Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Theodosius Missoriumu, MS 4. yüzyıla tarihlenen törensel amaçlarla kullanıldığı düşünülen gümüş bir tepsidir. Theodosius dönemine ait olduğu tahmin edilen tepsi, 1847 yılında Almendralejo şehrinin güneydoğusunda beraberindeki diğer nesneler ile birlikte bulunmuştur. Missorium, günümüzde Madrid'te 'nın Gabinete de Antigüedades adlı koleksiyonunda bulunmaktadır.
Geç antik çağ literatüründe büyük, oval ve düz törensel tepsilere missorium denilmektedir. Bu kelimenin Latince gönderi anlamına gelen 'missus' ya da masa anlamına gelen 'mensa' kelimelerinden türetilmiş olabileceği düşünülmektedir.
Giriş
Keşif
Theodosius Missorium'u 1847 yılında İspanya'nın Badajoz vilayetinde Mérida'dan 29 km uzaklıkta bulunan Almendralejo'da sürdürülen arazi çalışmaları neticesinde keşfedilmiştir. Keşif esnasında missorium ile birlikte bulunduğu bilinen iki gümüş kadeh, bugün kayıptır. Dahası kaynaklarda missoriumun korunma derecesi ile ilgili çelişkili ifadeler bulunmaktadır. Helmut Schlunk ve Theodor Hauschild missoriumun arazi çalışmaları esnasında bir saban çarpması sonucu ikiye bölündüğünü yazmaktaysa da, Richard Delbrueck tepsinin katlanmış bir biçimde keşfedildiğini aktarmaktadır. Delbrueck'in aktardığına göre missorium, keşif sonrası bir iskarpela yardımıyla üzerinde çalışıldığı esnada ikiye bölünmüş ve kırılan küçük parçaları kaybolmuştur. Martin Guggisberg tarafından öne sürülen bir diğer iddia ise gümüş tepsinin antik dönemden beri kırık olduğu yönündedir.
Teknik bilgiler ve güncel durumu
Ağırlığı 15,350 kg olan dairesel yapıdaki tepsinin çapı 74 cm ve kalınlığı 4 ila 8 mm arasındadır. Çap ve ağırlık bilgisi Yunanca olarak tepsinin arkasına da yazılmıştır. Tepsinin kırıldığı kısım incelendiğinde, ayaklık işlevi gören 26 cm çapındaki halka altlığının da kaybolduğu, dahası literatürde bahsi geçen tepsinin asılmasını sağlayan ek parçanın da artık tepside bulunmadığı anlaşılmaktadır. Tepsinin çerçevesi, arka kısmından ayrılmış olmakla birlikte, tepsi bir hayli lekelidir. Bu lekelerin Victoria ve Albert Müzesi için hazırlanan galvanoplastik kopyası süreci sonucu ortaya çıkmış olması muhtemeldir. Hafif oksitlenme gösteren tepside altın kaplamalar yalnızca harflerin yazıldığı kısımlarda korunarak günümüze ulaşabilmişlerdir.
Üretilişi
Tepsinin nerede ve kim tarafından üretildiği bilinmemektedir. Üretim yerinin neresi olabileceği konusunda öne çıkan şehir Selaniktir. Zira Theodosius burada 19 ocak 388 tarihinde hükümdarlığının 10. yılını kutlamıştır. Gümüş işleyen zanaatkârların böylesi önemli törenlerde imparator ile birlikte seyahat ettiği bilinmektedir. Bu nedenle zanaatkârın da Theodosius ile birlikte Selanik'te olduğu düşünülmektedir. Bir diğer iddia ise missoriumun Konstantinopolis'te sipariş edilerek üretildiğini ileri sürmektedir. Missorium, kum döküm tekniği ile üretilmiş, yalnızca merkezdeki figürün yüzü sonradan eklenmiştir.
İkonografi
Tepsiyi çevreleyen yazıtta D(ominus) N(noster) THEODOSIVS PERPET (uus) AVG (ustus) OB DIEM FELICISSIMUM X. yazmaktadır. Bu cümle Türkçe olarak "Efendimiz Theodosius daimi Augustus on yıllık mutlu jübilesi hasebiyle" anlamına gelmektedir. Bu yazıt, missoriumu doğrudan Theodosius'un hükümdarlığının 10. yılı olan 388 tarihine tarihlemektedir.
Üst bölüm
Missorium, bir büyük üst ve bir küçük alt olmak üzere ikonografik olarak ikiye bölünmüştür. Üst bölümün ortasında tam merkezde 379-395 yılları arasında Roma kayseri olan I. Theodosius tahtında oturur biçimde tasvir edilmiştir. Sol eli ile oturduğu tahttan destek alırken, sağ eliyle önünde tasvir edilen kişiye bir nesne uzatmaktadır. Başının çevresi bir hâle ile çevrelenen Theodosius'un sakalsız, zayıf bir yüzü, geniş bir alnı vardır. Uzun tasvir edilmiş burnu hafif kavislidir. Taralı saçları boynuna gevşek bir biçimde uzanmaktadır. Başında incilerle bezelenmiş bir diadem vardır. Chlamys giymekte olan imparatorun kıyafeti sağ omzunun üzerinde mücevherli oval bir fibula ile tutturulmuştur. Bu kıyafetin altında uzun kollu kısa bir tunica giydiği, gevşek kemeri, çorapları ve campagi adı verilen ayakkabıları giydiği görülmektedir.
Theodosius'un sağında ve solunda oturan aynı kıyafetleri taşıyan kişilerin başında da hâle ve diadem olduğu görülmektedir. Ancak bu kişiler, Theodosius'a kıyasen daha önemsiz olduklarından daha küçük tasvir edilmişlerdir. Theodosius'un sağında biraz daha arkada tasvir edilen kişi II. Valentinianus olarak teşhis edilmiştir. Sol elinde bir kafa büyüklüğünde oval bir nesne (sphaira?) taşıyan II. Valentinianus, sağ eliyle bir hükümdar asasından destek almaktadır. Theodosius'un solunda tasvir edilen kişi ise, Theodosius'un o zaman 11 yaşına basan oğlu Arcadius'tur. II. Valentinianus'tan daha da arka planda ve daha küçük tasvir edilen Arcadius, işlenmiş bir tablion ile süslenmiş bir chlamys giymekte ve sol elinde oval bir nesne taşımaktadır. Boşta kalan eli ise geç antik çağ sanatında tipik olan bir konuşma jestiyle tasvir edilmiştir. Normalde çocuk imparatorların hükümdarlık yeteneklerine fazla güvenilmediği için, 11 yaşındaki Arcadius'un bu şekilde tasvir edilmesi, onun eğitimli ve yetenekli bir imparator olduğunun altının çizilmesi anlamında önemlidir.
Tasvir edilen bu üç kişinin Augustus olarak teşhis edilmesinde taşıdıkları diadem önemli bir rol oynamaktadır. Zira diadem yalnızca Augustusların taşıyabileceği bir taçtır. Augustusların üçü de arkalıksız sandalyelerinde oturmaktadırlar ve önlerinde ayaklarını koymaları için bulunan bir tabure olan suppadaneum vardır. Merkezde tasvir edilen I. Theodosius sağındaki elleri örtülü ve ona doğru yürür gibi tasvir edilmiş rütbeli görevlisine muhtemelen bir diptik uzatmaktadır. Bu diptikler genellikle yapılan yeni atamalar sonrasında imparator tarafından verilirdi. Ancak burada kimin tasvir edildiği ve ne gibi bir atama yapıldığı bilinmemektedir. Tepsinin kırıldığı yer bu kişinin yüzüne denk geldiğinden yüz hatları da belli değildir. Ancak I. Theodosius gibi o da tunica giymekte ve tunicası üzerinde broşla iliştirilmiş chlamyse sahiptir. İkisi I. Theodosius'un sağında ve II. Valentinianus'un yanında ikisi de Theodosius'un solunda ve Arcadius'un yanında olmak üzere düz saçlı sakalsız toplam 4 muhafız, ellerinde mızrak ve kalkanlarla hazır durumda görünmektedir. Tüm bu mizansen, bir podyum üzerinde yükselen korint düzenli tetrastil (dörtsütunlu) bir mimari arka plana oturtulmuştur. Sütunların taşıdığı alınlık ortadaki iki sütunun arasında oval bir açıklık ile I. Theodosius açık bir biçimde vurgulamaktadır.
Alt bölüm
Missoriumun alt kısmında ise büyükçe tasvir edilmiş, sağ dirseğinden destek alarak yukarıya (ve dolayısıyla da Theodosius'a) bakan bir kadın figürü vardır. Bu figür muhtemelen Toprak Ana olarak da bilinen Tellus'un bir alegorisidir. Kolları arasında bir boynuz olan bu figürün çevresinde bitkiler, meyveler ve başaklar bulunmaktadır. Kıyafeti olmayan ancak başında çeşitli bitkilerden yapılmış bir taç olan bu figürün bacakları bir örtü ile örtülmüştür.
Tepsinin alt bölümünde üç ve üst bölümde tasvir edilen mimarinin alınlığında iki adet olmak üzere toplam beş adet kanatlı bebek figürleri görülmektedir. Bu figürler çeşitli nesneler taşımakta ve aşağı yukarı hepsi bakışlarını Theodosius'a yönlendirmektedirler. Tellus, sık sık böylesi figürlerle tasvir edildiğinden, bu figürlerin İmparatorluk dönemi literatüründe tempora anni olarak da bilinen mevsimleri sembolize ettiği iddia edilmiştir. Ayrıca burada karşılaşılan pitoresk arka planın kaybolması ve sahnenin belirli bir zemin üzerine oturtulmaması gibi özellikler, geç Roma dönemi sanatının karakteristikleri arasındadır.
Bilimsel görüş ve yorumlamalar
Missorium ikonografisinin yorumlanmasında öncü yorumlar tarafından 1929 yılında yapılmıştır ve bu yorumlar günümüze değin büyük ölçüde geçerliliğini korumaktadır. gibi diğer bazı isimler Delbrueck'in öncü çalışmasını temel alarak missorium üzerine çalışmışlardır. Sahneyi farklı yorumlamaya çalışan isimler arasında ve bulunur.
Deichmann'ın teorisi
Deichmann'a göre tepside yer alan yazıttaki X harfinin üzerinde bir daire bulunmaktadır bu da X işaretinin 10 yerine 15 olarak okunması gerektiğini göstermektedir. Yani tepsi 10. yıl dönümü kutlaması için değil, 15. yıl dönümü kutlaması için yaptırılmıştır ve dolayısıyla da MS 393 tarihinde üretilmiştir. II. Valentinianus MS 392'de çoktan öldüğünden, II. Valentinianus olduğu iddia edilen kişi de farklı birisi olmalıdır.
Meischner'ın teorisi
Meischner'in teorisine göre ise merkezde tasvir edilen kişi I. Theodosius değil, II. Theodosius'tur ve onun sağında tasvir edilen kişi Honorius solunda tasvir edilen kişi ise III. Valentinianus'tur. İddiasını böylesi bir betimlemenin I. Theodosius döneminde Batı Roma İmparatorluğu'nda üretilme olanağı olmadığına bağlayan Meischner'a göre missorium MS 421 yılında üretilmiştir. Meischner'ın iddialarına karşın II. Theodosius'un 408 yılında tek başına hükümdar olduğunu ve onun 10. yıl dönümünün 421 değil, 418 tarihine denk geldiğini yazmaktadır. Meischner'a göre ise bu tarih, II. Theodosius'un babası Arcadius'un öldüğü tarih olan 408 referans alarak verilmiştir. Tüm bu düşünüp taşınmalar sonucu Meischner'a göre Missorium'un Galla Placidia tarafından MS 421 yılında yeğeni II. Theodosius'a hediye etmek üzere Ravenna'da sipariş edilmiş olması ihtimali yüksektir.
Diğer iddialar
Son olarak Alicia Canto da missorium üzerindeki roma rakamlarının "quindecennalia" olarak okunması gerektiğini ve kabul edilenin aksine onbeşinci yıl dönümüne işaret ettiğini iddia etmektedir.
Sanat tarihindeki yeri
Largitio
Latince 'eli açıklık' 'cömertlik' anlamına gelen largitio kavramı ödül olarak verilen ve daha ziyade temsili önemi bulunan bir takım nadir madeni nesneler, lüks tabak, tepsi ve kadeh takımları gibi ürünleri tanımlamak için kullanılmaktadır. Bu nesnelerin tahta çıkış, saltanat yıldönümü, onuncu yıl kutlaması (decennalia) gibi özel törenler için üretildikleri bilinmektedir. Bu nadir nesnelerden günümüze hepsi de 4. yüzyıla tarihlenen sadece 19 parça ulaşabilmiştir. Dört farklı kişi tarafından yaptırılmış olan bu nesneler arasında Theodosius Missoriumu büyüklüğü, ağırlığı ve ikonografisi gibi özellikleri ile istisnai bir öneme sahiptir. Largitio geleneğinin Theodosius sonrası iki yüzyıl daha devam ettiği bilinse de, bu dönemlere ait nesneler henüz bulunmamışlardır.
Diğer örnekler
Theodosius Missoriumu ile karşılaştırılabilecek diğer örneklerden birisi bugün Ermitaj Müzesinde sergilenen üzerinde atlı II. Constantius tasviri bulunan Kertch Missoriumu ve üzerinde sağındaki ve solundaki üçer silahlı asker tarafından korunan, ayakta duran ve kıyafetiyle bir asker olarak betimlenen I. Valentinianus'u (ya da II. Valentinianus, tartışmalı) gösteren Cenevre'deki missoriumdur. Ayrıca Theodosius Missoriumu üzerindeki tasvire çok benzeyen ancak sadece hasarlı bir parça halinde ele geçen 26 cm çapındaki gümüş tepsi de karşılaştırma yapılan örnekler arasındadır. Bu buluntu çok hasarlı olduğundan onu tarihlemek ya da betimlenen kişinin aslen kim olduğunu tespit etmek çok güçtür. Bir diğer örnek 42 cm çapındaki Aspar Missoriumu'dur. Bu missoriumun merkezinde bir oturan konsül Aspar oğlu beraberinde betimlenmiştir. Ayrıca Aspar'ın atalarının portreleri de missoriumda görülmektedir. Aspar Missoriumu, largitio geleneğinin yalnızca imparatorlara has olmadığının, konsüllerin de bu geleneği yerine getirebileceğinin görülmesi açısından önemlidir. Büyüklük olarak karşılaştırılabilecek diğer örnekler olarak Kaiseraugst Gümüş Hazinesi'nde ele geçen çapı 56–57 cm olan Konstans'ın Decennalia tepsisi ve bulunan 72 cm çapındaki Anastasius Missoriumu verilebilir.
Literatür
- Richard Delbrueck: Die Consulardiptychen und verwandte Denkmäler, Studien zur spätantiken Kunstgeschichte. Bd. 2, de Gruyter, Berlin/Leipzig 1929, S. 235–242.
- Theodor Hauschild, Helmut Schlunk: Die Denkmäler der frühchristlichen und westgotischen Zeit, Hispania Antiqua. Zabern, Mainz 1978, , S. 109.
- Jutta Meischner: Das Missorium des Theodosius in Madrid, In: Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts 111 (1996) S. 389–432. [abweichende Datierung des Theodosius-Missoriums]
- Wulf Raeck: Doctissimus Imperator. Ein Aspekt des Herrscherideals in der spätantiken Kunst. Mit einem Anhang zur Datierung des Theodosiusmissoriums, In: Archäologischer Anzeiger 1998, S. 507–522.
- Martin Almagro-Gorbea (Hrsg.): El Disco de Teodosio, Estudios del Gabinete de Antigüedades. Bd. 5. Real Academia de la Historia, Madrid 2000, . Teilansicht bei Google Books8 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Arne Effenberger: Das Theodosius-Missorium von 388. Anmerkungen zur politischen Ikonographie in der Spätantike, In: Novum Millennium. Studies in Byzantine History and Culture Presented to Paul Speck, Ashgate, Aldershot 2001, S. 97–108. [kritische Auseinandersetzung mit der Deutung Meischners zum Theodosius-Missorium]
- Markus Beyeler: Geschenke des Kaisers. Studien zur Chronologie, zu den Empfängern und zu den Gegenständen der kaiserlichen Vergabungen im 4. Jahrhundert n. Chr., Klio. Beihefte. Neue Folge. Bd. 18. Berlin 2011.
Kaynakça
- ^ Begriffsklärung 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (PDF; 144 kB)
- ^ Martin A. Guggisberg (Hrsg.): Der spätrömische Schatz von Kaiseraugst. Die neuen Funde. Silber im Spannungsfeld von Geschichte, Politik und Gesellschaft der Spätantike, Forschungen in Augst. Bd. 34. Augst 2003, S. 335.
- ^ Siehe Max Martin: Zum Gewicht des römischen Pfundes, in: François Baratt (Hrsg.): Argenterie romaine et byzantine, Paris 1988, S. 211–225.
- ^ Friedrich Wilhelm Deichmann: Ravenna. Hauptstadt des spätantiken Abendlandes Band II, Kommentar, 3. Teil, Geschichte, Topographie, Kunst und Kultur, Stuttgart 1989, S. 349.
- ^ Sie Kairoi/Tempora Anni Darstellungen in Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae Bd. V 2: Herakles-Kenchrias. Zürich/München 1990, Taf. 578–579.
- ^ Leonid Matzulewitsch: Byzantinische Antike. Studien auf Grund der Silbergefäße der Ermitage, Archäologische Mitteilungen aus russischen Sammlungen. Bd. 2. Berlin/Leipzig 1929, S. 55.
- ^ Öte yandan II. Theodosius'un Arcadius ile birlikte tahta çıktığı tarih olan 402 baz alındığında decennalia 412 tarihine denk gelmektedir. Bu tarihte II. Theodosius ile birlikte tahtı paylaşan tek isim amcası Honorius'tur. Bu durum tepside betimlenen üçüncü kişinin kim olduğunu açıklamamaktadır.
- ^ Canto, Alicia M.: Las quindecennalia de Teodosio I el Grande (19 de enero del 393 d. C.) en el Gran Clípeo de Madrid, op. cit (El Disco de Teodosio), 289–300.
- ^ Achim Arbeiter: Der Kaiser mit dem Christogrammnimbus zur silbernen Largitionsschale Valentinians in Genf, in: Antiquité tardive 5 (1997) S. 153–167.
- ^ Wilhelm Grünhagen: Der Schatzfund von Gross Bodungen, Römisch-Germanische Forschungen. Bd. 21. Berlin 1954.
- ^ Richard Delbrueck: Die Consulardiptychen und verwandte Denkmäler, Studien zur spätantiken Kunstgeschichte. Bd. 2. Berlin/Leipzig 1929, S. 154–156.
- ^ Martin A. Guggisberg (Hrsg.): Der spätrömische Silberschatz von Kaiseraugst. Die neuen Funde. Silber im Spannungsfeld von Geschichte, Politik und Gesellschaft der Spätantike, Forschungen in Augst. Bd. 34. Augst 2003, S. 117–125. 164–165. 247. 178–179. 182–183. 190–191; zu anderen Largitionsplatten siehe: Ebd., S. 165–170; reichhaltiges Bildmaterial zur Constans-Platte siehe: Ebd.; Tafeln: 42-51,2.
- ^ Josef Engemann: Ein Missorium des Anastasius. Überlegungen zum ikonographischen Programm der „Anastasius“-Platte aus dem Sutton Hoo ship-burial, in: Marcell Restle (Hrsg.): Festschrift für Klaus Wessel zum 70. Geburtstag. In memorian. Münchner Arbeiten zur Kunstgeschichte und Archäologie. Bd. 2, München 1988, S. 103–115.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Theodosius Missoriumu MS 4 yuzyila tarihlenen torensel amaclarla kullanildigi dusunulen gumus bir tepsidir Theodosius donemine ait oldugu tahmin edilen tepsi 1847 yilinda Almendralejo sehrinin guneydogusunda beraberindeki diger nesneler ile birlikte bulunmustur Missorium gunumuzde Madrid te nin Gabinete de Antiguedades adli koleksiyonunda bulunmaktadir Theodosius Missoriumu Gec antik cag literaturunde buyuk oval ve duz torensel tepsilere missorium denilmektedir Bu kelimenin Latince gonderi anlamina gelen missus ya da masa anlamina gelen mensa kelimelerinden turetilmis olabilecegi dusunulmektedir GirisKesif Theodosius Missorium u 1847 yilinda Ispanya nin Badajoz vilayetinde Merida dan 29 km uzaklikta bulunan Almendralejo da surdurulen arazi calismalari neticesinde kesfedilmistir Kesif esnasinda missorium ile birlikte bulundugu bilinen iki gumus kadeh bugun kayiptir Dahasi kaynaklarda missoriumun korunma derecesi ile ilgili celiskili ifadeler bulunmaktadir Helmut Schlunk ve Theodor Hauschild missoriumun arazi calismalari esnasinda bir saban carpmasi sonucu ikiye bolundugunu yazmaktaysa da Richard Delbrueck tepsinin katlanmis bir bicimde kesfedildigini aktarmaktadir Delbrueck in aktardigina gore missorium kesif sonrasi bir iskarpela yardimiyla uzerinde calisildigi esnada ikiye bolunmus ve kirilan kucuk parcalari kaybolmustur Martin Guggisberg tarafindan one surulen bir diger iddia ise gumus tepsinin antik donemden beri kirik oldugu yonundedir Teknik bilgiler ve guncel durumu Agirligi 15 350 kg olan dairesel yapidaki tepsinin capi 74 cm ve kalinligi 4 ila 8 mm arasindadir Cap ve agirlik bilgisi Yunanca olarak tepsinin arkasina da yazilmistir Tepsinin kirildigi kisim incelendiginde ayaklik islevi goren 26 cm capindaki halka altliginin da kayboldugu dahasi literaturde bahsi gecen tepsinin asilmasini saglayan ek parcanin da artik tepside bulunmadigi anlasilmaktadir Tepsinin cercevesi arka kismindan ayrilmis olmakla birlikte tepsi bir hayli lekelidir Bu lekelerin Victoria ve Albert Muzesi icin hazirlanan galvanoplastik kopyasi sureci sonucu ortaya cikmis olmasi muhtemeldir Hafif oksitlenme gosteren tepside altin kaplamalar yalnizca harflerin yazildigi kisimlarda korunarak gunumuze ulasabilmislerdir Uretilisi Tepsinin nerede ve kim tarafindan uretildigi bilinmemektedir Uretim yerinin neresi olabilecegi konusunda one cikan sehir Selaniktir Zira Theodosius burada 19 ocak 388 tarihinde hukumdarliginin 10 yilini kutlamistir Gumus isleyen zanaatkarlarin boylesi onemli torenlerde imparator ile birlikte seyahat ettigi bilinmektedir Bu nedenle zanaatkarin da Theodosius ile birlikte Selanik te oldugu dusunulmektedir Bir diger iddia ise missoriumun Konstantinopolis te siparis edilerek uretildigini ileri surmektedir Missorium kum dokum teknigi ile uretilmis yalnizca merkezdeki figurun yuzu sonradan eklenmistir Arcadius tasviri IkonografiTepsiyi cevreleyen yazitta D ominus N noster THEODOSIVS PERPET uus AVG ustus OB DIEM FELICISSIMUM X yazmaktadir Bu cumle Turkce olarak Efendimiz Theodosius daimi Augustus on yillik mutlu jubilesi hasebiyle anlamina gelmektedir Bu yazit missoriumu dogrudan Theodosius un hukumdarliginin 10 yili olan 388 tarihine tarihlemektedir Yazitin bir kismi ve muhafizlarUst bolum Missorium bir buyuk ust ve bir kucuk alt olmak uzere ikonografik olarak ikiye bolunmustur Ust bolumun ortasinda tam merkezde 379 395 yillari arasinda Roma kayseri olan I Theodosius tahtinda oturur bicimde tasvir edilmistir Sol eli ile oturdugu tahttan destek alirken sag eliyle onunde tasvir edilen kisiye bir nesne uzatmaktadir Basinin cevresi bir hale ile cevrelenen Theodosius un sakalsiz zayif bir yuzu genis bir alni vardir Uzun tasvir edilmis burnu hafif kavislidir Tarali saclari boynuna gevsek bir bicimde uzanmaktadir Basinda incilerle bezelenmis bir diadem vardir Chlamys giymekte olan imparatorun kiyafeti sag omzunun uzerinde mucevherli oval bir fibula ile tutturulmustur Bu kiyafetin altinda uzun kollu kisa bir tunica giydigi gevsek kemeri coraplari ve campagi adi verilen ayakkabilari giydigi gorulmektedir II Valentinianus tasviri Theodosius un saginda ve solunda oturan ayni kiyafetleri tasiyan kisilerin basinda da hale ve diadem oldugu gorulmektedir Ancak bu kisiler Theodosius a kiyasen daha onemsiz olduklarindan daha kucuk tasvir edilmislerdir Theodosius un saginda biraz daha arkada tasvir edilen kisi II Valentinianus olarak teshis edilmistir Sol elinde bir kafa buyuklugunde oval bir nesne sphaira tasiyan II Valentinianus sag eliyle bir hukumdar asasindan destek almaktadir Theodosius un solunda tasvir edilen kisi ise Theodosius un o zaman 11 yasina basan oglu Arcadius tur II Valentinianus tan daha da arka planda ve daha kucuk tasvir edilen Arcadius islenmis bir tablion ile suslenmis bir chlamys giymekte ve sol elinde oval bir nesne tasimaktadir Bosta kalan eli ise gec antik cag sanatinda tipik olan bir konusma jestiyle tasvir edilmistir Normalde cocuk imparatorlarin hukumdarlik yeteneklerine fazla guvenilmedigi icin 11 yasindaki Arcadius un bu sekilde tasvir edilmesi onun egitimli ve yetenekli bir imparator oldugunun altinin cizilmesi anlaminda onemlidir Tasvir edilen bu uc kisinin Augustus olarak teshis edilmesinde tasidiklari diadem onemli bir rol oynamaktadir Zira diadem yalnizca Augustuslarin tasiyabilecegi bir tactir Augustuslarin ucu de arkaliksiz sandalyelerinde oturmaktadirlar ve onlerinde ayaklarini koymalari icin bulunan bir tabure olan suppadaneum vardir Merkezde tasvir edilen I Theodosius sagindaki elleri ortulu ve ona dogru yurur gibi tasvir edilmis rutbeli gorevlisine muhtemelen bir diptik uzatmaktadir Bu diptikler genellikle yapilan yeni atamalar sonrasinda imparator tarafindan verilirdi Ancak burada kimin tasvir edildigi ve ne gibi bir atama yapildigi bilinmemektedir Tepsinin kirildigi yer bu kisinin yuzune denk geldiginden yuz hatlari da belli degildir Ancak I Theodosius gibi o da tunica giymekte ve tunicasi uzerinde brosla ilistirilmis chlamyse sahiptir Ikisi I Theodosius un saginda ve II Valentinianus un yaninda ikisi de Theodosius un solunda ve Arcadius un yaninda olmak uzere duz sacli sakalsiz toplam 4 muhafiz ellerinde mizrak ve kalkanlarla hazir durumda gorunmektedir Tum bu mizansen bir podyum uzerinde yukselen korint duzenli tetrastil dortsutunlu bir mimari arka plana oturtulmustur Sutunlarin tasidigi alinlik ortadaki iki sutunun arasinda oval bir aciklik ile I Theodosius acik bir bicimde vurgulamaktadir Toprak Ana Tellus tasviri Alt bolum Missoriumun alt kisminda ise buyukce tasvir edilmis sag dirseginden destek alarak yukariya ve dolayisiyla da Theodosius a bakan bir kadin figuru vardir Bu figur muhtemelen Toprak Ana olarak da bilinen Tellus un bir alegorisidir Kollari arasinda bir boynuz olan bu figurun cevresinde bitkiler meyveler ve basaklar bulunmaktadir Kiyafeti olmayan ancak basinda cesitli bitkilerden yapilmis bir tac olan bu figurun bacaklari bir ortu ile ortulmustur Tepsinin alt bolumunde uc ve ust bolumde tasvir edilen mimarinin alinliginda iki adet olmak uzere toplam bes adet kanatli bebek figurleri gorulmektedir Bu figurler cesitli nesneler tasimakta ve asagi yukari hepsi bakislarini Theodosius a yonlendirmektedirler Tellus sik sik boylesi figurlerle tasvir edildiginden bu figurlerin Imparatorluk donemi literaturunde tempora anni olarak da bilinen mevsimleri sembolize ettigi iddia edilmistir Ayrica burada karsilasilan pitoresk arka planin kaybolmasi ve sahnenin belirli bir zemin uzerine oturtulmamasi gibi ozellikler gec Roma donemi sanatinin karakteristikleri arasindadir Bilimsel gorus ve yorumlamalar Benzer bir arka plana sahip Diocletianus Sarayi Split Hirvatistan Missorium ikonografisinin yorumlanmasinda oncu yorumlar tarafindan 1929 yilinda yapilmistir ve bu yorumlar gunumuze degin buyuk olcude gecerliligini korumaktadir gibi diger bazi isimler Delbrueck in oncu calismasini temel alarak missorium uzerine calismislardir Sahneyi farkli yorumlamaya calisan isimler arasinda ve bulunur Deichmann in teorisi Deichmann a gore tepside yer alan yazittaki X harfinin uzerinde bir daire bulunmaktadir bu da X isaretinin 10 yerine 15 olarak okunmasi gerektigini gostermektedir Yani tepsi 10 yil donumu kutlamasi icin degil 15 yil donumu kutlamasi icin yaptirilmistir ve dolayisiyla da MS 393 tarihinde uretilmistir II Valentinianus MS 392 de coktan oldugunden II Valentinianus oldugu iddia edilen kisi de farkli birisi olmalidir Meischner in teorisi Meischner in teorisine gore ise merkezde tasvir edilen kisi I Theodosius degil II Theodosius tur ve onun saginda tasvir edilen kisi Honorius solunda tasvir edilen kisi ise III Valentinianus tur Iddiasini boylesi bir betimlemenin I Theodosius doneminde Bati Roma Imparatorlugu nda uretilme olanagi olmadigina baglayan Meischner a gore missorium MS 421 yilinda uretilmistir Meischner in iddialarina karsin II Theodosius un 408 yilinda tek basina hukumdar oldugunu ve onun 10 yil donumunun 421 degil 418 tarihine denk geldigini yazmaktadir Meischner a gore ise bu tarih II Theodosius un babasi Arcadius un oldugu tarih olan 408 referans alarak verilmistir Tum bu dusunup tasinmalar sonucu Meischner a gore Missorium un Galla Placidia tarafindan MS 421 yilinda yegeni II Theodosius a hediye etmek uzere Ravenna da siparis edilmis olmasi ihtimali yuksektir Diger iddialar II Constantius tasvirli Kertch Missoriumu Ermitaj Muzesi Son olarak Alicia Canto da missorium uzerindeki roma rakamlarinin quindecennalia olarak okunmasi gerektigini ve kabul edilenin aksine onbesinci yil donumune isaret ettigini iddia etmektedir Sanat tarihindeki yeriLargitio Latince eli aciklik comertlik anlamina gelen largitio kavrami odul olarak verilen ve daha ziyade temsili onemi bulunan bir takim nadir madeni nesneler luks tabak tepsi ve kadeh takimlari gibi urunleri tanimlamak icin kullanilmaktadir Bu nesnelerin tahta cikis saltanat yildonumu onuncu yil kutlamasi decennalia gibi ozel torenler icin uretildikleri bilinmektedir Bu nadir nesnelerden gunumuze hepsi de 4 yuzyila tarihlenen sadece 19 parca ulasabilmistir Dort farkli kisi tarafindan yaptirilmis olan bu nesneler arasinda Theodosius Missoriumu buyuklugu agirligi ve ikonografisi gibi ozellikleri ile istisnai bir oneme sahiptir Largitio geleneginin Theodosius sonrasi iki yuzyil daha devam ettigi bilinse de bu donemlere ait nesneler henuz bulunmamislardir Aspar Missoriumu MS 434 Floransa Ulusal Arkeoloji MuzesiDiger ornekler Theodosius Missoriumu ile karsilastirilabilecek diger orneklerden birisi bugun Ermitaj Muzesinde sergilenen uzerinde atli II Constantius tasviri bulunan Kertch Missoriumu ve uzerinde sagindaki ve solundaki ucer silahli asker tarafindan korunan ayakta duran ve kiyafetiyle bir asker olarak betimlenen I Valentinianus u ya da II Valentinianus tartismali gosteren Cenevre deki missoriumdur Ayrica Theodosius Missoriumu uzerindeki tasvire cok benzeyen ancak sadece hasarli bir parca halinde ele gecen 26 cm capindaki gumus tepsi de karsilastirma yapilan ornekler arasindadir Bu buluntu cok hasarli oldugundan onu tarihlemek ya da betimlenen kisinin aslen kim oldugunu tespit etmek cok guctur Bir diger ornek 42 cm capindaki Aspar Missoriumu dur Bu missoriumun merkezinde bir oturan konsul Aspar oglu beraberinde betimlenmistir Ayrica Aspar in atalarinin portreleri de missoriumda gorulmektedir Aspar Missoriumu largitio geleneginin yalnizca imparatorlara has olmadiginin konsullerin de bu gelenegi yerine getirebileceginin gorulmesi acisindan onemlidir Buyukluk olarak karsilastirilabilecek diger ornekler olarak Kaiseraugst Gumus Hazinesi nde ele gecen capi 56 57 cm olan Konstans in Decennalia tepsisi ve bulunan 72 cm capindaki Anastasius Missoriumu verilebilir LiteraturRichard Delbrueck Die Consulardiptychen und verwandte Denkmaler Studien zur spatantiken Kunstgeschichte Bd 2 de Gruyter Berlin Leipzig 1929 S 235 242 Theodor Hauschild Helmut Schlunk Die Denkmaler der fruhchristlichen und westgotischen Zeit Hispania Antiqua Zabern Mainz 1978 ISBN 3 8053 0276 2 S 109 Jutta Meischner Das Missorium des Theodosius in Madrid In Jahrbuch des Deutschen Archaologischen Instituts 111 1996 S 389 432 abweichende Datierung des Theodosius Missoriums Wulf Raeck Doctissimus Imperator Ein Aspekt des Herrscherideals in der spatantiken Kunst Mit einem Anhang zur Datierung des Theodosiusmissoriums In Archaologischer Anzeiger 1998 S 507 522 Martin Almagro Gorbea Hrsg El Disco de Teodosio Estudios del Gabinete de Antiguedades Bd 5 Real Academia de la Historia Madrid 2000 ISBN 84 89512 60 4 Teilansicht bei Google Books8 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arne Effenberger Das Theodosius Missorium von 388 Anmerkungen zur politischen Ikonographie in der Spatantike In Novum Millennium Studies in Byzantine History and Culture Presented to Paul Speck Ashgate Aldershot 2001 S 97 108 kritische Auseinandersetzung mit der Deutung Meischners zum Theodosius Missorium Markus Beyeler Geschenke des Kaisers Studien zur Chronologie zu den Empfangern und zu den Gegenstanden der kaiserlichen Vergabungen im 4 Jahrhundert n Chr Klio Beihefte Neue Folge Bd 18 Berlin 2011 Kaynakca Begriffsklarung 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF 144 kB Martin A Guggisberg Hrsg Der spatromische Schatz von Kaiseraugst Die neuen Funde Silber im Spannungsfeld von Geschichte Politik und Gesellschaft der Spatantike Forschungen in Augst Bd 34 Augst 2003 S 335 Siehe Max Martin Zum Gewicht des romischen Pfundes in Francois Baratt Hrsg Argenterie romaine et byzantine Paris 1988 S 211 225 Friedrich Wilhelm Deichmann Ravenna Hauptstadt des spatantiken Abendlandes Band II Kommentar 3 Teil Geschichte Topographie Kunst und Kultur Stuttgart 1989 S 349 Sie Kairoi Tempora Anni Darstellungen in Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae Bd V 2 Herakles Kenchrias Zurich Munchen 1990 Taf 578 579 Leonid Matzulewitsch Byzantinische Antike Studien auf Grund der Silbergefasse der Ermitage Archaologische Mitteilungen aus russischen Sammlungen Bd 2 Berlin Leipzig 1929 S 55 Ote yandan II Theodosius un Arcadius ile birlikte tahta ciktigi tarih olan 402 baz alindiginda decennalia 412 tarihine denk gelmektedir Bu tarihte II Theodosius ile birlikte tahti paylasan tek isim amcasi Honorius tur Bu durum tepside betimlenen ucuncu kisinin kim oldugunu aciklamamaktadir Canto Alicia M Las quindecennalia de Teodosio I el Grande 19 de enero del 393 d C en el Gran Clipeo de Madrid op cit El Disco de Teodosio 289 300 Achim Arbeiter Der Kaiser mit dem Christogrammnimbus zur silbernen Largitionsschale Valentinians in Genf in Antiquite tardive 5 1997 S 153 167 Wilhelm Grunhagen Der Schatzfund von Gross Bodungen Romisch Germanische Forschungen Bd 21 Berlin 1954 Richard Delbrueck Die Consulardiptychen und verwandte Denkmaler Studien zur spatantiken Kunstgeschichte Bd 2 Berlin Leipzig 1929 S 154 156 Martin A Guggisberg Hrsg Der spatromische Silberschatz von Kaiseraugst Die neuen Funde Silber im Spannungsfeld von Geschichte Politik und Gesellschaft der Spatantike Forschungen in Augst Bd 34 Augst 2003 S 117 125 164 165 247 178 179 182 183 190 191 zu anderen Largitionsplatten siehe Ebd S 165 170 reichhaltiges Bildmaterial zur Constans Platte siehe Ebd Tafeln 42 51 2 Josef Engemann Ein Missorium des Anastasius Uberlegungen zum ikonographischen Programm der Anastasius Platte aus dem Sutton Hoo ship burial in Marcell Restle Hrsg Festschrift fur Klaus Wessel zum 70 Geburtstag In memorian Munchner Arbeiten zur Kunstgeschichte und Archaologie Bd 2 Munchen 1988 S 103 115