Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Papa, Roma Başpiskoposu ve bu nedenle Roma Katolik Kilisesi'nin dünya çapındaki lideri. Katoliklere göre Havari Petrus'un halefidir.
İlk zamanlar tüm piskoposlara verilen papa unvanı, sonraları yalnız Roma Piskoposu için kullanılmaya başlandı. Katolik Kilisesi, kilise çerçevesinde Petrus ve haleflerinin temsil ettiği en yüce makam olan papalığın tanrısal bir kurum olduğunu iddia eder: İsa, papalık görevini Petrus'a vermiş ve Petrus da Uruc'dan itibaren bu görevi fiilen yapmıştır. Kilisede yerleşmiş bir geleneğe göre Petrus, Roma'da din kurbanı olarak ölmüştür, dolayısıyla da en tabii halefleri Romalı piskoposlardır.
Tarih
Papalık tarihi birçok bakımdan kilise tarihiyle birleşir; bununla birlikte bu tarihin bazı dönemleri Papalık kurumunun gelişmesi bakımından ayrı bir özellik taşır. İlk üç yüzyıl boyunca papalar, daha çok Roma Kilisesi'ne önem vermişlerdi; ama kısa bir süre sonra çeşitli ölçülerde başka kiliselere de karışmaya başladılar: örneğin papa I. Clemens'in İlk Clemens mektubu (1. yüzyıl sonu); papa Victorios'un paskalyanın tarihi konusunda çıkan tartışmalara müdahalesi (2. yüzyılın sonu) vb. büyük kiliselerarası konsiller döneminde (4. ve 5. yüzyıl) papanın önderlik etkisi daha da açıkça belirdi; 451'deki Kadıköy Konsili, "Petrus'un papa Leo'nun ağzında iradesini bildirdiğini" ileri sürdü. Doğu Kilisesi'nin Batı Kilisesi'nden ayrılması, Papalığın batıdaki etkisini büyük ölçüde arttırdı; buna karşılık Doğu, yavaş yavaş Papalıktan koptu ve Mihail Kirularios'un ortaya attığı mezhep ayrılığıyla (1054) Papalığın yargılama yetkisini tanımaz oldu. Papalık tarihinin en buhranlı dönemi 10. yüzyıla ("Karanlık yüzyıl" adı verilen dönem) rastlar. Bu dönemde Papalık, Roma'da çeşitli hiziplerin elinde oyuncak oldu; Papalığın Roma'dan ayrılıp Avignon'a yerleştiği Avignon Papalığı'ndan itibaren, papalar özellikle Fransız siyasetinin etkisinde kaldılar; bir ara üç ayrı yerde (Roma, Avignon, Pisa) aynı anda üç ayrı papanın bulunduğu büyük ayrılık döneminden (1378-1417) itibaren de, Kiliselerarası konsilin papaya üstünlüğünü savunan "uzlaştırma" teorisi ağır basmaya başladı. Diğer buhramlı dönemler küçük sarsıntılarla atlatıldı. (Rönesans'ta din duygusunun zayıflaması, Protestan reformu, aydın zorbalık devri ve Napolyon devri). Buna karşılık papalık, 11. yüzyılın sonuyla 14. yüzyılın başı arasında VII. Gregorius'un (1073-1085) reformları ve Laterano konsillerinin (özellikle Papa III. Innocentius tarafından toplanan Dördüncü Laterano Konsili) aldığı disiplin kararları sayesinde çok parlak bir dönem yaşadı. Bugün, papalığın yalnız kilise içinde büyük etkisi vardır. IX. Pius, Sillabus (1864) adlı genelgesiyle liberal ve modern akılcı düşünceleri mahkûm ettikten sonra Leo XIII'ün Rerum Novarum (1891) adlı genelgesinden itibaren, Papalık, sosyal sorunları ele almak için geniş bir çaba gösterdi ve XXIII. Johannes'in papalığı sırasında çağdaş dünya meseleleriyle yakından ilgilendi.
Papalık ve imparatorluk mücadelesi
Engizisyon 13 yüzyılda ateşli ayaklanmaların önüne geçmek için kurulmuştur.
Papalık ve imparatorluk mücadelesi, Almanya ve İtalya'da, kilise otoritesiyle (Papalık) laik otoriteyi (İmparatorluk) karşı karşıya getiren mücadeledir (1154-1250). Papaz ve piskoposların tayini konusundaki anlaşmazlığa son veren Worms konkordatosundan sonra (1122), Guelfiler (papa taraftarları) arasındaki rekabet, imparatorluk etkisini zayıflattı ve papaların Alman ruhban sınıfı üzerindeki otoritesini arttırma ve imparatorluk seçimlerine müdahale imkânını sağladı. Fakat Friedrich von Hohenstaufen'in seçilmesi üzerine (1152), Almanya'da Welf'ler ile Stafer'ler barıştı. Gözü yükseklerde olan yeni hükümdar, imparatorluğu bir siyasi varlık haline getirmek istiyordu. Kilise otoritesini zayıflatmayı amaçlayan bu tasarı, Papalık ve İmparatorluk mücadelesinin başlamasına yol açtı. 1154'te papa IV. Adrianus, 1143'ten beri Arnoldo di Brescia tarafından ayaklandırılan Romalıları dize getirmek üzere, Friedrich'i yardıma çağırdı, böylece ona İtalya'ya müdahale etme fırsatını vermiş oldu. 1155'te imparatorluk tacını giyen I. Friedrich'in papa ile uzlaştığı sanılıyordu, fakat aslında bu uzlaşma sadece görünüşteydi. 1157'de Besançon'da toplanan diyette kardinal Bandielli'nin imparatora kilisenin üstünlüğünü hatırlatması üzerine anlaşmazlık başladı. Bunun üzerine I. Friedrich, İtalya'ya girdi, 1158 Roncaglia diyetinde Lombardia şehirlerini boyun eğmeye zorladı. Daha sonra, IV. Adrianus'un ölümü üzerine papa seçimine müdahale etti ve kardinallerin çoğunluğu tarafından seçilen III. Alexander'e (Bandinelli) karşı antipapa IV. Victorius'u çıkardı (1159). Batı ve Doğu krallıklarından destek gören III. Alexander, rakibini aforoz ederek şehrine sığındı ve Lombardiya şehirlerini ayaklanmaya kışkırttı. Bu isyanı bastırmak için, I. Friedrich, 1160'ta Crema'yı ve 1162'de Milano şehrini yakıp yıktı. 1165'te bir kurtarıcı olarak Roma'ya giren, Venedik'in ve Sicilya kralının müttefiki olan papa, şehir birliklerini (Verona birliği, Lombardia birliği, 1167) desteklediği ve Lombardia'da Alessandria kalesini yaptırarak direnme hareketinin başına geçti. İmparatorluk orduları bu kale önünde geri püskürtüldü.
Sürelerine göre papalar
En uzun süre hüküm süren 10 papa
Orta Çağ'dan gelen papanın ortalama saltanatı on yıl olmasına rağmen, çağdaş tarihsel verilerden saltanat süreleri belirlenebilenlerin bir kısmı şunlardır:
- Petrus (y. 30-64/68): y. 34 - y. 38 yıl (12,410-13,870 gün)
- IX. Pius (1846-1878): 31 yıl, 7 ay ve 23 gün (11,560 gün)
- II. Ioannes Paulus (1978-2005): 26 yıl, 5 ay ve 18 gün (9,665 gün)
- XIII. Leo (1878-1903): 25 yıl, 5 ay ve 1 gün (9,281 gün)
- VI. Pius (1775-1799): 24 yıl, 6 ay ve 15 gün (8,962 gün)
- I. Hadrianus (772-795): 23 yıl, 10 ay ve 25 gün (8,729 gün)
- VII. Pius (1800-1823): 23 yıl, 5 ay ve 7 gün (8,560 gün)
- III. Alexander (1159-1181): 21 yıl, 11 ay ve 24 gün (8,029 gün)
- (314-335): 21 yıl, 11 ay ve 1 gün (8,005 gün)
- I. Leo (440-461): 21 yıl, 1 ay ve 13 gün (7,713 gün)
Batı Bölünmesi sırasında, Avignon Papa (1394-1423) 28 yıl, yedi ay ve 12 gün hüküm sürdü ve bu onu yukarıdaki listede üçüncü sıraya yerleştirdi. Ancak antipapa olarak görüldüğü için burada yer almamaktadır.
En kısa süre hüküm süren 10 papa
Saltanatı yaklaşık bir ay veya daha az süren birkaç papa oldu. Aşağıdaki listede takvim günlerinin sayısı kısmi günleri içermektedir. Bu nedenle, örneğin, bir papanın saltanatı 1 Ağustos'ta başlarsa ve 2 Ağustos'ta ölürse, bu, iki takvim günü hüküm sürmüş sayılır.
- VII. Urbanus (15-27 Eylül 1590): 13 takvim günü, papalık tacı takma töreninden önce öldü.
- VI. Bonifacius (Nisan 896): 16 takvim günü
- IV. Celestinus (25 Ekim-10 Kasım 1241): 17 takvim günü, papalık tacı takma töreninden önce öldü
- (Aralık 897): 20 takvim günü
- Sisinnius (15 Ocak-4 Şubat 708): 21 takvim günü
- II. Marcellus (9 Nisan-1 Mayıs 1555): 23 takvim günü
- (17 Temmuz-9 Ağustos 1048): 24 takvim günü
- III. Pius (22 Eylül-18 Ekim 1503): 27 takvim günü
- XI. Leo (1-27 Nisan 1605): 27 takvim günü
- (22 Mayıs-23 Haziran 964): 33 takvim günü
- I. Ioannes Paulus (26 Ağustos-28 Eylül 1978: 34 takvim günü
Stephanus (23-26 Mart 752) seçildikten üç gün sonra ve kutsanmasından önce felç geçirerek öldü. Geçerli bir papa olarak tanınmadı, ancak 15. yüzyılda papa listelerine Stephen olarak eklendi ve II. Stephanus adlı daha sonraki papaları saymakta zorluklara neden oldu. Kutsal Makam'dan Annuario Pontificio, papalar ve antipapalar listesinde, Papa II. Stephanus'dan söz edilmesine bir dipnot ekler:
Zacharias'un ölümü üzerine Romalı rahip Stephanus seçildi; ancak dört gün sonra, zamanın dini yasasına göre papalığın gerçek başlangıcı olan kutsama töreninden önce öldüğü için, adı Liber Pontificalis'te veya diğer papa listelerinde kayıtlı değildir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Christ's Faithful – Hierarchy, Laity, Consecrated Life: The episcopal college and its head, the pope". Catechism of the Catholic Church. Vatikan Şehri: Libreria Editrice Vaticana. 1993. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Temmuz 2018.
- ^ Annuario Pontificio 2012 (Libreria Editrice Vaticana 2012 ), p. 11*
Konuyla ilgili yayınlar
| Wikimedia Commons'ta Papa ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Brusher, Joseph S. (1959). Popes Through the Ages (İngilizce). Princeton, N.J: Van Nostrand. OCLC 742355324.
- Dollison, John (1994). Pope-pourri (İngilizce). New York: Simon & Schuster. ISBN .
- Maxwell-Stuart, P. G. (1997). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present (İngilizce). Londra: Thames and Hudson. ISBN .
- Norwich, John Julius (2011). The Popes: A History (İngilizce). Londra: Chatto & Windus. ISBN .
- Çoban, Bekir Zakir (2019). Geçmişten Günümüze Papalık (3. bas.). İstanbul: İnsan Yayınları. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Papa Roma Baspiskoposu ve bu nedenle Roma Katolik Kilisesi nin dunya capindaki lideri Katoliklere gore Havari Petrus un halefidir Papalik amblemi Ilk zamanlar tum piskoposlara verilen papa unvani sonralari yalniz Roma Piskoposu icin kullanilmaya baslandi Katolik Kilisesi kilise cercevesinde Petrus ve haleflerinin temsil ettigi en yuce makam olan papaligin tanrisal bir kurum oldugunu iddia eder Isa papalik gorevini Petrus a vermis ve Petrus da Uruc dan itibaren bu gorevi fiilen yapmistir Kilisede yerlesmis bir gelenege gore Petrus Roma da din kurbani olarak olmustur dolayisiyla da en tabii halefleri Romali piskoposlardir TarihPapalik tarihi bircok bakimdan kilise tarihiyle birlesir bununla birlikte bu tarihin bazi donemleri Papalik kurumunun gelismesi bakimindan ayri bir ozellik tasir Ilk uc yuzyil boyunca papalar daha cok Roma Kilisesi ne onem vermislerdi ama kisa bir sure sonra cesitli olculerde baska kiliselere de karismaya basladilar ornegin papa I Clemens in Ilk Clemens mektubu 1 yuzyil sonu papa Victorios un paskalyanin tarihi konusunda cikan tartismalara mudahalesi 2 yuzyilin sonu vb buyuk kiliselerarasi konsiller doneminde 4 ve 5 yuzyil papanin onderlik etkisi daha da acikca belirdi 451 deki Kadikoy Konsili Petrus un papa Leo nun agzinda iradesini bildirdigini ileri surdu Dogu Kilisesi nin Bati Kilisesi nden ayrilmasi Papaligin batidaki etkisini buyuk olcude arttirdi buna karsilik Dogu yavas yavas Papaliktan koptu ve Mihail Kirularios un ortaya attigi mezhep ayriligiyla 1054 Papaligin yargilama yetkisini tanimaz oldu Papalik tarihinin en buhranli donemi 10 yuzyila Karanlik yuzyil adi verilen donem rastlar Bu donemde Papalik Roma da cesitli hiziplerin elinde oyuncak oldu Papaligin Roma dan ayrilip Avignon a yerlestigi Avignon Papaligi ndan itibaren papalar ozellikle Fransiz siyasetinin etkisinde kaldilar bir ara uc ayri yerde Roma Avignon Pisa ayni anda uc ayri papanin bulundugu buyuk ayrilik doneminden 1378 1417 itibaren de Kiliselerarasi konsilin papaya ustunlugunu savunan uzlastirma teorisi agir basmaya basladi Diger buhramli donemler kucuk sarsintilarla atlatildi Ronesans ta din duygusunun zayiflamasi Protestan reformu aydin zorbalik devri ve Napolyon devri Buna karsilik papalik 11 yuzyilin sonuyla 14 yuzyilin basi arasinda VII Gregorius un 1073 1085 reformlari ve Laterano konsillerinin ozellikle Papa III Innocentius tarafindan toplanan Dorduncu Laterano Konsili aldigi disiplin kararlari sayesinde cok parlak bir donem yasadi Bugun papaligin yalniz kilise icinde buyuk etkisi vardir IX Pius Sillabus 1864 adli genelgesiyle liberal ve modern akilci dusunceleri mahkum ettikten sonra Leo XIII un Rerum Novarum 1891 adli genelgesinden itibaren Papalik sosyal sorunlari ele almak icin genis bir caba gosterdi ve XXIII Johannes in papaligi sirasinda cagdas dunya meseleleriyle yakindan ilgilendi Papalik ve imparatorluk mucadelesiEngizisyon 13 yuzyilda atesli ayaklanmalarin onune gecmek icin kurulmustur Papalik ve imparatorluk mucadelesi Almanya ve Italya da kilise otoritesiyle Papalik laik otoriteyi Imparatorluk karsi karsiya getiren mucadeledir 1154 1250 Papaz ve piskoposlarin tayini konusundaki anlasmazliga son veren Worms konkordatosundan sonra 1122 Guelfiler papa taraftarlari arasindaki rekabet imparatorluk etkisini zayiflatti ve papalarin Alman ruhban sinifi uzerindeki otoritesini arttirma ve imparatorluk secimlerine mudahale imkanini sagladi Fakat Friedrich von Hohenstaufen in secilmesi uzerine 1152 Almanya da Welf ler ile Stafer ler baristi Gozu yukseklerde olan yeni hukumdar imparatorlugu bir siyasi varlik haline getirmek istiyordu Kilise otoritesini zayiflatmayi amaclayan bu tasari Papalik ve Imparatorluk mucadelesinin baslamasina yol acti 1154 te papa IV Adrianus 1143 ten beri Arnoldo di Brescia tarafindan ayaklandirilan Romalilari dize getirmek uzere Friedrich i yardima cagirdi boylece ona Italya ya mudahale etme firsatini vermis oldu 1155 te imparatorluk tacini giyen I Friedrich in papa ile uzlastigi saniliyordu fakat aslinda bu uzlasma sadece gorunusteydi 1157 de Besancon da toplanan diyette kardinal Bandielli nin imparatora kilisenin ustunlugunu hatirlatmasi uzerine anlasmazlik basladi Bunun uzerine I Friedrich Italya ya girdi 1158 Roncaglia diyetinde Lombardia sehirlerini boyun egmeye zorladi Daha sonra IV Adrianus un olumu uzerine papa secimine mudahale etti ve kardinallerin cogunlugu tarafindan secilen III Alexander e Bandinelli karsi antipapa IV Victorius u cikardi 1159 Bati ve Dogu kralliklarindan destek goren III Alexander rakibini aforoz ederek sehrine sigindi ve Lombardiya sehirlerini ayaklanmaya kiskirtti Bu isyani bastirmak icin I Friedrich 1160 ta Crema yi ve 1162 de Milano sehrini yakip yikti 1165 te bir kurtarici olarak Roma ya giren Venedik in ve Sicilya kralinin muttefiki olan papa sehir birliklerini Verona birligi Lombardia birligi 1167 destekledigi ve Lombardia da Alessandria kalesini yaptirarak direnme hareketinin basina gecti Imparatorluk ordulari bu kale onunde geri puskurtuldu Surelerine gore papalarEn uzun sure hukum suren 10 papa IX Pius Dogrulanabilir en uzun sure hukum suren papa Orta Cag dan gelen papanin ortalama saltanati on yil olmasina ragmen cagdas tarihsel verilerden saltanat sureleri belirlenebilenlerin bir kismi sunlardir Petrus y 30 64 68 y 34 y 38 yil 12 410 13 870 gun IX Pius 1846 1878 31 yil 7 ay ve 23 gun 11 560 gun II Ioannes Paulus 1978 2005 26 yil 5 ay ve 18 gun 9 665 gun XIII Leo 1878 1903 25 yil 5 ay ve 1 gun 9 281 gun VI Pius 1775 1799 24 yil 6 ay ve 15 gun 8 962 gun I Hadrianus 772 795 23 yil 10 ay ve 25 gun 8 729 gun VII Pius 1800 1823 23 yil 5 ay ve 7 gun 8 560 gun III Alexander 1159 1181 21 yil 11 ay ve 24 gun 8 029 gun 314 335 21 yil 11 ay ve 1 gun 8 005 gun I Leo 440 461 21 yil 1 ay ve 13 gun 7 713 gun Bati Bolunmesi sirasinda Avignon Papa 1394 1423 28 yil yedi ay ve 12 gun hukum surdu ve bu onu yukaridaki listede ucuncu siraya yerlestirdi Ancak antipapa olarak goruldugu icin burada yer almamaktadir En kisa sure hukum suren 10 papa Papa VII Urbanus En kisa sure hukum suren papa Saltanati yaklasik bir ay veya daha az suren birkac papa oldu Asagidaki listede takvim gunlerinin sayisi kismi gunleri icermektedir Bu nedenle ornegin bir papanin saltanati 1 Agustos ta baslarsa ve 2 Agustos ta olurse bu iki takvim gunu hukum surmus sayilir VII Urbanus 15 27 Eylul 1590 13 takvim gunu papalik taci takma toreninden once oldu VI Bonifacius Nisan 896 16 takvim gunu IV Celestinus 25 Ekim 10 Kasim 1241 17 takvim gunu papalik taci takma toreninden once oldu Aralik 897 20 takvim gunu Sisinnius 15 Ocak 4 Subat 708 21 takvim gunu II Marcellus 9 Nisan 1 Mayis 1555 23 takvim gunu 17 Temmuz 9 Agustos 1048 24 takvim gunu III Pius 22 Eylul 18 Ekim 1503 27 takvim gunu XI Leo 1 27 Nisan 1605 27 takvim gunu 22 Mayis 23 Haziran 964 33 takvim gunu I Ioannes Paulus 26 Agustos 28 Eylul 1978 34 takvim gunu Stephanus 23 26 Mart 752 secildikten uc gun sonra ve kutsanmasindan once felc gecirerek oldu Gecerli bir papa olarak taninmadi ancak 15 yuzyilda papa listelerine Stephen olarak eklendi ve II Stephanus adli daha sonraki papalari saymakta zorluklara neden oldu Kutsal Makam dan Annuario Pontificio papalar ve antipapalar listesinde Papa II Stephanus dan soz edilmesine bir dipnot ekler Zacharias un olumu uzerine Romali rahip Stephanus secildi ancak dort gun sonra zamanin dini yasasina gore papaligin gercek baslangici olan kutsama toreninden once oldugu icin adi Liber Pontificalis te veya diger papa listelerinde kayitli degildir Ayrica bakinizPapalar listesi Sezaropapizm Aziz Malaki kehanetiKaynakca Christ s Faithful Hierarchy Laity Consecrated Life The episcopal college and its head the pope Catechism of the Catholic Church Vatikan Sehri Libreria Editrice Vaticana 1993 16 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Temmuz 2018 Annuario Pontificio 2012 Libreria Editrice Vaticana 2012 978 88 209 8722 0 p 11 Konuyla ilgili yayinlarWikimedia Commons ta Papa ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Brusher Joseph S 1959 Popes Through the Ages Ingilizce Princeton N J Van Nostrand OCLC 742355324 Dollison John 1994 Pope pourri Ingilizce New York Simon amp Schuster ISBN 978 0 671 88615 8 Maxwell Stuart P G 1997 Chronicle of the Popes The Reign by Reign Record of the Papacy from St Peter to the Present Ingilizce Londra Thames and Hudson ISBN 0 500 01798 0 Norwich John Julius 2011 The Popes A History Ingilizce Londra Chatto amp Windus ISBN 978 0 7011 8290 8 Coban Bekir Zakir 2019 Gecmisten Gunumuze Papalik 3 bas Istanbul Insan Yayinlari ISBN 9789755745169