I. Vardanes, 40 ile 46 yılları arasında kadar Part İmparatorluğu'nun kralıdır. Babası II. Erdevân'in (h. 12-40) veliahtıydı, ancak tahtın rakip adayı olan kardeşi II. Gotarzes'e karşı sürekli savaşmak zorunda kaldı. Vardanes'in kısa saltanatı, Part soylularından oluşan bir grubun kışkırtmasıyla avlanırken suikasta kurban gitmesiyle sona ermiştir.
I. Vardanes | |
---|---|
Kralların kralı | |
I. Vardanes'in sikkesi; Seleukia'da basılmıştır | |
Part Kralı | |
Hüküm süresi | 40 - 46 |
Önce gelen | II. Erdevân |
Sonra gelen | II. Gotarzes |
Ölüm | 46 |
Hanedan | Arşaklılar |
Babası | II. Erdevân |
Dini | Zerdüştçülük |
İsim
"Vardanes" (aynı zamanda Bardanes olarak da yazılır), "gül" anlamına gelen Orta İran ismi Wardān'un Latince tasdikidir. İsim Yunancada Ordanes Grekçe: Ὀρδάνης ve Ordones Grekçe: Ὀρδώνης ve Hatran Aramice'de wrdn olarak olarak çevrilmiştir.
Hayatı
y. 40, Vardanes'in babası ve hüküm süren Part kralı II. Erdevân (h. 12-40) krallığını Vardanes'e emanet ederek ölmüştür. Ancak taht, II. Erdevân'in evlatlık oğlu II. Gotarzes tarafından ele geçirilmiştir. Gotarzes kısa bir süre sonra kardeşlerinden biri olan Erdevân'ı karısı ve çocuğuyla birlikte idam ettirmiştir. Kısa bir süre sonra bu idama karşı bir kargaşa çıkmış ve iki günde 375 mil yol kat ettikten sonra Gotarzes'i hazırlıksız yakalayıp mağlup eden Vardanes'e bir itiraz gönderilmiştir. Vardanes, komşu Part eyaletlerinin valileri tarafından desteklenmiş ve hızla Part diyarının çoğunun kontrolünü ele geçirmiştir.
MS 35'ten beri isyan halinde olan Mezopotamya kenti Seleukia, Vardanes'i tanımamış ve Vardanes daha sonra şehri kuşatmıştır. Ancak Seleukia'nın uzun süren kuşatması, Gotarzes'in çatışmada üstünlük sağlamasına ve ona yeni bir kuvvet oluşturmasına ve Orta Asya'daki Baktriya'ya kaçan Vardanes'i püskürtmesine olanak tanımıştır. Baktriya'nın Halçayan kentindeki Yüeçilerin (erken Kuşanlar) antik sarayında bir Part kralının çağdaş bir büstü keşfedilmiştir; bunun Yuezhi sarayında sığınma arayan ve muhtemelen bir ittifak arayan Vardanes'i temsil edebileceğini öne sürülmüştür.
Aynı zamanda Ermenistan'da kargaşa yaşanıyordu, Roma imparatoru Claudius (h. 41-54) Vardanes'in kardeşi Arşak kralı Orodes'in yerine Pharnavazid prensi Mithridates'i atamıştı.
Vardanes ve Gotarzes savaşta çatışmadan hemen önce, Gotarzes'in önde gelen bir grup tarafından kendilerine karşı bir komplo planlandığını Vardanes'e bildirmesinin ardından anlaşmaya vardılar. Anlaşmaya göre Vardanes tacını elinde tutacak, Gotarzes ise Hyrkania'nın hükümdarı olacaktı. 42 Haziran'da Vardanes, yedi yıl süren bir isyanın ardından Seleukia'yı tekrar Partlara boyun eğmeye zorlamıştır. Şehrin özerkliğini önemli ölçüde azaltmış ve kendi parasını basma ayrıcalığını ortadan kaldırmıştır. Aynı sıralarda, Yunan filozofu Tuvanalı Apollonius, Hint-Partlar diyarına seyahat ederken kendisine bir kervan koruması sağlayan Vardanes'in sarayını ziyaret etmiştir. Apollonius, Hint-Parthia'nın başkenti Taxila'ya ulaştığında, kervan lideri, Apollonius'a büyük bir konukseverlikle davranan Hintli bir yetkiliye Vardanes'in muhtemelen Part dilinde yazılmış olan resmi mektubunu okumuştur.
Son zaferlerinden cesaret alan Vardanes, Ermenistan'ı işgal edip yeniden ele geçirmeye hazırlanmış, ancak Suriye'nin Roma valisi Gaius Vibius Marsus'un savaş tehditleri ve anlaşmayı fesheden Gotarzes ile yeniden yaşanan çatışma nedeniyle sonuçta planlarından vazgeçmiştir. Vardanes, - Hyrkania sınırında bulunan Erindes nehrinde Gotarzes'i yenmiştir. Daha sonra geri kalan Part eyaletlerini fethetmeye devam ederek Aria'ya kadar ulaşmıştır.y. 46 statülerinin tehlikeye girebileceğinden korkan Part soylularından oluşan bir grubun kışkırtmasıyla avlanırken suikasta kurban gitmiştir.
Kaynakça
- Özel
- ^ Marcato 2018, s. 55.
- ^ a b c d e f g Bivar 1983, s. 75.
- ^ Olbrycht 2016, s. 32.
- ^ a b Tacitus, 11.8 3 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b Lukonin 1983, s. 720.
- ^ a b c Dąbrowa 2017, s. 178.
- ^ Grenet, Frantz (2022). Splendeurs des oasis d'Ouzbékistan. Paris: Louvre Editions. s. 58. ISBN .
- ^ a b c Bivar 1983, s. 76.
- ^ Ellerbrock 2021, s. 51.
- ^ Gregoratti 2017, s. 130; Dąbrowa 2012, s. 183; Lukonin 1983, s. 720
- ^ Bivar 2007, s. 26.
- ^ Gregoratti 2017, s. 131.
- Genel
Antik çalışmalar
Modern çalışmalar
- Bivar, A.D.H. (1983). "The Political History of Iran Under the Arsacids". Yarshater, Ehsan (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 21-99. ISBN .
- Bivar, A.D.H. (2007), "Gondophares and the Indo-Parthians", Curtis, Vesta Sarkhosh and Sarah Stewart (Ed.), The Age of the Parthians: The Ideas of Iran, 2, London & New York: I.B. Tauris & Co Ltd., in association with the London Middle East Institute at SOAS and the British Museum, ss. 26-36, ISBN
- Dąbrowa, Edward (2012). "The Arsacid Empire". Daryaee, Touraj (Ed.). . Oxford University Press. ss. 1-432. ISBN . 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2019.
- Dąbrowa, Edward (2017). "Tacitus on the Parthians". Electrum. ss. 171-189.
- Ellerbrock, Uwe (2021). The Parthians: The Forgotten Empire. Oxford: Routledge. ISBN .
- Gregoratti, Leonardo (2017). "The Arsacid Empire". Daryaee, Touraj (Ed.). King of the Seven Climes: A History of the Ancient Iranian World (3000 BCE - 651 CE). UCI Jordan Center for Persian Studies. ss. 1-236. ISBN .
- Lukonin, V.G. (1983). "Political, Social and Administrative Institutions: Taxes and Trade". Yarshater, Ehsan (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 3(2): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 681-746. ISBN .
- Marcato, Enrico (2018). Personal Names in the Aramaic Inscriptions of Hatra. Digital Publishing. ISBN .
- Olbrycht, Marek Jan (2016). "Dynastic Connections in the Arsacid Empire and the Origins of the House of Sāsān". Curtis, Vesta Sarkhosh; Pendleton, Elizabeth J.; Alram, Michael; Daryaee, Touraj (Ed.). The Parthian and Early Sasanian Empires: Adaptation and Expansion. Oxbow Books. ISBN .
Konuyla ilgili yayınlar
- Olbrycht, Marek Jan (2012). "The Political-Military Strategy of Artabanos/Ardawān II in AD 34–371". Anabasis. Studia Classica et Orientalia. ss. 215-237. ()
- Olbrycht, Marek Jan (2014). "The Genealogy of Artabanos II (AD 8/9–39/40), King of Parthia". Miscellanea Anthropologica et Sociologica. ss. 92-97. doi:10.5604/20842937.1134333. ()
- Olbrycht, Marek Jan (2015). "Arsacid Iran and the nomads of Central Asia – Ways of cultural transfer". Bonn Contributions to Asian Archaeology. ss. 333-390. ()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Vardanes 40 ile 46 yillari arasinda kadar Part Imparatorlugu nun kralidir Babasi II Erdevan in h 12 40 veliahtiydi ancak tahtin rakip adayi olan kardesi II Gotarzes e karsi surekli savasmak zorunda kaldi Vardanes in kisa saltanati Part soylularindan olusan bir grubun kiskirtmasiyla avlanirken suikasta kurban gitmesiyle sona ermistir I VardanesKrallarin kraliI Vardanes in sikkesi Seleukia da basilmistirPart KraliHukum suresi40 46Once gelenII ErdevanSonra gelenII GotarzesOlum46HanedanArsaklilarBabasiII ErdevanDiniZerdustculukIsim Vardanes ayni zamanda Bardanes olarak da yazilir gul anlamina gelen Orta Iran ismi Wardan un Latince tasdikidir Isim Yunancada Ordanes Grekce Ὀrdanhs ve Ordones Grekce Ὀrdwnhs ve Hatran Aramice de wrdn olarak olarak cevrilmistir Hayatiy 40 Vardanes in babasi ve hukum suren Part krali II Erdevan h 12 40 kralligini Vardanes e emanet ederek olmustur Ancak taht II Erdevan in evlatlik oglu II Gotarzes tarafindan ele gecirilmistir Gotarzes kisa bir sure sonra kardeslerinden biri olan Erdevan i karisi ve cocuguyla birlikte idam ettirmistir Kisa bir sure sonra bu idama karsi bir kargasa cikmis ve iki gunde 375 mil yol kat ettikten sonra Gotarzes i hazirliksiz yakalayip maglup eden Vardanes e bir itiraz gonderilmistir Vardanes komsu Part eyaletlerinin valileri tarafindan desteklenmis ve hizla Part diyarinin cogunun kontrolunu ele gecirmistir MS 35 ten beri isyan halinde olan Mezopotamya kenti Seleukia Vardanes i tanimamis ve Vardanes daha sonra sehri kusatmistir Ancak Seleukia nin uzun suren kusatmasi Gotarzes in catismada ustunluk saglamasina ve ona yeni bir kuvvet olusturmasina ve Orta Asya daki Baktriya ya kacan Vardanes i puskurtmesine olanak tanimistir Baktriya nin Halcayan kentindeki Yuecilerin erken Kusanlar antik sarayinda bir Part kralinin cagdas bir bustu kesfedilmistir bunun Yuezhi sarayinda siginma arayan ve muhtemelen bir ittifak arayan Vardanes i temsil edebilecegini one surulmustur Ayni zamanda Ermenistan da kargasa yasaniyordu Roma imparatoru Claudius h 41 54 Vardanes in kardesi Arsak krali Orodes in yerine Pharnavazid prensi Mithridates i atamisti Vardanes ve Gotarzes savasta catismadan hemen once Gotarzes in onde gelen bir grup tarafindan kendilerine karsi bir komplo planlandigini Vardanes e bildirmesinin ardindan anlasmaya vardilar Anlasmaya gore Vardanes tacini elinde tutacak Gotarzes ise Hyrkania nin hukumdari olacakti 42 Haziran da Vardanes yedi yil suren bir isyanin ardindan Seleukia yi tekrar Partlara boyun egmeye zorlamistir Sehrin ozerkligini onemli olcude azaltmis ve kendi parasini basma ayricaligini ortadan kaldirmistir Ayni siralarda Yunan filozofu Tuvanali Apollonius Hint Partlar diyarina seyahat ederken kendisine bir kervan korumasi saglayan Vardanes in sarayini ziyaret etmistir Apollonius Hint Parthia nin baskenti Taxila ya ulastiginda kervan lideri Apollonius a buyuk bir konukseverlikle davranan Hintli bir yetkiliye Vardanes in muhtemelen Part dilinde yazilmis olan resmi mektubunu okumustur Son zaferlerinden cesaret alan Vardanes Ermenistan i isgal edip yeniden ele gecirmeye hazirlanmis ancak Suriye nin Roma valisi Gaius Vibius Marsus un savas tehditleri ve anlasmayi fesheden Gotarzes ile yeniden yasanan catisma nedeniyle sonucta planlarindan vazgecmistir Vardanes Hyrkania sinirinda bulunan Erindes nehrinde Gotarzes i yenmistir Daha sonra geri kalan Part eyaletlerini fethetmeye devam ederek Aria ya kadar ulasmistir y 46 statulerinin tehlikeye girebileceginden korkan Part soylularindan olusan bir grubun kiskirtmasiyla avlanirken suikasta kurban gitmistir KaynakcaOzel Marcato 2018 s 55 a b c d e f g Bivar 1983 s 75 Olbrycht 2016 s 32 a b Tacitus 11 8 3 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Lukonin 1983 s 720 a b c Dabrowa 2017 s 178 Grenet Frantz 2022 Splendeurs des oasis d Ouzbekistan Paris Louvre Editions s 58 ISBN 978 8412527858 a b c Bivar 1983 s 76 Ellerbrock 2021 s 51 Gregoratti 2017 s 130 Dabrowa 2012 s 183 Lukonin 1983 s 720 Bivar 2007 s 26 Gregoratti 2017 s 131 GenelAntik calismalar Tacitus AnnalesModern calismalar Bivar A D H 1983 The Political History of Iran Under the Arsacids Yarshater Ehsan Ed The Cambridge History of Iran Volume 3 1 The Seleucid Parthian and Sasanian Periods Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ss 21 99 ISBN 0 521 20092 X Bivar A D H 2007 Gondophares and the Indo Parthians Curtis Vesta Sarkhosh and Sarah Stewart Ed The Age of the Parthians The Ideas of Iran 2 London amp New York I B Tauris amp Co Ltd in association with the London Middle East Institute at SOAS and the British Museum ss 26 36 ISBN 978 1 84511 406 0 Dabrowa Edward 2012 The Arsacid Empire Daryaee Touraj Ed Oxford University Press ss 1 432 ISBN 978 0 19 987575 7 1 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ocak 2019 Dabrowa Edward 2017 Tacitus on the Parthians Electrum ss 171 189 Ellerbrock Uwe 2021 The Parthians The Forgotten Empire Oxford Routledge ISBN 978 0367481902 Gregoratti Leonardo 2017 The Arsacid Empire Daryaee Touraj Ed King of the Seven Climes A History of the Ancient Iranian World 3000 BCE 651 CE UCI Jordan Center for Persian Studies ss 1 236 ISBN 9780692864401 Lukonin V G 1983 Political Social and Administrative Institutions Taxes and Trade Yarshater Ehsan Ed The Cambridge History of Iran Volume 3 2 The Seleucid Parthian and Sasanian Periods Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ss 681 746 ISBN 0 521 24693 8 Marcato Enrico 2018 Personal Names in the Aramaic Inscriptions of Hatra Digital Publishing ISBN 9788869692314 Olbrycht Marek Jan 2016 Dynastic Connections in the Arsacid Empire and the Origins of the House of Sasan Curtis Vesta Sarkhosh Pendleton Elizabeth J Alram Michael Daryaee Touraj Ed The Parthian and Early Sasanian Empires Adaptation and Expansion Oxbow Books ISBN 9781785702082 Konuyla ilgili yayinlarOlbrycht Marek Jan 2012 The Political Military Strategy of Artabanos Ardawan II in AD 34 371 Anabasis Studia Classica et Orientalia ss 215 237 Olbrycht Marek Jan 2014 The Genealogy of Artabanos II AD 8 9 39 40 King of Parthia Miscellanea Anthropologica et Sociologica ss 92 97 doi 10 5604 20842937 1134333 Olbrycht Marek Jan 2015 Arsacid Iran and the nomads of Central Asia Ways of cultural transfer Bonn Contributions to Asian Archaeology ss 333 390