Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Esbeki (Gürcüce: ესბეკი; "esbek'i"), tarihsel Tao-Klarceti'nin bir parçası olan Tao bölgesinde yer alan yerleşim yerlerinden biridir. Bugün Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Darıca köyünün bir mahallesidir. Türkçede Esbek ya da Espek olarak yerleşmiştir. Esbeki, adını Esbeki Manastırı ile Esbeki Kalesi’nden almış ya da bu tarihsel yapılara adını vermiş olabilir.
Köyün adı
Köyün bilinen en eski adı Esbeki’dir . Esbeki’deki kale ile kilisenin 9. yüzyılda inşa edilmiş olmasına bakarak bu adın oldukça eski tarihlere dayandığı söylenebilir. 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca kitapta köyün adının Esbek (اسبك) olarak yer alması, bu adın yakın tarihe kadar Gürcüce yazılış biçimini korunduğunu göstermektedir. Bununla birlikte Esbeki’nin ne anlama geldiğine dair kaynaklarda bilgi mevcut değildir. Dahiliye Vekaleti tarafından 1933’te yayımlanan Köylerimiz adlı kitapta ise adı Espek olarak geçer. Dışişleri Bakanlığı'nın 1968 tarihli Köylerimiz adlı yayınında köyün adına rastlanmamaktadır. Bu durum Esbeki köyünün 1933’ten sonra Darıca köyünün bir mahallesine dönüştürüldüğünü göstermektedir.
Tarihçe
Esbeki’nin kuruluşna ilişkin kesin bilgi yoktur. Ancak köyde 9-10. yüzyılda inşa edilmiş manastır ve kale kalıntıları, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir.Tao-Klarceti bölgesinin Tao kesiminde yer alan Esbeki, Esbeki Manastırı ile Esbeki Kalesi’nin inşa edildiği dönemde Gürcü Krallığı sınırları içinde yer alıyordu. 11. yüzyılda Büyük Selçuklular tarafından ele geçirildi. 13. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe Atabeyliği sınırları içinde yer aldı. 16. yüzyılda Osmanlıların eline geçti. Erzurum Eyaleti’nin Oltu kazasına bağlı olan Esbeki’de 1848’de 10 hanede 50 kişi yaşıyordu.
1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca kitapta adı Esbek (اسبك) olarak geçen köy, Artvin vilayetinin Erkinis nahiyesine bağlıydı. Dahiliye Vekaleti tarafından 1933’te yayımlanan Köylerimiz adlı kitapta ise, Esbeki’nin adı Espek olarak geçer ve Erzurum vilayetinin Yusufeli kazasına bağlıdır. Esbeki bu tarihten sonra mahalle statüsüyle eski adı Tivasor olan Darıca köyüne bağlanmıştır.
Tarihsel yapılar
Esbeki 9-10. yüzyıllarda inşa edilen kiliseler ile kalesiyle tanınır. Esbeki Manastırı, ana kilise, bir ya da iki küçük kilise, sur, başka yapılar ile mezarlıktan oluşmaktadır. Eski kaynaklarda adı geçmeyen manastırın, ana kilise olan Esbeki Kilisesi’nin ait olduğu döneme bakarak 9-10. yüzyılda kurulduğunu kabul edilmektedir. Manastırın ana kilisesi, üç nefli bir bazilikadır. Büyük ölçüde ayakta duran kilisenin duvar resimlerinin bazı kısımları günümüze ulaşmıştır. Esbeki’deki başka bir kilise, manastırın küçük kilisesi ya da köy kilisesi olabilir. Tek nefli olan bu yapının da bir kısmı günümüze kalmıştır. Esbeki’de varlığı bilinen bir başka kilise de köy kilisesidir. Bu da tek nefli bir yapıdır. Büyük ölçüde ayakta olan yapı tuğlayla inşa edilmiştir. Esbeki Kilisesi’nin kuzeydoğusunda yer alan ve ayrı bir duvarla çevrilmiş olan yapı büyük bir olasılıkla geç bir tarihte inşa edilmiştir.
Manastırın kalıntılarının hemen yukarısında Esbeki Kalesi yer alır. Köyün güney kısmında bulunan kale, kayalık bir yerde inşa edilmiştir. Manastıra tepeden bakan kalenin işlevlerinden birinin manastırı korumak olduğu anlaşılmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 116, .
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 83.
- ^ a b Köylerimiz, (Yayımlayan) Dahiliye Vekaleti, 1933, İstanbul, s. 248.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 740.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 25, 63, 248, .
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 25, 63, .
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 248, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Esbeki Gurcuce ესბეკი esbek i tarihsel Tao Klarceti nin bir parcasi olan Tao bolgesinde yer alan yerlesim yerlerinden biridir Bugun Artvin ilinin Yusufeli ilcesine bagli Darica koyunun bir mahallesidir Turkcede Esbek ya da Espek olarak yerlesmistir Esbeki adini Esbeki Manastiri ile Esbeki Kalesi nden almis ya da bu tarihsel yapilara adini vermis olabilir Esbeki de yer alan Esbeki Manastiri nin ana kilisesi olan Esbeki Kilisesi nin kalintilari Koyun adiKoyun bilinen en eski adi Esbeki dir Esbeki deki kale ile kilisenin 9 yuzyilda insa edilmis olmasina bakarak bu adin oldukca eski tarihlere dayandigi soylenebilir 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica kitapta koyun adinin Esbek اسبك olarak yer almasi bu adin yakin tarihe kadar Gurcuce yazilis bicimini korundugunu gostermektedir Bununla birlikte Esbeki nin ne anlama geldigine dair kaynaklarda bilgi mevcut degildir Dahiliye Vekaleti tarafindan 1933 te yayimlanan Koylerimiz adli kitapta ise adi Espek olarak gecer Disisleri Bakanligi nin 1968 tarihli Koylerimiz adli yayininda koyun adina rastlanmamaktadir Bu durum Esbeki koyunun 1933 ten sonra Darica koyunun bir mahallesine donusturuldugunu gostermektedir TarihceEsbeki nin kurulusna iliskin kesin bilgi yoktur Ancak koyde 9 10 yuzyilda insa edilmis manastir ve kale kalintilari buranin eski bir yerlesme oldugunu gostermektedir Tao Klarceti bolgesinin Tao kesiminde yer alan Esbeki Esbeki Manastiri ile Esbeki Kalesi nin insa edildigi donemde Gurcu Kralligi sinirlari icinde yer aliyordu 11 yuzyilda Buyuk Selcuklular tarafindan ele gecirildi 13 yuzyilin ikinci yarisindan itibaren Gurcu atabeglerin yonettigi Samtshe Atabeyligi sinirlari icinde yer aldi 16 yuzyilda Osmanlilarin eline gecti Erzurum Eyaleti nin Oltu kazasina bagli olan Esbeki de 1848 de 10 hanede 50 kisi yasiyordu 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica kitapta adi Esbek اسبك olarak gecen koy Artvin vilayetinin Erkinis nahiyesine bagliydi Dahiliye Vekaleti tarafindan 1933 te yayimlanan Koylerimiz adli kitapta ise Esbeki nin adi Espek olarak gecer ve Erzurum vilayetinin Yusufeli kazasina baglidir Esbeki bu tarihten sonra mahalle statusuyle eski adi Tivasor olan Darica koyune baglanmistir Tarihsel yapilarEsbeki 9 10 yuzyillarda insa edilen kiliseler ile kalesiyle taninir Esbeki Manastiri ana kilise bir ya da iki kucuk kilise sur baska yapilar ile mezarliktan olusmaktadir Eski kaynaklarda adi gecmeyen manastirin ana kilise olan Esbeki Kilisesi nin ait oldugu doneme bakarak 9 10 yuzyilda kuruldugunu kabul edilmektedir Manastirin ana kilisesi uc nefli bir bazilikadir Buyuk olcude ayakta duran kilisenin duvar resimlerinin bazi kisimlari gunumuze ulasmistir Esbeki deki baska bir kilise manastirin kucuk kilisesi ya da koy kilisesi olabilir Tek nefli olan bu yapinin da bir kismi gunumuze kalmistir Esbeki de varligi bilinen bir baska kilise de koy kilisesidir Bu da tek nefli bir yapidir Buyuk olcude ayakta olan yapi tuglayla insa edilmistir Esbeki Kilisesi nin kuzeydogusunda yer alan ve ayri bir duvarla cevrilmis olan yapi buyuk bir olasilikla gec bir tarihte insa edilmistir Manastirin kalintilarinin hemen yukarisinda Esbeki Kalesi yer alir Koyun guney kisminda bulunan kale kayalik bir yerde insa edilmistir Manastira tepeden bakan kalenin islevlerinden birinin manastiri korumak oldugu anlasilmaktadir Kaynakca a b Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu 2013 s 116 ISBN 9786055708856 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 83 a b Koylerimiz Yayimlayan Dahiliye Vekaleti 1933 Istanbul s 248 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 740 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 25 63 248 ISBN 9789941478178 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 25 63 ISBN 9789941478178 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 248 ISBN 9789941478178