Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kars Almanları, 19. yüzyılda Wüttenberg, Volga ve Estonya'dan göç ederek Türkiye'nin bir ili olan Kars'ın Paşaçayırı Mahallesi (Petrovka Köyü), Kümbetli (Vladikars), Karacaören (Estonika) Boğatepe (zavot) ve Ardahan ilinin Alagöz köylerine yerleşen Alman kökenli ailelerdir.
Tarihçe
12 ve 13. yüzyıldan itibaren Almanlar, Estonya'ya yerleşmeye başladı. Almanlar Estonya'da büyük araziler edindi tarım, hayvancılık ve ticaretle uğraştı. Birkaç yüzyıl boyunca bölgenin sosyal, ticari, politik ve kültürel elitlerini oluşturdu ve hâkimiyetini sürdürmeye başladı. Bu coğrafyada hûkümet politikalarını, eğitimini, ekonomisi; Alman tüccarlar tarafından belirleniyordu.
1700 yılında Büyük Kuzey Savaşı başlamış ve on yıl içinde Estonya’nın tamamı, Rus İmparatorluğu hâkimiyetine geçmişti.18. yüzyılda Estonya toprakları Estonya Guberniyası ve Livonya arasında bölünmüş Rus İmparatorluğu'nun bir parçası hâline gelmişti ancak yerel özerkliği sürdü ve feodal bir bölgesel konsey aracılığıyla yerel Baltık Almanları tarafından bağımsız olarak yönetildi (Almanca: Landtag). Rusların ikinci akın dönemi, 1700-1721'de İsveç'in ve Kuzey Baltık bölgesinin -Estonya da dâhil olmak üzere- Rus Çarlığı tarafından fethedilmesini izledi. Bölgedeki güç esas olarak Baltık Almanlarının elinde kaldı ancak Rus yönetimi altında, Reval'a (Tallinn) ve diğer büyük kasabalara yerleşen Ruslar tarafından sınırlı sayıda idari iş kademeli olarak ele geçirildi. Bölgede Almanların eğitim, sosyal, ticari, politik ve kültürel etkilerini azaltmak ve bölgenin idari yapısına hâkim olabilmek amacıyla Ruslar, Almanlara karşı uzun döneme yayılan politika benimsedi. Bölgenin demografik yapısını değiştirmek için Almanlar göç etmeye teşvik edildi
1828-1829 yıllarında Osmanlı imparatorluğu ve Rus Çarlığı arasında çıkan savaşta Osmanlı İmparatorluğu savaşı kaybederek 14 Eylül 1829'de imzalanan Edirne Antlaşması ile, Güney Kafkasya’nın Ahıska bölgesi savaş tazminatı olarak Ruslara bırakıldı. Bu dönemde Ruslar, Estonya'dan göç eden Almanların bir kısmı Kafkasya'ya yerleştirildi. 1877-1878 yıllarına 93 Harbi olarak bilinen savaşta Rusların Kars ve Ardahan bölgelerini işgali sonrasında, Alman politikasını devam ettirerek Kars ve Ardahan'ın bazı köylerine Estonyalı, Wüttenbergli ve Volga bölgesinden Alman kökenli aileleri yerleştirildi. Böylece bir taraftan da Kars ve Ardahan bölgesinin nüfusyapısı değiştirilmeye çalışılıyordu. Nitekim 1886 yılında Ruslar tarafından yapılan nüfus sayımında Kars'ta kurulan Alman yerleşimlerine ait Estonyalı kırsalı olarak bahsedilen bölgede (Türkçe: Karacaören, Rusça: Ново-Эстонское сельское общество) 280 Estonyalı ve Vladikars (Kümbetli), Petrovka (Paşaçayırı) olarak bahsedilen bölgede Wüttenbergli 429 Alman kayıtlara geçmiştir. Yine Kars'ta Novo-Estonskoe köyü (Rusça: село Ново-Эстонское) olarak bir köy kayıtlara geçmiştir. 1906 yılı sayımında ise 550 Alman kayıtlara geçmiştir. Ardahan'ın Alagöz ve Sulakyurt Köylerinde ise Alman ailelerin 1965 yılına kadar mandıra işletmeciliği yaptığı bilinmektedir. Kars ve Ardahan bölgesinde yaşayan Estonyalı Almanlar, 30 Ekim 1920'de Kars Muharebesi'nden sonra Türk vatandaşlığına geçtiler. Kamu hizmetinde görev alanlar oldu. Hristiyanlık dinine mensup olan Almanlar dinî inançlarını devam ettirdiler. Sosyal ve ticaret alanında Terekemeler ile yakın iş birliği içinde oldular. Türkler ile evlilik yapan Almanlar oldu. Tarım ve hayvancılık alanında oldukça önemli katkıları olmuştur. Birçok köyde zavot adıyla anılan mandıra kurulmasında yöre halkına öncülük etmişlerdir. Kars'ın Karacaören, Boğatepe, Çakmak ve Ardahan'ın Alagöz, Sulakyurt gibi birçok köylerinde kaşar peynir ve gravyer peyniri yapımında öğretici olmuşlardır. Kars bölgesinde bulunan Alman ailelerden, yöre halkı ağzıyla Alamanlar olarak bahsedilmektedir. 1965 yılından sonra Almanya'nın Türkiye'den işçi alımına başladığı dönemlerde göç etmişlerdir. Almanya'da yaşamaya alışamayan birçok Eston aile büyüklerinin tekrar Türkiye'ye dönüş yaparak Bursa'ya yerleştiği bilinir. Kars ilinin merkez ilçesine bağlı olan Novo-Estonskoe (Yeni Estonya) köyünün günümüzdeki adı Karacaören köyü olup halen Eston-Alman aileler yaşamaktadır.
İlgili Belgeseller
Tarihin Emanetleri 28 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: Kars'ta yaşayan Almanların Estonya'dan Türkiye'nin bir iline uzanan hikâyelerinin anlatan TRT belgeseli
Barış Manço İle Dere Tepe Türkiye ( KARS - 1988 ): Kars'ta yaşayan Almanların hikâyelerini anlatan belgesel
Kaynakça
- ^ a b "Kaf Dağı'ndan Toroslar'a Osmanlı'dan Günümüze Türkiye'de Alman Göçmenler". D&R. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ . www.georgia-insight.eu (Almanca). 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ "Deutsche im Kaukasus - - Google'da Ara". www.google.com. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ . www.ethno-kavkaz.narod.ru. 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ "DEUTSCHE IM KAUKASUS von Reitenbach Edgar". faltershop.at (Almanca). 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ ALTUNOK/DHA, Bedir. . Hürriyet. 15 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kars Almanlari 19 yuzyilda Wuttenberg Volga ve Estonya dan goc ederek Turkiye nin bir ili olan Kars in Pasacayiri Mahallesi Petrovka Koyu Kumbetli Vladikars Karacaoren Estonika Bogatepe zavot ve Ardahan ilinin Alagoz koylerine yerlesen Alman kokenli ailelerdir Tarihce12 ve 13 yuzyildan itibaren Almanlar Estonya ya yerlesmeye basladi Almanlar Estonya da buyuk araziler edindi tarim hayvancilik ve ticaretle ugrasti Birkac yuzyil boyunca bolgenin sosyal ticari politik ve kulturel elitlerini olusturdu ve hakimiyetini surdurmeye basladi Bu cografyada hukumet politikalarini egitimini ekonomisi Alman tuccarlar tarafindan belirleniyordu 1700 yilinda Buyuk Kuzey Savasi baslamis ve on yil icinde Estonya nin tamami Rus Imparatorlugu hakimiyetine gecmisti 18 yuzyilda Estonya topraklari Estonya Guberniyasi ve Livonya arasinda bolunmus Rus Imparatorlugu nun bir parcasi haline gelmisti ancak yerel ozerkligi surdu ve feodal bir bolgesel konsey araciligiyla yerel Baltik Almanlari tarafindan bagimsiz olarak yonetildi Almanca Landtag Ruslarin ikinci akin donemi 1700 1721 de Isvec in ve Kuzey Baltik bolgesinin Estonya da dahil olmak uzere Rus Carligi tarafindan fethedilmesini izledi Bolgedeki guc esas olarak Baltik Almanlarinin elinde kaldi ancak Rus yonetimi altinda Reval a Tallinn ve diger buyuk kasabalara yerlesen Ruslar tarafindan sinirli sayida idari is kademeli olarak ele gecirildi Bolgede Almanlarin egitim sosyal ticari politik ve kulturel etkilerini azaltmak ve bolgenin idari yapisina hakim olabilmek amaciyla Ruslar Almanlara karsi uzun doneme yayilan politika benimsedi Bolgenin demografik yapisini degistirmek icin Almanlar goc etmeye tesvik edildi 1828 1829 yillarinda Osmanli imparatorlugu ve Rus Carligi arasinda cikan savasta Osmanli Imparatorlugu savasi kaybederek 14 Eylul 1829 de imzalanan Edirne Antlasmasi ile Guney Kafkasya nin Ahiska bolgesi savas tazminati olarak Ruslara birakildi Bu donemde Ruslar Estonya dan goc eden Almanlarin bir kismi Kafkasya ya yerlestirildi 1877 1878 yillarina 93 Harbi olarak bilinen savasta Ruslarin Kars ve Ardahan bolgelerini isgali sonrasinda Alman politikasini devam ettirerek Kars ve Ardahan in bazi koylerine Estonyali Wuttenbergli ve Volga bolgesinden Alman kokenli aileleri yerlestirildi Boylece bir taraftan da Kars ve Ardahan bolgesinin nufusyapisi degistirilmeye calisiliyordu Nitekim 1886 yilinda Ruslar tarafindan yapilan nufus sayiminda Kars ta kurulan Alman yerlesimlerine ait Estonyali kirsali olarak bahsedilen bolgede Turkce Karacaoren Rusca Novo Estonskoe selskoe obshestvo 280 Estonyali ve Vladikars Kumbetli Petrovka Pasacayiri olarak bahsedilen bolgede Wuttenbergli 429 Alman kayitlara gecmistir Yine Kars ta Novo Estonskoe koyu Rusca selo Novo Estonskoe olarak bir koy kayitlara gecmistir 1906 yili sayiminda ise 550 Alman kayitlara gecmistir Ardahan in Alagoz ve Sulakyurt Koylerinde ise Alman ailelerin 1965 yilina kadar mandira isletmeciligi yaptigi bilinmektedir Kars ve Ardahan bolgesinde yasayan Estonyali Almanlar 30 Ekim 1920 de Kars Muharebesi nden sonra Turk vatandasligina gectiler Kamu hizmetinde gorev alanlar oldu Hristiyanlik dinine mensup olan Almanlar dini inanclarini devam ettirdiler Sosyal ve ticaret alaninda Terekemeler ile yakin is birligi icinde oldular Turkler ile evlilik yapan Almanlar oldu Tarim ve hayvancilik alaninda oldukca onemli katkilari olmustur Bircok koyde zavot adiyla anilan mandira kurulmasinda yore halkina onculuk etmislerdir Kars in Karacaoren Bogatepe Cakmak ve Ardahan in Alagoz Sulakyurt gibi bircok koylerinde kasar peynir ve gravyer peyniri yapiminda ogretici olmuslardir Kars bolgesinde bulunan Alman ailelerden yore halki agziyla Alamanlar olarak bahsedilmektedir 1965 yilindan sonra Almanya nin Turkiye den isci alimina basladigi donemlerde goc etmislerdir Almanya da yasamaya alisamayan bircok Eston aile buyuklerinin tekrar Turkiye ye donus yaparak Bursa ya yerlestigi bilinir Kars ilinin merkez ilcesine bagli olan Novo Estonskoe Yeni Estonya koyunun gunumuzdeki adi Karacaoren koyu olup halen Eston Alman aileler yasamaktadir Ilgili BelgesellerTarihin Emanetleri 28 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kars ta yasayan Almanlarin Estonya dan Turkiye nin bir iline uzanan hikayelerinin anlatan TRT belgeseli Baris Manco Ile Dere Tepe Turkiye KARS 1988 Kars ta yasayan Almanlarin hikayelerini anlatan belgeselKaynakca a b Kaf Dagi ndan Toroslar a Osmanli dan Gunumuze Turkiye de Alman Gocmenler D amp R 29 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2020 www georgia insight eu Almanca 18 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2020 Deutsche im Kaukasus Google da Ara www google com 29 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2020 www ethno kavkaz narod ru 18 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Aralik 2020 DEUTSCHE IM KAUKASUS von Reitenbach Edgar faltershop at Almanca 29 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2020 ALTUNOK DHA Bedir Hurriyet 15 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Aralik 2020