Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bihzâd (Farsça: بهزاد) ya da tam sanıyla Üstâd Kemâleddin Bihzâd, geç Timurlular ve erken Safevîler dönemlerinde yaşamış İranlı minyatür sanatçısı ve Herat ve Tebriz'deki sultanlara ait minyatür atölyelerinin başı.
Bihzâd | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1450-55? Herat |
| Ölüm | 1535-36? Tebriz |
| Meslek | Ressam |
Biyografisi
Bihzâd, Timurluların başkenti ve zamanının önemli bir ticaret, ekonomi ve kültür merkezi olan Herat'ta (bugünkü Afganistan'da) doğdu ve hayatının çoğunu orada geçirdi. Yetim olan sanatçı, önemli bir ressam olan Mirak Nakkaş tarafından yetiştirldi ve Ali Şîr Nevaî'ye çıraklık yaptı. Herat'taki en büyük sponsorları Timurlular sultanı Hüseyin Baykara (1469-1506 arası tahttaydı) ve çevresindeki diğer emirlerdi. Hamad'ın fethinden sonra Safevî şahı I. İsmail tarafından Tebriz'de görevlendirildi ve oradai sultanın atölyesinin yöneticisi sıfatıyla daha sonraki Safevî resim sanatının gelişmesinde önemli etkisi oldu.
Bihzâd 1535'te öldü ve mezarı Herat şehrinin kuzeyindeki bir tepede bulunan Saîd-i Muhtar'a yerleştirildi. Bihzâd'ın heykeli Tebriz'deki İki Kemal Türbesi'ne dikildi
Kariyeri ve tarzı
Bihzâd, Fars minyatür sanatçıları arasında en meşhuruydu, ancak onu el yazmaları için kendi tarzında tasvir üreten bir atölye (ya da kitaphâne) yöneticisi olarak düşünmek daha isabetli olacaktır. Dönemin Fars resmi genellikle geometrik mimari ögelerin figürlerin yerleştirildiği yapısal ya da düzensel bir bağlam olarak kullanılmasını içermekteydi.
Bihzâd organik manzara alanlarında da aynı yeteneğe sahipti, ancak geleneksel geometrik tarzı kullandığı yerlerde Bihzâd düzensel aracı birkaç farklı şekilde esnetmekteydi. Öncelikle hareketin etrafında gerçekleştiği açık ve düzensiz alanlar kullanıyordu. Ayrıca seyircinin gözünü resim alanı içerisinde sıra dışı organik bir akışla hareket ettirtme yöntemine iliştiriyordu kompozisyonlarını. Figürlerin ve objelerin jestleri sadece eşsiz bir şekilde doğal, ifadeli ve aktif olmakla kalmayıp aynı zamanda gözü resim alanı boyunca hareket ettirtmeyi amaçlıyordu.
Aydınlıkla karanlığın zıtlığını diğer Orta Çağ minyatürcülerinden daha vurgulu ve daha coşkulu bir şekilde kullanıyordu. Eserine özgü bir diğer ortak özellik de anlatıdaki şakacılıktı: Bihzâd'ın neredeyse gizli gözü ve kısmi yüzü, perdelerin arasından aşağısındaki havuzun etrafında gülüp oynayan kızları izliyor, Sencer'in günahlarına karşı koyan yaşlı bir kadının kiâyesinde iki ayaklı bir keçi ufkun kenarında bir cin gibi duruyor, kozmopolit bir çeşitlilikteki insanlar örnek resimdeki duvarın üzerine çalışıyordu.
Bu karakter ve anlatı yaratıcılığının şaşırtıcı bireyselliği, Bihzâd'ın eserlerini diğerlerinden ayıran ve edebî değerleriyle örtüşen yönleriydi. Bihzâd, Sufi sembolizmini ve renk sembollerini de anlamı yansıtmak için kullanmış ve özellikle bireysel figürlerin tasvirlerinde ve gerçekçi jest ve ifade kullanımında Fars resmine daha çok doğalcılık getirmişti.
Bihzâdîn en meşhur eserleri arasında Sadi'nin "Bostan" eseri için yaptığı "Yusuf'un Baştan Çıkartılması" ve İngiliz Kütüphanesi'ndeki 1494-95 tarihli Nizami el yazmasındaki resimler - özellikle Leylâ ile Mecnun ve Heft Peyker eserlerinden sahneler sayılabilir. Bir takım minyatürlerin Bihzâd'a atfı genellikle sıkıntılı (ve birçok akademisyene göre önemsiz) olmakla beraber ona atfedilen eserlerin çoğu genellikle 1488 ile 1495 arasına tarihlendirilmiştir.
Popüler kültürde
Orhan Pamuk'un Benim Adım Kırmızı adlı kitabında, Bihzad'tan ayrıntılı biçimde bahsedilir.
Galeri
-
![image]()
-
![image]()
Hîre'deki 'nin yapılışı, c. MS 1494-1495 -
![image]()
Yaşlı Ferîdüddin Attâr'ın bir Moğol istilacısı tarafından esir alınıp katledilmesi. -
![image]()
-
![image]()
İskendernâme'den bir minyatür resmi -
![image]()
İskendernâme'den bir başka minyatür resmi -
![image]()
Bir avlak -
![image]()
Bir kralın kafasının kesilmesi -
![image]()
Sultan Hüseyin -
![image]()
Timur, tahta geçmesini kutlayanları selamlıyor -
![image]()
Dans eden sufi dervişleri, c. 1480/1490
Kaynakça
- ^ a b Roxburgh, David J., “Kamal al-Din Bihzad and Authorship in Persianate Painting,” Muqarnas, Vol. XVII, 2000, pp. 119-146.
- ^ Lentz, Thomas, “Changing Worlds: Bihzad and the New Painting,” Persian Masters: Five Centuries of Painting, ed., , Bombay, 1990, pp. 39–54.
- ^ Lentz, Thomas, and Lowry, Glenn D., Timur and the Princely Vision, Los Angeles, 1989.
- ^ . 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2009.
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Bihzâd ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bihzad Farsca بهزاد ya da tam saniyla Ustad Kemaleddin Bihzad gec Timurlular ve erken Safeviler donemlerinde yasamis Iranli minyatur sanatcisi ve Herat ve Tebriz deki sultanlara ait minyatur atolyelerinin basi BihzadDogum1450 55 HeratOlum1535 36 TebrizMeslekRessamBiyografisiBihzad Timurlularin baskenti ve zamaninin onemli bir ticaret ekonomi ve kultur merkezi olan Herat ta bugunku Afganistan da dogdu ve hayatinin cogunu orada gecirdi Yetim olan sanatci onemli bir ressam olan Mirak Nakkas tarafindan yetistirldi ve Ali Sir Nevai ye ciraklik yapti Herat taki en buyuk sponsorlari Timurlular sultani Huseyin Baykara 1469 1506 arasi tahttaydi ve cevresindeki diger emirlerdi Hamad in fethinden sonra Safevi sahi I Ismail tarafindan Tebriz de gorevlendirildi ve oradai sultanin atolyesinin yoneticisi sifatiyla daha sonraki Safevi resim sanatinin gelismesinde onemli etkisi oldu Bihzad 1535 te oldu ve mezari Herat sehrinin kuzeyindeki bir tepede bulunan Said i Muhtar a yerlestirildi Bihzad in heykeli Tebriz deki Iki Kemal Turbesi ne dikildiKariyeri ve tarziTimur un biyografisi Zafername den 1467 alinan Bihzad tarafindan cizilen ve Izmir Kusatmasi ni gosteren bu Fars minyaturu Johns Hopkins Universitesi ndeki John Work Garrett Kutuphanesi nde saklanmaktadir Bihzad Fars minyatur sanatcilari arasinda en meshuruydu ancak onu el yazmalari icin kendi tarzinda tasvir ureten bir atolye ya da kitaphane yoneticisi olarak dusunmek daha isabetli olacaktir Donemin Fars resmi genellikle geometrik mimari ogelerin figurlerin yerlestirildigi yapisal ya da duzensel bir baglam olarak kullanilmasini icermekteydi Bihzad organik manzara alanlarinda da ayni yetenege sahipti ancak geleneksel geometrik tarzi kullandigi yerlerde Bihzad duzensel araci birkac farkli sekilde esnetmekteydi Oncelikle hareketin etrafinda gerceklestigi acik ve duzensiz alanlar kullaniyordu Ayrica seyircinin gozunu resim alani icerisinde sira disi organik bir akisla hareket ettirtme yontemine ilistiriyordu kompozisyonlarini Figurlerin ve objelerin jestleri sadece essiz bir sekilde dogal ifadeli ve aktif olmakla kalmayip ayni zamanda gozu resim alani boyunca hareket ettirtmeyi amacliyordu Aydinlikla karanligin zitligini diger Orta Cag minyaturculerinden daha vurgulu ve daha coskulu bir sekilde kullaniyordu Eserine ozgu bir diger ortak ozellik de anlatidaki sakacilikti Bihzad in neredeyse gizli gozu ve kismi yuzu perdelerin arasindan asagisindaki havuzun etrafinda gulup oynayan kizlari izliyor Sencer in gunahlarina karsi koyan yasli bir kadinin kiayesinde iki ayakli bir keci ufkun kenarinda bir cin gibi duruyor kozmopolit bir cesitlilikteki insanlar ornek resimdeki duvarin uzerine calisiyordu Bu karakter ve anlati yaraticiliginin sasirtici bireyselligi Bihzad in eserlerini digerlerinden ayiran ve edebi degerleriyle ortusen yonleriydi Bihzad Sufi sembolizmini ve renk sembollerini de anlami yansitmak icin kullanmis ve ozellikle bireysel figurlerin tasvirlerinde ve gercekci jest ve ifade kullaniminda Fars resmine daha cok dogalcilik getirmisti Bihzadin en meshur eserleri arasinda Sadi nin Bostan eseri icin yaptigi Yusuf un Bastan Cikartilmasi ve Ingiliz Kutuphanesi ndeki 1494 95 tarihli Nizami el yazmasindaki resimler ozellikle Leyla ile Mecnun ve Heft Peyker eserlerinden sahneler sayilabilir Bir takim minyaturlerin Bihzad a atfi genellikle sikintili ve bircok akademisyene gore onemsiz olmakla beraber ona atfedilen eserlerin cogu genellikle 1488 ile 1495 arasina tarihlendirilmistir Populer kulturdeOrhan Pamuk un Benim Adim Kirmizi adli kitabinda Bihzad tan ayrintili bicimde bahsedilir GaleriTimur ile Misir in Memluk sultaninin savasi Hire deki nin yapilisi c MS 1494 1495 Yasli Feriduddin Attar in bir Mogol istilacisi tarafindan esir alinip katledilmesi Yusuf ile Zuleyha Iskendername den bir minyatur resmi Iskendername den bir baska minyatur resmi Bir avlak Bir kralin kafasinin kesilmesi Sultan Huseyin Timur tahta gecmesini kutlayanlari selamliyor Dans eden sufi dervisleri c 1480 1490Kaynakca a b Roxburgh David J Kamal al Din Bihzad and Authorship in Persianate Painting Muqarnas Vol XVII 2000 pp 119 146 Lentz Thomas Changing Worlds Bihzad and the New Painting Persian Masters Five Centuries of Painting ed Bombay 1990 pp 39 54 Lentz Thomas and Lowry Glenn D Timur and the Princely Vision Los Angeles 1989 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2009 Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Bihzad ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Dost Muhammed