Zafernâme, ana konusu Türk-Moğol fatihi Timur'un hayatı olan ve onun ölümünden yaklaşık yirmi yıl sonra Şerafeddin Ali Yezdî tarafından yazılan methiye türündeki bir kitaptır. 1424-28 yılları arasında Timur'un torunu İbrahim Sultan tarafından yazdırılmıştır ve Timur'un hayatının en bilinen kaynaklarından biri olmaya devam etmektedir. Kitap, Timur'un kraliyet yazarları ve sekreterleri tarafından tutulan notlar kullanılarak yazılmıştır, bu da kitaptaki bilgilerin özenle ve dikkatle seçilerek yazılmış olduğunu düşündürmektedir.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlsTDJWaEwxUnBiWFZ5WDJkeVlXNTBhVzVuWDJGMVpHbGxibU5sWDI5dVgzUm9aVjl2WTJOaGMybHZibDl2Wmw5b2FYTmZZV05qWlhOemFXOXVYeVV5T0hKcFoyaDBKVEk1TG1wd1p5OHlNakJ3ZUMxVWFXMTFjbDluY21GdWRHbHVaMTloZFdScFpXNWpaVjl2Ymw5MGFHVmZiMk5qWVhOcGIyNWZiMlpmYUdselgyRmpZMlZ6YzJsdmJsOGxNamh5YVdkb2RDVXlPUzVxY0djPS5qcGc=.jpg)
İslam İranı'nın ilk dönemlerinde yazılmış çoğu şiir ve metin kendi miraslarını kurmak isteyen siyasi ve dini liderlerin talebi üzerine yazıldığı için methiye türündedir. Timur ise yaşamı boyunca yaptığı işlerin net ve basit bir dille anılmasını istedi. Bununla birlikte Zafernâme, uygun miktarda abartılı bir dille ve bir methiye yazma duyarlılığıyla yazılmıştı. Bu da dönemdeki yazarların edebi geleneklerinin Timur'un isteklerine üstün geldiğini ortaya koyuyor. Zafernâme, Özbek yönetiminde Çağatay Türkçesine ve on altıncı yüzyılda Osmanlı Türkçesine çevrilmeden önce İran'da sıklıkla kopyalandı ve resimlendirildi. Daha yakın zamanlarda Zafernâme, François Pétis de la Croix tarafından 1722'de Fransızcaya ve ertesi yıl İngilizceye çevrildi.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpjNUx5VXlNa052Ym5GMVpYTjBYMjltWDBKaFoyaGtZV1JmWW5sZlZHbHRkWElsTWpJbE1rTmZSbTlzYVc5ZlpuSnZiVjloWDFwaFptRnlibUZ0WVY4bE1qaENiMjlyWDI5bVgxWnBZM1J2Y21sbGN5VXlPVjlOUlZSZlJGQXhOVGt6T1RZdWFuQm5Mekl5TUhCNExTVXlNa052Ym5GMVpYTjBYMjltWDBKaFoyaGtZV1JmWW5sZlZHbHRkWElsTWpJbE1rTmZSbTlzYVc5ZlpuSnZiVjloWDFwaFptRnlibUZ0WVY4bE1qaENiMjlyWDI5bVgxWnBZM1J2Y21sbGN5VXlPVjlOUlZSZlJGQXhOVGt6T1RZdWFuQm4uanBn.jpg)
Zafernâme, Timur'un liderliğini ve askeri başarılarını vurgulayan on beşinci yüzyıl metinlerinden biridir. Şerafeddin Ali Yezdî, Zafernâme'yi etkili kılmak için kendi döneminden daha önce Timur hakkında yazılmış ve onu bir fatih olarak gösteren metinlere güvendi. Başlıca etkilendiği metinlerden biri, 1404 yılında Nizameddin Şamî tarafından yazılmış bir biyografiydi. Bu etkilenmelerin bir kanıtı da, Gıyaseddin Ali-i Yezdi'nin Timur'un Hindistan'daki deneyimlerini anlatan ''Ruzname-i Gazavat-ı Hindustan'' kitabının kullanılmasıdır. 1410'da Timur'un oğullarından Şahruh, babasının döneminin güncellenmiş bir versiyonunu istedi. Orijinal Zafernâme'nin yazarı Nizameddin Şamî, başka bir yazar olan Tacü'l-Selmanî'nin el yazmasını bitirdi ve Timur'un son birkaç yılını kağıda döktü. Bu emsaller elyazmanın içeriğini etkilediği için ve ona bazı bilgilerin yazılmasını dikte ettiği için Sultan Hüseyin'in yazdırdığı Şerafeddin Ali Yezdî Zafernâme'si için önemliydi.
Yazar
Şerafeddin Ali Yezdî, 15. yüzyılda yaşamış, matematik, astronomi, enigma, şiir ve tarih de dahil olmak üzere sanat ve bilim konularında çeşitli eserler yazmış olan bilgindir. En ünlü eseri Zafernâme'dir (539). 1370'lerde zengin bir şehir olan Yezd'de (İran) doğdu. Hayatının çoğunu bilime adadı, 1405'te Timur’un ölümüne kadar Suriye ve Mısır'daki eğitimine devam etti. Şerafeddin, hükûmetin zayıf olduğu 1446-1447 arasında Şahruh'a isyan etti ancak daha sonra yetkinliği nedeniyle başka şehirlerde görevlendirildi. Hayatının geri kalan yılları, 1454'te öldüğü Teft'te geçti (Monfared 539).
Yezdi, 1421'de Zafernâme adlı Timur biyografisini yazmak için görevlendirildi ve dört yıl sonra, 1425'te tamamladı.
El yazmaları
Zafernâme'nin birkaç resimli el yazması versiyonu vardır, ancak on beşinci yüzyılda yazılan versiyonlardan sadece üç resimli kopya günümüze kadar ulaşmıştır: İbrahim Sultan Zafernâme'si, Garrett Zafernâme'si ve Türk ve İslam Eserleri Müzesi Zafernâme'si. Zafernâme'nin çeşitli versiyonları, o versiyonun üretilmesine neden olan çeşitli sanat patronlarına atfedilebilir. Her patron, farklı Zafernâme versiyonları için farklı kişisel zevklere ve hedeflere sahipti, bu da seçtikleri sanatçılar tarafından çizilen illüstrasyon ve tasarımları etkiledi.
Garrett Zafernâme'si (veya Sultan Hüseyin Mirza Zafernâmesi veya Baltimore Zafernâmesi), kitabın şu anda Baltimore, Maryland, ABD'deki Johns Hopkins Üniversitesi Kütüphanesi'nde bulunan erken dönem bir el yazması versiyonudur. El yazması 6 çift sayfaya yayılmış on iki Fars minyatürüne sahiptir ve 1467-68 yıllarında muhtemelen Herat'ta yazılmıştır.Kolofon, el yazmasının, yazıldığı zamanın popüler bir yazarı olan "Shir Ali" nin eseri olduğunu belirtiyor. Altı çizimin ünlü sanatçı Bihzad tarafından çizildiğine inanılıyor.
1590'larda Babür İmparatoru Ekber Şah'ın atölyesinde bir versiyonu üretildi.
- Bağdat'ın fethi, Şiraz, 1435-1436, kopyası
- Timurlu Prenslerin Düğünü (Muhammed Sultan, Pir Muhammed ve Şahruh)
- Timur'un kuşatması, 1595-1600
- Timur Delhi sultanını mağlup ediyor, 'ın kopyasından, 1595 -1600
- Timur Gürcistan'a karşı askerî harekât düzenliyor. 'ın kopyasından 1595 - 1600
- Timur Semerkant çevresindeki bir ziyafette, 1628
Notlar
- ^ a b Woods (Nisan 1987). "The Rise of Tīmūrid Historiography". . 46 (2): 86, 99-101.
- ^ a b c d The Garrett Manuscript of the Zafar-Name: A Study in Fifteenth-Century Timurid Patronage. New York University. 1973. s. 147.
- ^ Monfared (2008). "Sharaf al-Dīn 'Alī Yazdī: Historian and Mathematician". Iranian Studies. 41 (4): 537-547.
- ^ Sharaf Al-Dīn 'Alī Yazdī (ca. 770s–858/ca. 1370s–1454): Prophecy, Politics, and Historiography in Late Medieval Islamic History. The University of Chicago. 2009. ss. 1, 19.
- ^ Natif (2002). "The Zafarnama [Book of Conquest] of Sultan Husayn Mirza". Insights and Interpretations: 211-228.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Zafername ana konusu Turk Mogol fatihi Timur un hayati olan ve onun olumunden yaklasik yirmi yil sonra Serafeddin Ali Yezdi tarafindan yazilan methiye turundeki bir kitaptir 1424 28 yillari arasinda Timur un torunu Ibrahim Sultan tarafindan yazdirilmistir ve Timur un hayatinin en bilinen kaynaklarindan biri olmaya devam etmektedir Kitap Timur un kraliyet yazarlari ve sekreterleri tarafindan tutulan notlar kullanilarak yazilmistir bu da kitaptaki bilgilerin ozenle ve dikkatle secilerek yazilmis oldugunu dusundurmektedir Timur insanlari huzuruna kabul ediyor Garret Versiyonundan Islam Irani nin ilk donemlerinde yazilmis cogu siir ve metin kendi miraslarini kurmak isteyen siyasi ve dini liderlerin talebi uzerine yazildigi icin methiye turundedir Timur ise yasami boyunca yaptigi islerin net ve basit bir dille anilmasini istedi Bununla birlikte Zafername uygun miktarda abartili bir dille ve bir methiye yazma duyarliligiyla yazilmisti Bu da donemdeki yazarlarin edebi geleneklerinin Timur un isteklerine ustun geldigini ortaya koyuyor Zafername Ozbek yonetiminde Cagatay Turkcesine ve on altinci yuzyilda Osmanli Turkcesine cevrilmeden once Iran da siklikla kopyalandi ve resimlendirildi Daha yakin zamanlarda Zafername Francois Petis de la Croix tarafindan 1722 de Fransizcaya ve ertesi yil Ingilizceye cevrildi Ibrahim Sultan in kopyasindan Bagdat in Timur tarafindan fethi 1435 1436 Zafername Timur un liderligini ve askeri basarilarini vurgulayan on besinci yuzyil metinlerinden biridir Serafeddin Ali Yezdi Zafername yi etkili kilmak icin kendi doneminden daha once Timur hakkinda yazilmis ve onu bir fatih olarak gosteren metinlere guvendi Baslica etkilendigi metinlerden biri 1404 yilinda Nizameddin Sami tarafindan yazilmis bir biyografiydi Bu etkilenmelerin bir kaniti da Giyaseddin Ali i Yezdi nin Timur un Hindistan daki deneyimlerini anlatan Ruzname i Gazavat i Hindustan kitabinin kullanilmasidir 1410 da Timur un ogullarindan Sahruh babasinin doneminin guncellenmis bir versiyonunu istedi Orijinal Zafername nin yazari Nizameddin Sami baska bir yazar olan Tacu l Selmani nin el yazmasini bitirdi ve Timur un son birkac yilini kagida doktu Bu emsaller elyazmanin icerigini etkiledigi icin ve ona bazi bilgilerin yazilmasini dikte ettigi icin Sultan Huseyin in yazdirdigi Serafeddin Ali Yezdi Zafername si icin onemliydi YazarSerafeddin Ali Yezdi 15 yuzyilda yasamis matematik astronomi enigma siir ve tarih de dahil olmak uzere sanat ve bilim konularinda cesitli eserler yazmis olan bilgindir En unlu eseri Zafername dir 539 1370 lerde zengin bir sehir olan Yezd de Iran dogdu Hayatinin cogunu bilime adadi 1405 te Timur un olumune kadar Suriye ve Misir daki egitimine devam etti Serafeddin hukumetin zayif oldugu 1446 1447 arasinda Sahruh a isyan etti ancak daha sonra yetkinligi nedeniyle baska sehirlerde gorevlendirildi Hayatinin geri kalan yillari 1454 te oldugu Teft te gecti Monfared 539 Yezdi 1421 de Zafername adli Timur biyografisini yazmak icin gorevlendirildi ve dort yil sonra 1425 te tamamladi El yazmalariZafername nin birkac resimli el yazmasi versiyonu vardir ancak on besinci yuzyilda yazilan versiyonlardan sadece uc resimli kopya gunumuze kadar ulasmistir Ibrahim Sultan Zafername si Garrett Zafername si ve Turk ve Islam Eserleri Muzesi Zafername si Zafername nin cesitli versiyonlari o versiyonun uretilmesine neden olan cesitli sanat patronlarina atfedilebilir Her patron farkli Zafername versiyonlari icin farkli kisisel zevklere ve hedeflere sahipti bu da sectikleri sanatcilar tarafindan cizilen illustrasyon ve tasarimlari etkiledi Garrett Zafername si veya Sultan Huseyin Mirza Zafernamesi veya Baltimore Zafernamesi kitabin su anda Baltimore Maryland ABD deki Johns Hopkins Universitesi Kutuphanesi nde bulunan erken donem bir el yazmasi versiyonudur El yazmasi 6 cift sayfaya yayilmis on iki Fars minyaturune sahiptir ve 1467 68 yillarinda muhtemelen Herat ta yazilmistir Kolofon el yazmasinin yazildigi zamanin populer bir yazari olan Shir Ali nin eseri oldugunu belirtiyor Alti cizimin unlu sanatci Bihzad tarafindan cizildigine inaniliyor 1590 larda Babur Imparatoru Ekber Sah in atolyesinde bir versiyonu uretildi Bagdat in fethi Siraz 1435 1436 kopyasi Timurlu Prenslerin Dugunu Muhammed Sultan Pir Muhammed ve Sahruh Timur un kusatmasi 1595 1600 Timur Delhi sultanini maglup ediyor in kopyasindan 1595 1600 Timur Gurcistan a karsi askeri harekat duzenliyor in kopyasindan 1595 1600 Timur Semerkant cevresindeki bir ziyafette 1628Notlar a b Woods Nisan 1987 The Rise of Timurid Historiography 46 2 86 99 101 a b c d The Garrett Manuscript of the Zafar Name A Study in Fifteenth Century Timurid Patronage New York University 1973 s 147 Monfared 2008 Sharaf al Din Ali Yazdi Historian and Mathematician Iranian Studies 41 4 537 547 Sharaf Al Din Ali Yazdi ca 770s 858 ca 1370s 1454 Prophecy Politics and Historiography in Late Medieval Islamic History The University of Chicago 2009 ss 1 19 Natif 2002 The Zafarnama Book of Conquest of Sultan Husayn Mirza Insights and Interpretations 211 228