Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Buz gezegeni veya buzlu gezegen, donmuş uçucu bileşiklerle (su, amonyak ve metan gibi) kaplı buzlu bir yüzeye sahip olan gezegen türüdür. Buz gezegenleri, küresel bir kriyosferden oluşur.
Gezegenlerin jeofiziksel tanımına göre Güneş Sistemi'nin küçük buzlu dünyaları, buz gezegenleri olarak kabul edilir. Bunlar Ganymede, Titan, Enceladus ve Triton gibi gezegen kütleli uyduların çoğunu ve Ceres, Plüton, Eris gibi bilinen cüce gezegenleri içerir. Haziran 2020'de NASA bilim insanları matematiksel modelleme çalışmalarına dayanarak, yüzeydeki buz tabakasının altında bulunabilecek okyanusları olan ötegezegenlerin Samanyolu'nda yaygın olabileceğini duyurdu.
Özellikler ve yaşanabilirlik
Bir buz gezegeninin yüzeyi, yüzey sıcaklığına bağlı olarak su, metan, amonyak, karbondioksit ("kuru buz" olarak da bilinir), karbonmonoksit, azot ve diğer uçucu maddelerin bir karışımından oluşabilir. Buz gezegenlerinin yüzey sıcaklıkları, esas olarak sudan oluştuysa 260 K (−13 °C)'nin altında, esas olarak CO2 ve amonyaktan oluştuysa 180 K (−93 °C)'nin altında ve esas olarak metandan oluştuysa 80 K (−193 °C)'nin altında olacaktır.
Buz gezegenlerinin yüzeyi son derece soğuk olduğu için, Dünya'daki gibi yaşam formları için yaşamı tehdit edici bir ortama sahiptirler. Birçok buzlu dünyanın muhtemelen içsel ısıyla veya yakınındaki başka bir cismin gelgit kuvvetleriyle ısınan yeraltı okyanusları bulunmaktadır. Yeraltındaki sıvı su, balık, plankton ve mikroorganizmalar dahil olmak üzere canlılar için yaşama elverişli koşullar sağlayabilir. Bildiğimiz şekliyle yeraltı bitkileri fotosentez için kullanacak güneş ışığı olmadığından var olamazlar. Mikroorganizmalar, belirli kimyasalları kullanarak besin üretebilir (kemosentez) ve bu da diğer organizmalar için yiyecek ve enerji sağlayabilir. Bazı gezegenler eğer koşullar uygunsa, egzotik yaşam formları için yaşanabilir olabilecek Satürn'ün uydusu Titan gibi dikkate değer bir atmosfere ve sıvı yüzeye sahip olabilirler.
Cisimler ve adaylar
Güneş Sistemi'nde birçok buzlu cisim olsa da, hiçbiri IAU'nun gezegen tanımına göre bir gezegen olarak kabul edilmez. Bununla birlikte, gezegen kütleli uyduların çoğu buz-kaya karışımıdır (örneğin Ganymede, Callisto, Enceladus, Titan ve Triton), hatta esas olarak buzdan oluşur (örneğin Mimas, Tethys ve Iapetus) ve bu nedenle jeofiziksel tanımlara göre buz gezegeni olarak kabul edilirler. Plüton ve Charon gibi en büyük Kuiper Kuşağı cisimleri de jeofiziksel tanımlara göre buna uyar.Europa, yüzeyindeki buz nedeniyle genellikle bir buz gezegeni olarak kabul edilir, fakat yüksek yoğunluğu iç kısmının çoğunlukla kayalık olduğunu gösterir. Dağınık disk cisimlerinden Eris için de aynı durum geçerlidir.
OGLE-2005-BLG-390Lb, OGLE-2013-BLG-0341LB b ve gibi birkaç güneş-dışı buzlu gezegen adayı bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ NASA (18 Haziran 2020). "Are planets with oceans common in the galaxy? It's likely, NASA scientists find". EurekAlert!. 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ Shekhtman, Lonnie (18 Haziran 2020). "Are Planets with Oceans Common in the Galaxy? It's Likely, NASA Scientists Find". NASA. 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ Stern, Alan; Mitton, Jacqueline (2005). . Weinheim: Wiley-VCH. 24 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2013.
- ^ Emily Lakdawalla vd. What Is A Planet? 22 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Planetary Society, 21 Nisan 2020
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buz gezegeni veya buzlu gezegen donmus ucucu bilesiklerle su amonyak ve metan gibi kapli buzlu bir yuzeye sahip olan gezegen turudur Buz gezegenleri kuresel bir kriyosferden olusur Varsayimsal bir buz gezegeninin illustrasyonu Gezegenlerin jeofiziksel tanimina gore Gunes Sistemi nin kucuk buzlu dunyalari buz gezegenleri olarak kabul edilir Bunlar Ganymede Titan Enceladus ve Triton gibi gezegen kutleli uydularin cogunu ve Ceres Pluton Eris gibi bilinen cuce gezegenleri icerir Haziran 2020 de NASA bilim insanlari matematiksel modelleme calismalarina dayanarak yuzeydeki buz tabakasinin altinda bulunabilecek okyanuslari olan otegezegenlerin Samanyolu nda yaygin olabilecegini duyurdu Ozellikler ve yasanabilirlikOGLE 2005 BLG 390Lb muhtemelen bir buz gezegenidirOGLE 2013 BLG 0341LB b Bir buz gezegeninin yuzeyi yuzey sicakligina bagli olarak su metan amonyak karbondioksit kuru buz olarak da bilinir karbonmonoksit azot ve diger ucucu maddelerin bir karisimindan olusabilir Buz gezegenlerinin yuzey sicakliklari esas olarak sudan olustuysa 260 K 13 C nin altinda esas olarak CO2 ve amonyaktan olustuysa 180 K 93 C nin altinda ve esas olarak metandan olustuysa 80 K 193 C nin altinda olacaktir Buz gezegenlerinin yuzeyi son derece soguk oldugu icin Dunya daki gibi yasam formlari icin yasami tehdit edici bir ortama sahiptirler Bircok buzlu dunyanin muhtemelen icsel isiyla veya yakinindaki baska bir cismin gelgit kuvvetleriyle isinan yeralti okyanuslari bulunmaktadir Yeraltindaki sivi su balik plankton ve mikroorganizmalar dahil olmak uzere canlilar icin yasama elverisli kosullar saglayabilir Bildigimiz sekliyle yeralti bitkileri fotosentez icin kullanacak gunes isigi olmadigindan var olamazlar Mikroorganizmalar belirli kimyasallari kullanarak besin uretebilir kemosentez ve bu da diger organizmalar icin yiyecek ve enerji saglayabilir Bazi gezegenler eger kosullar uygunsa egzotik yasam formlari icin yasanabilir olabilecek Saturn un uydusu Titan gibi dikkate deger bir atmosfere ve sivi yuzeye sahip olabilirler Cisimler ve adaylarGunes Sistemi nde bircok buzlu cisim olsa da hicbiri IAU nun gezegen tanimina gore bir gezegen olarak kabul edilmez Bununla birlikte gezegen kutleli uydularin cogu buz kaya karisimidir ornegin Ganymede Callisto Enceladus Titan ve Triton hatta esas olarak buzdan olusur ornegin Mimas Tethys ve Iapetus ve bu nedenle jeofiziksel tanimlara gore buz gezegeni olarak kabul edilirler Pluton ve Charon gibi en buyuk Kuiper Kusagi cisimleri de jeofiziksel tanimlara gore buna uyar Europa yuzeyindeki buz nedeniyle genellikle bir buz gezegeni olarak kabul edilir fakat yuksek yogunlugu ic kisminin cogunlukla kayalik oldugunu gosterir Daginik disk cisimlerinden Eris icin de ayni durum gecerlidir OGLE 2005 BLG 390Lb OGLE 2013 BLG 0341LB b ve gibi birkac gunes disi buzlu gezegen adayi bulunmaktadir Ayrica bakinizBuz devi Okyanus gezegeni Kartopu Dunya HothKaynakca NASA 18 Haziran 2020 Are planets with oceans common in the galaxy It s likely NASA scientists find EurekAlert 21 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2020 Shekhtman Lonnie 18 Haziran 2020 Are Planets with Oceans Common in the Galaxy It s Likely NASA Scientists Find NASA 18 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2020 Stern Alan Mitton Jacqueline 2005 Weinheim Wiley VCH 24 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2013 Emily Lakdawalla vd What Is A Planet 22 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Planetary Society 21 Nisan 2020