Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yunan mitolojisi'nde, Prometheus veya Promete (Antik Yunanca: Προμηθεύς, [promɛːtʰéu̯s]), muhtemelen "öngörü" ve Titan ateş tanrısıdır. Prometheus en çok tanrılara ateşi çalarak meydan okumasıyla ve ateşi teknoloji, bilgi ve uygarlık biçiminde insanlığa vermesiyle tanınır. Efsanenin bazılarında, insanlığın çamurdan yaratılması ile de anılır. Prometheus zekâsı ve insanlığın şampiyonu olmasıyla tanınır, ve genellikle insanî sanatların ve bilimlerin yazarı olarak da görülür. Bazen Deukalion'un babası, Tufan'ın kahramanı olarak tanıtılır.
| Prometheus | |
|---|---|
 | |
| Özellikleri | |
| Alanı | Yunan mitolojisinde öngören, kurnaz danışman, kültür kahramanı ve düzenbazlık tanrısı |
| Kişisel bilgileri | |
| Ebeveynler | İapetos ve Asya yada Klymene |
| Kardeşler | Atlas, Epimetheus, Menoetius, Anchiale |
| Çocuklar | Deukalion |
Prometheus'un ateşi çalıp insanlara vermesinin bir sonucu olarak cezalandırılması, hem antik hem de modern kültürde popüler bir konudur. Olimpos tanrıları'nın kralı Zeus, Prometheus'u suçundan dolayı sonsuz işkenceye mahkûm etti. Prometheus bir kayaya bağlandı ve Zeus'un amblemindeki kartal karaciğerini yemesi için gönderildi (eski Yunan'da karaciğerin insan duygularının merkezi olduğu düşünülüyordu).
Karaciğeri daha sonra bir gecede yeniden büyür ancak devam eden döngüde ertesi gün tekrar yenecektir. Efsanenin birkaç ana versiyonuna göre, özellikle de Hesiodos'a göre, Prometheus sonunda kahraman Herakles tarafından serbest bırakıldı.
Daha çok sembolizmde, bazıları tarafından Prometheus'un mücadelesi antik Yunanlar için barbar diyarının uzandığı Kafkas Dağları'ndaki iki volkanik burunda, Elbruz Dağı veya Kazbek Dağı'ndadır.
Başka bir efsanede Prometheus, antik Yunan dininde uygulanan hayvan kurban edilme biçimini belirler. Prometheus'un kendisine ait bir kült olduğuna dair kanıtlar çok değildir. Esasen antik Atina'da dini faaliyetlerin odak noktasıydı ve burada Yunan yaratıcı beceri ve teknoloji tanrıları olan Athena ve Hephaistos ile bağlantılıydı.
Batı klasik geleneğinde Prometheus, insan çabasını (özellikle bilimsel bilgi arayışını) ve aşırıya kaçma riskini veya istenmeyen sonuçları temsil eden bir şahsiyet oldu. Özellikle Romantik çağ’da insan varlığını iyileştirme çabaları aynı zamanda trajediye de yol açabilecek tek dehanın vücut bulmuş hali olarak görülüyordu: Mary Shelley örneğin Frankenstein (1818) adlı romanının alt başlığını "Modern Prometheus" olarak verdi.
Prometheus, Hesiodos'a göre İapetos'la ve Klymene'nin oğlu ve Atlas, Menoitios ve Epimetheus'un kardeşidir. Bazı metinlerde Prometheus'un annesi ve kardeşi olarak gösterilir. Prometheus, öteki kardeşleri gibi tanrısal düzene kafa tutmuş, karşı çıkmış ve öteki kardeşlerinden farklı olarak sonunda insanoğlunu yaratarak ve onlara ateşi (yaratıcılığı, bilimi, uygarlığı) vererek bu düzeni değiştirmeyi başarmıştır.
Etimoloji
Prometheus, Hint-Avrupa dil ailesindeki "önce" öneki olan "pro" ve "metheus" olarak ayrılır. Metheus sözcüğünün yakın kökeni, “matematik” sözcüğünün bile dayanağı olan, Yunanca “öğrenmek” anlamındaki “math-”tır (μάθ). Grekler, mitolojideki Prometheus’a “önceden öğrenen” anlamını yükleyerek onu bir kahin tanrı olarak nitelendirmişlerdir. Uzak kökeni ise Sanskritçeye dayanır. Prometheus, Hint mitolojisindeki ateş tanrısı Agni ile eşlenebilir. Sanskritçedeki “yakmak” anlamında kullanılan “mathaya” (मथाय) Grekçedeki “metheus” sözcüğünün mitolojik kaynağını böylece açıklar; Prometheus ateşi çalarak insanları yaratmıştır.
Mitoloji
Olympos Tanrıları'nın kuvvet ve kudretine karşılık, Prometheus'ta kurnazlık ve zekâ vardır. Titanların isyanları sırasında tarafsızlığını korumuş ve başkaldırmamış bir Titan oğlu olarak Zeus'un gözüne girmeyi başarmıştı. Zeus onu Olympos'daki ölümsüzlerin arasına aldı. Oysa o Zeus ve arkadaşlarına karşı kin besliyordu. Dedelerinin öcünü almak için, kendi gözyaşıyla yoğurduğu balçıktan ilk insanı yarattı. Sonra onun acizliğine acıyarak, Hephaistos’un (Demirci Tanrı) alevler saçan ocağından bir kıvılcım çaldı ve insanlara armağan etti. Bunun için Zeus tarafından Kafkas Dağında zincire vurulmuş ve Prometheus Desmotes (zincire vurulmuş Prometheus) adıyla anılmıştır. Prometheus, insanlarla ateşi (bilimin ve aydınlanmanın sembolü) paylaştığı için Zeus tarafından, bir kartalın (bazen akbabayla karıştırılır) her gün, geceleri yeniden oluşan karaciğerini yemesiyle cezalandırılmıştır. Onu Kafkas dağının tepesindeki bu işkenceden Zeus'un oğlu olan yarı tanrı ve ölümlü Herakles kurtarır. Prometheus; "Zeus tahtından düşmedikçe benim işkencelerimin sonu yoktur" der, böylelikle insanlığa özgürlüğün yolunu göstermiş olur.
Bu arada Zeus, kendisini hiçe sayan insanlara da bir ders vermek için Hephaistos'a su ve balçıktan ilk bakirenin heykelini yaptırdı ve kalbine ruh yerine Prometheus'un ateşi çaldığı yerden aldığı bir kıvılcımı koyarak ona Pandora adını verdi. Onu insanlara yollarken eline verdiği kutuda (Pandora'nın Kutusu) ise tüm kötülükler ve ızdıraplar vardı. Zeus böylece insanlardan da intikamını almış oldu.
Prometheus'un zincire vurulmasındaki asıl neden Zeus'un ondan korkuyor olmasıdır. Geleceği görme yetisine sahip bir titan olan Prometheus, bu yetisini kullanarak Zeus'un Kronos'u tahttan indirmesine yardımcı olmuştur. Gelecekte de Prometheus'un bu özelliğini kendisinin tahttan düşürülmesi için de kullanacağından korkan Zeus, Prometheus'un ateşi (bilgiyi) çalarak insanlara vermesi ile ondan kurtulmak için gerekli fırsatı elde etmiştir. Bu işkence otuz bin yıl sürmek üzere planlanmıştı fakat Herkül'ün onu serbest bırakmasıyla Prometheus kendisinin karaciğerini her gün yiyen kartalı buldu ve öç olarak Zeus'un Prometheus'u cezalandırmakla görevlendirdiği kartalın karaciğerini yedi. Zeus bu şekilde cezasını sonlandıran Prometheus'u affetti ve tekrar ölümsüzlerin arasına aldı.
Dış bağlantılar
- Prometheus Bir Kurtarıcı mı, Yoksa Bir Günahkâr m 3 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .ı?
Kaynakça
- ^ Smith, "Prometheus" 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Prometheus | Description & Myth". Encyclopedia Britannica. 10 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2020.
- ^ , Classical Mythology: A Guide to the Mythical World of the Greeks and Romans (Oxford University Press, 2005), pp. 32, 48–50, 69–73, 93, 96, 102–104, 140; as trickster figure, p. 310.
- ^ Dougherty, C. (2006). Prometheus. Abingdon: Routledge.
- ^ West, S. (1994). Prometheus Orientalized. Museum Helveticum, 51(3), 129-149.
- ^ "Bibliotheca 1.7.1". 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2021.
- ^ a b ; (commentary) (1970). . Londra: Stuart & Watkins. s. 77. SBN 7224 0115 9. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Hesiod, Theogony 526-8
- ^ Greenberg, Mike; PhD (4 Mayıs 2020). "Prometheus: The Complete Guide to the Greek Titan (2021)" (İngilizce). 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.
- ^ Thomas, Lowell (1964). Book of the High Mountains. Julian Messner. s. 159.
- ^ "PROMETHEUS - Greek Titan God of Forethought, Creator of Mankind". www.theoi.com. 25 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2022.
- ^ , The Cults of the Greek States (Oxford: Clarendon Press, 1896), vol. 1, pp. 36, 49, 75, 277, 285, 314, 346
- ^ Carol Dougherty, Prometheus (Routledge, 2006), p. 42ff
- ^ . 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2013.
- ^ . MozartCultures. 10 Nisan 2021. 3 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yunan mitolojisi nde Prometheus veya Promete Antik Yunanca Promh8eys promɛːtʰeu s muhtemelen ongoru ve Titan ates tanrisidir Prometheus en cok tanrilara atesi calarak meydan okumasiyla ve atesi teknoloji bilgi ve uygarlik biciminde insanliga vermesiyle taninir Efsanenin bazilarinda insanligin camurdan yaratilmasi ile de anilir Prometheus zekasi ve insanligin sampiyonu olmasiyla taninir ve genellikle insani sanatlarin ve bilimlerin yazari olarak da gorulur Bazen Deukalion un babasi Tufan in kahramani olarak tanitilir PrometheusOzellikleriAlaniYunan mitolojisinde ongoren kurnaz danisman kultur kahramani ve duzenbazlik tanrisiKisisel bilgileriEbeveynlerIapetos ve Asya yada KlymeneKardeslerAtlas Epimetheus Menoetius AnchialeCocuklarDeukalionPrometheus ve kartal Nicolas Sebastien Adam 1762 Louvre Prometheus ve Herakles Prometheus un atesi calip insanlara vermesinin bir sonucu olarak cezalandirilmasi hem antik hem de modern kulturde populer bir konudur Olimpos tanrilari nin krali Zeus Prometheus u sucundan dolayi sonsuz iskenceye mahkum etti Prometheus bir kayaya baglandi ve Zeus un amblemindeki kartal karacigerini yemesi icin gonderildi eski Yunan da karacigerin insan duygularinin merkezi oldugu dusunuluyordu Karacigeri daha sonra bir gecede yeniden buyur ancak devam eden dongude ertesi gun tekrar yenecektir Efsanenin birkac ana versiyonuna gore ozellikle de Hesiodos a gore Prometheus sonunda kahraman Herakles tarafindan serbest birakildi Daha cok sembolizmde bazilari tarafindan Prometheus un mucadelesi antik Yunanlar icin barbar diyarinin uzandigi Kafkas Daglari ndaki iki volkanik burunda Elbruz Dagi veya Kazbek Dagi ndadir Baska bir efsanede Prometheus antik Yunan dininde uygulanan hayvan kurban edilme bicimini belirler Prometheus un kendisine ait bir kult olduguna dair kanitlar cok degildir Esasen antik Atina da dini faaliyetlerin odak noktasiydi ve burada Yunan yaratici beceri ve teknoloji tanrilari olan Athena ve Hephaistos ile baglantiliydi Bati klasik geleneginde Prometheus insan cabasini ozellikle bilimsel bilgi arayisini ve asiriya kacma riskini veya istenmeyen sonuclari temsil eden bir sahsiyet oldu Ozellikle Romantik cag da insan varligini iyilestirme cabalari ayni zamanda trajediye de yol acabilecek tek dehanin vucut bulmus hali olarak goruluyordu Mary Shelley ornegin Frankenstein 1818 adli romaninin alt basligini Modern Prometheus olarak verdi Prometheus Hesiodos a gore Iapetos la ve Klymene nin oglu ve Atlas Menoitios ve Epimetheus un kardesidir Bazi metinlerde Prometheus un annesi ve kardesi olarak gosterilir Prometheus oteki kardesleri gibi tanrisal duzene kafa tutmus karsi cikmis ve oteki kardeslerinden farkli olarak sonunda insanoglunu yaratarak ve onlara atesi yaraticiligi bilimi uygarligi vererek bu duzeni degistirmeyi basarmistir EtimolojiPrometheus Hint Avrupa dil ailesindeki once oneki olan pro ve metheus olarak ayrilir Metheus sozcugunun yakin kokeni matematik sozcugunun bile dayanagi olan Yunanca ogrenmek anlamindaki math tir ma8 Grekler mitolojideki Prometheus a onceden ogrenen anlamini yukleyerek onu bir kahin tanri olarak nitelendirmislerdir Uzak kokeni ise Sanskritceye dayanir Prometheus Hint mitolojisindeki ates tanrisi Agni ile eslenebilir Sanskritcedeki yakmak anlaminda kullanilan mathaya मथ य Grekcedeki metheus sozcugunun mitolojik kaynagini boylece aciklar Prometheus atesi calarak insanlari yaratmistir MitolojiJ D Schubert Prometheus ve Pandora Olympos Tanrilari nin kuvvet ve kudretine karsilik Prometheus ta kurnazlik ve zeka vardir Titanlarin isyanlari sirasinda tarafsizligini korumus ve baskaldirmamis bir Titan oglu olarak Zeus un gozune girmeyi basarmisti Zeus onu Olympos daki olumsuzlerin arasina aldi Oysa o Zeus ve arkadaslarina karsi kin besliyordu Dedelerinin ocunu almak icin kendi gozyasiyla yogurdugu balciktan ilk insani yaratti Sonra onun acizligine aciyarak Hephaistos un Demirci Tanri alevler sacan ocagindan bir kivilcim caldi ve insanlara armagan etti Bunun icin Zeus tarafindan Kafkas Daginda zincire vurulmus ve Prometheus Desmotes zincire vurulmus Prometheus adiyla anilmistir Prometheus insanlarla atesi bilimin ve aydinlanmanin sembolu paylastigi icin Zeus tarafindan bir kartalin bazen akbabayla karistirilir her gun geceleri yeniden olusan karacigerini yemesiyle cezalandirilmistir Onu Kafkas daginin tepesindeki bu iskenceden Zeus un oglu olan yari tanri ve olumlu Herakles kurtarir Prometheus Zeus tahtindan dusmedikce benim iskencelerimin sonu yoktur der boylelikle insanliga ozgurlugun yolunu gostermis olur Bu arada Zeus kendisini hice sayan insanlara da bir ders vermek icin Hephaistos a su ve balciktan ilk bakirenin heykelini yaptirdi ve kalbine ruh yerine Prometheus un atesi caldigi yerden aldigi bir kivilcimi koyarak ona Pandora adini verdi Onu insanlara yollarken eline verdigi kutuda Pandora nin Kutusu ise tum kotulukler ve izdiraplar vardi Zeus boylece insanlardan da intikamini almis oldu Prometheus un zincire vurulmasindaki asil neden Zeus un ondan korkuyor olmasidir Gelecegi gorme yetisine sahip bir titan olan Prometheus bu yetisini kullanarak Zeus un Kronos u tahttan indirmesine yardimci olmustur Gelecekte de Prometheus un bu ozelligini kendisinin tahttan dusurulmesi icin de kullanacagindan korkan Zeus Prometheus un atesi bilgiyi calarak insanlara vermesi ile ondan kurtulmak icin gerekli firsati elde etmistir Bu iskence otuz bin yil surmek uzere planlanmisti fakat Herkul un onu serbest birakmasiyla Prometheus kendisinin karacigerini her gun yiyen kartali buldu ve oc olarak Zeus un Prometheus u cezalandirmakla gorevlendirdigi kartalin karacigerini yedi Zeus bu sekilde cezasini sonlandiran Prometheus u affetti ve tekrar olumsuzlerin arasina aldi Dis baglantilarPrometheus Bir Kurtarici mi Yoksa Bir Gunahkar m 3 Kasim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde i Kaynakca Smith Prometheus 25 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Prometheus Description amp Myth Encyclopedia Britannica 10 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2020 Classical Mythology A Guide to the Mythical World of the Greeks and Romans Oxford University Press 2005 pp 32 48 50 69 73 93 96 102 104 140 as trickster figure p 310 Dougherty C 2006 Prometheus Abingdon Routledge West S 1994 Prometheus Orientalized Museum Helveticum 51 3 129 149 Bibliotheca 1 7 1 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2021 a b commentary 1970 Londra Stuart amp Watkins s 77 SBN 7224 0115 9 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Hesiod Theogony 526 8 Greenberg Mike PhD 4 Mayis 2020 Prometheus The Complete Guide to the Greek Titan 2021 Ingilizce 11 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2021 Thomas Lowell 1964 Book of the High Mountains Julian Messner s 159 PROMETHEUS Greek Titan God of Forethought Creator of Mankind www theoi com 25 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2022 The Cults of the Greek States Oxford Clarendon Press 1896 vol 1 pp 36 49 75 277 285 314 346 Carol Dougherty Prometheus Routledge 2006 p 42ff 25 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2013 MozartCultures 10 Nisan 2021 3 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2021