Florosülfürik asit IUPAC adı sülfürofloridik asit HSO3F kimyasal formüllü bir inorganik bileşiktir Ticarî olara

Florosülfürik asit (IUPAC adı: sülfürofloridik asit), HSO₃F kimyasal formüllü bir inorganik bileşiktir. Ticarî olarak temin edilebilen en güçlü asitlerden biridir. HSO₃F formülü sülfürik asit (H₂SO₄) ile ilişkisini vurgulamaktadır. HSO₃F tetrahedral bir moleküldür. Ticari numuneler genellikle sarı olmasına rağmen renksiz bir sıvıdır.

Florosülfürik asit

Adlandırmalar

IUPAC adı

Sülfürofloridik asit

Diğer adlar

Florosülfonik asit,
Floridosülfonik asit,
Sülfürik florohidrin,
Epoksisülfonil florür

Tanımlayıcılar

CAS numarası

7789-21-1

ChemSpider

23005

ECHA InfoCard

100.029.227

PubChem CID

24603

CompTox Bilgi Panosu (EPA)

DTXSID3033511

Özellikler

Molekül formülü

FHO₃S

Molekül kütlesi

100.06 g·mol⁻¹

Görünüm

Renksiz sıvı

Yoğunluk

1.726 g cm⁻³

Erime noktası

−87.5 °C

Kaynama noktası

165.4 °C

Asitlik (pK_a)

-10

(pK_b)

24

Tehlikeler

İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):

Ana tehlikeler

Aşındırıcı

Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Kimyasal özellikler

Florosülfürik asit serbest akan renksiz bir sıvıdır. Polar organik çözücülerde (örneğin nitrobenzen, asetik asit ve etil asetat) çözünür, ancak alkanlar gibi polar olmayan çözücülerde zayıf biçimde çözünür. Güçlü asitliğini yansıtarak, zayıf proton alıcıları olan hemen hemen tüm organik bileşikleri çözer. HSO₃F yavaşça HF ve sülfürik aside hidrolize olur. İlgili triflik asit (CF₃SO₃H), HSO₃F'in yüksek asitliğini korur ancak daha hidrolitik olarak sabittir. Florosülfonik asidin kendi kendine iyonlaşması da meydana gelir.

2 HSO₃F ⇌ [H₂SO₃F]⁺ + [SO₃F]⁻K = 4.0 × 10⁻⁸ (298 K'de)

Üretim

Florosülfürik asit, HF ve kükürt trioksitin tepkimesi ile hazırlanır:

SO₃ + HF → HSO₃F

Alternatif olarak, KHF₂ veya CaF₂, 250 °C'de ile işlenebilir. HF'den atıl bir gaz ile süpürülerek serbest bırakıldığında, HSO₃F bir cam aparatta damıtılabilir.

Uygulamalar

HSO₃F, aşındırma için HF ve H₂SO₄ karışımlarının yenilenmesinde faydalıdır.

HSO₃F, alkanları izomerleştirir ve hidrokarbonların alkenlerle alkilasyonunu sağlar, ancak bu tür uygulamaların ticari öneme sahip olup olmadıkları açık değildir. Aynı zamanda, bir laboratuvar florlama maddesi olarak da kullanılabilir.

Güvenlik

Florosülfürik asidin yüksek derecede toksik ve aşındırıcı olduğu kabul edilir. HF'yi serbest bırakmak için hidrolize olur. HSO₃F'ye su ilavesi, sülfürik aside su ilavesine benzer, ancak daha şiddetli olabilir

Kaynakça

^ ^a ^b Erhardt Tabel, Eberhard Zirngiebl, Joachim Maas "Fluorosulfuric Acid" in "Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry" 2005, Wiley-VCH, Weinheim. doi:10.1002/14356007.a11_431
^ Olah, G. A.; Prakash, G. K.; Wang, Q.; Li, X.-Y. (2001). "Fluorosulfuric Acid". Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis. Encyclopedia of Reagents for Synthesis. John Wiley & Sons. doi:10.1002/047084289X.rf014. ISBN .
^ Olah, G.; Farooq, O.; Husain, A.; Ding, N.; Trivedi, N.; Olah, J. (1991). "Superacid HSO₃F/HF-Catalyzed Butane Isomerisation". Catalysis Letters. 10 (3–4): 239–247. doi:10.1007/BF00772077.
^ Cotton, F. A.; Wilkinson, G. (1980). Advanced Inorganic Chemistry (4th ed.). New York: Wiley. p. 246. ISBN .

[:0-1] Erhardt Tabel, Eberhard Zirngiebl, Joachim Maas "Fluorosulfuric Acid" in "Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry" 2005, Wiley-VCH, Weinheim. doi:10.1002/14356007.a11_431

[2] Olah, G. A.; Prakash, G. K.; Wang, Q.; Li, X.-Y. (2001). "Fluorosulfuric Acid". Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis. Encyclopedia of Reagents for Synthesis. John Wiley & Sons. doi:10.1002/047084289X.rf014. ISBN .

[3] Olah, G.; Farooq, O.; Husain, A.; Ding, N.; Trivedi, N.; Olah, J. (1991). "Superacid HSO₃F/HF-Catalyzed Butane Isomerisation". Catalysis Letters. 10 (3–4): 239–247. doi:10.1007/BF00772077.

[4] Cotton, F. A.; Wilkinson, G. (1980). Advanced Inorganic Chemistry (4th ed.). New York: Wiley. p. 246. ISBN .