Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Haziran 2014) |
Tiroit bezi, tiroit ya da kalkan bezi, boynun ön ve yanlarını (larinks ve trakea) saran kelebek şeklinde çok damarlı iç salgı bezi. Her biri ortalama 5 cm uzunluğunda, 3 cm genişliğinde ve 2 cm derinliğinde, sağ ve sol olmak üzere 2 lobu ve bu lobları birleştiren isthmus adı verilen bir parçası bulunur. İnsanların yaklaşık %40'ında isthmustan hyoid kemiğe uzanım gösteren piramidal lob adı verilen bir bölüm de bulunabilir. Normal ağırlığı insanda 20 gr'dır. Paratiroit bezi genellikle tiroidin arkasında mercimek şeklinde 4 tane küçük bezdir.
Histolojik yapısı ve işlevi
Tiroit bezi küre şeklinde folliküllerden oluşur. Folliküllerin ortasında (lümen) adı verilen proteini içeren kolloidal bir madde bulunur.
Tiroit bezi folliküler hücreleri iyot ve tirozinden, tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) yaparak, kana tiroit hormonunu salgılar. Kalsiyum regülasyonunda rol oynayan kalsitonin tiroit bezindeki C hücreleri tarafından üretilir. Tiroit bezi, öteki iç salgı bezleriyle ilişkili olarak etkinlik gösterir. Hipofizin salgıladığı tiroit stimulan hormon (TSH) ile kontrol edilir. TSH salgısı da hipotalamustan salgılanan tirotropin serbestleştirici hormon () tarafından kontrol edilir.
Hastalıklar
- Tiroit hormon üretiminin azalması: Hipotiroidizm; doğumsal olabileceği gibi Hashimoto tiroiditi, iyot eksikliği ve bezin cerrahi olarak çıkarılması gibi sebeplerle de ortaya çıkabilir. Halsizlikten kalp hastalıklarına kadar birçok yakınma kalkanbezi (tiroid) hastalıklarının belirtisi olarak ortaya çıkabilir.
- Aşırı çalışması: Hipertiroidizm; Graves hastalığı gibi durumlar sonucu ortaya çıkar. Bu hastalığın guatr, gözlerin yuvalarından dışarı fırlamış gibi görünmesi (), çarpıntı, terleme, titreme, ishal, kilo kaybı, sinirlilik gibi belirti ve bulguları vardır.
- İnflamasyon: , akut tiroidit, , Hashimoto tiroiditi bu grupta bulunur. İnfeksiyöz etkenler veya otoimmünite sonucu ortaya çıkarlar.
Salgının işlevinde değişiklik olmaksızın nedenselliğinde iyot eksikliğinin de suçlandığı basit şişlikler (benign nodüller), adenomlar (bez urları), kistler ve kanser ortaya çıkabilir.
Tiroit işlev testleri
TSH ve serbest T4 seviyeleri tiroit fonksiyonlarını değerlendirmede en önemli testlerdir. Alınan kan örneğinden çalışılırlar.
Bağışıklık sistemimizin kendi vücudumuzda bulunan yapılara karşı verdiği yanıt sonucu çeşitli otoantikorlar ve bunun sonucunda da otoimmün hastalıklar ortaya çıkabilir. Antitiroglobulin, antitiroit peroksidaz (), gibi otoantikorlar kan testleri ile bakıldığında bu hastalıkların tanısına yardımcı olur.
Tiroglobulin seviyeleri genellikle kanser nedeniyle tiroit bezi çıkarılan hastalarda takip amaçlı ölçülür.
Kalsitonin seviyeleri tiroit C hücrelerinden gelişen gibi tümörlerin tanısında yardımcı olabilir.
Kaynakça
- ^ Kim DW, Jung SL, Baek JH et al. The prevalence and features of thyroid pyramidal lobe, accessory thyroid, and ectopic thyroid as assessed by computed tomography: a multicenter study. Thyroid 2013 Jan;23(1):84-91
- ^ a b Siegenthaler, W (2007). Differential Diagnosis in Internal Medicine: From Symptom to Diagnosis. Thieme. p. 485. .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2023.
Dış bağlantılar
- Thyroid.org 28 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2014 Tiroit bezi tiroit ya da kalkan bezi boynun on ve yanlarini larinks ve trakea saran kelebek seklinde cok damarli ic salgi bezi Her biri ortalama 5 cm uzunlugunda 3 cm genisliginde ve 2 cm derinliginde sag ve sol olmak uzere 2 lobu ve bu loblari birlestiren isthmus adi verilen bir parcasi bulunur Insanlarin yaklasik 40 inda isthmustan hyoid kemige uzanim gosteren piramidal lob adi verilen bir bolum de bulunabilir Normal agirligi insanda 20 gr dir Paratiroit bezi genellikle tiroidin arkasinda mercimek seklinde 4 tane kucuk bezdir Tiroit ve paratiroit bezleriHistolojik yapisi ve isleviTiroit bezi kure seklinde follikullerden olusur Follikullerin ortasinda lumen adi verilen proteini iceren kolloidal bir madde bulunur Tiroit bezi follikuler hucreleri iyot ve tirozinden tiroksin T4 ve triiyodotironin T3 yaparak kana tiroit hormonunu salgilar Kalsiyum regulasyonunda rol oynayan kalsitonin tiroit bezindeki C hucreleri tarafindan uretilir Tiroit bezi oteki ic salgi bezleriyle iliskili olarak etkinlik gosterir Hipofizin salgiladigi tiroit stimulan hormon TSH ile kontrol edilir TSH salgisi da hipotalamustan salgilanan tirotropin serbestlestirici hormon tarafindan kontrol edilir HastaliklarTiroit hormon uretiminin azalmasi Hipotiroidizm dogumsal olabilecegi gibi Hashimoto tiroiditi iyot eksikligi ve bezin cerrahi olarak cikarilmasi gibi sebeplerle de ortaya cikabilir Halsizlikten kalp hastaliklarina kadar bircok yakinma kalkanbezi tiroid hastaliklarinin belirtisi olarak ortaya cikabilir Asiri calismasi Hipertiroidizm Graves hastaligi gibi durumlar sonucu ortaya cikar Bu hastaligin guatr gozlerin yuvalarindan disari firlamis gibi gorunmesi carpinti terleme titreme ishal kilo kaybi sinirlilik gibi belirti ve bulgulari vardir Inflamasyon akut tiroidit Hashimoto tiroiditi bu grupta bulunur Infeksiyoz etkenler veya otoimmunite sonucu ortaya cikarlar Salginin islevinde degisiklik olmaksizin nedenselliginde iyot eksikliginin de suclandigi basit sislikler benign noduller adenomlar bez urlari kistler ve kanser ortaya cikabilir Tiroit islev testleriTSH ve serbest T4 seviyeleri tiroit fonksiyonlarini degerlendirmede en onemli testlerdir Alinan kan orneginden calisilirlar Bagisiklik sistemimizin kendi vucudumuzda bulunan yapilara karsi verdigi yanit sonucu cesitli otoantikorlar ve bunun sonucunda da otoimmun hastaliklar ortaya cikabilir Antitiroglobulin antitiroit peroksidaz gibi otoantikorlar kan testleri ile bakildiginda bu hastaliklarin tanisina yardimci olur Tiroglobulin seviyeleri genellikle kanser nedeniyle tiroit bezi cikarilan hastalarda takip amacli olculur Kalsitonin seviyeleri tiroit C hucrelerinden gelisen gibi tumorlerin tanisinda yardimci olabilir Kaynakca Kim DW Jung SL Baek JH et al The prevalence and features of thyroid pyramidal lobe accessory thyroid and ectopic thyroid as assessed by computed tomography a multicenter study Thyroid 2013 Jan 23 1 84 91 a b Siegenthaler W 2007 Differential Diagnosis in Internal Medicine From Symptom to Diagnosis Thieme p 485 Arsivlenmis kopya 9 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2023 Arsivlenmis kopya 4 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2023 Dis baglantilarThyroid org 28 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde