paylasti Ayni oyun Yer Demir Gok Bakir adi ile Dormen Tiyatrosu nda Ankara Sanat Tiyatrosu nda AST ve Devlet Tiyatrolari Genel Mudurlugu nde sahnelendi Kaynakca Cezzar Engin Tiyatro Yasar Kemal i birakmadi PDF 7 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Nisan 2017 Hatice Katar Bolat Yasar Kemal in Romanlarinda Sosyal Iliskiler Acisindan Sahis Kadrosu Firat Universitesi Yuksek Lisans Tezi Elazig 2006 s 52 Ozguc Agah Ansiklopedik Turk Filmleri Sozlugu Istanbul Horizon International Yayinlari 2012 s 703 21 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Nisan 2017