Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Leona Harriet Woods (9 Ağustos 1919 - 10 Kasım 1986), daha sonra Leona Woods Marshall ve Leona Woods Marshall Libby olarak bilinir, ilk nükleer reaktörü ve ilk atom bombasını inşa etmeye yardım eden Amerikalı bir fizikçiydi.
Leona Woods Marshall Libby | |
|---|---|
 Leona Woods Marshall, 1946'da Chicago Üniversitesi'nde | |
| Doğum | 9 Ağustos 1919 La Grange, Illinois, ABD |
| Ölüm | 10 Kasım 1986 (67 yaşında) Santa Monica, California, ABD |
| Vatandaşlık | Amerikan |
| Eğitim | Chicago Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
| Doktora danışmanı | |
23 yaşında, akıl hocası Enrico Fermi liderliğindeki bir projede dünyanın ilk nükleer reaktörü (daha sonra pile olarak adlandırıldı) olan Chicago Pile-1'i inşa eden ve test eden ekibin en genç ve tek kadın üyesiydi. Woods özellikle yapım sürecinde ve daha sonra deney sırasında analiz için geiger sayaçlarının kullanılmasında etkili oldu. Reaktör kritik hale geldiğinde orada bulunan tek kadındı. Manhattan Projesi'nde Fermi ile çalıştı ve daha sonra ilk kocası John Marshall ile birlikte Hanford plütonyum üretim sahasında ksenon zehirlenmesi sorununu çözmeye yardımcı oldu ve Hanford'un plütonyum üretim reaktörlerinin yapımını ve işletmesini denetledi.
Savaştan sonra Chicago Üniversitesi'nde Fermi'nin Nükleer Araştırmalar Enstitüsü'ne üye olarak kabul edildi. Daha sonra Princeton, New Jersey'deki Institute for Advanced Study'de, Brookhaven Ulusal Laboratuvarı'nda ve 1962'de profesör olduğu New York Üniversitesi'nde çalıştı. Araştırmaları yüksek enerjili fizik, astrofizik ve kozmolojiyi kapsıyordu. 1966'da Marshall'dan boşandı ve Nobel ödüllü Willard Libby ile evlendi. Colorado Üniversitesi'nde profesör ve RAND Corporation'da personel danışmanlığı yaptı. Daha sonraki yaşamında ekolojik ve çevresel konularla ilgilenmeye başladı ve iklim değişikliğini incelemek için ağaç halkalarındaki izotop oranlarını kullanmaya dayalı bir yöntem geliştirdi. Zararlı bakterileri öldürmenin bir yolu olarak gıda ışınlamasının güçlü bir savunucusuydu.
İlk yılları
Leona Harriet Woods, 9 Ağustos 1919'da Illinois, La Grange'da bir çiftlikte, bir avukat olan Weightstill Arno Woods ve eşi Mary Leona Holderness Woods'un beş çocuğunun ikincisi olarak dünyaya geldi. İki kız kardeşi ve iki erkek kardeşi vardı. 14 yaşında La Grange'daki Lyons Belde Lisesi'nden mezun oldu ve 1938'de 18 yaşında Chicago Üniversitesi'nden kimya alanında lisans derecesi aldı.
Kimyadaki yeterlik sınavlarını geçtikten sonra, 1939'da Brillouin bölgeleri üzerine yaptığı bir konuşmadan etkilenerek, Nobel Fizik Ödülü sahibi James Franck'e yüksek lisans öğrencisi olma konusunda başvurdu. Franck bu teklifi kabul etti, ancak kendisi gençken profesörünün onu bir Yahudi akademisyen olarak açlıktan öleceği konusunda uyardığını söyledi. Bu nedenle Franck, Woods'u uyardı: "Sen bir kadınsın ve açlıktan öleceksin." Franck yetersiz beslenmiş görünmese de, uyarıyı ciddiye aldı ve bunun yerine, bir gün kendisi de Nobel ödülü alacak olan Robert Mulliken'in yüksek lisans öğrencisi olmaya karar verdi.
Mulliken, Woods'un kendi araştırma problemini seçmesine izin verdi ve Physical Review'de yayımlanmadan önce son sürümünü düzenledi. 1943 yılında Woods'un Mulliken ve Polonyalı kimyager Stanisław Mrozowski gözetiminde hazırladığı "Silikon Oksit Gruplar Üzerine" başlıklı doktora tezi kabul edildi. Woods'un daha sonra açıkladığı üzere, "Mulliken'in belki de bana öğrettiği hiçbir şey boşa gitmedi." Öğrencileri, "bunun onun en büyük övgüsü olduğu konusunda hemfikir."
Manhattan Projesi
1942'de tezini yazmayı bitirdiğinde, Mulliken'in savaş öncesi dönemi öğrencilerinin en küçüğü ve sonuncusuydu ve tek başına çalışıyordu çünkü tüm arkadaşları savaş işine karışmıştı. Enrico Fermi için çalışan Herbert Anderson ile tanıştı. İkili, her öğleden sonra saat 17: 00'de Michigan Gölü'nde birlikte yüzmeye giderlerdi. Anderson, Woods'un araştırmalarından vakum teknolojisinde ustalaştığını keşfetti ve doktorasını bitirir bitirmez, onu nötron akısını ölçmek için kullanılan bor triflorür dedektörleriyle çalışması için işe aldı.
Fermi'nin grubu, Woods'un bir zamanlar squash oynadığı üniversitenin terk edilmiş futbol stadyumu Stagg Field'ın tribünlerinin altına Chicago Pile-1 olarak bilinen bir nükleer reaktör inşa etti. Walter Zinn, bir kadının grafit blokları yerleştirme işine karışmasını istemiyordu, ancak Woods'un dedektörler ve termokupllarla yapacak çok işi vardı ve bir radyumun etkilerini ölçmek için küçük bir grafit yığını kullandı - Dedektörleri kalibre etmek için nötron tesir kesitinin bir ölçüsünü elde etmek için manganez folyo üzerinde berilyum kaynağı. Cam üfleme konusundaki becerileri nötron detektörlerinin yapımında yararlıydı. Woods, reaktör kritik hale geldiğinde orada bulunan tek kadındı ve Fermi'ye "Ne zaman korkmalıyız?" diye sordu.
Laura Fermi, Woods'u "bir erkek işini yapabilen ve bunu iyi yapabilen, atlet gibi yapılı, uzun boylu bir genç kızdı. Enrico'nun grubundaki tek kadın fizikçiydi. O sırada, aynı zamanda bitmez tükenmez bir enerjiye sahip olan annesi, Chicago yakınlarında küçük bir çiftlik işletiyordu. Bayan Woods'u bazı işlerden kurtarmak için Leona zamanını atomlar ve patatesler arasında bölüştürdü." diyerek anlatır.
Projede çalışan birçok bilim insanı gibi Woods da radyasyonun yarattığı tehlikeye karşı gelişigüzel bir tutum sergiledi. Willard Libby'nin radyum tuzu ve berilyum metal karışımı içeren bir kutuyu lehimlediği bir sabahtan sonra, Woods yaklaşık 200 röntgene maruz kaldı ve beyaz kan hücresi sayısı yarıya indi. Doktorlar, bir kadının nasıl sadece sabit sayıda yumurta hücresine sahip olduğu konusunda ona bir konferans verdi, bu, Woods'un şüpheyle karşıladığı bir önermeydi. Önemli olanın lehimin doğru yapılması olduğunu düşünüyordu. Ekip, Argonne'daki yeni evine taşındığında, Woods'un kendine ait bir yurdu vardı.
Woods, Temmuz 1943'te John Marshall ile evlendi. Kısa süre sonra hamile kaldı. Bunu Enrico Fermi'ye söylerken, reaktör binasını terk etmesi konusunda ısrar edeceği korkusuyla Walter Zinn'e haber vermemeye karar verdiler. Bol kot iş elbiseleri ile hamile karnını örttü. Her gün henüz içi ısınmamış bir Ordu otobüsüyle işe gitti ve "her sabah işine başlamadan önce kusmak zorunda kaldığı için işine zar zor yetişti." Peter adını verdikleri çocukları 1944'te doğdu. Birkaç gün sonra Woods işine döndü.
Argonne'dan bir ekip, büyük reaktörlerin bombalar için plütonyum üreteceği Hanford Sahası'nda ilk reaktörü çalıştırmak için hazır bulundu. Reaktörü vardiyalı olarak izlediler, John Marshall ve diğerleri gündüz vardiyasında, Enrico Fermi ve Leona Marshall gece vardiyasında ve Don Hughes ve John Wheeler dönüş vardiyasında bulunmaktaydı. Marshall'lar, Hanford'daki reaktöre yoğunlaştıklarında, Peter'ı Leona'nın annesine bıraktılar.
Reaktöre başarılı bir şekilde güç verildi, ancak birkaç saat sonra güç seviyesi düştü ve reaktör kapandı. Leona, sorunun radyoaktif bir sızıntıdan çok su sızıntısı olduğunu iddia etti. Bununla birlikte, gece boyunca operatörler reaktöre yeniden güç verebildiler ve ancak reaktör bir kez daha kapandı. Belirtiler o anda radyoaktif bir sızıntıyı işaret ediyordu. Kaydırma cetvelleri ve el hesaplayıcıları ile sayılar üzerinde çalıştıktan sonra, sızıntının nötron kesitini ksenon-135 olarak belirlediler. Neyse ki, DuPont mühendisleri reaktörü fizikçilerin talep ettiğinden yüzde 50 daha fazla yakıt tüpüyle donatmışlardı ve bunları doldurarak reaktörü çalıştırmayı başardılar.
Yıllar sonra Manhattan Projesi'ne katılımıyla ilgili ne hissettiği sorulduğunda şunları söyledi:
| “ | Sanırım herkes yanıldığımız için (bombayı geliştirme şeklimizde) korktu ve Almanlar bizim önümüzdeydi. Bu, elbette liderlerimizin Almanya'daki insanları tanıyor olmasından beslenen, kalıcı ve sürekli bir korkuydu. Onlarla okula gittiler. Liderlerimiz korkmuştu ve bu terör bizi besledi. Almanlar bizden önce sahip olsaydı, dünyaya ne olurdu bilmiyorum. Farklı bir şey. Almanya fizik alanında liderdi. Her açıdan, savaş başladığında, Hitler patlamayı düşürdüğünde. Çok korkutucu bir zamandı. Atom bombaları kullanıldığında ne hissettiğimi kesinlikle hatırlıyorum. Kayınbiraderim, Sasebo Limanı'na planlanan ilk mayın tarama gemisinin kaptanıydı. Kardeşim Okinawa'da alev püskürtücüsü olan bir denizciydi. Eminim bu insanlar bir saldırıya dayanmazlardı. Savaşın devam edeceği çok açıktı, savaşan adamlarımızın yarım milyonu kaç Japon olduğunu söylemeden ölmüştü. Biliyorsunuz ve biliyorum ki General (Curtis) LeMay Tokyo'yu bombaladı ve kimse o zamanki katliamdan bahsetmiyor. Nagazaki ve Hiroşima'nın ateş bombası ile karşılaştırıldığında sıradan bir şey olduğunu düşünüyorlar. YANLIŞLAR! Hiçbir pişmanlığım yok. Bence doğru yaptık ve farklı şekilde yapamazdık. Evet. İkinci bomba Nagasaki'nin gerekli olmadığının önerildiğini biliyorum. Savaşta ölene kadar omuzlarında ağlayanların, etrafına bakıp "Bu doğru mu?" diye sorduğunu sanmıyorum. | „ |
Savaş sonrası kariyeri
Savaştan sonra Leona Marshall, Chicago Üniversitesi'ne geri döndü ve burada Fermi'nin Nükleer Araştırmalar Enstitüsü'nin bir üye oldu. Chicago Pile 3 ağır su reaktörü ile çalışarak nötron ışınlarını yüzde 100 döndürerek polarize etmenin bir yolunu buldu ve çeşitli malzemeler için nötronların kırılma indisini belirledi. İkinci çocuğu John Marshall III, 1949'da doğdu. Woods 1953'te yardımcı doçent oldu.
Fermi 1954'te öldükten sonra, Marshallar ayrıldı. John Marshall Los Alamos Laboratuvarı'na geri dönerken, artık bekar bir anne olan Leona 1957'de Princeton, New Jersey'deki İleri Araştırmalar Enstitüsü'nde bir üye oldu. Ertesi yıl, fizikteki araştırmanın odağının çekirdekten uzaklaşıp temel parçacıklara doğru yöneldiği bir zamanda Brookhaven Ulusal Laboratuvarı'nın bir üyesi oldu. 1960 yılında New York Üniversitesi'ne fizik profesörü olarak katıldı. 1962'de profesör oldu.
Üç yıl sonra, Colorado Üniversitesi'nde yüksek enerjili fizik, astrofizik ve kozmoloji araştırmalarında profesör oldu. Daha sonra 1976'ya kadar çalıştığı RAND Corporation'da personel üyesi oldu. 1966'da John Marshall'dan boşandı ve 1960'ta Nobel ödülünü kazanan Willard Libby ile evlendi. Daha sonra UCLA'da kendisine katıldı ve burada 1973'te çevre çalışmaları, mühendislik, mühendislik arkeolojisi, mekanik havacılık ve nükleer mühendislik alanlarında misafir profesör oldu.
Günümüzde Leona Marshall Libby olarak bilinen Woods, ekolojik ve çevresel konularla ilgilenmeye başladı ve ağaç halkalarında Oksijen-18'den Oksijen-16'ya, Karbon-13'ten Karbon-12'ye ve Döteryum'dan Hidrojene izotop oranlarını kullanmak için kayıtların tutulmasından yüzlerce yıl önce sıcaklık ve yağış modellerinde meydana gelen değişiklikleri incelemek, iklim değişikliği araştırmalarına kapı açan bir yöntem geliştirdi.
Willard Libby gibi, zararlı bakterileri öldürmenin bir yolu olarak gıda ışınlamasının güçlü bir savunucusuydu ve kullanımına ilişkin yasal ve düzenleyici kısıtlamaların gevşetilmesini savundu. Akdeniz meyve sineğinden etkilenen meyvelerin malathion ile püskürtülmesi yerine gama ışınları ile tedavi edilebileceğini öne sürdü.
Üretken bir yazardı, 200'den fazla bilimsel makale yayımladı. RAND'deyken, Creation of an Atmosphere for the Moon (1969) üzerine bir makale yazdı. Eserleri, erken atomik araştırma tarihi olan otobiyografik The Uranium People (1979) adlı makaleyi de içerir. Libby 1980'de öldükten sonra, Rainer Berger ile makalelerini düzenledi ve Nobel Ödüllü Willard Libby'nin Yaşam Çalışması'nı (1982) yayınladı. Yarı yıldız nesneler hakkındaki son makalesi 1984'te yayınlandı.
10 Kasım 1986'da Santa Monica, Kaliforniya'daki St. John's Tıp Merkezinde anesteziye bağlı inme nedeniyle öldü. Oğulları Peter ve John ile dört torunu geride kaldı. Ayrıca ikinci evliliğinden iki üvey kızı, Janet Eva Libby ve Susan Charlotte Libby bulunmaktaydı.
Seçili eserleri
- Libby, L., M. (1969) Ay için bir atmosfer yaratılması. Rand Corporation.
- Libby, L., M. (1970) Zamanında önemi olan elli çevre sorunu. Rand Corporation.
- Libby, L., M. (1979) Uranyum Halkı. Crane, Russak.
- Libby, L., M. (1980) Ters kozmoloji ve güneş nötrinolarının eksikliği.
- Libby, L., M. (1982) Nobel Ödüllü Willard Frank Libby'nin Yaşam Eseri.
- Libby, L., M. (1982) Karbon Dioksit ve İklim. Bergama.
- Libby, L., M. (1983) Geçmiş İklimler: Ağaç Termometreleri, Emtialar ve İnsanlar. Teksas: Teksas Üniversitesi.
Kaynakça
- ^ a b c "Leona Woods". Soylent Communications. 12 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2013.
- ^ a b c d e f g h i j Ware & Braukman 2004, ss. 385–387.
- ^ Libby 1979, ss. 28–29.
- ^ Libby 1979, s. 29.
- ^ a b c d e Libby 1979, s. 30.
- ^ Woods (Haziran 1943). "On the Silicon Oxide Bands". Physical Review. American Physical Society. 63 (11–12): 426-430. doi:10.1103/PhysRev.63.426.
- ^ Libby 1979, s. 85.
- ^ Libby 1979, ss. 86–87.
- ^ After the War: Women in Physics in the United States. San Rafael, CA: Morgan & Claypool Publishers. 2015. ss. 2-4. ISBN .
- ^ Fermi 1954, s. 197.
- ^ Fermi 1954, s. 179.
- ^ Libby 1979, s. 155.
- ^ Libby 1979, s. 156.
- ^ a b Libby 1979, s. 164.
- ^ Libby 1979, s. 165.
- ^ a b Libby 1979, ss. 181–183.
- ^ Sanger & Wollner 1995, s. 162.
- ^ Sanger & Wollner 1995, s. 163.
- ^ a b c d e f Wayne 2011, ss. 521–622.
- ^ Alvarez 1987, s. 118.
- ^ Libby (Haziran 1974). "Temperature Dependence of Isotope Ratios in Tree Rings" (PDF). Proceedings of the National Academy of Sciences. 71 (6): 2482-2486. doi:10.1073/pnas.71.6.2482. (PMC) 388483 $2. (PMID) 16592163. 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
- ^ Black (Haziran–Temmuz 1983). "Commercial Food Irradiation". Bulletin of the Atomic Scientists. 39 (6): 48-50. doi:10.1080/00963402.1983.11459011. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
- ^ a b c Folkart (13 Kasım 1986). "Leona Marshall Libby Dies; Sole Woman to Work on Fermi's 1st Nuclear Reactor". 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
- ^ "The Chicago Pile 1 Pioneers". . 16 Şubat 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.
Bibliyografya
- Alvarez: Adventures of a Physicist. Basic Books. 1987. ISBN .
- Atoms in the Family: My Life with Enrico Fermi. Chicago, Illinois: University of Chicago Press. 1954. OCLC 537507.
- The Uranium People. New York: Crane, Russak. 1979. ISBN . OCLC 4665032.
- Sanger, S. L.; Wollner, Craig (1995). Working on the Bomb: an Oral History of WWII Hanford. Portland, Oregon: Portland State University. ISBN . OCLC 34034740.
- Wayne, Tiffany K. (2011). American Women of Science since 1900 Vol. 2, I-Z. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. ISBN . OCLC 775854668.
- Ware, Susan; Braukman, Stacy Lorraine (2004). Notable American Women: a Biographical Dictionary Completing the Twentieth Century. Cambridge, Massachusetts: Belknap Press. ISBN . OCLC 56014756.
Dış bağlantılar
- Leona Marshall Libby'nin Röportajı8 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Sözlü Tarih), Manhattan Projesinin Sesleri
- Bahar Kelly. "Leona Libby"27 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Ulusal Kadın Tarihi Müzesi. 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Leona Harriet Woods 9 Agustos 1919 10 Kasim 1986 daha sonra Leona Woods Marshall ve Leona Woods Marshall Libby olarak bilinir ilk nukleer reaktoru ve ilk atom bombasini insa etmeye yardim eden Amerikali bir fizikciydi Leona Woods Marshall LibbyLeona Woods Marshall 1946 da Chicago Universitesi ndeDogum9 Agustos 1919 1919 08 09 La Grange Illinois ABDOlum10 Kasim 1986 67 yasinda Santa Monica California ABDVatandaslikAmerikanEgitimChicago UniversitesiKariyeriDaliFizikDoktora danismani 23 yasinda akil hocasi Enrico Fermi liderligindeki bir projede dunyanin ilk nukleer reaktoru daha sonra pile olarak adlandirildi olan Chicago Pile 1 i insa eden ve test eden ekibin en genc ve tek kadin uyesiydi Woods ozellikle yapim surecinde ve daha sonra deney sirasinda analiz icin geiger sayaclarinin kullanilmasinda etkili oldu Reaktor kritik hale geldiginde orada bulunan tek kadindi Manhattan Projesi nde Fermi ile calisti ve daha sonra ilk kocasi John Marshall ile birlikte Hanford plutonyum uretim sahasinda ksenon zehirlenmesi sorununu cozmeye yardimci oldu ve Hanford un plutonyum uretim reaktorlerinin yapimini ve isletmesini denetledi Savastan sonra Chicago Universitesi nde Fermi nin Nukleer Arastirmalar Enstitusu ne uye olarak kabul edildi Daha sonra Princeton New Jersey deki Institute for Advanced Study de Brookhaven Ulusal Laboratuvari nda ve 1962 de profesor oldugu New York Universitesi nde calisti Arastirmalari yuksek enerjili fizik astrofizik ve kozmolojiyi kapsiyordu 1966 da Marshall dan bosandi ve Nobel odullu Willard Libby ile evlendi Colorado Universitesi nde profesor ve RAND Corporation da personel danismanligi yapti Daha sonraki yasaminda ekolojik ve cevresel konularla ilgilenmeye basladi ve iklim degisikligini incelemek icin agac halkalarindaki izotop oranlarini kullanmaya dayali bir yontem gelistirdi Zararli bakterileri oldurmenin bir yolu olarak gida isinlamasinin guclu bir savunucusuydu Ilk yillariLeona Harriet Woods 9 Agustos 1919 da Illinois La Grange da bir ciftlikte bir avukat olan Weightstill Arno Woods ve esi Mary Leona Holderness Woods un bes cocugunun ikincisi olarak dunyaya geldi Iki kiz kardesi ve iki erkek kardesi vardi 14 yasinda La Grange daki Lyons Belde Lisesi nden mezun oldu ve 1938 de 18 yasinda Chicago Universitesi nden kimya alaninda lisans derecesi aldi Kimyadaki yeterlik sinavlarini gectikten sonra 1939 da Brillouin bolgeleri uzerine yaptigi bir konusmadan etkilenerek Nobel Fizik Odulu sahibi James Franck e yuksek lisans ogrencisi olma konusunda basvurdu Franck bu teklifi kabul etti ancak kendisi gencken profesorunun onu bir Yahudi akademisyen olarak acliktan olecegi konusunda uyardigini soyledi Bu nedenle Franck Woods u uyardi Sen bir kadinsin ve acliktan oleceksin Franck yetersiz beslenmis gorunmese de uyariyi ciddiye aldi ve bunun yerine bir gun kendisi de Nobel odulu alacak olan Robert Mulliken in yuksek lisans ogrencisi olmaya karar verdi Mulliken Woods un kendi arastirma problemini secmesine izin verdi ve Physical Review de yayimlanmadan once son surumunu duzenledi 1943 yilinda Woods un Mulliken ve Polonyali kimyager Stanislaw Mrozowski gozetiminde hazirladigi Silikon Oksit Gruplar Uzerine baslikli doktora tezi kabul edildi Woods un daha sonra acikladigi uzere Mulliken in belki de bana ogrettigi hicbir sey bosa gitmedi Ogrencileri bunun onun en buyuk ovgusu oldugu konusunda hemfikir Manhattan Projesi1942 de tezini yazmayi bitirdiginde Mulliken in savas oncesi donemi ogrencilerinin en kucugu ve sonuncusuydu ve tek basina calisiyordu cunku tum arkadaslari savas isine karismisti Enrico Fermi icin calisan Herbert Anderson ile tanisti Ikili her ogleden sonra saat 17 00 de Michigan Golu nde birlikte yuzmeye giderlerdi Anderson Woods un arastirmalarindan vakum teknolojisinde ustalastigini kesfetti ve doktorasini bitirir bitirmez onu notron akisini olcmek icin kullanilan bor triflorur dedektorleriyle calismasi icin ise aldi Fermi nin grubu Woods un bir zamanlar squash oynadigi universitenin terk edilmis futbol stadyumu Stagg Field in tribunlerinin altina Chicago Pile 1 olarak bilinen bir nukleer reaktor insa etti Walter Zinn bir kadinin grafit bloklari yerlestirme isine karismasini istemiyordu ancak Woods un dedektorler ve termokupllarla yapacak cok isi vardi ve bir radyumun etkilerini olcmek icin kucuk bir grafit yigini kullandi Dedektorleri kalibre etmek icin notron tesir kesitinin bir olcusunu elde etmek icin manganez folyo uzerinde berilyum kaynagi Cam ufleme konusundaki becerileri notron detektorlerinin yapiminda yararliydi Woods reaktor kritik hale geldiginde orada bulunan tek kadindi ve Fermi ye Ne zaman korkmaliyiz diye sordu Chicago pile takiminin 1946 tarihli bu fotografinda Woods orta sirada soldan dorduncu sirada yer almaktadir ve fotograftaki tek kadindir Laura Fermi Woods u bir erkek isini yapabilen ve bunu iyi yapabilen atlet gibi yapili uzun boylu bir genc kizdi Enrico nun grubundaki tek kadin fizikciydi O sirada ayni zamanda bitmez tukenmez bir enerjiye sahip olan annesi Chicago yakinlarinda kucuk bir ciftlik isletiyordu Bayan Woods u bazi islerden kurtarmak icin Leona zamanini atomlar ve patatesler arasinda bolusturdu diyerek anlatir Projede calisan bircok bilim insani gibi Woods da radyasyonun yarattigi tehlikeye karsi gelisiguzel bir tutum sergiledi Willard Libby nin radyum tuzu ve berilyum metal karisimi iceren bir kutuyu lehimledigi bir sabahtan sonra Woods yaklasik 200 rontgene maruz kaldi ve beyaz kan hucresi sayisi yariya indi Doktorlar bir kadinin nasil sadece sabit sayida yumurta hucresine sahip oldugu konusunda ona bir konferans verdi bu Woods un supheyle karsiladigi bir onermeydi Onemli olanin lehimin dogru yapilmasi oldugunu dusunuyordu Ekip Argonne daki yeni evine tasindiginda Woods un kendine ait bir yurdu vardi Woods Temmuz 1943 te John Marshall ile evlendi Kisa sure sonra hamile kaldi Bunu Enrico Fermi ye soylerken reaktor binasini terk etmesi konusunda israr edecegi korkusuyla Walter Zinn e haber vermemeye karar verdiler Bol kot is elbiseleri ile hamile karnini orttu Her gun henuz ici isinmamis bir Ordu otobusuyle ise gitti ve her sabah isine baslamadan once kusmak zorunda kaldigi icin isine zar zor yetisti Peter adini verdikleri cocuklari 1944 te dogdu Birkac gun sonra Woods isine dondu Argonne dan bir ekip buyuk reaktorlerin bombalar icin plutonyum uretecegi Hanford Sahasi nda ilk reaktoru calistirmak icin hazir bulundu Reaktoru vardiyali olarak izlediler John Marshall ve digerleri gunduz vardiyasinda Enrico Fermi ve Leona Marshall gece vardiyasinda ve Don Hughes ve John Wheeler donus vardiyasinda bulunmaktaydi Marshall lar Hanford daki reaktore yogunlastiklarinda Peter i Leona nin annesine biraktilar Reaktore basarili bir sekilde guc verildi ancak birkac saat sonra guc seviyesi dustu ve reaktor kapandi Leona sorunun radyoaktif bir sizintidan cok su sizintisi oldugunu iddia etti Bununla birlikte gece boyunca operatorler reaktore yeniden guc verebildiler ve ancak reaktor bir kez daha kapandi Belirtiler o anda radyoaktif bir sizintiyi isaret ediyordu Kaydirma cetvelleri ve el hesaplayicilari ile sayilar uzerinde calistiktan sonra sizintinin notron kesitini ksenon 135 olarak belirlediler Neyse ki DuPont muhendisleri reaktoru fizikcilerin talep ettiginden yuzde 50 daha fazla yakit tupuyle donatmislardi ve bunlari doldurarak reaktoru calistirmayi basardilar Yillar sonra Manhattan Projesi ne katilimiyla ilgili ne hissettigi soruldugunda sunlari soyledi Sanirim herkes yanildigimiz icin bombayi gelistirme seklimizde korktu ve Almanlar bizim onumuzdeydi Bu elbette liderlerimizin Almanya daki insanlari taniyor olmasindan beslenen kalici ve surekli bir korkuydu Onlarla okula gittiler Liderlerimiz korkmustu ve bu teror bizi besledi Almanlar bizden once sahip olsaydi dunyaya ne olurdu bilmiyorum Farkli bir sey Almanya fizik alaninda liderdi Her acidan savas basladiginda Hitler patlamayi dusurdugunde Cok korkutucu bir zamandi Atom bombalari kullanildiginda ne hissettigimi kesinlikle hatirliyorum Kayinbiraderim Sasebo Limani na planlanan ilk mayin tarama gemisinin kaptaniydi Kardesim Okinawa da alev puskurtucusu olan bir denizciydi Eminim bu insanlar bir saldiriya dayanmazlardi Savasin devam edecegi cok acikti savasan adamlarimizin yarim milyonu kac Japon oldugunu soylemeden olmustu Biliyorsunuz ve biliyorum ki General Curtis LeMay Tokyo yu bombaladi ve kimse o zamanki katliamdan bahsetmiyor Nagazaki ve Hirosima nin ates bombasi ile karsilastirildiginda siradan bir sey oldugunu dusunuyorlar YANLISLAR Hicbir pismanligim yok Bence dogru yaptik ve farkli sekilde yapamazdik Evet Ikinci bomba Nagasaki nin gerekli olmadiginin onerildigini biliyorum Savasta olene kadar omuzlarinda aglayanlarin etrafina bakip Bu dogru mu diye sordugunu sanmiyorum Savas sonrasi kariyeriSavastan sonra Leona Marshall Chicago Universitesi ne geri dondu ve burada Fermi nin Nukleer Arastirmalar Enstitusu nin bir uye oldu Chicago Pile 3 agir su reaktoru ile calisarak notron isinlarini yuzde 100 dondurerek polarize etmenin bir yolunu buldu ve cesitli malzemeler icin notronlarin kirilma indisini belirledi Ikinci cocugu John Marshall III 1949 da dogdu Woods 1953 te yardimci docent oldu Fermi 1954 te oldukten sonra Marshallar ayrildi John Marshall Los Alamos Laboratuvari na geri donerken artik bekar bir anne olan Leona 1957 de Princeton New Jersey deki Ileri Arastirmalar Enstitusu nde bir uye oldu Ertesi yil fizikteki arastirmanin odaginin cekirdekten uzaklasip temel parcaciklara dogru yoneldigi bir zamanda Brookhaven Ulusal Laboratuvari nin bir uyesi oldu 1960 yilinda New York Universitesi ne fizik profesoru olarak katildi 1962 de profesor oldu Uc yil sonra Colorado Universitesi nde yuksek enerjili fizik astrofizik ve kozmoloji arastirmalarinda profesor oldu Daha sonra 1976 ya kadar calistigi RAND Corporation da personel uyesi oldu 1966 da John Marshall dan bosandi ve 1960 ta Nobel odulunu kazanan Willard Libby ile evlendi Daha sonra UCLA da kendisine katildi ve burada 1973 te cevre calismalari muhendislik muhendislik arkeolojisi mekanik havacilik ve nukleer muhendislik alanlarinda misafir profesor oldu Gunumuzde Leona Marshall Libby olarak bilinen Woods ekolojik ve cevresel konularla ilgilenmeye basladi ve agac halkalarinda Oksijen 18 den Oksijen 16 ya Karbon 13 ten Karbon 12 ye ve Doteryum dan Hidrojene izotop oranlarini kullanmak icin kayitlarin tutulmasindan yuzlerce yil once sicaklik ve yagis modellerinde meydana gelen degisiklikleri incelemek iklim degisikligi arastirmalarina kapi acan bir yontem gelistirdi Willard Libby gibi zararli bakterileri oldurmenin bir yolu olarak gida isinlamasinin guclu bir savunucusuydu ve kullanimina iliskin yasal ve duzenleyici kisitlamalarin gevsetilmesini savundu Akdeniz meyve sineginden etkilenen meyvelerin malathion ile puskurtulmesi yerine gama isinlari ile tedavi edilebilecegini one surdu Uretken bir yazardi 200 den fazla bilimsel makale yayimladi RAND deyken Creation of an Atmosphere for the Moon 1969 uzerine bir makale yazdi Eserleri erken atomik arastirma tarihi olan otobiyografik The Uranium People 1979 adli makaleyi de icerir Libby 1980 de oldukten sonra Rainer Berger ile makalelerini duzenledi ve Nobel Odullu Willard Libby nin Yasam Calismasi ni 1982 yayinladi Yari yildiz nesneler hakkindaki son makalesi 1984 te yayinlandi 10 Kasim 1986 da Santa Monica Kaliforniya daki St John s Tip Merkezinde anesteziye bagli inme nedeniyle oldu Ogullari Peter ve John ile dort torunu geride kaldi Ayrica ikinci evliliginden iki uvey kizi Janet Eva Libby ve Susan Charlotte Libby bulunmaktaydi Secili eserleriLibby L M 1969 Ay icin bir atmosfer yaratilmasi Rand Corporation Libby L M 1970 Zamaninda onemi olan elli cevre sorunu Rand Corporation Libby L M 1979 Uranyum Halki Crane Russak Libby L M 1980 Ters kozmoloji ve gunes notrinolarinin eksikligi Libby L M 1982 Nobel Odullu Willard Frank Libby nin Yasam Eseri Libby L M 1982 Karbon Dioksit ve Iklim Bergama Libby L M 1983 Gecmis Iklimler Agac Termometreleri Emtialar ve Insanlar Teksas Teksas Universitesi Kaynakca a b c Leona Woods Soylent Communications 12 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2013 a b c d e f g h i j Ware amp Braukman 2004 ss 385 387 Libby 1979 ss 28 29 Libby 1979 s 29 a b c d e Libby 1979 s 30 Woods Haziran 1943 On the Silicon Oxide Bands Physical Review American Physical Society 63 11 12 426 430 doi 10 1103 PhysRev 63 426 Libby 1979 s 85 Libby 1979 ss 86 87 After the War Women in Physics in the United States San Rafael CA Morgan amp Claypool Publishers 2015 ss 2 4 ISBN 978 1 6817 4030 0 Fermi 1954 s 197 Fermi 1954 s 179 Libby 1979 s 155 Libby 1979 s 156 a b Libby 1979 s 164 Libby 1979 s 165 a b Libby 1979 ss 181 183 Sanger amp Wollner 1995 s 162 Sanger amp Wollner 1995 s 163 a b c d e f Wayne 2011 ss 521 622 Alvarez 1987 s 118 Libby Haziran 1974 Temperature Dependence of Isotope Ratios in Tree Rings PDF Proceedings of the National Academy of Sciences 71 6 2482 2486 doi 10 1073 pnas 71 6 2482 PMC 388483 2 PMID 16592163 10 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Nisan 2013 Black Haziran Temmuz 1983 Commercial Food Irradiation Bulletin of the Atomic Scientists 39 6 48 50 doi 10 1080 00963402 1983 11459011 Erisim tarihi 16 Nisan 2013 a b c Folkart 13 Kasim 1986 Leona Marshall Libby Dies Sole Woman to Work on Fermi s 1st Nuclear Reactor 12 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2013 The Chicago Pile 1 Pioneers 16 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Nisan 2013 BibliyografyaAlvarez Adventures of a Physicist Basic Books 1987 ISBN 0 465 00115 7 Atoms in the Family My Life with Enrico Fermi Chicago Illinois University of Chicago Press 1954 OCLC 537507 The Uranium People New York Crane Russak 1979 ISBN 0 8448 1300 1 OCLC 4665032 Sanger S L Wollner Craig 1995 Working on the Bomb an Oral History of WWII Hanford Portland Oregon Portland State University ISBN 0 87678 115 6 OCLC 34034740 Wayne Tiffany K 2011 American Women of Science since 1900 Vol 2 I Z Santa Barbara California ABC CLIO ISBN 978 1 59884 158 9 OCLC 775854668 Ware Susan Braukman Stacy Lorraine 2004 Notable American Women a Biographical Dictionary Completing the Twentieth Century Cambridge Massachusetts Belknap Press ISBN 0 674 01488 X OCLC 56014756 Dis baglantilarLeona Marshall Libby nin Roportaji8 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sozlu Tarih Manhattan Projesinin Sesleri Bahar Kelly Leona Libby 27 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ulusal Kadin Tarihi Muzesi 2017