Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
IV. Sixtus, (Latince: Xystus IV) gerçek adıyla Francesco della Rovere (21 Temmuz 1414, , Savona, Ceneviz Cumhuriyeti, modern İtalya – 12 Ağustos 1484, Roma), 9 Ağustos 1471 - 12 Ağustos 1484 arasında papa olarak görev almış bir din adamıdır.
IV. Sixtus | |
|---|---|
 Papa IV. Sixtus'un portresiRessam:Titian | |
| Doğum | Francesco della Rovere 21 Temmuz 1414 Pecorile, Savona, Ceneviz Cumhuriyeti, (modern , İtalya) |
| Ölüm | 12 Ağustos 1484 (70 yaşında) Roma, Papalık Devleti |
| Milliyet | İtalya |
| Etkin yıllar | 9 Ağustos1471 - 12 Ağustos1484 |
| Yerine geldiği | II. Paulus |
| Yerine gelen | VIII. İnnocentius |
| Mezhep | Katolik |
Papa olarak inşa ettirdiği eserlerinin başında Sistina Şapeli'nin inşa edilmesi gelmektedir. Bu eser ile rönesans'ın başlangıcında Roma'da yeni bir artistik çağın açılmasını gösteren bu çağın ilk şaheser binalarının yapılmasını sağlamıştır. Vatikan Gizli Arşivleri'nin kurucusu olan papadır. Constance Konsil'inin kararlarını kaldırılmasına karar vererek İspanyol Engizisyonu'nun kurulup ve bu dinsel kurumun kabul ettiği tutucu ve gayri insancıl adalet kavramlarının geliştirilmesine önayak olmuştur. Yolsuzluk ve yakın akrabalarını kayırıp onlara meşru ve adil olmayan şahsi mali menfaat sağlamasıyla isim yapmıştı. Döneminin en kötü politik komplosu olarak adı çıkmış ve Pazi sülalesinin Medici'leri elemine etmek için hazırlayıp uygulamaya koydukları "Pazzi Komplosu" olarak adlandıran siyasi komploya şahsen katkıda bulunduğu bilinmektedir.
İlk yılları
Ceneviz Cumhuriyeti'ne bağlı Savona yakınlarında "Celle Ligure" adlı bir kasabada bulunan küçük bir manifatura ticareti ile uğraşan bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Adı Francesco della Rovere idi. Bir Fransiskanlar Hristiyan tarikatı manastırında keşiş olmaya karar verip ona göre eğitim almaya başladı. Bu tarikat üyeleri politikaya pek katılmadıkları için kendini politikaya verecek bir papaz için bu iyi bir seçim olmayabilirdi.
Fakat gayet üstün yetenekli olduğu için önce Pavia Üniversitesi'nden felsefe ve teoloji linşa derecesi aldı ve sonra yüksek eğitime devam ederek (1439-1441)'de Venedik Üniversitesi'nden "felsefe masteri" ve (1444-1446)'da Padova Üniversitesi'nden "mantık doçenti" yüksek derecelerini aldı. Bundan dolayı üniversite eğitimcisi olarak Padova, Bologna, Pavia, Siena ve Floransa üniversitelerinde mantık, felsefe ve teoloji konularında dersler ve konferanslar verdi. Bizans asıllı, Trabzon doğumlu olup İtalya'ya göçmüş ve orada büyük filolojist hümanist olarak tanınmış Kardinal 'un yanında çalışan müritlerden en önemlisi oldu.
Sonra Roma'ya geçti. Burada Fransiskanlar Hristiyan Tarikatı 'nin merkezi bürokratları arasında isim yaptı. Bu Hristiyan tarikatın idari bürokrasisi içinde önemli bir organ olan "proküratör" görevini yüklendi. Bundan sonra yine bu. Hristiyan tarikatın Ligurya bölgesi başkanlığı görevi verildi. Sonra Perugia Fransiskanlar general vekili oldu.
1467'de Papa II. Paulus tarafından St Pietro Katedrali kardinali yapıldı. İdari görevlerinde uğraşmadığı zamanlarda yine akademik çalışmalara dikkatini verip önemli Katolik kilisesi dinsel doktrininin kavramları üzerinde teolojicilerin ilgisini çeken Katolik kilisenin felsefi temellerini inceleyen filozoflar olan Thomas Aquinas ve John Duns Scotus'un birbirine karşıt olduğu kabul edilen fikir ve tutumlarının birbirlerine yakınlıklarını elden geçiren deneme tezleri hazırlayıp yayımladı.
Papalık dönemi
Temmuz 1471'de Papa II. Paulus öldüğü zaman toplanan Kardinaller Konklavi'nin dört günlük toplantısı sonucunda papa seçildi ve V. yüzyıldan beri papalarca kullanılmayan IV. Sixtus papalık adına aldı.
Papa olarak ilk icrası Osmanlı Devleti'ni Balkanlardan ve İstanbul'dan söküp almak hedefli yeni bir Haçlı Seferi organize etmeye çaba vermek oldu. Bu hedef erişebilmek için Fransa, İspanya, Almanya, Macaristan ve Polonya'ya özel papalık temsilcileri gönderdi ve bu ülkelerin hükümdarlarını yeni bir Haçlı seferine çağırdı. Fakat artık bu ülkelerde Haçlı Seferlerinin boş düşler olduğu anlaşılmıştı ve ne bu ülkeler hükümdarları ve ne soylularından hiçbir uygun yanıt alamadı ve ne de bu ülkelerden Haçlı askerleri toplayabildi. Papa Kardinal Oliverio Carafa'yi kurduğu bir deniz filosunun komutanı tayin etti. Bu filo 10 Papalık Devleti kadirgası ve küçük sayıda Venedik ile Napoli devletleri kadırgalarından oluşmaktaydı. Bu filo Balkanlara Dalmaçya'ya kıyılarındaki limanları vurarak ilerleyip Ege Denizi'nde İzmir limanına saldırıp bu Osmanlı sahil şehrini eline geçirmek amacıyla yola çıktı. Fakat bu filoya katılan değişik devlet kadırgaları reisleri ve hatta Papalık devleti kadırgaları reisleri arasında ganimet alırlarsa nasıl paylaşacakları sorunu üzerinde anlaşmazlık çıktı ve bu filo Ege'ye varamadan dağıldı. Böylece bir korsanlık akınından farkı olmayan bu "Haçlı Seferi (?)" tümüyle tam bir fiyasko oldu. Bu korsanlık seferinde filo sadece 25 Türk esir toplayabildi ve Papa IV. Sixtus sanki bir zafer kazanmış gibi bu 25 zavallı esiri Roma sokaklarında gezdirip teşhir etti.
IV. Sixtus Fransa'ya karşı halefi olduğu papa II. Paulus'un siyasi tutumunu devam ettirdi. Fransa Kralı IX. Louis'in Katolik kilisesi papalık kilise kanun ve beyannamelerinin Fransa'da bulunan kiliselerde ancak Fransa krallığının özel izni ile okunup ilan edilebilmeleri kararında ısrar etmesini protesto etti ama bu papalık protestosu Fransa'da hiçbir sonuç vermedi.
Rusya Ortodoks Kilisesini'nin Roma'da bulunan Katolik Kilisesi ile birleşip tek bir Hristiyan mezhebi olması için çeşitli girişimler yaptı. Rus Moskova Knezi olan III. İvan ile son Bizans İmparatoru XI. Konstantinos'un yeğeni ve Mora Despotu Demetrius Paleologos'un kızı olan ve Osmanlı Devleti'nin İstanbul'un fethiyle İtalya'ya kaçmış olan Zoe (Sophie) Paleologina'nın 1472'de evlenmesine destek sağladı. Böylece Rus Ortodokslar ileri gelenleri ile müzakerelere girişti. Ama yine bu çabalarının hepsi boşa gitti.
Bunlardan sonra politika dikkatini hemen hemen sadece İtalya'daki devletlerin politikalarına teksif etti. IV. Sixtus kendi politik durumunu etrafında topladığı akrabaları ve yakın arkadaşlarına sağladığı taraflı ve adil olmayan özel imtiyazlar ve şahsi mali menfaatlerle güçlendirmeyi hedef edindi. Bu politikaları izlemekte iken yaptığı yolsuzluklar ve yakın akrabalılarına büyük zenginlikler bağışladı. Vatikan Müzesi'nden bulunan Melozzo da Forlì fresco tablosunda IV. Sixtus etrafında Giuliano della Rovere (sonra papa II. Julius), Giovanni della Rovere, Pietro Riario,adlı yeğenleri ile papa önünde diz çokmuş ilk hümanist Papalık tarihi hakkında kitap yazarı Bartolomeo Platina görünmektedir. Yeğeni Pietro Riario papanın kendine verdiği imtiyazlar sonucu Roma'nın en zenginlerinden biri oldu. Papa onu Papalığın ve Papalık Devleti'nin dışişlerine bakmaya da görevlendirdi. Fakat Pietro 1474'te gençken öldü. Onun yerini (sonradan kendisi II. Julius adıyla papa olacak) Giuliano della Rovere aldı. Yeğeni Giovanni della Rovere'yi papa Senigallia yöneticisi olarak görevlendirdi ve onun Urbino Dükü Federico III da Montefeltro'nun kızı ile evlenmesini organize etti. Bu evlilikten 1631'de sona ermesine kadar "Della Rovere" sülalesinden Urbino Dükleri ortaya çıkmıştır. Papa IV. Sixtus 34 tane kardinal atamıştır ve bunlardan 6'sı kendisinin çeşitli yeğenleri olmuştur. Bir yeğeni olan Giuliano della Rovere arka arkaya birkaç değişik yere kardinal olmuş ve 1503-1513 döneminde II. Julius adı ile Papa olmuştur.
Papanın yeğeninin oğlu olan. Kardinal Rafael Riario Papalık vekilharç-şansölyesi (Camerlengo) olduğu zaman Roma'nın önemli mimari eserlerinden olan "Palazzo della Cancelleria" adlı bina onun idare merkezi olarak mimar Donato Bramante tarafından yaptırılmıştır.
Eski bir İtalyan tarihçi ve hukukçu "Stefano İnfessura" (d. yak. 1435 – o. yak. 1500) yazmış olduğu Papa II. Paulus (1464-1471), Papa IV. Sixtus (1471-1484), Papa VIII. İnnocentius (1484-1492) papalık dönemlerini ve Papa VI. Aleksander'in ilk papalık yıllarını kapsayan Roma Günlüğü (Diario della Città di Roma adlı hatıra/tarih eserinde Papa Sixtus'un erkek çocuklar ve genç delikanlılarla eşcinsel ilişkiler kurduğunu; onlara özel imtiyazlar, kilise görevleri ve hatta papazlık görevleri verdiğini ve kardinal olarak atadığı bazı genç papazların Roma'da "erkek güzeli" olarak gayet yaygın bilinen genç delikanlılar olduğunu yazmıştır. Bir 16. yüzyıl İngiliz Protestant kilisesi polemikçi propagandacısı olarak isim yapmış İngiliz papaz John Bales Papa IV. Sixtus'un Santa Lucia Kardinali'ne gönderdiği bir mektupta papazların gayet sıcak aylarda delikanlılar ve genç erkeklerle eşcinsel ilişkilerde bulunmalarını tavsiye ettiğini bildirmektedir. Katolik yazarlar ve Katolik kilisesi sözcüleri bunları Katolikler aleyhinde psikolojik propaganda olarak yazılmış hiciv yapan hayalperest eserler olduğunu devamlı olarak iddia etmişlerdir.
Papa IV. Sixtus döneminde de Papalık ile Kral XI. Louis hükümdarlığında Fransa Krallığı arasında, 1438 tarihli Fransız Bruges Pragmatik Sanction" adli Fransa kanunu ile başlayan, anlaşmazlık devam etmiştir. Bu Fransa kanununa göre Papa'nın hazırlamış olduğu Papalık kilise kanunları ancak Fransa Kralı tarafından tasdik edilmesinden sonra Fransa'da yürürlüğe girebileceği hakkında olup Papa'nın Fransa'da insanların yaşaması hakkında hiçbir yasama hakkı olmadığını ve böylece Fransa'daki Katolik Kilisesi'nin üzerine hiçbir papalık yasama ve yürütme hakkı bulunmadığını kabul etmekte idi. Fransa Kralı XI. Louis bu kanunu Napoli Krallığı'na erkek varissiz olan yerine bir Fransa asıllı prensi geçirebilmek için Papa'nın desteğini sağlamak için bir koz olarak kullanmakta idi.
1478'de papaya yakından bağlı olan Sicilya Krallığı'nda çıkan karışıklıklara için Papa Sixtus Aragon Kralı Ferdinand'dan askeri destek istemişti. Bu askeri desteği sağlamak için Aragon Kralı ve Castilla kraliçesi I. Isabella İspanya'da yaşayan Müslümanlarla Yahudilerin kendi inançlarından ayrılıp Katolik Hristiyan olmalarını sağlamak amacı ile bir papalık Engizisyon Mahkemesi kurulmasını istediler. IV. Sixtus'un 1 Kasım 1478'de yayımladığı 'Exigit Sincerae Devotionis Affectus" adlı Papalık kanunu ile İspanya'da Engizisyon Mahkemesi kuruldu. Fakat 1482'ye kadar bu mahkemenin Avrupa'nın her yanında gayet gayri adil tutumu ve yargıları ile ün yapmasına karşı Katolik Hristiyan Kilisesi'nin "iyi ismini korumak" amacı ile Papa IV. Sixtus İspanya hükümdarlarını bu mahkemeyi tenkit eden bir mektubu gönderdi.
1478'de, Kardinal Rafael Riario Medicileri Floransa'dan tamamen söküp atıp onların yerini Riari sülalesinden kişilerin devlet başkanı olmasını hedefleyen büyük bir "Pazzi Komplosu" planlamasına başladı. Papa şahsen bu komploya katıldı ve komplo planlanmasına özel katkılarda bulundu. Bu komplo hem Lorenzo de Medici ve hem de kardeşi 'nin bir suikastle öldürülmesini hedeflenmişti. Bu komplo Floransa Cumhuriyeti yetkilileri tarafından ortaya çıkartılıp detayları ifşaa edildi. Floransa bu komployu planlayanlara karşı şiddetli gösterdi. Bu komploya katılan Pİsa Başpiskoposu Francesco Salviati idam edilip cesedi Floransa Devleti idare merkezi olan duvarından asılıp halka teşhir edildi. Bu gerginlik sonunda Papa IV. Sixtus ve onun yönettiği Papalık Devleti ile Floransa Cumhuriyeti arasında iki yıl süren bir savaş başladı. Bu savaş sırasında Papa Venediklilerden destek sağlamak üzere onlarla görüşmelere girişti. Papa bu müzakerelerde Venediklileri Ferrara üzerine hücum etmeye teşvik etti ve bu saldırının başarılı olması halinde bu şehrin idaresinin Papa'nın yeğeni olan Giralamo Rario'ya verilmesi konusu da bu müzakerelerde görüşüldü. VenedikCumhuriyeti Papa'nın tekliflerini kabul edip gerçekten Ferrara'ya saldırdı. Bu sefer Ferrara Dükü Ercole d'Este diğer İtalya devletlerinden kendi tarafını tutacak müteffikler arayıp bulmaya başladı. Bu arada kendini savunmak için Milano Dükü 'nin papaya askeri ve politik destek vermekten vazgeçtiği anlaşıldı. Kendine bağlı olan İtalya devletleri yöneticileri Papayı barış yapmaya zorladılar. Papa Sixtus kendinin akrabası ve yandaşı olan Kardinal Rafael Riario Marche bölgesinde tutunmasını sağlamak için tüm Venedik Cumhuriyeti'ni aforoz etti.
IV. Sixtus Roma şehrinin imarına çok önem verdi. Yaşadığı dönemde bu şehirde şu imar gelişmeleri yapılmıştır:
- Roma Capitolin tepesi üzerinde bulunan arkeoloji müzesi olarak 'nin kurulması;
- 'nda saklanan antik heykellerin Roma şehrinde halka açık olarak sergilenmeye başlanması;
- Modern Roma şehrinin önemli sokakları olan "Via Recta", "Via Sistina", "Via Papale" ve "Via Florea" 'nın açılması ve bu sokakların kaldırım taşları ile kaplanmaları;
- Roma'ya su getirmek için antik çağlarda kurulmuş ama tamirsizlikten dolayı kullanılamayan "Aqua Verfina" su kemerinin restorasyonu;
- Mimar Baccıo Pontrtelli'ye Orta Çağlar başında yıkılmış olan Tiber Nehri üzerindeki Ponte Aurelius Köprüsü yerine "Ponti Sisto Köprüsü" 'nu yaptırması;
- Roma'da bulunan "San Giovanni in Laterano Papalık Piskoposluk Bazilikası", "Santa Maria della Pace Kilisesi", "Santa Maria del Popolo Kilisesi" ve "ant'Agöstino in Campo Marzio Bazilikası" binalarının gayet süslü mimarilerle yaptırılması veya restore edilmeleri;
- 1477-1483'te sonradan tavanı tablolarla kaplanıp ün kazanacak olan Vatikan'da Sistina Şapeli'nin yapılması.
Papa IV. Sixtus 70 yaşına geldiğinde 1484'te öldü. Bu nispeten uzun hayata rağmen başarısızlıkların ortaya çıkardığı hayal kırıklıkları ve üzüntünün papanın hayatını kısalttığı iddia edilmiştir.
Papa IV. Sixtus için özel bir anıt-mezar hazırlandı. Bu anıt-mezarı ünlü İtalyan ressam, heykeltıraş ve kuyumcu Antonio del Pollaiolo hazırlamıştır. Papa Sixtus'un lahitinin etrafına bronz levhalarla röliyefler konulmuş ve lahitinin üzerine tam ölçekli bir bronzdan yapılmış Papa IV. Sixtus'un yatan bir heykeli yapılmıştı. 1527'de Kutsal Roma İmparatorluğu askerleri tarafından Roma şehrinin ele geçirilip yapılan sırasında bu anıt-mezar büyük zarar gördü. Günümüzde Papa IV. Sixtus'un mezarı yanında yeğeni Papa II. Julius'un mezarı ile birlikte Aziz Petrus Bazilikası'nda bulunun Papa X. Clemens'in anıt-mezarı önünde bazilikanın tabanı ile aynı seviyede olan iki mermerden mezar taşından oluşmaktadır. Antonio del Pollaiolo'nun onun anıt-mezarı için hazırladığı bronzdan röliyef eserler ve lahitinin kapağı olan bronz heykeli Aziz Petros Bazilikası'nın bodrum katında korunaklı hazine dairesinde saklanmaktadır.
Kaynakça
- ^ Mc Brien (1997) Lives of the Popes", New York: SanFrancisco: Harpers
- ^ Stefano İnfessura, (1890) Diario della città di Roma (1303-1494), İst. St. italiano, Tıp. Forzanı, Roma
- ^ Giovanni Lydus, Analecta in librum Nicolai de Clemangiis, De corrupto Ecclesiae statu. In calce a: Nicolas de Clemanges, Opera omnia, Elzevirius & Laurentius, Lugduni Batavorum 1593, s. 9)
- ^ a b c Butler, Richard Urban. (1912). "Pope Sixtus İV." The Catholic Encyclopedia. Vol. 14. New York: Robert Appleton Company,
- ^ "Sixtus IV." Encyclopaedia Britannica 2008 Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica,
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta IV. Sixtus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Catholic Encyclopedia (1913) Pope Sixtus IV maddesi [1]15 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
| Katolik Kilisesi unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: II. Paulus |  Papa 9 Ağustos1471 - 12 Ağustos1484 | Sonra gelen: VIII. İnnocentius |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
IV Sixtus Latince Xystus IV gercek adiyla Francesco della Rovere 21 Temmuz 1414 Savona Ceneviz Cumhuriyeti modern Italya 12 Agustos 1484 Roma 9 Agustos 1471 12 Agustos 1484 arasinda papa olarak gorev almis bir din adamidir IV SixtusPapa IV Sixtus un portresiRessam TitianDogumFrancesco della Rovere 21 Temmuz 1414 Pecorile Savona Ceneviz Cumhuriyeti modern Italya Olum12 Agustos 1484 70 yasinda Roma Papalik DevletiMilliyetItalyaEtkin yillar9 Agustos1471 12 Agustos1484Yerine geldigiII PaulusYerine gelenVIII InnocentiusMezhepKatolik Papa olarak insa ettirdigi eserlerinin basinda Sistina Sapeli nin insa edilmesi gelmektedir Bu eser ile ronesans in baslangicinda Roma da yeni bir artistik cagin acilmasini gosteren bu cagin ilk saheser binalarinin yapilmasini saglamistir Vatikan Gizli Arsivleri nin kurucusu olan papadir Constance Konsil inin kararlarini kaldirilmasina karar vererek Ispanyol Engizisyonu nun kurulup ve bu dinsel kurumun kabul ettigi tutucu ve gayri insancil adalet kavramlarinin gelistirilmesine onayak olmustur Yolsuzluk ve yakin akrabalarini kayirip onlara mesru ve adil olmayan sahsi mali menfaat saglamasiyla isim yapmisti Doneminin en kotu politik komplosu olarak adi cikmis ve Pazi sulalesinin Medici leri elemine etmek icin hazirlayip uygulamaya koyduklari Pazzi Komplosu olarak adlandiran siyasi komploya sahsen katkida bulundugu bilinmektedir Ilk yillariCeneviz Cumhuriyeti ne bagli Savona yakinlarinda Celle Ligure adli bir kasabada bulunan kucuk bir manifatura ticareti ile ugrasan bir ailenin cocugu olarak dogdu Adi Francesco della Rovere idi Bir Fransiskanlar Hristiyan tarikati manastirinda kesis olmaya karar verip ona gore egitim almaya basladi Bu tarikat uyeleri politikaya pek katilmadiklari icin kendini politikaya verecek bir papaz icin bu iyi bir secim olmayabilirdi Fakat gayet ustun yetenekli oldugu icin once Pavia Universitesi nden felsefe ve teoloji linsa derecesi aldi ve sonra yuksek egitime devam ederek 1439 1441 de Venedik Universitesi nden felsefe masteri ve 1444 1446 da Padova Universitesi nden mantik docenti yuksek derecelerini aldi Bundan dolayi universite egitimcisi olarak Padova Bologna Pavia Siena ve Floransa universitelerinde mantik felsefe ve teoloji konularinda dersler ve konferanslar verdi Bizans asilli Trabzon dogumlu olup Italya ya gocmus ve orada buyuk filolojist humanist olarak taninmis Kardinal un yaninda calisan muritlerden en onemlisi oldu Sonra Roma ya gecti Burada Fransiskanlar Hristiyan Tarikati nin merkezi burokratlari arasinda isim yapti Bu Hristiyan tarikatin idari burokrasisi icinde onemli bir organ olan prokurator gorevini yuklendi Bundan sonra yine bu Hristiyan tarikatin Ligurya bolgesi baskanligi gorevi verildi Sonra Perugia Fransiskanlar general vekili oldu 1467 de Papa II Paulus tarafindan St Pietro Katedrali kardinali yapildi Idari gorevlerinde ugrasmadigi zamanlarda yine akademik calismalara dikkatini verip onemli Katolik kilisesi dinsel doktrininin kavramlari uzerinde teolojicilerin ilgisini ceken Katolik kilisenin felsefi temellerini inceleyen filozoflar olan Thomas Aquinas ve John Duns Scotus un birbirine karsit oldugu kabul edilen fikir ve tutumlarinin birbirlerine yakinliklarini elden geciren deneme tezleri hazirlayip yayimladi Papalik donemiTemmuz 1471 de Papa II Paulus oldugu zaman toplanan Kardinaller Konklavi nin dort gunluk toplantisi sonucunda papa secildi ve V yuzyildan beri papalarca kullanilmayan IV Sixtus papalik adina aldi Papa olarak ilk icrasi Osmanli Devleti ni Balkanlardan ve Istanbul dan sokup almak hedefli yeni bir Hacli Seferi organize etmeye caba vermek oldu Bu hedef erisebilmek icin Fransa Ispanya Almanya Macaristan ve Polonya ya ozel papalik temsilcileri gonderdi ve bu ulkelerin hukumdarlarini yeni bir Hacli seferine cagirdi Fakat artik bu ulkelerde Hacli Seferlerinin bos dusler oldugu anlasilmisti ve ne bu ulkeler hukumdarlari ve ne soylularindan hicbir uygun yanit alamadi ve ne de bu ulkelerden Hacli askerleri toplayabildi Papa Kardinal Oliverio Carafa yi kurdugu bir deniz filosunun komutani tayin etti Bu filo 10 Papalik Devleti kadirgasi ve kucuk sayida Venedik ile Napoli devletleri kadirgalarindan olusmaktaydi Bu filo Balkanlara Dalmacya ya kiyilarindaki limanlari vurarak ilerleyip Ege Denizi nde Izmir limanina saldirip bu Osmanli sahil sehrini eline gecirmek amaciyla yola cikti Fakat bu filoya katilan degisik devlet kadirgalari reisleri ve hatta Papalik devleti kadirgalari reisleri arasinda ganimet alirlarsa nasil paylasacaklari sorunu uzerinde anlasmazlik cikti ve bu filo Ege ye varamadan dagildi Boylece bir korsanlik akinindan farki olmayan bu Hacli Seferi tumuyle tam bir fiyasko oldu Bu korsanlik seferinde filo sadece 25 Turk esir toplayabildi ve Papa IV Sixtus sanki bir zafer kazanmis gibi bu 25 zavalli esiri Roma sokaklarinda gezdirip teshir etti IV Sixtus Fransa ya karsi halefi oldugu papa II Paulus un siyasi tutumunu devam ettirdi Fransa Krali IX Louis in Katolik kilisesi papalik kilise kanun ve beyannamelerinin Fransa da bulunan kiliselerde ancak Fransa kralliginin ozel izni ile okunup ilan edilebilmeleri kararinda israr etmesini protesto etti ama bu papalik protestosu Fransa da hicbir sonuc vermedi Rusya Ortodoks Kilisesini nin Roma da bulunan Katolik Kilisesi ile birlesip tek bir Hristiyan mezhebi olmasi icin cesitli girisimler yapti Rus Moskova Knezi olan III Ivan ile son Bizans Imparatoru XI Konstantinos un yegeni ve Mora Despotu Demetrius Paleologos un kizi olan ve Osmanli Devleti nin Istanbul un fethiyle Italya ya kacmis olan Zoe Sophie Paleologina nin 1472 de evlenmesine destek sagladi Boylece Rus Ortodokslar ileri gelenleri ile muzakerelere giristi Ama yine bu cabalarinin hepsi bosa gitti Etrafinda akrabalari ile IV Sixtus un Platina yi Kutuphane Basksni olarak gorev vermesi Melozzo da Forli Bunlardan sonra politika dikkatini hemen hemen sadece Italya daki devletlerin politikalarina teksif etti IV Sixtus kendi politik durumunu etrafinda topladigi akrabalari ve yakin arkadaslarina sagladigi tarafli ve adil olmayan ozel imtiyazlar ve sahsi mali menfaatlerle guclendirmeyi hedef edindi Bu politikalari izlemekte iken yaptigi yolsuzluklar ve yakin akrabalilarina buyuk zenginlikler bagisladi Vatikan Muzesi nden bulunan Melozzo da Forli fresco tablosunda IV Sixtus etrafinda Giuliano della Rovere sonra papa II Julius Giovanni della Rovere Pietro Riario adli yegenleri ile papa onunde diz cokmus ilk humanist Papalik tarihi hakkinda kitap yazari Bartolomeo Platina gorunmektedir Yegeni Pietro Riario papanin kendine verdigi imtiyazlar sonucu Roma nin en zenginlerinden biri oldu Papa onu Papaligin ve Papalik Devleti nin disislerine bakmaya da gorevlendirdi Fakat Pietro 1474 te gencken oldu Onun yerini sonradan kendisi II Julius adiyla papa olacak Giuliano della Rovere aldi Yegeni Giovanni della Rovere yi papa Senigallia yoneticisi olarak gorevlendirdi ve onun Urbino Duku Federico III da Montefeltro nun kizi ile evlenmesini organize etti Bu evlilikten 1631 de sona ermesine kadar Della Rovere sulalesinden Urbino Dukleri ortaya cikmistir Papa IV Sixtus 34 tane kardinal atamistir ve bunlardan 6 si kendisinin cesitli yegenleri olmustur Bir yegeni olan Giuliano della Rovere arka arkaya birkac degisik yere kardinal olmus ve 1503 1513 doneminde II Julius adi ile Papa olmustur Papa IV Sixtus un Palazzo della Cancelleria uuzerindeki armasi Papanin yegeninin oglu olan Kardinal Rafael Riario Papalik vekilharc sansolyesi Camerlengo oldugu zaman Roma nin onemli mimari eserlerinden olan Palazzo della Cancelleria adli bina onun idare merkezi olarak mimar Donato Bramante tarafindan yaptirilmistir Eski bir Italyan tarihci ve hukukcu Stefano Infessura d yak 1435 o yak 1500 yazmis oldugu Papa II Paulus 1464 1471 Papa IV Sixtus 1471 1484 Papa VIII Innocentius 1484 1492 papalik donemlerini ve Papa VI Aleksander in ilk papalik yillarini kapsayan Roma Gunlugu Diario della Citta di Roma adli hatira tarih eserinde Papa Sixtus un erkek cocuklar ve genc delikanlilarla escinsel iliskiler kurdugunu onlara ozel imtiyazlar kilise gorevleri ve hatta papazlik gorevleri verdigini ve kardinal olarak atadigi bazi genc papazlarin Roma da erkek guzeli olarak gayet yaygin bilinen genc delikanlilar oldugunu yazmistir Bir 16 yuzyil Ingiliz Protestant kilisesi polemikci propagandacisi olarak isim yapmis Ingiliz papaz John Bales Papa IV Sixtus un Santa Lucia Kardinali ne gonderdigi bir mektupta papazlarin gayet sicak aylarda delikanlilar ve genc erkeklerle escinsel iliskilerde bulunmalarini tavsiye ettigini bildirmektedir Katolik yazarlar ve Katolik kilisesi sozculeri bunlari Katolikler aleyhinde psikolojik propaganda olarak yazilmis hiciv yapan hayalperest eserler oldugunu devamli olarak iddia etmislerdir Papa IV Sixtus doneminde de Papalik ile Kral XI Louis hukumdarliginda Fransa Kralligi arasinda 1438 tarihli Fransiz Bruges Pragmatik Sanction adli Fransa kanunu ile baslayan anlasmazlik devam etmistir Bu Fransa kanununa gore Papa nin hazirlamis oldugu Papalik kilise kanunlari ancak Fransa Krali tarafindan tasdik edilmesinden sonra Fransa da yururluge girebilecegi hakkinda olup Papa nin Fransa da insanlarin yasamasi hakkinda hicbir yasama hakki olmadigini ve boylece Fransa daki Katolik Kilisesi nin uzerine hicbir papalik yasama ve yurutme hakki bulunmadigini kabul etmekte idi Fransa Krali XI Louis bu kanunu Napoli Kralligi na erkek varissiz olan yerine bir Fransa asilli prensi gecirebilmek icin Papa nin destegini saglamak icin bir koz olarak kullanmakta idi 1478 de papaya yakindan bagli olan Sicilya Kralligi nda cikan karisikliklara icin Papa Sixtus Aragon Krali Ferdinand dan askeri destek istemisti Bu askeri destegi saglamak icin Aragon Krali ve Castilla kralicesi I Isabella Ispanya da yasayan Muslumanlarla Yahudilerin kendi inanclarindan ayrilip Katolik Hristiyan olmalarini saglamak amaci ile bir papalik Engizisyon Mahkemesi kurulmasini istediler IV Sixtus un 1 Kasim 1478 de yayimladigi Exigit Sincerae Devotionis Affectus adli Papalik kanunu ile Ispanya da Engizisyon Mahkemesi kuruldu Fakat 1482 ye kadar bu mahkemenin Avrupa nin her yaninda gayet gayri adil tutumu ve yargilari ile un yapmasina karsi Katolik Hristiyan Kilisesi nin iyi ismini korumak amaci ile Papa IV Sixtus Ispanya hukumdarlarini bu mahkemeyi tenkit eden bir mektubu gonderdi 1478 de Kardinal Rafael Riario Medicileri Floransa dan tamamen sokup atip onlarin yerini Riari sulalesinden kisilerin devlet baskani olmasini hedefleyen buyuk bir Pazzi Komplosu planlamasina basladi Papa sahsen bu komploya katildi ve komplo planlanmasina ozel katkilarda bulundu Bu komplo hem Lorenzo de Medici ve hem de kardesi nin bir suikastle oldurulmesini hedeflenmisti Bu komplo Floransa Cumhuriyeti yetkilileri tarafindan ortaya cikartilip detaylari ifsaa edildi Floransa bu komployu planlayanlara karsi siddetli gosterdi Bu komploya katilan PIsa Baspiskoposu Francesco Salviati idam edilip cesedi Floransa Devleti idare merkezi olan duvarindan asilip halka teshir edildi Bu gerginlik sonunda Papa IV Sixtus ve onun yonettigi Papalik Devleti ile Floransa Cumhuriyeti arasinda iki yil suren bir savas basladi Bu savas sirasinda Papa Venediklilerden destek saglamak uzere onlarla gorusmelere giristi Papa bu muzakerelerde Venediklileri Ferrara uzerine hucum etmeye tesvik etti ve bu saldirinin basarili olmasi halinde bu sehrin idaresinin Papa nin yegeni olan Giralamo Rario ya verilmesi konusu da bu muzakerelerde gorusuldu VenedikCumhuriyeti Papa nin tekliflerini kabul edip gercekten Ferrara ya saldirdi Bu sefer Ferrara Duku Ercole d Este diger Italya devletlerinden kendi tarafini tutacak muteffikler arayip bulmaya basladi Bu arada kendini savunmak icin Milano Duku nin papaya askeri ve politik destek vermekten vazgectigi anlasildi Kendine bagli olan Italya devletleri yoneticileri Papayi baris yapmaya zorladilar Papa Sixtus kendinin akrabasi ve yandasi olan Kardinal Rafael Riario Marche bolgesinde tutunmasini saglamak icin tum Venedik Cumhuriyeti ni aforoz etti IV Sixtus Roma sehrinin imarina cok onem verdi Yasadigi donemde bu sehirde su imar gelismeleri yapilmistir Roma Capitolin tepesi uzerinde bulunan arkeoloji muzesi olarak nin kurulmasi nda saklanan antik heykellerin Roma sehrinde halka acik olarak sergilenmeye baslanmasi Modern Roma sehrinin onemli sokaklari olan Via Recta Via Sistina Via Papale ve Via Florea nin acilmasi ve bu sokaklarin kaldirim taslari ile kaplanmalari Roma ya su getirmek icin antik caglarda kurulmus ama tamirsizlikten dolayi kullanilamayan Aqua Verfina su kemerinin restorasyonu Mimar Baccio Pontrtelli ye Orta Caglar basinda yikilmis olan Tiber Nehri uzerindeki Ponte Aurelius Koprusu yerine Ponti Sisto Koprusu nu yaptirmasi Roma da bulunan San Giovanni in Laterano Papalik Piskoposluk Bazilikasi Santa Maria della Pace Kilisesi Santa Maria del Popolo Kilisesi ve ant Agostino in Campo Marzio Bazilikasi binalarinin gayet suslu mimarilerle yaptirilmasi veya restore edilmeleri 1477 1483 te sonradan tavani tablolarla kaplanip un kazanacak olan Vatikan da Sistina Sapeli nin yapilmasi Papa IV Sixtus 70 yasina geldiginde 1484 te oldu Bu nispeten uzun hayata ragmen basarisizliklarin ortaya cikardigi hayal kirikliklari ve uzuntunun papanin hayatini kisalttigi iddia edilmistir IV Siztus mezari icin Antonio Del Pollaiolo tarafindan hazirlanan lahit Papa IV Sixtus icin ozel bir anit mezar hazirlandi Bu anit mezari unlu Italyan ressam heykeltiras ve kuyumcu Antonio del Pollaiolo hazirlamistir Papa Sixtus un lahitinin etrafina bronz levhalarla roliyefler konulmus ve lahitinin uzerine tam olcekli bir bronzdan yapilmis Papa IV Sixtus un yatan bir heykeli yapilmisti 1527 de Kutsal Roma Imparatorlugu askerleri tarafindan Roma sehrinin ele gecirilip yapilan sirasinda bu anit mezar buyuk zarar gordu Gunumuzde Papa IV Sixtus un mezari yaninda yegeni Papa II Julius un mezari ile birlikte Aziz Petrus Bazilikasi nda bulunun Papa X Clemens in anit mezari onunde bazilikanin tabani ile ayni seviyede olan iki mermerden mezar tasindan olusmaktadir Antonio del Pollaiolo nun onun anit mezari icin hazirladigi bronzdan roliyef eserler ve lahitinin kapagi olan bronz heykeli Aziz Petros Bazilikasi nin bodrum katinda korunakli hazine dairesinde saklanmaktadir Kaynakca Mc Brien 1997 Lives of the Popes New York SanFrancisco Harpers Stefano Infessura 1890 Diario della citta di Roma 1303 1494 Ist St italiano Tip Forzani Roma Giovanni Lydus Analecta in librum Nicolai de Clemangiis De corrupto Ecclesiae statu In calce a Nicolas de Clemanges Opera omnia Elzevirius amp Laurentius Lugduni Batavorum 1593 s 9 a b c Butler Richard Urban 1912 Pope Sixtus IV The Catholic Encyclopedia Vol 14 New York Robert Appleton Company Sixtus IV Encyclopaedia Britannica 2008 Ultimate Reference Suite Chicago Encyclopaedia Britannica Dis baglantilarWikimedia Commons ta IV Sixtus ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Catholic Encyclopedia 1913 Pope Sixtus IV maddesi 1 15 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Katolik Kilisesi unvanlariOnce gelen II Paulus Papa 9 Agustos1471 12 Agustos1484 Sonra gelen VIII Innocentius