Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmed Cevdet Paşa veya Lofçalı Ahmed Cevdet Paşa (Osmanlı: احمد جودت پاشا, 27 Mart 1822, Lofça - 26 Mayıs 1895, İstanbul), Osmanlı Devleti'nde on dokuzuncu asırda yetişen Türk devlet ve ilim adamı, tarihçi, hukukçu, şair.
Ahmed Cevdet Paşa | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 27 Mart 1822 Lofça, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 26 Mayıs 1895 (73 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Meslek | Yazar, hukukçu, tarihçi, devlet adamı, bilim insanı, asker |
Mecelle'yi kaleme alarak İslam hukukunu sağlam bir dille kitaplaştıran kişidir. Şekilde batı prensiplerini uygularken özünde şer'i prensiplere bağlı kalmayı uygun gören bir hukuk anlayışı vardı.
Beş defa adliye, üç defa eğitim, iki defa vakıflar, bir defa içişleri ve bir defa da ticaret ve ziraat bakanlığı yapmış bir devlet adamıdır. Devrinde hazırlanan kanunların ve kurulan kurumların büyük kısmı onun elinden çıkmıştı.
Tarih-i Cevdet adıyla bilinen ve Osmanlı tarihini anlatan on iki ciltlik ünlü eserin yazarıdır. Ayrıca 1855-1865 yıllarında devletin resmi tarihçisi olarak hizmet vermiş bir tarih yazarıdır. Bu sayede dönemin siyasi olaylarını yazdığı Tezakir-i Cevdet adlı eseri ortaya çıkardı.
Türk dilinin Türkçe yazılmış ilk dil bilgisi kitabı kabul edilen Kavâ'id-i Osmâniyye'nin ve daha başka dil bilgisi kitaplarının yazarıdır.
En ünlü eserlerinden olan Kısas-ı Enbiya'da bütün peygamberleri ve İslam tarihini sade bir dille okuyuculara aktarmış bir yazardır.
İlk Türk kadın romancı kabul edilen yazar Fatma Aliye Hanım’ın babasıdır.
Yaşamı
1822 yılında Osmanlı Devleti’nin Tuna eyaleti kazası olan Lofça’da (bugün Bulgaristan’da) dünyaya geldi. Babası Lofça İdare Meclisi azasından İsmail Ağa, annesi Lofça’lı Topuzoğlu ailesinden Ayşe Sümbül Hanım’dır. Asıl adı Ahmet idi, “Cevdet” mahlasını kendisine 1843’te İstanbul’da öğrenim gördüğü sırada şair Süleyman Fehim Efendi verdi.
Öğrenimi
İlk tahsilini Lofça’da yaptı. Büyükbabası Hacı Ali Efendi’nin yardımı ile tahsiline devam etmek üzere 1839 yılında İstanbul’a geldi. Fatih Camii’nde medrese tahsiline başladı. Bu arada, matematik, astronomi, tarih ve coğrafya gibi ilimlerle de uğraşarak kültürünü arttırdı. O zaman çok meşhur olan Murad Molla tekkesine tatil günleri giderek Farisi öğrendi ve Mevlana’nın Mesnevi’sini bitirdi. Divançe’sinde bulunan şiirlerin çoğunu bu tekkeye devam ettiği sırada yazdı. Öğrencilik yıllarında ayrıca takip ettiği derslerle ilgili olarak kitap yazdı ve kendisi de ders verdi.
Memuriyeti
1844’te 22 yaşındayken Çanat pâyesi ile Rumeli kaleminde kadı oldu. Ancak sadece bir rütbe olan bu kadılık işi, kendisinin görev yerinde bulunmasını gerektirmediğinden, İstanbul’dan ayrılmadı. 1845 yılında müderris olarak İstanbul camilerinde ders vermek hakkını elde etti. Bu dönemde devlet adamı olarak yıldızı parladı. Şeyhülislamlık makamının kendisini tavsiye etmesi üzerine, o sırada yeni kanunlar düzenlemekle meşgul olan Sadrazam Mustafa Reşid Paşa’nın dairesinde çalışmaya, akşamları da konağına gidip çocuklarının eğitimi ile ilgilenmeye başladı. Siyasi olayları yakından takip edebilmek için bu dönemde Fransızca öğrendi.
1848’de Mustafa Reşid Paşa’nın verdiği bir görevle Bükreş’e gidip bir ay kaldıktan sonra geri döndü. 1849’da tedavi için bulunduğu Bursa kaplıcalarında "Kavâid-i Osmâniyye" (Osmanlıca dil bilgisi) adlı kitabı ve ilk Türk anonim şirketi olan Şirket-i Hayriye’nin kuruluş nizamnamesini yazdı. Yakın dostu Keçecizade Fuad Paşa ile birlikte yazdıkları Kavaid-i Osmaniyye, Türk dilinin Türkçe yazılmış ilk gramer kitabı kabul edilir ve 50 yıl boyunca okullarda ders kitabı olarak okutulmuş, Almancaya(1855) Arapçaya (1866) Bulgarcaya ve Hırvatçaya tercüme edilmiş bir eserdir.
Eğitimciliği
13 Ağustos 1850’de Meclis-i Maarif azalığı ile birlikte Dar-ül-Muallimin (Öğretmen okulu) müdürlüğüne getirildi. Bu mektebi kısa zamanda ıslah ederek, mektebe giriş ve imtihan usullerini yönetmeliklerle belirledi. Rüştiyelerde din derslerinde okutulmak üzere "Ma’lûmât-ı Nâfia" (Fâideli Bilgiler) adlı kitabı kaleme aldı. Her türlü bilimsel konunun Türkçe ile yazılabileceğine inanıyor, herkesin okur yazar olması için lisanın sadeleştirilmesi ve yazıların Türkçe kaleme alınması gerektiğine inanıyordu. Yazılarında bu sadeliğin örneklerini verdi.
Bilim Akademisi Üyeliği
Ahmet Cevdet Efendi, bilimin ülkeye yayılması ve genel kültür düzeyinin yükseltilmesi için çalışacak Fransız Bilimler Akademisi benzeri bir akademinin kurulması fikrini desteklemekteydi; bunun faydalarını anlatan bir mazbata hazırlayacak Sultan Abdülmecit’e sundu. Padişahın uygun bulmasıyla 1851’de kurulan Encümen-i Daniş’e (Osmanlı Akademisi) asli üye seçildi.
Tarihçiliği
1853 yılında Encümen’de bir Osmanlı tarihi kaleme alınması kararlaştırılmış, 1774-1826 yılları arasındaki bölümü yazmak görevi Ahmet Cevdet Efendi’ye verilmişti. O sırada Tanzimat Fermanı’nı kabul ettirmek üzere Mısır’a gönderilen sadâret müsteşarına eşlik etmesi istenmiş olan Ahmet Cevdet Efendi, bu seyahate rağmen çalışmasını aksatmadı; diğer üyeler henüz kayda değer bir çalışma yapmamışken kendisi dönüşünde üç ciltlik çalışmayı tamamlayıp 1854 yılında padişaha sundu. Bu çalışması, “Süleymaniye pâyesi” ile ödüllendirildi; böylece yüksek müderrisler sınıfına girmiş oldu.
Ahmet Cevdet Efendi’ye 1855 yılında devletin resmi tarihçisi olarak görev verildi, bu görevi on yıl sürdürdü. "Tarih-i Cevdet" adıyla şöhret bulan on iki ciltlik eserinin geri kalan bölümlerini yazdı; eserin son cildi 1886’da yayınlandı. Ahmet Cevdet Efendi, bir yandan da zamanın siyasal olaylarını anlatan “Tezâkir-i Cevdet” adlı eserini de kaleme aldı. Ayrıca hayatının daha sonraki bir döneminde peygamberler tarihini anlatan altı ciltlik “Kısâs-ı Enbiyâ” adlı eseri yazmıştır.
Evliliği ve Çocukları
1856 yılında Rabia Adviye Hanım ile evlendi, bu evlilikten üç çocuğu dünyaya geldi: , Fatma Aliye ve Emine Semiye. Oğlu Ali Sedat Bey, yazdığı mantık kitapları ile tanındı; kızı Fatma Aliye Hanım ise ilk Türk kadın romancı olarak edebiyat tarihine geçti. Diğer kızı Emine Semiyye ise Avrupa’da öğrenim gördükten sonra İstanbul’da öğretmenlik, Selanik’te öğretim müfettişliği yaptı, İttihat ve Terakki Cemiyeti’ nde görev alarak siyasette öncülük yaptı.
Kadılık, Kazaskerliği
1856 yılında otuz üç yaşında iken Galata Kadılığına, aynı yılın sonunda Mekke-i Mükerreme kadılığına getirilen Ahmet Cevdet Efendi, gene aynı yıl içinde “Meclis-i Âlî-i Tanzimat” üyesi oldu ve devrin kanunlaştırma çalışmalarında yer aldı.
1861’de İstanbul kadısı oldu. O günlerde İbn-i Haldun’un meşhur Mukaddime’sinin tercümesini tamamlamıştı. Aynı yıl Meclis-i Âlî-i Tanzimat, yapısı değiştirilerek “Meclis-i Ahkâm-ı Adliyye” adını aldığında Osmanlı Devleti’nin kanunlarını yapacak olan bu kuruma üye tayin edildi ve meclisin nizamnamesini de o hazırladı.
1863 yılında Anadolu kazaskerliği payesi ile Bosna vilayetinde teftişe gönderilen Ahmet Cevdet Efendi, orada bir buçuk yıl içinde ıslahatlar gerçekleştirmede ve orduya asker sağlamakta başarılı olmuştu. Başarısı, daha önce hiçbir ilmiye mensubuna verilmemiş olan ikinci rütbeden “Nişân-ı Osmânî” ile ödüllendirildi. 1864’te ıslahat için gönderildiği Kozan’da da başarılı oldu, çalışmaları halkın devlete güvenini güçlendirdi. Bu başarılardan sonra Abdülaziz tarafından şeyhülislamlığa getirilmesi beklenen Ahmet Cevdet Efendi, bunun yerine ilmiye sınıfından mülkiye sınıfına nakledildi. Vezirlikten, paşalığa getirilmişti(1866).
Paşalığı
Ahmet Cevdet Paşa, 1866’da Halep vilayetine vali tayin edildi. İki yıl süren valiliği sırasında “Fırat” adında bir gazete çıkardı, dergi yayımını uzun yıllar devam ettirdi.
1868’de yeni kurulan ve temyiz mahkemesi görevi yapacak olan “Divan-ı Ahkam-ı Adliye”'ye başkan tayin edildi. Bu vazifede adliye ve hukuk sistemini devrin ihtiyaçlarına göre düzenlemeye çalıştı.
Ali Paşa, Fransız medeni kanununun tercüme edilerek Osmanlı Devletinde tatbik edilmesi gerektiğini ileri sürüyordu. Buna karşı Ahmed Cevdet Paşa ve aynı düşüncede olanlar, İslam Hukukunun bir dalı olan Hanefi fıkhının sistematik hale getirilerek kanunlaştırılması fikrini müdafaa ediyorlardı. Bu ikinci yani, Ahmed Cevdet Paşa ve arkadaşlarının fikirlerinin tatbiki için "Mecelle Cemiyeti" adıyla ilmi bir heyet toplandı. Başkanlığına Ahmet Cevdet Paşa’nın getirildiği bu meclis, Kur’an'ın hükümlerini kanun şekline sokup, bütün milletlerin kıymet verdiği Mecelle adındaki kitabı hazırladı.
Beşinci kitabın hazırlığı tamamlanırken Bursa’ya, sekizinci kitap hazırlanırken Maraş’a vali tayin edilen paşa, her iki görevden de birkaç gün sonra alınıp merkeze tayin edilmiş ve tekrar Mecelle Cemiyeti’nin başkanı yapılmıştı. Bu süre içinde Paşa, her türlü devlet işlerinin kendisine danışıldığı bir mercii durumuna geldi.
1873 yılında Maarif Nazırlığına tayin edildi. Cevdet Paşa bu makama üç defa getirilmiştir. Maarif Nazırlığı'nda geçirdiği dönemler şöyledir: 24 Nisan 1873-5 Nisan 1874 (11 ay 12 gün); 12 Haziran 1875-30 Kasım 1875 (5 ay 19 gün) ve 17 Mayıs 1876-17 Ekim 1876 (5 ay) olmak üzere toplam 22 ay. Nazırlığı döneminde ilk tahsilden yüksek tahsile her seviyede ders programı yapıldı. Nuruosmaniye Camii avlusunda "ibtidâiyye" adıyla modern usullerde eğitim veren bir ilkokul açıldı. Bu arada Ahmet Cevdet Paşa, okullarda okutulmak üzere kitaplar yazdı. Türkçe dil bilgisi kitabı olarak “Kavâid-i Türkî”, mantık dersleri için “Mi’yâr-ı Sedad”, edebiyatla ilgili olarak “Âdâb-ı Sedad” adlı eserlerini yazdı. En tanınmış eseri olan "Kısas-ı Enbiya" da bu dönemde kaleme alıp bastırdığı eserdir.
1874 yılında Yanya valiliği görevi ile merkezden ayrılan Paşa, yedi buçuk ay sonra yeniden İstanbul’a döndü ve Adiye Nazırı oldu. Ticaret mahkemelerini Adliye Nezaretine bağladı. Osmanlı kanunlarını toplayan “Düstur” ilk defa onun zamanında yayınlandı. Ayrıca hâkimlere yardımcı olacak bir eser olan “Ceride-i Mehâkim”(1874)'i yayınladı.
Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesinden sonra hamisiz kalan paşa, Bulgar isyanları ile ilgilenmek üzere teftiş için Rumeli’ye gönderildi; Bulgarca bilmesi sayesinde görevinde çok başarılı oldu. Dönüşünde Adliye ve ardından Maarif Nazırlığı görevlerinde bulundu. Mecelle’nin on altıncı kitabı bu sırada tamamlandı (1876).
1878’de Suriye valisi yapılan paşa, Kozan’da Kozanoğlu Ahmet Paşa isyanını bastırınca İstanbul’a dönüp Ticaret ve Ziraat Nazırı oldu. Küçük Mehmet Sait Paşa başvekil olduğunda yeniden Adliye Nezareti’ne getirildi; gayretleriyle 1880’de açılan Mekteb-i Hukuk’ta ders verdi.
1881’de kurulan ve Abdülaziz’in ölümünden sorumlu görülenleri yargılayan Yıldız mahkemesi'nde Adliye Nazırı sıfatı ile bulundu.
1882’de Adliye Nazırlığından ayrılan Ahmet Cevdet Paşa, üç buçuk yıl devlet memurluğundan uzak kaldı ve eserlerini tamamlamakla meşgul oldu. 1886’da tekrar Adliye Nazırı yapıldı ve bu görevi dört yıl sürdürdü.
Ahmet Cevdet Paşa, hayatının geri kalanın çocuklarına ve bilimsel çalışmalarına ayırdı. 26 Mayıs 1895’te Bebek’teki yalısında öldü. Naaşı, Fatih Camii bahçesine defnedildi.
| Vikisöz'de Ahmet Cevdet Paşa ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Kitapları
- Târîh-i Cevdet: 12 cilttir. Osmanlı Devleti'nin 1774-1825 seneleri arasındaki tarihini anlatır.
- Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa: 12 kısımdır. Cevdet Paşa'nın en tanınmış eseridir. Âdem'den itibaren birçok peygamberin, İslam halifelerinin, İkinci Murad’a kadar Osmanlı padişahlarının tarihinden bahseder.
- Tezakir-i Cevdet: Devrinin siyasi, içtimai, ahlaki cephesini anlatmıştır.
- Ma’ruzat: Sultan İkinci Abdülhamid’e 1839-1876 yılları arasındaki tarihi ve siyasi hadiseleri takdim etmek için hazırlanmıştır.
- Mecelle: Ahmed Cevdet Paşa başkanlığında bir heyet tarafından hazırlanmıştır.
- Divançe-i Cevdet: Gençliğinde yazdığı şiirleri, Sultan II. Abdülhamid’in emriyle bu kitapta toplamıştır.
- Kavaid-i Osmaniye: Keçecizade Fuad Paşa'yla birlikte yazdığı dil bilgisi kitabıdır. Türk dilinin Türkçe yazılmış ilk gramer kitabı kabul edilir.
- Ayrıca Belagat-ı Osmaniye - Kavaid-i Türkiye, Takvim-ül Edvar-Miyar-ı Sedad, Adab-ı Sedat fi-İlm-il-Adab, Hülasatül Beyan fi-Te’lifi’l -Kur’an, Asar-ı Ahd-i Hamidi, Hilye-i Seadet, Ma’lumat-ı Nafia adlı eserleri çeşitli mevzulardan bahsetmektedir
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Mart 2015.
- ^ a b Prof. Dr. Nevzat Özkan. (PDF). 13 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2011.
- ^ Veli Ertan, Ahmet Cevdet Paşa, Hilal yayınları, Ankara, 1964 s.9 / Yusuf Halaçoğlu, "Kendi Kaleminden Ahmet Cevdet Paşa", Ahmet Cevdet Paşa Semineri, Tarih Araştırma Merkezi, İstanbul, 1986. "Cevdet Paşa", DİA, VII, s.443, 1993,
- ^ a b c d e f g Ahmet Şimşirgil, Ekrem Buğra Ekinci. (PDF). 24 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2011.
- ^ a b Kut, Günay; Bayraktar, Nimet (1984). Yazma Eserlerde Vakıf Mühürleri. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. ss. 220-221.
- ^ Prof. Dr. Beyza Bilgin, Konrad Adenauer Vakfı Türkiye Raporu Nr. 06-2011. . 27 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2011.
- ^ Gündüz, Mustafa (2012). Eğitimci Yönüyle Ahmet Cevdet Paşa. Ankara: Doğu Batı Yayınları. ss. 87-88. ISBN .
Dış bağlantılar
- Archive.org sitesinde eski harflerle yazılı Tarih-i Cevdet ve Belagat-i Osmaniye eserlerinin pdf'leri
- http://www.hizmetbooks.org/Sunni_Path/ 6 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmed Cevdet Pasa veya Lofcali Ahmed Cevdet Pasa Osmanli احمد جودت پاشا 27 Mart 1822 Lofca 26 Mayis 1895 Istanbul Osmanli Devleti nde on dokuzuncu asirda yetisen Turk devlet ve ilim adami tarihci hukukcu sair Ahmed Cevdet PasaDogum27 Mart 1822 1822 03 27 Lofca Osmanli ImparatorluguOlum26 Mayis 1895 73 yasinda Istanbul Osmanli ImparatorluguMeslekYazar hukukcu tarihci devlet adami bilim insani asker Mecelle yi kaleme alarak Islam hukukunu saglam bir dille kitaplastiran kisidir Sekilde bati prensiplerini uygularken ozunde ser i prensiplere bagli kalmayi uygun goren bir hukuk anlayisi vardi Bes defa adliye uc defa egitim iki defa vakiflar bir defa icisleri ve bir defa da ticaret ve ziraat bakanligi yapmis bir devlet adamidir Devrinde hazirlanan kanunlarin ve kurulan kurumlarin buyuk kismi onun elinden cikmisti Tarih i Cevdet adiyla bilinen ve Osmanli tarihini anlatan on iki ciltlik unlu eserin yazaridir Ayrica 1855 1865 yillarinda devletin resmi tarihcisi olarak hizmet vermis bir tarih yazaridir Bu sayede donemin siyasi olaylarini yazdigi Tezakir i Cevdet adli eseri ortaya cikardi Turk dilinin Turkce yazilmis ilk dil bilgisi kitabi kabul edilen Kava id i Osmaniyye nin ve daha baska dil bilgisi kitaplarinin yazaridir En unlu eserlerinden olan Kisas i Enbiya da butun peygamberleri ve Islam tarihini sade bir dille okuyuculara aktarmis bir yazardir Ilk Turk kadin romanci kabul edilen yazar Fatma Aliye Hanim in babasidir Yasami1822 yilinda Osmanli Devleti nin Tuna eyaleti kazasi olan Lofca da bugun Bulgaristan da dunyaya geldi Babasi Lofca Idare Meclisi azasindan Ismail Aga annesi Lofca li Topuzoglu ailesinden Ayse Sumbul Hanim dir Asil adi Ahmet idi Cevdet mahlasini kendisine 1843 te Istanbul da ogrenim gordugu sirada sair Suleyman Fehim Efendi verdi Ogrenimi Ilk tahsilini Lofca da yapti Buyukbabasi Haci Ali Efendi nin yardimi ile tahsiline devam etmek uzere 1839 yilinda Istanbul a geldi Fatih Camii nde medrese tahsiline basladi Bu arada matematik astronomi tarih ve cografya gibi ilimlerle de ugrasarak kulturunu arttirdi O zaman cok meshur olan Murad Molla tekkesine tatil gunleri giderek Farisi ogrendi ve Mevlana nin Mesnevi sini bitirdi Divance sinde bulunan siirlerin cogunu bu tekkeye devam ettigi sirada yazdi Ogrencilik yillarinda ayrica takip ettigi derslerle ilgili olarak kitap yazdi ve kendisi de ders verdi Memuriyeti 1844 te 22 yasindayken Canat payesi ile Rumeli kaleminde kadi oldu Ancak sadece bir rutbe olan bu kadilik isi kendisinin gorev yerinde bulunmasini gerektirmediginden Istanbul dan ayrilmadi 1845 yilinda muderris olarak Istanbul camilerinde ders vermek hakkini elde etti Bu donemde devlet adami olarak yildizi parladi Seyhulislamlik makaminin kendisini tavsiye etmesi uzerine o sirada yeni kanunlar duzenlemekle mesgul olan Sadrazam Mustafa Resid Pasa nin dairesinde calismaya aksamlari da konagina gidip cocuklarinin egitimi ile ilgilenmeye basladi Siyasi olaylari yakindan takip edebilmek icin bu donemde Fransizca ogrendi Sahsi kutuphanesindeki kitaplara vurdugu muhur Ceviri yazisi Ahmed Cevdet 1848 de Mustafa Resid Pasa nin verdigi bir gorevle Bukres e gidip bir ay kaldiktan sonra geri dondu 1849 da tedavi icin bulundugu Bursa kaplicalarinda Kavaid i Osmaniyye Osmanlica dil bilgisi adli kitabi ve ilk Turk anonim sirketi olan Sirket i Hayriye nin kurulus nizamnamesini yazdi Yakin dostu Kececizade Fuad Pasa ile birlikte yazdiklari Kavaid i Osmaniyye Turk dilinin Turkce yazilmis ilk gramer kitabi kabul edilir ve 50 yil boyunca okullarda ders kitabi olarak okutulmus Almancaya 1855 Arapcaya 1866 Bulgarcaya ve Hirvatcaya tercume edilmis bir eserdir Egitimciligi 13 Agustos 1850 de Meclis i Maarif azaligi ile birlikte Dar ul Muallimin Ogretmen okulu mudurlugune getirildi Bu mektebi kisa zamanda islah ederek mektebe giris ve imtihan usullerini yonetmeliklerle belirledi Rustiyelerde din derslerinde okutulmak uzere Ma lumat i Nafia Faideli Bilgiler adli kitabi kaleme aldi Her turlu bilimsel konunun Turkce ile yazilabilecegine inaniyor herkesin okur yazar olmasi icin lisanin sadelestirilmesi ve yazilarin Turkce kaleme alinmasi gerektigine inaniyordu Yazilarinda bu sadeligin orneklerini verdi Bilim Akademisi Uyeligi Ahmet Cevdet Efendi bilimin ulkeye yayilmasi ve genel kultur duzeyinin yukseltilmesi icin calisacak Fransiz Bilimler Akademisi benzeri bir akademinin kurulmasi fikrini desteklemekteydi bunun faydalarini anlatan bir mazbata hazirlayacak Sultan Abdulmecit e sundu Padisahin uygun bulmasiyla 1851 de kurulan Encumen i Danis e Osmanli Akademisi asli uye secildi Tarihciligi 1853 yilinda Encumen de bir Osmanli tarihi kaleme alinmasi kararlastirilmis 1774 1826 yillari arasindaki bolumu yazmak gorevi Ahmet Cevdet Efendi ye verilmisti O sirada Tanzimat Fermani ni kabul ettirmek uzere Misir a gonderilen sadaret mustesarina eslik etmesi istenmis olan Ahmet Cevdet Efendi bu seyahate ragmen calismasini aksatmadi diger uyeler henuz kayda deger bir calisma yapmamisken kendisi donusunde uc ciltlik calismayi tamamlayip 1854 yilinda padisaha sundu Bu calismasi Suleymaniye payesi ile odullendirildi boylece yuksek muderrisler sinifina girmis oldu Ahmet Cevdet Efendi ye 1855 yilinda devletin resmi tarihcisi olarak gorev verildi bu gorevi on yil surdurdu Tarih i Cevdet adiyla sohret bulan on iki ciltlik eserinin geri kalan bolumlerini yazdi eserin son cildi 1886 da yayinlandi Ahmet Cevdet Efendi bir yandan da zamanin siyasal olaylarini anlatan Tezakir i Cevdet adli eserini de kaleme aldi Ayrica hayatinin daha sonraki bir doneminde peygamberler tarihini anlatan alti ciltlik Kisas i Enbiya adli eseri yazmistir Evliligi ve Cocuklari 1856 yilinda Rabia Adviye Hanim ile evlendi bu evlilikten uc cocugu dunyaya geldi Fatma Aliye ve Emine Semiye Oglu Ali Sedat Bey yazdigi mantik kitaplari ile tanindi kizi Fatma Aliye Hanim ise ilk Turk kadin romanci olarak edebiyat tarihine gecti Diger kizi Emine Semiyye ise Avrupa da ogrenim gordukten sonra Istanbul da ogretmenlik Selanik te ogretim mufettisligi yapti Ittihat ve Terakki Cemiyeti nde gorev alarak siyasette onculuk yapti Kadilik Kazaskerligi 1856 yilinda otuz uc yasinda iken Galata Kadiligina ayni yilin sonunda Mekke i Mukerreme kadiligina getirilen Ahmet Cevdet Efendi gene ayni yil icinde Meclis i Ali i Tanzimat uyesi oldu ve devrin kanunlastirma calismalarinda yer aldi 1861 de Istanbul kadisi oldu O gunlerde Ibn i Haldun un meshur Mukaddime sinin tercumesini tamamlamisti Ayni yil Meclis i Ali i Tanzimat yapisi degistirilerek Meclis i Ahkam i Adliyye adini aldiginda Osmanli Devleti nin kanunlarini yapacak olan bu kuruma uye tayin edildi ve meclisin nizamnamesini de o hazirladi 1863 yilinda Anadolu kazaskerligi payesi ile Bosna vilayetinde teftise gonderilen Ahmet Cevdet Efendi orada bir bucuk yil icinde islahatlar gerceklestirmede ve orduya asker saglamakta basarili olmustu Basarisi daha once hicbir ilmiye mensubuna verilmemis olan ikinci rutbeden Nisan i Osmani ile odullendirildi 1864 te islahat icin gonderildigi Kozan da da basarili oldu calismalari halkin devlete guvenini guclendirdi Bu basarilardan sonra Abdulaziz tarafindan seyhulislamliga getirilmesi beklenen Ahmet Cevdet Efendi bunun yerine ilmiye sinifindan mulkiye sinifina nakledildi Vezirlikten pasaliga getirilmisti 1866 Pasaligi Ahmet Cevdet Pasa 1866 da Halep vilayetine vali tayin edildi Iki yil suren valiligi sirasinda Firat adinda bir gazete cikardi dergi yayimini uzun yillar devam ettirdi 1868 de yeni kurulan ve temyiz mahkemesi gorevi yapacak olan Divan i Ahkam i Adliye ye baskan tayin edildi Bu vazifede adliye ve hukuk sistemini devrin ihtiyaclarina gore duzenlemeye calisti Ali Pasa Fransiz medeni kanununun tercume edilerek Osmanli Devletinde tatbik edilmesi gerektigini ileri suruyordu Buna karsi Ahmed Cevdet Pasa ve ayni dusuncede olanlar Islam Hukukunun bir dali olan Hanefi fikhinin sistematik hale getirilerek kanunlastirilmasi fikrini mudafaa ediyorlardi Bu ikinci yani Ahmed Cevdet Pasa ve arkadaslarinin fikirlerinin tatbiki icin Mecelle Cemiyeti adiyla ilmi bir heyet toplandi Baskanligina Ahmet Cevdet Pasa nin getirildigi bu meclis Kur an in hukumlerini kanun sekline sokup butun milletlerin kiymet verdigi Mecelle adindaki kitabi hazirladi Besinci kitabin hazirligi tamamlanirken Bursa ya sekizinci kitap hazirlanirken Maras a vali tayin edilen pasa her iki gorevden de birkac gun sonra alinip merkeze tayin edilmis ve tekrar Mecelle Cemiyeti nin baskani yapilmisti Bu sure icinde Pasa her turlu devlet islerinin kendisine danisildigi bir mercii durumuna geldi 1873 yilinda Maarif Nazirligina tayin edildi Cevdet Pasa bu makama uc defa getirilmistir Maarif Nazirligi nda gecirdigi donemler soyledir 24 Nisan 1873 5 Nisan 1874 11 ay 12 gun 12 Haziran 1875 30 Kasim 1875 5 ay 19 gun ve 17 Mayis 1876 17 Ekim 1876 5 ay olmak uzere toplam 22 ay Nazirligi doneminde ilk tahsilden yuksek tahsile her seviyede ders programi yapildi Nuruosmaniye Camii avlusunda ibtidaiyye adiyla modern usullerde egitim veren bir ilkokul acildi Bu arada Ahmet Cevdet Pasa okullarda okutulmak uzere kitaplar yazdi Turkce dil bilgisi kitabi olarak Kavaid i Turki mantik dersleri icin Mi yar i Sedad edebiyatla ilgili olarak Adab i Sedad adli eserlerini yazdi En taninmis eseri olan Kisas i Enbiya da bu donemde kaleme alip bastirdigi eserdir 1874 yilinda Yanya valiligi gorevi ile merkezden ayrilan Pasa yedi bucuk ay sonra yeniden Istanbul a dondu ve Adiye Naziri oldu Ticaret mahkemelerini Adliye Nezaretine bagladi Osmanli kanunlarini toplayan Dustur ilk defa onun zamaninda yayinlandi Ayrica hakimlere yardimci olacak bir eser olan Ceride i Mehakim 1874 i yayinladi Sultan Abdulaziz in tahttan indirilmesinden sonra hamisiz kalan pasa Bulgar isyanlari ile ilgilenmek uzere teftis icin Rumeli ye gonderildi Bulgarca bilmesi sayesinde gorevinde cok basarili oldu Donusunde Adliye ve ardindan Maarif Nazirligi gorevlerinde bulundu Mecelle nin on altinci kitabi bu sirada tamamlandi 1876 1878 de Suriye valisi yapilan pasa Kozan da Kozanoglu Ahmet Pasa isyanini bastirinca Istanbul a donup Ticaret ve Ziraat Naziri oldu Kucuk Mehmet Sait Pasa basvekil oldugunda yeniden Adliye Nezareti ne getirildi gayretleriyle 1880 de acilan Mekteb i Hukuk ta ders verdi 1881 de kurulan ve Abdulaziz in olumunden sorumlu gorulenleri yargilayan Yildiz mahkemesi nde Adliye Naziri sifati ile bulundu 1882 de Adliye Nazirligindan ayrilan Ahmet Cevdet Pasa uc bucuk yil devlet memurlugundan uzak kaldi ve eserlerini tamamlamakla mesgul oldu 1886 da tekrar Adliye Naziri yapildi ve bu gorevi dort yil surdurdu Ahmet Cevdet Pasa hayatinin geri kalanin cocuklarina ve bilimsel calismalarina ayirdi 26 Mayis 1895 te Bebek teki yalisinda oldu Naasi Fatih Camii bahcesine defnedildi Vikisoz de Ahmet Cevdet Pasa ile ilgili sozleri bulabilirsiniz KitaplariSahsi kutuphanesindeki kitaplara vurdugu muhur Ceviri yazisi Ahmed Cevdet 1266Tarih i Cevdet 12 cilttir Osmanli Devleti nin 1774 1825 seneleri arasindaki tarihini anlatir Kisas i Enbiya ve Tevarih i Hulefa 12 kisimdir Cevdet Pasa nin en taninmis eseridir Adem den itibaren bircok peygamberin Islam halifelerinin Ikinci Murad a kadar Osmanli padisahlarinin tarihinden bahseder Tezakir i Cevdet Devrinin siyasi ictimai ahlaki cephesini anlatmistir Ma ruzat Sultan Ikinci Abdulhamid e 1839 1876 yillari arasindaki tarihi ve siyasi hadiseleri takdim etmek icin hazirlanmistir Mecelle Ahmed Cevdet Pasa baskanliginda bir heyet tarafindan hazirlanmistir Divance i Cevdet Gencliginde yazdigi siirleri Sultan II Abdulhamid in emriyle bu kitapta toplamistir Kavaid i Osmaniye Kececizade Fuad Pasa yla birlikte yazdigi dil bilgisi kitabidir Turk dilinin Turkce yazilmis ilk gramer kitabi kabul edilir Ayrica Belagat i Osmaniye Kavaid i Turkiye Takvim ul Edvar Miyar i Sedad Adab i Sedat fi Ilm il Adab Hulasatul Beyan fi Te lifi l Kur an Asar i Ahd i Hamidi Hilye i Seadet Ma lumat i Nafia adli eserleri cesitli mevzulardan bahsetmektedirKaynakca Arsivlenmis kopya PDF 21 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Mart 2015 a b Prof Dr Nevzat Ozkan PDF 13 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2011 Veli Ertan Ahmet Cevdet Pasa Hilal yayinlari Ankara 1964 s 9 Yusuf Halacoglu Kendi Kaleminden Ahmet Cevdet Pasa Ahmet Cevdet Pasa Semineri Tarih Arastirma Merkezi Istanbul 1986 Cevdet Pasa DIA VII s 443 1993 a b c d e f g Ahmet Simsirgil Ekrem Bugra Ekinci PDF 24 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2011 a b Kut Gunay Bayraktar Nimet 1984 Yazma Eserlerde Vakif Muhurleri Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari ss 220 221 Prof Dr Beyza Bilgin Konrad Adenauer Vakfi Turkiye Raporu Nr 06 2011 27 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2011 Gunduz Mustafa 2012 Egitimci Yonuyle Ahmet Cevdet Pasa Ankara Dogu Bati Yayinlari ss 87 88 ISBN 978 975 8717 85 9 Dis baglantilarArchive org sitesinde eski harflerle yazili Tarih i Cevdet ve Belagat i Osmaniye eserlerinin pdf leri http www hizmetbooks org Sunni Path 6 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde