Hermenötik, hermeneutik () veya yorumsamacılık, yorumlama teorisi ve metodolojisidir. Özellikle İncil metinleri, bilgelik edebiyatı ve felsefi metinlerin yorumlanması ile ilgilidir. Bir süre sonra terim teolojik sahanın dışına çıkmış ve daha genel anlamda yorum araştırmalarıyla ilgili felsefi bir disiplin haline gelmiştir. Hermenötik (Hermeneutics) sözcüğü bir metnin içrek (ezoterik) anlamının bulunması, bir metnin asıl maksadının anlaşılması anlamlarında kullanılmaktadır ve yorum ilmi olarak kabul edilir. Doğrudan kavrayış başarısız olduğunda kullanılan yorumlayıcı ilke veya yöntemlerden daha fazlasıdır; anlama ve iletişim sanatını içerir. Saltık ve nesnel olması gereken bir bilim dalına (felsefeye) böyle bir kuram getirmek bazı felsefeciler tarafından mantık dışı bulunmuştur.[]
Modern hermenötik sözlü ve sözlü olmayan iletişimisemiotik, varsayımlar ve ön kabulleri içerir. Hermenötik, beşeri bilimlerde, özellikle hukuk, tarih ve teolojide geniş bir şekilde uygulanmıştır.
Hermenötik başlangıçta kutsal yazıların yorumu veya tefsirine uygulandı ve daha sonra genişletildi.
Hermenötik ve tefsir (exegesis) terimleri bazen birbirinin yerine kullanılır. Hermenötik, yazılı, sözlü ve sözlü olmayan iletişimi içeren daha geniş bir disiplindir. Tefsir, öncelikle metinlerin kelime ve gramerine odaklanır.
Etimoloji
Hermenötik, Yunanca Grekçe: ἑρμηνεύω kelimesinden türetilmiştir. (hermēneuō, "tercüme et, yorumla")Grekçe: ἑρμηνεύς (hermeneus, "tercüman, tercüman"), etimolojisi belirsiz (RSP Beekes (2009), Yunan Öncesi bir kökene işaret ediyor). Teknik terim Grekçe: ἑρμηνεία (hermeneia, "yorumlama, açıklama") felsefeye esas olarak Aristoteles'in Grekçe: Περὶ Ἑρμηνείας adlı eserinin başlığı aracılığıyla girmiştir. Batı geleneğinde dil ve mantık arasındaki ilişki kapsamlı, açık ve biçimsel bir şekilde ele alınır:
"Hermenötik"in erken kullanımı onu kutsalın sınırlarına yerleştirdi.:21 Bir ilahi mesaj, doğruluğuna ilişkin kesin bir belirsizlikle alınmalıdır. Bu muğlaklık bir mantıksızlıktır; mesajın alıcısına uygulanan bir tür deliliktir. Yalnızca rasyonel bir yorumlama yöntemine (yani bir tefsir bilimine) sahip olan kişi mesajın doğruluğunu veya yanlışlığını belirleyebilir.:21–22
Halk etimolojisi
Antik Yunan tanrısı Hermes, yer (insanlar) ile gök (tanrılar) arasında bağ kurucu ve yeryüzünde yukarının (tanrısal olanın) yorumcusu (hermesneuta) olarak kabul görmekte idi.Halk etimolojisi göre “Hermenötik” denilen bu kelime kaynağını Hermes'in bu fonksiyonundan alır. O Tanrılar ve tanrılar ile insanlar arasında arabulucu olmasının yanı sıra, ölümden sonra ruhları yeraltı dünyasına götürürdü.
Hermes ayrıca dil ve konuşmanın mucidi, tercüman, yalancı, hırsız ve düzenbaz olarak kabul edilmişti. Bu roller, Hermes'i hermenötik için ideal bir temsili figür yapar. Sokrates'e göre, kelimeler açığa çıkarma veya gizleme gücüne sahipti ve belirsiz bir şekilde mesajlar iletebilirdi. Yunan görüşünde gerçeğe ya da yanlışa götürebilecek işaretlerden oluşan dil, ilettiği mesajları alanların huzursuzluğundan zevk aldığı söylenen Hermes'in özüydü.
Tarihçe
Batı dünyasında metnin yorumu bilgisi anlamında hermenötiğin iki kaynağı vardır: İlki İskenderiye'deki Antik Yunan retorikçilerinin metin araştırmaları diğeri de Helenistik kültürle çağdaş olan Kitab-ı Mukaddes'in Kilise Babalarına ve Yahudi Midraşik yorum geleneğidir.
Yorumsamacılığın önemli isimlerinden Gadamer'e göre, insan davranışını anlayabilmek için, bu davranışın anlamını yorumlamak gerekir.
İnsan davranışları, doğa olayları gibi yasalarca yönetilen ya da neden-sonuç ilişkisi ile açıklanamaz. Örneğin, bir trafik kazasında, yaralanan kişinin bilerek mi arabanın önüne atladığı yoksa dikkatsizliği nedeniyle mi yaralandığı davranışına yüklediği anlam ile ortaya çıkar ve iki durum da sosyal bilimler açısından farklı anlamlar taşır.
Yorumsamacılara göre, doğa bilimleri ile sosyal bilimler arasında farklılıklar vardır. Doğa olaylarını, anlamdan yoksun şekilde olaylar arasındaki ilişkileri yasalar şeklinde açıklamak mümkündür.
Yorumsal yaklaşım özellikle sosyal bilimlerin konusu olayların öznelerinden algılayışından bağımsız anlaşılamaması üzerine kuruludur. Sosyal bilimci belirli kültürel, tarihsel, ideolojik etkilerin altında olduğunu kabul etmeli ve onlara eleştirel yaklaşmalı, olumlu ve olumsuz yönlerini değerlendirebilmedir.
Yorumsamacılar, toplumsal olayları açıklamada öznelerin düşünsel süreçlerine ağırlıklı yer verdikleri ve öznelerin dışında işleyen süreçleri göz ardı ettiği için eleştirilmiştir. Oysa öznelerin yaklaşımları ideolojik olabilir. Öznelerin eylemleri amaçlanmayan sonuçlara yol açabilir.
Dini geleneklerde
Mezopotamya yorumbilimi
İslami tefsir
Talmudik tefsir
Tora'nın yorumlanabileceği ilkelerin özetleri, en azından Yaşlı Hillel'e kadar uzanır, ancak Haham İsmail'in Baraita'sında belirtilen on üç ilke belki de en iyi bilinenidir. Bu ilkeler, standart mantık kurallarından (örneğin, a fortiori argümanı) bir pasajın, içinde aynı kelimenin geçtiği başka bir pasaja atıfta bulunularak yorumlanabilmesine ("Gezerah Shavah") kadar değişiklik gösterir. Hahamlar, çeşitli ilkelere eşit ikna gücü atfetmediler.
Geleneksel Yahudi tefsiri, hahamların Tanah'ı hatasız kabul etmeleri bakımından Yunan yönteminden farklıydı. Herhangi bir bariz tutarsızlık, belirli bir metnin diğer metinler bağlamında dikkatli bir şekilde incelenmesi yoluyla anlaşılmalıydı.
Farklı yorumlama seviyeleri vardı: Bazıları metnin sade anlamına ulaşmak, bazıları metinden yasa çıkarımı ve diğerleri metnin gizli veya mistik anlamlarını ortaya çıkartmak içindi.
Vedik tefsir
Vedik tefsir, Hinduizm'in en eski kutsal metinleri olan Vedaların tefsiridir. Mimamsa önde gelen tefsir okuluydu ve birincil amaçları, Vedaların ayrıntılı bir tefsir çalışmasının içerdiği Darma'nın (doğru yaşam) ne olduğunu anlamaktı. Ayrıca çeşitli ritüeller için kesin olarak yerine getirilmesi gereken kurallar çıkardılar.
Temel metin, Jaimini'nin Mimamsa Sutra'sıdır (MÖ yaklaşık 3. ila 1. yüzyıl), Śabara'nın (MS yaklaşık 5.-6. yüzyıl) büyük bir yorumuyla birlikte. Mimamsa sutrası, Vedik yorum için temel kuralları özetledi.
Budist yorumbilim
Budist tefsiri, engin Budist edebiyatının, özellikle de Buda ve diğer aydınlanmış varlıklar tarafından konuşulduğu söylenen metinlerin yorumlanmasıyla ilgilenir. Budist tefsir, Budist ruhani pratiğine derinden bağlıdır ve nihai amacı, ruhani aydınlanma veya nirvanaya ulaşmanın ustaca yollarını ortaya çıkarmaktır. Budist tefsir biliminde merkezi bir soru, hangi Budist öğretilerinin açık olduğu, nihai gerçeği temsil ettiği ve hangi öğretilerin yalnızca geleneksel veya göreceli olduğudur.
İncil tefsiri
İncil yorumbilimi, İncil'in yorum ilkeleridir. Yahudi ve Hristiyan tefsiri bazı örtüşmelere sahip olsa da, belirgin şekilde farklı geleneklere sahiptirler.
Erken patristik gelenekleri çok az birleştirici özelliğe sahipken sonraki İncil tefsir okulları birleştirmeye yöneldi.
Augustine, De doctrina christiana adlı eserinde hermenötik ve homiletik sunar. Kutsal Yazıları incelerken alçakgönüllülüğün önemini vurguluyor, Matta 22'deki çift yönlü sevgi emrini Hristiyan inancının kalbi olarak görüyor.
Augustinus'un yorumbiliminde işaretler önemli bir role sahiptir. Tanrı, işaretler aracılığıyla inananla iletişim kurabilirdi. Bu nedenle, Kutsal Yazıların sağlıklı bir şekilde yorumlanması için alçakgönüllülük, sevgi ve işaretlerin bilgisi vazgeçilmezdi. Augustine, zamanının bazı Platonizm öğretilerini onaylasa da, onu İncil'in teosentrik doktrinine göre yeniden şekillendiriyor. Benzer şekilde, klasik hitabet teorisini Hristiyanlaştırır. Mukaddes Kitabı gayretle inceleme ve dua etmenin saf insan bilgisi ve hitabet becerilerinden daha fazlası olduğunun altını çiziyor. Son bir söz olarak Augustine, Mukaddes Kitabın tercüman ve vaizini iyi bir yaşam tarzı arama ve en önemlisi Tanrı'yı ve komşuyu sevmeye teşvik eder.
Geleneksel İncil yorumbiliminin dört yönü vardır: Literal, ahlaki, alegorik ve anagojik.
Literal
Encyclopædia Britannica, edebi analizin "bir İncil metninin, dilsel yapısı ve tarihsel bağlamı tarafından ifade edilen 'sade anlamı'na göre deşifre edilmesi" anlamına geldiğini belirtir. Yazarların niyetinin gerçek anlama karşılık geldiğine inanılıyor. Edebi hermenötik genellikle Mukaddes Kitabın sözel ilhamıyla ilişkilendirilir.
Ahlaki
Ahlaki yorum, İncil'deki yazılardan ahlaki dersleri çıkartır. Alegoriler genellikle bu kategoriye yerleştirilir.
Alegorik
Alegorik yorum, İncil anlatılarının bahsedilen kişiler, olaylar ve eşyadan daha fazla bir referans düzeyine sahip olduğunu ileri sürer. Bu tür yorum, Eski Ahit'in kilit figür, olay ve kurumlarının "tipler" (tipoloji, kalıp) olarak görüldüğü anlayıştır. Bu teoriye göre, örneğin Nuh'un Gemisi, katılanların kurtuluşa ereceği bir Hristiyan kilisesinin bir “tipolojisi” olabilirdi.
Anagojik
Bu yorum türü daha çok mistik yorum olarak bilinir. İncil'deki olaylar ve bunların geleceğe ait şeylerle ilişkili olduğu veya kehanet ettiğini iddia ediyor. Bu, İbranice kelime ve harflerin sayısal değerlerinin önemini ileri süren Yahudi Kabala'sında belirgindir.
Yahudilikte, anagojik yorum Orta Çağ Zohar'ında da belirgindir. Hristiyanlıkta, Mariolojide görülebilir.
Felsefi tefsir
Antik ve ortaçağ hermeneutiği
Modern yorumbilim
Hermenötik disiplini, tarihsel ve eleştirel bir metodoloji olarak 15. yüzyılın yeni hümanist eğitimi ile ortaya çıkmıştır. İtalyan hümanist Lorenzo Valla, tefsir biliminin bir zaferiyle 1440'ta Konstantin Bağışı'nın bir sahtekarlık olduğunu kanıtladı. Bu, metnin kendisinin içsel kanıtları aracılığıyla yapıldı.
Bununla birlikte, İncil yorumbilimi ölmedi. Örneğin Martin Luther ve John Calvin, scriptura sui ipsius interpres'i (kutsal metin kendi kendini yorumlar) vurguladı. Calvin, brevitas et facilitas'ı teolojik yorumbilimin bir yönü olarak kullandı.
Akılcı Aydınlanma, Protestan tefsircilerin Kutsal Kitap metinlerini seküler klasik metinler olarak görmelerine yol açtı. Kutsal Yazıları, örneğin Yeni Ahit'teki bariz çelişkiler ve zor pasajları, tarihsel veya toplumsal güçlere verilen tepkiler olarak yorumladılar.
Friedrich Schleiermacher (1768-1834), tüm insan metinleri ve iletişim biçimleriyle ilgili olarak anlamanın doğasını araştırdı.
Bir metnin yorumlanması, içeriğin genel organizasyonu çerçevesinde ilerlemeliydi. Schleiermacher, gramer yorumu ile psikolojik yorum arasında ayrım yaptı; İlki, bir eserin genel fikirlerden oluşumunu, ikincisi, bir bütün olarak çalışmayı karakterize eden kombinasyonları inceler. O her yorumun bir anlama sorunu olduğunu söylemiş ve hermenötiği yanlış anlamadan kaçınma sanatı olarak tanımlamıştır.
Schleiermacher'in zamanında, yalnızca sözcükler ve onların nesnel anlamlarını anlamaktan, yazarın ayırt edici karakteri ve bakış açısını anlamaya doğru temel bir değişim meydana geldi.
On dokuzuncu ve yirminci yüzyıl yorumbilimi, Friedrich Schleiermacher'in (Romantik hermeneutik ve metodolojik hermeneutik), August Böckh (metodolojik hermenötik),Wilhelm Dilthey'in (epistemolojik hermenötik),Martin Heidegger (ontolojik hermeneutik,hermenötik fenomenoloji, ve aşkın hermeneutik fenomenoloji ),Hans-Georg Gadamer (ontolojik hermeneutik),Leo Strauss (Straussçu hermeneutik),Paul Ricœur (hermenötik fenomenoloji),Walter Benjamin (Marksist hermeneutik ),Ernst Bloch (Marksist hermeneutik),Jacques Derrida (radikal hermeneutik, yani yapısöküm ), Richard Kearney (aksanlı yorumbilim), Fredric Jameson (Marksist yorumbilim), ve John Thompson (kritik yorumbilim) çalışmaları ile ortaya çıktı.
Hermenötiğin analitik felsefenin sorunlarıyla ilişkisine ilişkin olarak, analitik Heideggerciler ve Heidegger'in bilim felsefesi üzerinde çalışanlar arasında, Heidegger'in hermenötik projesini gerçekçilik ve gerçekçilik karşıtlığına ilişkin tartışmalara yerleştirmeye çalışmak için bir girişim olmuştur.
Analitik felsefeyi hermeneutik ile birleştirmek için çalışan filozoflar arasında Georg Henrik von Wright ve Peter Winch yer alır. Roy J. Howard bu yaklaşımı analitik yorumbilim olarak adlandırdı.
Hermenötik gelenekten etkilenen diğer çağdaş filozoflar arasında Charles Taylor (meşgul hermeneutik) ve Dagfinn Føllesdal yer alır.
Eleştiri
Jürgen Habermas, Gadamer'in hermeneutiğini, emek ve tahakküm gibi toplumsal gerçeklik sorunlarını açıklamada uygun olmadığı için eleştiriyor.
Her ikisi de Avusturya okulunun iktisatçıları olan Murray Rothbard ve Hans Hermann-Hoppe, iktisada hermeneutik yaklaşımı eleştirdiler.
Ayrıca bakınız
Önemli öncüler
- Johann Ağustos Ernesti
- Johann Gottfried Herder
- Friedrich Ağustos Kurt
- Georg Anton Friedrich Ast
Kaynakça
- ^ Houghton Mifflin. "The American Heritage Dictionary entry: hermeneutics". www.ahdictionary.com. Harcourt Publishing. 29 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mart 2023.
- ^ "Definition of HERMENEUTICS". www.merriam-webster.com. 13 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mart 2023.
- ^ Rogerson, J. W. (2006), The Oxford handbook of biblical studies, Oxford: Oxford University Press, ISBN
- ^ The Cambridge Dictionary of Philosophy. 2nd. Cambridge: Cambridge University Press. 1999. ss. 377. ISBN .
- ^ William L. (1980). Dictionary of Philosophy and Religion. Sussex: Harvester Press. s. 221. ISBN .
- ^ Zimmermann, Jens (2015). Hermeneutics: a very short introduction (1 bas.). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Hermeneutics: A Very Short Introduction (İngilizce), Oxford University Press, 2015, s. 2, ISBN
- ^ a b The Routledge Companion to Philosophy in Organization Studies, Routledge, 2015, p. 113.
- ^ a b Joann McNamara, From Dance to Text and Back to Dance: A Hermeneutics of Dance Interpretive Discourse, PhD thesis, Texas Woman's University, 1994.
- ^ Introduction to Philosophical Hermeneutics, Yale University Press, 1994, s. 2, ISBN
- ^ Klein, Ernest, A complete etymological dictionary of the English language: dealing with the origin of words and their sense development, thus illustrating the history of civilization and culture, Elsevier, Oxford, 2000, s. 344.
- ^ , Etymological Dictionary of Greek, Brill, 2009, p. 462.
- ^ a b Grondin, Jean (1994) Felsefi Yorumbilime Giriş. Yale Üniversitesi Yayınları. .
- ^ Eidinow, Esther (2017). The Oxford handbook of ancient Greek religion. Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN .
- ^ a b c Hoy, David Couzens (1981). The Critical Circle. University of California Press.
- ^ Kraemer, David Charles (1990). The mind of the Talmud: an intellectual history of the Bavli. New York: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Neusner, Jacob (1990). The Literature of formative Judaism. The Midrash-compilations. New York: Garland Pub. ISBN .
- ^ Neusner, Jacob (1997). The intellectual foundations of Christian and Jewish discourse : the philosophy of religious argument. Londra: Routledge. ISBN .
- ^ Blowers, Paul M. (2019). The Oxford handbook of early Christian biblical interpretation (1. bas.). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Halivni, Daṿid (2013). The formation of the Babylonian Talmud. New York, NY: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Strack, Hermann Leberecht (1992). Introduction to the Talmud and Midrash (1. bas.). Minneapolis: Fortress Press. ISBN .
- ^ Lebens, Samuel (2020). The principles of Judaism (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Berger, Michael S. (1998). Rabbinic authority. New York: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Williams, Benjamin (2016). Commentary on Midrash rabba in the sixteenth century : the Or ha-sekhel of Abraham Ben Asher (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- ^ see, e.g., Rambam Hilkhot Talmud Torah 4:8
- ^ B. Hoon (2013). "Augustine's Hermeneutics and Homiletics in De doctrina christianae". Journal of Christian Philosophy. 17: 97-117. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mart 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı ()
- ^ "hermeneutics | Definition & Facts". Encyclopedia Britannica. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mart 2023.
- ^ a b c d 'Hermeneutics' 2014, Encyclopædia Britannica, Research Starters, EBSCOhost, viewed 17 March 2015
- ^ Myung Jun Ahn, "Brevitas et facilitas : a study of a vital aspect in the theological hermeneutics of John Calvin"
- ^ a b c Stanford Encyclopedia of Philosophy.
- ^ (ed.), The Hermeneutics Reader, Continuum, 1988, p. 72.
- ^ Edward Joseph Echeverria, Criticism and Commitment: Major Themes in Contemporary "Post-Critical" Philosophy, Rodopi, 1981, p. 221.
- ^ Thomas M. Seebohm, Hermeneutics: Method and Methodology, Springer, 2007, p. 55.
- ^ Jack Martin, Jeff Sugarman, Kathleen L. Slaney (eds.), The Wiley Handbook of Theoretical and Philosophical Psychology: Methods, Approaches, and New Directions for Social Sciences, Wiley Blackwell, p. 56.
- ^ Martin Heidegger, Ontology: The Hermeneutics of Facticity, Indiana University Press, 2008, p. 92.
- ^ , Phenomenology World-Wide: Foundations – Expanding Dynamics – Life-Engagements A Guide for Research and Study, Springer, 2014, p. 246.
- ^ Cf. in psychological .
- ^ Susann M. (September 2003). "Hermeneutic Phenomenology and Phenomenology: A Comparison of Historical and Methodological Considerations". International Journal of Qualitative Methods. 2 (3): 21-35. doi:10.1177/160940690300200303. ISSN 1609-4069. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı ()
- ^ .
- ^ Jeff Malpas, Hans-Helmuth Gande (eds.), The Routledge Companion to Hermeneutics, Routledge, 2014, p. 259.
- ^ Winfried Schröder (ed.), Reading between the lines – Leo Strauss and the history of early modern philosophy, Walter de Gruyter, 2015, p. 39, "According to Robert Hunt, '[t]he Straussian hermeneutic ... sees the course of intellectual history as an ongoing conversation about important philosophical questions'."
- ^ , Hermeneutic Phenomenology: The Philosophy of Paul Ricoeur, Northwestern University Press, 1971, p. 198.
- ^ a b Erasmus: Speculum Scientarium, 25, p. 162: "the different versions of Marxist hermeneutics by the examples of Walter Benjamin's [sic], ... and also by Ernst Bloch's [sic]."
- ^ Richard E. Amacher, Victor Lange, New Perspectives in German Literary Criticism: A Collection of Essays, Princeton University Press, 2015, p. 11.
- ^ , Radical Hermeneutics: Repetition, Deconstruction, and the Hermeneutic Project, Indiana University Press, 1988, p. 5: "Derrida is the turning point for radical hermeneutics, the point where hermeneutics is pushed to the brink. Radical hermeneutics situates itself in the space which is opened up by the exchange between Heidegger and Derrida..."
- ^ Mohanty, Satya P. "Jameson's Marxist Hermeneutics and the need for an Adequate Epistemology." In Literary Theory and the Claims of History: Postmodernism, Objectivity, Multicultural Politics. Ithaca: Cornell University Press, 1997. pp. 93–115.
- ^ Roy J. Howard, Three Faces of Hermeneutics: An Introduction to Current Theories of Understanding, University of California Press, 1982, ch. 1.
- ^ Andries G. Van (7 Ağustos 2009). "Postsecular spirituality, engaged hermeneutics, and Charles Taylor's notion of hypergoods". HTS Teologiese Studies / Theological Studies (İngilizce). 65 (1): 210. ISSN 2072-8050. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mart 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı ()
- ^ "The Habermas-Gadamer Debate". New German Critique (18): 44-73. 1 Ocak 1979. doi:10.2307/487850. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ Rothbard, Murray N. 1989. "The Hermeneutical Invasion of Philosophy and Economics", in Economic Controversies, pp. 119–136. Available at http://mises.org/library/economic-controversies 16 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Hoppe, Hans-Hermann. 1989. "In Defense of Extreme Rationalism: Thoughts on Donald McCloskey's The Rhetoric of Economics", in The Review of Austrian Economics, vol. 3, pp. 179–214. Available at http://mises.org/library/defense-extreme-rationalism-thoughts-donald-mccloskys-rhetoric-economics 21 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Forster 2010, p. 22.
- ^ Forster 2010, p. 9.
- ^ a b Hans-Georg Gadamer, , Bloomsbury, 2013, p. 185.
Dış bağlantılar
- Psikotümel bilim bütün hayatı açıklamaya çalışır. Aslında bireysel olarak kimsenin kendisi olmadığı aynı zamanda başkası da olmadığı ama hayatı bu ikisinden daha üstün bir şey hiperion olduğudur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hermenotik hermeneutik ˌ h ɜːr m e ˈ nj uː t ɪ k s veya yorumsamacilik yorumlama teorisi ve metodolojisidir Ozellikle Incil metinleri bilgelik edebiyati ve felsefi metinlerin yorumlanmasi ile ilgilidir Bir sure sonra terim teolojik sahanin disina cikmis ve daha genel anlamda yorum arastirmalariyla ilgili felsefi bir disiplin haline gelmistir Hermenotik Hermeneutics sozcugu bir metnin icrek ezoterik anlaminin bulunmasi bir metnin asil maksadinin anlasilmasi anlamlarinda kullanilmaktadir ve yorum ilmi olarak kabul edilir Dogrudan kavrayis basarisiz oldugunda kullanilan yorumlayici ilke veya yontemlerden daha fazlasidir anlama ve iletisim sanatini icerir Saltik ve nesnel olmasi gereken bir bilim dalina felsefeye boyle bir kuram getirmek bazi felsefeciler tarafindan mantik disi bulunmustur kaynak belirtilmeli Modern hermenotik sozlu ve sozlu olmayan iletisimisemiotik varsayimlar ve on kabulleri icerir Hermenotik beseri bilimlerde ozellikle hukuk tarih ve teolojide genis bir sekilde uygulanmistir Hermenotik baslangicta kutsal yazilarin yorumu veya tefsirine uygulandi ve daha sonra genisletildi Hermenotik ve tefsir exegesis terimleri bazen birbirinin yerine kullanilir Hermenotik yazili sozlu ve sozlu olmayan iletisimi iceren daha genis bir disiplindir Tefsir oncelikle metinlerin kelime ve gramerine odaklanir EtimolojiHermenotik Yunanca Grekce ἑrmhneyw kelimesinden turetilmistir hermeneuō tercume et yorumla Grekce ἑrmhneys hermeneus tercuman tercuman etimolojisi belirsiz RSP Beekes 2009 Yunan Oncesi bir kokene isaret ediyor Teknik terim Grekce ἑrmhneia hermeneia yorumlama aciklama felsefeye esas olarak Aristoteles in Grekce Perὶ Ἑrmhneias adli eserinin basligi araciligiyla girmistir Bati geleneginde dil ve mantik arasindaki iliski kapsamli acik ve bicimsel bir sekilde ele alinir Hermenotik in erken kullanimi onu kutsalin sinirlarina yerlestirdi 21 Bir ilahi mesaj dogruluguna iliskin kesin bir belirsizlikle alinmalidir Bu muglaklik bir mantiksizliktir mesajin alicisina uygulanan bir tur deliliktir Yalnizca rasyonel bir yorumlama yontemine yani bir tefsir bilimine sahip olan kisi mesajin dogrulugunu veya yanlisligini belirleyebilir 21 22 Halk etimolojisi Hermes tanrilarin habercisi Antik Yunan tanrisi Hermes yer insanlar ile gok tanrilar arasinda bag kurucu ve yeryuzunde yukarinin tanrisal olanin yorumcusu hermesneuta olarak kabul gormekte idi Halk etimolojisi gore Hermenotik denilen bu kelime kaynagini Hermes in bu fonksiyonundan alir O Tanrilar ve tanrilar ile insanlar arasinda arabulucu olmasinin yani sira olumden sonra ruhlari yeralti dunyasina gotururdu Hermes ayrica dil ve konusmanin mucidi tercuman yalanci hirsiz ve duzenbaz olarak kabul edilmisti Bu roller Hermes i hermenotik icin ideal bir temsili figur yapar Sokrates e gore kelimeler aciga cikarma veya gizleme gucune sahipti ve belirsiz bir sekilde mesajlar iletebilirdi Yunan gorusunde gercege ya da yanlisa goturebilecek isaretlerden olusan dil ilettigi mesajlari alanlarin huzursuzlugundan zevk aldigi soylenen Hermes in ozuydu TarihceBati dunyasinda metnin yorumu bilgisi anlaminda hermenotigin iki kaynagi vardir Ilki Iskenderiye deki Antik Yunan retorikcilerinin metin arastirmalari digeri de Helenistik kulturle cagdas olan Kitab i Mukaddes in Kilise Babalarina ve Yahudi Midrasik yorum gelenegidir Yorumsamaciligin onemli isimlerinden Gadamer e gore insan davranisini anlayabilmek icin bu davranisin anlamini yorumlamak gerekir Insan davranislari doga olaylari gibi yasalarca yonetilen ya da neden sonuc iliskisi ile aciklanamaz Ornegin bir trafik kazasinda yaralanan kisinin bilerek mi arabanin onune atladigi yoksa dikkatsizligi nedeniyle mi yaralandigi davranisina yukledigi anlam ile ortaya cikar ve iki durum da sosyal bilimler acisindan farkli anlamlar tasir Yorumsamacilara gore doga bilimleri ile sosyal bilimler arasinda farkliliklar vardir Doga olaylarini anlamdan yoksun sekilde olaylar arasindaki iliskileri yasalar seklinde aciklamak mumkundur Yorumsal yaklasim ozellikle sosyal bilimlerin konusu olaylarin oznelerinden algilayisindan bagimsiz anlasilamamasi uzerine kuruludur Sosyal bilimci belirli kulturel tarihsel ideolojik etkilerin altinda oldugunu kabul etmeli ve onlara elestirel yaklasmali olumlu ve olumsuz yonlerini degerlendirebilmedir Yorumsamacilar toplumsal olaylari aciklamada oznelerin dusunsel sureclerine agirlikli yer verdikleri ve oznelerin disinda isleyen surecleri goz ardi ettigi icin elestirilmistir Oysa oznelerin yaklasimlari ideolojik olabilir Oznelerin eylemleri amaclanmayan sonuclara yol acabilir Dini geleneklerdeMezopotamya yorumbilimi Islami tefsir Talmudik tefsir Tora nin yorumlanabilecegi ilkelerin ozetleri en azindan Yasli Hillel e kadar uzanir ancak Haham Ismail in Baraita sinda belirtilen on uc ilke belki de en iyi bilinenidir Bu ilkeler standart mantik kurallarindan ornegin a fortiori argumani bir pasajin icinde ayni kelimenin gectigi baska bir pasaja atifta bulunularak yorumlanabilmesine Gezerah Shavah kadar degisiklik gosterir Hahamlar cesitli ilkelere esit ikna gucu atfetmediler Geleneksel Yahudi tefsiri hahamlarin Tanah i hatasiz kabul etmeleri bakimindan Yunan yonteminden farkliydi Herhangi bir bariz tutarsizlik belirli bir metnin diger metinler baglaminda dikkatli bir sekilde incelenmesi yoluyla anlasilmaliydi Farkli yorumlama seviyeleri vardi Bazilari metnin sade anlamina ulasmak bazilari metinden yasa cikarimi ve digerleri metnin gizli veya mistik anlamlarini ortaya cikartmak icindi Vedik tefsir Vedik tefsir Hinduizm in en eski kutsal metinleri olan Vedalarin tefsiridir Mimamsa onde gelen tefsir okuluydu ve birincil amaclari Vedalarin ayrintili bir tefsir calismasinin icerdigi Darma nin dogru yasam ne oldugunu anlamakti Ayrica cesitli ritueller icin kesin olarak yerine getirilmesi gereken kurallar cikardilar Temel metin Jaimini nin Mimamsa Sutra sidir MO yaklasik 3 ila 1 yuzyil Sabara nin MS yaklasik 5 6 yuzyil buyuk bir yorumuyla birlikte Mimamsa sutrasi Vedik yorum icin temel kurallari ozetledi Budist yorumbilim Budist tefsiri engin Budist edebiyatinin ozellikle de Buda ve diger aydinlanmis varliklar tarafindan konusuldugu soylenen metinlerin yorumlanmasiyla ilgilenir Budist tefsir Budist ruhani pratigine derinden baglidir ve nihai amaci ruhani aydinlanma veya nirvanaya ulasmanin ustaca yollarini ortaya cikarmaktir Budist tefsir biliminde merkezi bir soru hangi Budist ogretilerinin acik oldugu nihai gercegi temsil ettigi ve hangi ogretilerin yalnizca geleneksel veya goreceli oldugudur Incil tefsiri Incil yorumbilimi Incil in yorum ilkeleridir Yahudi ve Hristiyan tefsiri bazi ortusmelere sahip olsa da belirgin sekilde farkli geleneklere sahiptirler Erken patristik gelenekleri cok az birlestirici ozellige sahipken sonraki Incil tefsir okullari birlestirmeye yoneldi Augustine De doctrina christiana adli eserinde hermenotik ve homiletik sunar Kutsal Yazilari incelerken alcakgonullulugun onemini vurguluyor Matta 22 deki cift yonlu sevgi emrini Hristiyan inancinin kalbi olarak goruyor Augustinus un yorumbiliminde isaretler onemli bir role sahiptir Tanri isaretler araciligiyla inananla iletisim kurabilirdi Bu nedenle Kutsal Yazilarin saglikli bir sekilde yorumlanmasi icin alcakgonulluluk sevgi ve isaretlerin bilgisi vazgecilmezdi Augustine zamaninin bazi Platonizm ogretilerini onaylasa da onu Incil in teosentrik doktrinine gore yeniden sekillendiriyor Benzer sekilde klasik hitabet teorisini Hristiyanlastirir Mukaddes Kitabi gayretle inceleme ve dua etmenin saf insan bilgisi ve hitabet becerilerinden daha fazlasi oldugunun altini ciziyor Son bir soz olarak Augustine Mukaddes Kitabin tercuman ve vaizini iyi bir yasam tarzi arama ve en onemlisi Tanri yi ve komsuyu sevmeye tesvik eder Geleneksel Incil yorumbiliminin dort yonu vardir Literal ahlaki alegorik ve anagojik Literal Encyclopaedia Britannica edebi analizin bir Incil metninin dilsel yapisi ve tarihsel baglami tarafindan ifade edilen sade anlami na gore desifre edilmesi anlamina geldigini belirtir Yazarlarin niyetinin gercek anlama karsilik geldigine inaniliyor Edebi hermenotik genellikle Mukaddes Kitabin sozel ilhamiyla iliskilendirilir Ahlaki Ahlaki yorum Incil deki yazilardan ahlaki dersleri cikartir Alegoriler genellikle bu kategoriye yerlestirilir Alegorik Alegorik yorum Incil anlatilarinin bahsedilen kisiler olaylar ve esyadan daha fazla bir referans duzeyine sahip oldugunu ileri surer Bu tur yorum Eski Ahit in kilit figur olay ve kurumlarinin tipler tipoloji kalip olarak goruldugu anlayistir Bu teoriye gore ornegin Nuh un Gemisi katilanlarin kurtulusa erecegi bir Hristiyan kilisesinin bir tipolojisi olabilirdi Anagojik Bu yorum turu daha cok mistik yorum olarak bilinir Incil deki olaylar ve bunlarin gelecege ait seylerle iliskili oldugu veya kehanet ettigini iddia ediyor Bu Ibranice kelime ve harflerin sayisal degerlerinin onemini ileri suren Yahudi Kabala sinda belirgindir Yahudilikte anagojik yorum Orta Cag Zohar inda da belirgindir Hristiyanlikta Mariolojide gorulebilir Felsefi tefsirAntik ve ortacag hermeneutigi Modern yorumbilim Hermenotik disiplini tarihsel ve elestirel bir metodoloji olarak 15 yuzyilin yeni humanist egitimi ile ortaya cikmistir Italyan humanist Lorenzo Valla tefsir biliminin bir zaferiyle 1440 ta Konstantin Bagisi nin bir sahtekarlik oldugunu kanitladi Bu metnin kendisinin icsel kanitlari araciligiyla yapildi Bununla birlikte Incil yorumbilimi olmedi Ornegin Martin Luther ve John Calvin scriptura sui ipsius interpres i kutsal metin kendi kendini yorumlar vurguladi Calvin brevitas et facilitas i teolojik yorumbilimin bir yonu olarak kullandi Akilci Aydinlanma Protestan tefsircilerin Kutsal Kitap metinlerini sekuler klasik metinler olarak gormelerine yol acti Kutsal Yazilari ornegin Yeni Ahit teki bariz celiskiler ve zor pasajlari tarihsel veya toplumsal guclere verilen tepkiler olarak yorumladilar Friedrich Schleiermacher 1768 1834 tum insan metinleri ve iletisim bicimleriyle ilgili olarak anlamanin dogasini arastirdi Bir metnin yorumlanmasi icerigin genel organizasyonu cercevesinde ilerlemeliydi Schleiermacher gramer yorumu ile psikolojik yorum arasinda ayrim yapti Ilki bir eserin genel fikirlerden olusumunu ikincisi bir butun olarak calismayi karakterize eden kombinasyonlari inceler O her yorumun bir anlama sorunu oldugunu soylemis ve hermenotigi yanlis anlamadan kacinma sanati olarak tanimlamistir Schleiermacher in zamaninda yalnizca sozcukler ve onlarin nesnel anlamlarini anlamaktan yazarin ayirt edici karakteri ve bakis acisini anlamaya dogru temel bir degisim meydana geldi On dokuzuncu ve yirminci yuzyil yorumbilimi Friedrich Schleiermacher in Romantik hermeneutik ve metodolojik hermeneutik August Bockh metodolojik hermenotik Wilhelm Dilthey in epistemolojik hermenotik Martin Heidegger ontolojik hermeneutik hermenotik fenomenoloji ve askin hermeneutik fenomenoloji Hans Georg Gadamer ontolojik hermeneutik Leo Strauss Strausscu hermeneutik Paul Ricœur hermenotik fenomenoloji Walter Benjamin Marksist hermeneutik Ernst Bloch Marksist hermeneutik Jacques Derrida radikal hermeneutik yani yapisokum Richard Kearney aksanli yorumbilim Fredric Jameson Marksist yorumbilim ve John Thompson kritik yorumbilim calismalari ile ortaya cikti Hermenotigin analitik felsefenin sorunlariyla iliskisine iliskin olarak analitik Heideggerciler ve Heidegger in bilim felsefesi uzerinde calisanlar arasinda Heidegger in hermenotik projesini gercekcilik ve gercekcilik karsitligina iliskin tartismalara yerlestirmeye calismak icin bir girisim olmustur Analitik felsefeyi hermeneutik ile birlestirmek icin calisan filozoflar arasinda Georg Henrik von Wright ve Peter Winch yer alir Roy J Howard bu yaklasimi analitik yorumbilim olarak adlandirdi Hermenotik gelenekten etkilenen diger cagdas filozoflar arasinda Charles Taylor mesgul hermeneutik ve Dagfinn Follesdal yer alir ElestiriJurgen Habermas Gadamer in hermeneutigini emek ve tahakkum gibi toplumsal gerceklik sorunlarini aciklamada uygun olmadigi icin elestiriyor Her ikisi de Avusturya okulunun iktisatcilari olan Murray Rothbard ve Hans Hermann Hoppe iktisada hermeneutik yaklasimi elestirdiler Ayrica bakinizOnemli onculer Johann Agustos Ernesti Johann Gottfried Herder Friedrich Agustos Kurt Georg Anton Friedrich AstKaynakca Houghton Mifflin The American Heritage Dictionary entry hermeneutics www ahdictionary com Harcourt Publishing 29 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mart 2023 Definition of HERMENEUTICS www merriam webster com 13 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mart 2023 Rogerson J W 2006 The Oxford handbook of biblical studies Oxford Oxford University Press ISBN 978 0199237777 The Cambridge Dictionary of Philosophy 2nd Cambridge Cambridge University Press 1999 ss 377 ISBN 978 0521637220 William L 1980 Dictionary of Philosophy and Religion Sussex Harvester Press s 221 ISBN 978 0855271473 Zimmermann Jens 2015 Hermeneutics a very short introduction 1 bas Oxford Birlesik Krallik Oxford University Press ISBN 978 0199685356 Hermeneutics A Very Short Introduction Ingilizce Oxford University Press 2015 s 2 ISBN 9780199685356 a b The Routledge Companion to Philosophy in Organization Studies Routledge 2015 p 113 a b Joann McNamara From Dance to Text and Back to Dance A Hermeneutics of Dance Interpretive Discourse PhD thesis Texas Woman s University 1994 Introduction to Philosophical Hermeneutics Yale University Press 1994 s 2 ISBN 978 0 300 05969 4 Klein Ernest A complete etymological dictionary of the English language dealing with the origin of words and their sense development thus illustrating the history of civilization and culture Elsevier Oxford 2000 s 344 Etymological Dictionary of Greek Brill 2009 p 462 a b Grondin Jean 1994 Felsefi Yorumbilime Giris Yale Universitesi Yayinlari 0 300 05969 8 Eidinow Esther 2017 The Oxford handbook of ancient Greek religion Oxford Birlesik Krallik Oxford University Press ISBN 978 0198810179 a b c Hoy David Couzens 1981 The Critical Circle University of California Press 978 0520046399 Kraemer David Charles 1990 The mind of the Talmud an intellectual history of the Bavli New York Oxford University Press ISBN 978 0195062908 Neusner Jacob 1990 The Literature of formative Judaism The Midrash compilations New York Garland Pub ISBN 978 0824081829 Neusner Jacob 1997 The intellectual foundations of Christian and Jewish discourse the philosophy of religious argument Londra Routledge ISBN 978 0415153980 Blowers Paul M 2019 The Oxford handbook of early Christian biblical interpretation 1 bas Oxford Birlesik Krallik Oxford University Press ISBN 978 0198718390 Halivni Daṿid 2013 The formation of the Babylonian Talmud New York NY Oxford University Press ISBN 978 0199739882 Strack Hermann Leberecht 1992 Introduction to the Talmud and Midrash 1 bas Minneapolis Fortress Press ISBN 978 0800625245 Lebens Samuel 2020 The principles of Judaism 1 bas Oxford Oxford University Press ISBN 978 0198843252 Berger Michael S 1998 Rabbinic authority New York Oxford University Press ISBN 978 0195122695 Williams Benjamin 2016 Commentary on Midrash rabba in the sixteenth century the Or ha sekhel of Abraham Ben Asher 1 bas Oxford Oxford University Press ISBN 978 0198759232 see e g Rambam Hilkhot Talmud Torah 4 8 B Hoon 2013 Augustine s Hermeneutics and Homiletics in De doctrina christianae Journal of Christian Philosophy 17 97 117 26 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mart 2023 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim hermeneutics Definition amp Facts Encyclopedia Britannica 15 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mart 2023 a b c d Hermeneutics 2014 Encyclopaedia Britannica Research Starters EBSCOhost viewed 17 March 2015 Myung Jun Ahn Brevitas et facilitas a study of a vital aspect in the theological hermeneutics of John Calvin a b c Stanford Encyclopedia of Philosophy ed The Hermeneutics Reader Continuum 1988 p 72 Edward Joseph Echeverria Criticism and Commitment Major Themes in Contemporary Post Critical Philosophy Rodopi 1981 p 221 Thomas M Seebohm Hermeneutics Method and Methodology Springer 2007 p 55 Jack Martin Jeff Sugarman Kathleen L Slaney eds The Wiley Handbook of Theoretical and Philosophical Psychology Methods Approaches and New Directions for Social Sciences Wiley Blackwell p 56 Martin Heidegger Ontology The Hermeneutics of Facticity Indiana University Press 2008 p 92 Phenomenology World Wide Foundations Expanding Dynamics Life Engagements A Guide for Research and Study Springer 2014 p 246 Cf in psychological Susann M September 2003 Hermeneutic Phenomenology and Phenomenology A Comparison of Historical and Methodological Considerations International Journal of Qualitative Methods 2 3 21 35 doi 10 1177 160940690300200303 ISSN 1609 4069 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Jeff Malpas Hans Helmuth Gande eds The Routledge Companion to Hermeneutics Routledge 2014 p 259 Winfried Schroder ed Reading between the lines Leo Strauss and the history of early modern philosophy Walter de Gruyter 2015 p 39 According to Robert Hunt t he Straussian hermeneutic sees the course of intellectual history as an ongoing conversation about important philosophical questions Hermeneutic Phenomenology The Philosophy of Paul Ricoeur Northwestern University Press 1971 p 198 a b Erasmus Speculum Scientarium 25 p 162 the different versions of Marxist hermeneutics by the examples of Walter Benjamin s sic and also by Ernst Bloch s sic Richard E Amacher Victor Lange New Perspectives in German Literary Criticism A Collection of Essays Princeton University Press 2015 p 11 Radical Hermeneutics Repetition Deconstruction and the Hermeneutic Project Indiana University Press 1988 p 5 Derrida is the turning point for radical hermeneutics the point where hermeneutics is pushed to the brink Radical hermeneutics situates itself in the space which is opened up by the exchange between Heidegger and Derrida Mohanty Satya P Jameson s Marxist Hermeneutics and the need for an Adequate Epistemology In Literary Theory and the Claims of History Postmodernism Objectivity Multicultural Politics Ithaca Cornell University Press 1997 pp 93 115 Roy J Howard Three Faces of Hermeneutics An Introduction to Current Theories of Understanding University of California Press 1982 ch 1 Andries G Van 7 Agustos 2009 Postsecular spirituality engaged hermeneutics and Charles Taylor s notion of hypergoods HTS Teologiese Studies Theological Studies Ingilizce 65 1 210 ISSN 2072 8050 10 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mart 2023 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim The Habermas Gadamer Debate New German Critique 18 44 73 1 Ocak 1979 doi 10 2307 487850 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Rothbard Murray N 1989 The Hermeneutical Invasion of Philosophy and Economics in Economic Controversies pp 119 136 Available at http mises org library economic controversies 16 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hoppe Hans Hermann 1989 In Defense of Extreme Rationalism Thoughts on Donald McCloskey s The Rhetoric of Economics in The Review of Austrian Economics vol 3 pp 179 214 Available at http mises org library defense extreme rationalism thoughts donald mccloskys rhetoric economics 21 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Forster 2010 p 22 Forster 2010 p 9 a b Hans Georg Gadamer Bloomsbury 2013 p 185 Dis baglantilarPsikotumel bilim butun hayati aciklamaya calisir Aslinda bireysel olarak kimsenin kendisi olmadigi ayni zamanda baskasi da olmadigi ama hayati bu ikisinden daha ustun bir sey hiperion oldugudur