Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nohut sineği (Liriomyza cicerina), İki kanatlılar (Diptera) Agromyzidae familyasından zararlı böcek türü.
| Nohut sineği | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Liriomyza cicerina Rondani, 1875 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||||||||||||||
| Agromyza ciceri Navarro, 1903 |
Fazla hareketli olmayan sineklerdir. Tarlada dikkatli bakıldığında, nohudun (Cicer arietinum) yaprak ve dalcıkları üzerinde kolayca görülürler.
Morfoloji
Yumurtaları mat beyaz renkte, ortalama 0.1 mm boyundadır. Yumurtalar yaprak dokusu içine bırakıldıkları ve küçük olduklarından gözle görülmezler.
Larvalar, kirli sarı, parlak görünümlü ve silindiriktir. Larvalar, nohut yaprakçıklarının iki epidermisi arasında açtığı galeride bulunur. Olgun larva ortalama 2.4-2.8 mm boyda olup, çıplak gözle kolayca görülür.
Pupaları fıçı şeklinde, bal sarısı veya kızıl kahverenginde olup, boyu 2 mm’dir. Pupa dönemi 14-15 gündür ve toprağın 2–5 cm altında gerçekleşir.
Erginleri siyah, karın kısmı sarı çizgili, diğer kısımları gri-siyah renktedir. Dişiler ortalama 1.4 - 1.6, erkekler 1.1 - 1.3 mm boyundadır.
Biyolojisi
Kışı toprağın 3–6 cm derinliğinde pupa döneminde geçirir. İlkbaharda erginler çıkar ve taze nohut yaprakçıklarında beslenirler. Çiftleşmeden sonra dişiler ovipozitörleriyle yaprakçıkların üst epidermisini delerek, iki epidermis arasına yumurta bırakırlar. Her yaprakçığa genellikle 1 adet olmak üzere bir dişi 30-35 yumurta bırakır. Yumurtaların bırakıldığı yer, hafif bir şişkinlik ve açık renkli bir leke halinde görülür. Yumurtalar 2-4 günde açılır. Yumurtadan çıkan larva, yaprakçıkta galeri açarak beslenir. Olgun larva, yaprakçığın yan kenarından kendini toprağa atarak 2–5 cm toprak derinliğinde pupa olur. Bir dölün gelişme süresi sıcaklık ve neme bağlı olarak 1-1,5 ayda tamamlanır. Konukçu bitkinin vejetasyon dönemine ve kurak geçen yıllara bağlı olarak 2-3 döl verebilir.
Konukçuları
Oligofag bir tür olup baklagiller (Fabaceae) familyasından kültür bitkilerinde ya da yabani bitkilerde beslenir. Öncelikli konukçusu ekimi yapılan nohut (Cicer arietinum) ve diğer yabani nohut türleridir. Ayrıca, , , Medicago sativa, , , Ononis spinosa, gibi baklagillerde de bulunurlar.
Zararı
Nohutta zararlıdır ve yalnızca kurak ve zayıf topraklarda ekilen üründe ekonomik kayıp yaratır.
Erginlerin zararı : Yeni çıkan ergin dişiler ovipozitörlerini yaprak epidermisine sokarak buradan çıkan özsu ile beslenirler. Erkekler de dişinin çıkarmış olduğu özsudan yararlanırlar. Emgi yerleri yaprakçıklar üzerinde zarımsı sarımtrak renkte lekeler halindedir. Bir yaprakla 40 kadar emgi deliği bulunabilir. Açılan bu yaralara saprofit mantarlar yerleşebilir.
Larvaların zararı : Asıl zarar larvalar tarafından yapılmaktadır. Yumurtadan çıkan larva parankima dokusu içinde beslenir. Yapraklar, larvanın beslenmesi sonucu önce açık renkli ip şeklinde galeri oluşur. Daha sonra galeri kabarcık şeklini alır ve bütün yaprak ayasını kaplar. Bu dönemde larvanın pislikleri belirgin bir şekilde göze çarpar. Larva pupa dönemine kadar beslenir. Şiddetli zarar görmüş yaprakçıklar sararır ve dökülür. Dökülmeler bitkinin özellikle alt dalcıklarında olur. Yaprağı dökülen bitkiler az ürün verir.
Yayılımı
İrlanda hariç bütün Avrupa'da yaygındır.
Türkiye'de yoğun olarak nohut ekilen bütün tarlalarda görülür.
Doğal düşmanları
- (Hymenoptera: Braconidae) : Ege Bölgesinde larva-pupa parazitoitidir ve nohut sineği larvalarını %3-15 oranlarında parazitler.
- (Hymenoptera: Braconidae)
- (Hymenoptera: Eulophidae) : Akdeniz Bölgesinde
- (Hymenoptera: Eulophidae) : Akdeniz Bölgesinde
- (Hymenoptera: Eulophidae) : Akdeniz Bölgesinde
- sp. (Hymenoptera: Eulophidae) : Akdeniz Bölgesinde
Mücadele
Kültürel önlemler : Bir önceki yıl nohut sineği zararı görülen tarlalarda kışı geçirecek pupaları öldürmek amacıyla hasat sonunda derin sürüm uygulanmalıdır.
Biyolojik mücadele : Parazitoitler, zararlıyı baskı altında tutacak yoğunlukta bulunmadığından uygulamaya verilecek bir yöntem yoktur. Entegre mücadele prensipleri doğrultusunda, zararlının parazitoitlerinin korunmasına özen gösterilmeli ve Nohut sineğine karşı yapılacak olan mücadelede parazitoitlere etkisi en az olan ilaç kullanılmalıdır.
Kimyasal mücadele : Zararlı olduğu yerlerde, nohutların çıkışından 15-20 gün sonra, tarlada yapılan kontrollerde, bitkilerde %50 bulaşma tespit edildiğinde ilâçlama yapılmalıdır. Bir bitkide 2-3 galerili yaprak bulunması halinde o bitki bulaşık kabul edilir. İlkbaharı yağışlı geçen yıllar ile nohutun iyi gelişme gösterdiği verimli ve kuvvetli topraklarda nohut sineği popülasyonu yüksek olsa bile verimi azaltacak bir etkide bulunmadığından ilaçlama gerekmemektedir. Bu nedenle, bitkilerin normal gelişemediği, taban suyu az, toprağı kıraç ve ilkbaharı kurak geçen yıl ve yerlerde kimyasal mücadele gerekli olmaktadır. Yalnızca tek uygulama yeterlidir. Kullanılacak ilaçlar ve dozları hakkında en yakın il veya ilçe müdürlüklerine başvurulmalıdır.
Kaynakça
- Nohut Yapraksineği[]
- Nohut sineği 2 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (Felemenkçe ve İngilizce)
- Josep Tormos, Xavier Pardo, Josep Daniel Asís and Severiano F. Gayubo (2008) 28 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Dacnusa cicerina (Hymenoptera: Braconidae: Alysiinae), A new species of endoparasitoid of Liriomyza cicerina (Diptera: Agromyzidae), Florida Entomologist, 91(2) June 2008
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nohut sinegi Liriomyza cicerina Iki kanatlilar Diptera Agromyzidae familyasindan zararli bocek turu Nohut sinegiBiyolojik siniflandirmaUst alem EukaryotaAlem AnimaliaAlt alem EumetazoaSube ArthropodaAlt sube HexapodaSinif InsectaTakim Diptera Cift kanatlilar Alt takim Brachycera Karasinekler Infra takim MuscomorphaUst familya Familya AgromyzidaeAlt familya PhytomyzinaeCins LiriomyzaTur L cicerinaIkili adlandirmaLiriomyza cicerina Rondani 1875SinonimlerAgromyza ciceri Navarro 1903 Liriomyza ononidis de Meijere 1925 Liriomyza trichophthalma Hering 1931 Fazla hareketli olmayan sineklerdir Tarlada dikkatli bakildiginda nohudun Cicer arietinum yaprak ve dalciklari uzerinde kolayca gorulurler MorfolojiYumurtalari mat beyaz renkte ortalama 0 1 mm boyundadir Yumurtalar yaprak dokusu icine birakildiklari ve kucuk olduklarindan gozle gorulmezler Larvalar kirli sari parlak gorunumlu ve silindiriktir Larvalar nohut yaprakciklarinin iki epidermisi arasinda actigi galeride bulunur Olgun larva ortalama 2 4 2 8 mm boyda olup ciplak gozle kolayca gorulur Pupalari fici seklinde bal sarisi veya kizil kahverenginde olup boyu 2 mm dir Pupa donemi 14 15 gundur ve topragin 2 5 cm altinda gerceklesir Erginleri siyah karin kismi sari cizgili diger kisimlari gri siyah renktedir Disiler ortalama 1 4 1 6 erkekler 1 1 1 3 mm boyundadir BiyolojisiKisi topragin 3 6 cm derinliginde pupa doneminde gecirir Ilkbaharda erginler cikar ve taze nohut yaprakciklarinda beslenirler Ciftlesmeden sonra disiler ovipozitorleriyle yaprakciklarin ust epidermisini delerek iki epidermis arasina yumurta birakirlar Her yaprakciga genellikle 1 adet olmak uzere bir disi 30 35 yumurta birakir Yumurtalarin birakildigi yer hafif bir siskinlik ve acik renkli bir leke halinde gorulur Yumurtalar 2 4 gunde acilir Yumurtadan cikan larva yaprakcikta galeri acarak beslenir Olgun larva yaprakcigin yan kenarindan kendini topraga atarak 2 5 cm toprak derinliginde pupa olur Bir dolun gelisme suresi sicaklik ve neme bagli olarak 1 1 5 ayda tamamlanir Konukcu bitkinin vejetasyon donemine ve kurak gecen yillara bagli olarak 2 3 dol verebilir KonukculariOligofag bir tur olup baklagiller Fabaceae familyasindan kultur bitkilerinde ya da yabani bitkilerde beslenir Oncelikli konukcusu ekimi yapilan nohut Cicer arietinum ve diger yabani nohut turleridir Ayrica Medicago sativa Ononis spinosa gibi baklagillerde de bulunurlar ZarariNohutta zararlidir ve yalnizca kurak ve zayif topraklarda ekilen urunde ekonomik kayip yaratir Erginlerin zarari Yeni cikan ergin disiler ovipozitorlerini yaprak epidermisine sokarak buradan cikan ozsu ile beslenirler Erkekler de disinin cikarmis oldugu ozsudan yararlanirlar Emgi yerleri yaprakciklar uzerinde zarimsi sarimtrak renkte lekeler halindedir Bir yaprakla 40 kadar emgi deligi bulunabilir Acilan bu yaralara saprofit mantarlar yerlesebilir Larvalarin zarari Asil zarar larvalar tarafindan yapilmaktadir Yumurtadan cikan larva parankima dokusu icinde beslenir Yapraklar larvanin beslenmesi sonucu once acik renkli ip seklinde galeri olusur Daha sonra galeri kabarcik seklini alir ve butun yaprak ayasini kaplar Bu donemde larvanin pislikleri belirgin bir sekilde goze carpar Larva pupa donemine kadar beslenir Siddetli zarar gormus yaprakciklar sararir ve dokulur Dokulmeler bitkinin ozellikle alt dalciklarinda olur Yapragi dokulen bitkiler az urun verir YayilimiIrlanda haric butun Avrupa da yaygindir Turkiye de yogun olarak nohut ekilen butun tarlalarda gorulur Dogal dusmanlari Hymenoptera Braconidae Ege Bolgesinde larva pupa parazitoitidir ve nohut sinegi larvalarini 3 15 oranlarinda parazitler Hymenoptera Braconidae Hymenoptera Eulophidae Akdeniz Bolgesinde Hymenoptera Eulophidae Akdeniz Bolgesinde Hymenoptera Eulophidae Akdeniz Bolgesinde sp Hymenoptera Eulophidae Akdeniz BolgesindeMucadeleKulturel onlemler Bir onceki yil nohut sinegi zarari gorulen tarlalarda kisi gecirecek pupalari oldurmek amaciyla hasat sonunda derin surum uygulanmalidir Biyolojik mucadele Parazitoitler zararliyi baski altinda tutacak yogunlukta bulunmadigindan uygulamaya verilecek bir yontem yoktur Entegre mucadele prensipleri dogrultusunda zararlinin parazitoitlerinin korunmasina ozen gosterilmeli ve Nohut sinegine karsi yapilacak olan mucadelede parazitoitlere etkisi en az olan ilac kullanilmalidir Kimyasal mucadele Zararli oldugu yerlerde nohutlarin cikisindan 15 20 gun sonra tarlada yapilan kontrollerde bitkilerde 50 bulasma tespit edildiginde ilaclama yapilmalidir Bir bitkide 2 3 galerili yaprak bulunmasi halinde o bitki bulasik kabul edilir Ilkbahari yagisli gecen yillar ile nohutun iyi gelisme gosterdigi verimli ve kuvvetli topraklarda nohut sinegi populasyonu yuksek olsa bile verimi azaltacak bir etkide bulunmadigindan ilaclama gerekmemektedir Bu nedenle bitkilerin normal gelisemedigi taban suyu az topragi kirac ve ilkbahari kurak gecen yil ve yerlerde kimyasal mucadele gerekli olmaktadir Yalnizca tek uygulama yeterlidir Kullanilacak ilaclar ve dozlari hakkinda en yakin il veya ilce mudurluklerine basvurulmalidir KaynakcaNohut Yapraksinegi olu kirik baglanti Nohut sinegi 2 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Felemenkce ve Ingilizce Josep Tormos Xavier Pardo Josep Daniel Asis and Severiano F Gayubo 2008 28 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dacnusa cicerina Hymenoptera Braconidae Alysiinae A new species of endoparasitoid of Liriomyza cicerina Diptera Agromyzidae Florida Entomologist 91 2 June 2008