Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hasanpaşa Gazhanesi (Kurbağalıdere Gazhanesi ya da Kadıköy Gazhanesi olarak da bilinir), İstanbul'un Anadolu yakasına gaz tedariki için Kadıköy'de 1892'de inşa edilmiş olan, günümüzde kültür merkezi olarak kullanılan yapıdır.
 Müze olarak açılması sonrasında kullanılan logo | |
 Müze Gazhane yerleşkesine genel bakış | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Gazhane (19. Yüzyıl-1993) Müze (2021-) |
| Konum | Hasanpaşa, Kadıköy, İstanbul |
| Koordinatlar | 40°59′51″K 29°02′36″D / 40.99750°K 29.04333°D |
| Açılış | 19. yüzyıl (Gazhane olarak) 9 Temmuz 2021 (Müze olarak) |
| Yenileme | 2021 |
| Kapanma | 1993 (Gazhane olarak) |
| Sahip | İstanbul Büyükşehir Belediyesi |
| İşletmeci | Müze Gazhane |
| Teknik ayrıntılar | |
| Zemin alanı | 32 bin m2 |
| Resmî site | |
muzegazhane.istanbul | |
İstanbul'da 19. yüzyılın önemli endüstri binalarından biri iken 1993 yılında doğal gazın gelmesiyle gazhane işlevini yitiren yapı,Müze Gazhane adıyla bir kültür-sanat, bilim ve etkinlik alanına dönüştürülmüştür. Bünyesinde iklim müzesi, karikatür müzesi, bilim merkezi, sergi alanları, tiyatro salonları, kitapçı ve sosyal alanları barındırır.
Tarihçe
19. yüzyıl sonunda İstanbul'un Anadolu Yakası'nın elektrik ihtiyacını karşılamak üzere kuruldu. O devirde İstanbul'da bulunan dört gazhaneden birisi idi (Diğerleri Dolmabahçe, Yedikule ve Kuzguncuk Gazhaneleri). Anadolu yakasının aydınlatması, 1860'lı yıllardan itibaren Kuzguncuk Gazhanesi’nden sağlanan gazla yapılmaktaydı. Kuzguncuk Gazhanesi'nden sağlanan gazın yetersiz kalması üzerine yeni bir gazhane inşa edilmesi fikri doğdu. Parisli demir fabrikatörü Mösyö Şarl Jorji (Charles George) adına mühendis Anatoli Barcil ve Osmanlı Devleti adına Şehremini Rıdvan Paşa arasında 28 Temmuz 1891 tarihine imzalanan sözleşme ile Kadıköy ve Üsküdar ile Anadolu sahilinden Sekizinci Daire-i Belediye (Beykoz) sınırına kadar olan bölgenin maden kömüründen elde edilen gaz ile aydınlatılması ve ısıtılması imtiyazı 50 yıl süreyle Mösyö Şarl Jorji'ye verildi. Mimar müteahhit Guglielmo Semprini, gazhanenin inşaatına 1 Ağustos 1891'de başladı.
Gazhane, 1892 yılında Üsküdar-Kadıköy Gaz Şirket-i Tenviriyesi adı ile hizmete girdi. Kurbağalıdere yakınında bulunan Gazhaneye dere üzerinden getirilen kömür, raylı sistemle Gazhane’ye alınmakta, işlenip havagazına dönüştürülmekteydi. Kurbağalıdere Gazhanesi veya Kadıköy Gazhanesi olarak da anılmakta olan gazhane, Hasanpaşa adını sonradan aldı.
Gazhane, I.Dünya Savaşı'na kadar devamlı çalıştı. Savaş sırasında ve sonrasında kısa müddetlerle faaliyetini durdurdu. Zaman zaman gaz üretiminde esas madde olan taş kömürü yerine zeytin çekirdeğinden gaz üretilerek tesisin üretime ara vermesi önlenmeye çalışılmıştır.
Yapı, Cumhuriyet döneminde de gazhane olarak işlev vermeye devam etti. Üsküdar-Kadıköy Gaz Şirketi ile yapılan anlaşma, 1924 senesinde hükûmetle yapılan bir ek mukavele ile elli yıl daha uzatıldı. Türkiye Cumhuriyeti devleti adına Şehremini Emin Bey, Üsküdar-Kadıköy Gaz Şirketi adına şirket idare meclis üyelerinden Arif Hikmet Bey arasında Ekim 1924 yılında anlaşma imzalandı. Yedikule Gazhanesini işleten firma, 1926 yılında Üsküdar-Kadıköy Gaz Şirketini satın alarak "’İstanbul Havagazı ve Elektrik Teşebbüsatı Sanaiye Türk Anonim Şirketi"’ adıyla hizmet vermeye devam etti.
1938-1944 yılları arasında Kadıköy Gazhanesi varlığını müstakil olarak devam ettirdi. 1945 - 1993 arasında İETT çatısı altında hizmet verdi. Gazhanenin faaliyetleri, gaz talebinin azalması sebebiyle 13 Haziran 1993 tarihinde durduruldu.
Sanat merkezine dönüştürülmesi
Faaliyetleri 1993'te duran Gazhane'nin arazisi İETT deposu ve garajı, hurdalık, çöplük ve kömür deposu olarak kullanıldı. 1994 yılında kalan parçaların da sökülmesi kararı alındı. Semt sakinlerinin direnişi ve sivil toplum örgütlerinin desteği sonucunda yıkım önlendi ve Gazhane, SİT alanı ilan edildi.
Gazhane Çevre Gönüllüleri adlı sivil oluşum, 1996'da örgütlenmeye başlayıp 1998'de bir kooperatife dönüştü. Gönüllüler, Gazhane'nin kültür merkezine dönüştürülmesi talebi ile 2009'a kadar dokuz festival düzenlendi.
1998-2001 yılları arasında İTÜ tarafından hazırlanan restorasyon dosyası, Koruma Kurulu tarafından 2014 senesinde onaylandı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi yönetimi tarafından 8 Ocak 2014 tarihinde ihale edildi. Proje mimar Afife Batur'un danışmanlığında ve ile Kani Kuzucular 'ın yürütücülüğünde çok sayıda uzman ve öğrenciyle gerçekleştirildi. 7 Mart 2014 tarihinde başlayan ve 2019'da bitirilmesi planlanan yenileme çalışmaları, 2021 yılında tamamlandı. Bina, 9 Temmuz 2021 tarihinde Müze Gazhane adıyla, İstanbul'un yeni kültür sanat merkezi olarak hizmete açıldı. İçinde Afife Batur'un adını taşıyan bir kütüphane, iki tiyatro salonu, yeme-içme mekanları, sosyal alanlar bulunmaktadır.
Müze Gazhane'deki tiyatro salonlarından 130 kişilik olanı "Meydan Sahne", 301 kişilik olanı "Büyük Sahne" adıyla 2021 yılında Büyükşehir Belediye Tiyatrosu'na bağlı birer sahne açıldı. Büyük Sahne'de sergilenen ilk oyun, Albert Camus'nün yazdığı, Neil Bartlett’in uyarladığı Veba adlı eser, Meydan Sahne'de sahnelenen ilk oyun ise Lot Vekemans’ın yazdığı Zehir adlı oyun oldu. 2022'de büyük tiyatro salonuna Sevda Şener'in ismi verildi; sahnenin isim açılışı 9 Mayıs 2022'de gerçekleşti.
Kaynakça
- ^ Arda Buyuktaskin, Halet Almila; Turkel, Elif (30 Mayıs 2019). "GASOMETER STRUCTURES FROM PAST TO PRESENT AND POSSIBLE RE-FUNCTIONING PROPOSALS FOR DOLMABAHÇE GASOMETER". Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi. 19 (1): 56-74. doi:10.22520/tubaked.2019.19.004. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ "İBB, tarihi Hasanpaşa Gazhanesi'ni 'Müze Gazhane' adıyla hizmete açtı". BirGün. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
- ^ "Hasanpaşa Gazhanesi'nin Bilinemeyen Geleceği". arkitera.com. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021.
- ^ "Hasanpaşa Gazhanesi kültür sanat merkezi oluyor | Milliyet Sanat". www.milliyetsanat.com. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021.
- ^ a b c d Mazak, Mehmet. "Türkiye'de Modern Aydınlatmanın Başlangıcı ve Aydınlatma Tarihimize Genel Bir Bakış (1853-1930)" (PDF). IV. Ulusal Aydınlatma Sempozyumu ve Sergisi (13-14-15 Aralık 2007) Bildirisi. 22 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.
- ^ Uygun, Gökçe (24 Şubat 2021). "Kadıköy Kronolojisi (4)". Gazetekadikoy.com.tr. 6 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2022.
- ^ a b "Gazhane'den müşterek haneye". Bir + Bir. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ "Gazhane'de şenlik var". Hürriyet (gazete). 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ "8.Hasanpaşa Gazhane Şenliği | Kent ve Demiryolu". kentvedemiryolu.com. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ "Hasanpaşa Gazhanesi Projesi: Kentli bilinciyle yaratılan örnek..." arkitera.com. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ "Gazhane 30 sene sonra hayata döndü". BirGün. 8 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021.
- ^ "Kadıköy'de yeni bir cazibe merkezi: Müze Gazhane". Cumhuriyet (gazete) . 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021.
- ^ "Gazhane sanat ve lezzet durağı oldu". BirGün. 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2021.
- ^ "İBB Müze Gazhane sahnesi 'Veba' ile açıldı - Haber Masası". Habermasasi.com. 19 Eylül 2021. Erişim tarihi: 25 Ocak 2023.
- ^ Kansu, Simge (19 Mayıs 2022). "Sevda Şener'in adı Müze Gazhane'de yaşayacak". Gazetekadikoy.com.tr. 20 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasanpasa Gazhanesi Kurbagalidere Gazhanesi ya da Kadikoy Gazhanesi olarak da bilinir Istanbul un Anadolu yakasina gaz tedariki icin Kadikoy de 1892 de insa edilmis olan gunumuzde kultur merkezi olarak kullanilan yapidir Hasanpasa GazhanesiMuze olarak acilmasi sonrasinda kullanilan logoMuze Gazhane yerleskesine genel bakisGenel bilgilerTurGazhane 19 Yuzyil 1993 Muze 2021 KonumHasanpasa Kadikoy IstanbulKoordinatlar40 59 51 K 29 02 36 D 40 99750 K 29 04333 D 40 99750 29 04333Acilis19 yuzyil Gazhane olarak 9 Temmuz 2021 Muze olarak Yenileme2021Kapanma1993 Gazhane olarak SahipIstanbul Buyuksehir BelediyesiIsletmeciMuze GazhaneTeknik ayrintilarZemin alani32 bin m2Resmi sitemuzegazhane istanbul Istanbul da 19 yuzyilin onemli endustri binalarindan biri iken 1993 yilinda dogal gazin gelmesiyle gazhane islevini yitiren yapi Muze Gazhane adiyla bir kultur sanat bilim ve etkinlik alanina donusturulmustur Bunyesinde iklim muzesi karikatur muzesi bilim merkezi sergi alanlari tiyatro salonlari kitapci ve sosyal alanlari barindirir TarihceGazhane bahcesinde bulunan bir firin 19 yuzyil sonunda Istanbul un Anadolu Yakasi nin elektrik ihtiyacini karsilamak uzere kuruldu O devirde Istanbul da bulunan dort gazhaneden birisi idi Digerleri Dolmabahce Yedikule ve Kuzguncuk Gazhaneleri Anadolu yakasinin aydinlatmasi 1860 li yillardan itibaren Kuzguncuk Gazhanesi nden saglanan gazla yapilmaktaydi Kuzguncuk Gazhanesi nden saglanan gazin yetersiz kalmasi uzerine yeni bir gazhane insa edilmesi fikri dogdu Parisli demir fabrikatoru Mosyo Sarl Jorji Charles George adina muhendis Anatoli Barcil ve Osmanli Devleti adina Sehremini Ridvan Pasa arasinda 28 Temmuz 1891 tarihine imzalanan sozlesme ile Kadikoy ve Uskudar ile Anadolu sahilinden Sekizinci Daire i Belediye Beykoz sinirina kadar olan bolgenin maden komurunden elde edilen gaz ile aydinlatilmasi ve isitilmasi imtiyazi 50 yil sureyle Mosyo Sarl Jorji ye verildi Mimar muteahhit Guglielmo Semprini gazhanenin insaatina 1 Agustos 1891 de basladi Gazhane 1892 yilinda Uskudar Kadikoy Gaz Sirket i Tenviriyesi adi ile hizmete girdi Kurbagalidere yakininda bulunan Gazhaneye dere uzerinden getirilen komur rayli sistemle Gazhane ye alinmakta islenip havagazina donusturulmekteydi Kurbagalidere Gazhanesi veya Kadikoy Gazhanesi olarak da anilmakta olan gazhane Hasanpasa adini sonradan aldi Gazhane I Dunya Savasi na kadar devamli calisti Savas sirasinda ve sonrasinda kisa muddetlerle faaliyetini durdurdu Zaman zaman gaz uretiminde esas madde olan tas komuru yerine zeytin cekirdeginden gaz uretilerek tesisin uretime ara vermesi onlenmeye calisilmistir Yapi Cumhuriyet doneminde de gazhane olarak islev vermeye devam etti Uskudar Kadikoy Gaz Sirketi ile yapilan anlasma 1924 senesinde hukumetle yapilan bir ek mukavele ile elli yil daha uzatildi Turkiye Cumhuriyeti devleti adina Sehremini Emin Bey Uskudar Kadikoy Gaz Sirketi adina sirket idare meclis uyelerinden Arif Hikmet Bey arasinda Ekim 1924 yilinda anlasma imzalandi Yedikule Gazhanesini isleten firma 1926 yilinda Uskudar Kadikoy Gaz Sirketini satin alarak Istanbul Havagazi ve Elektrik Tesebbusati Sanaiye Turk Anonim Sirketi adiyla hizmet vermeye devam etti 1938 1944 yillari arasinda Kadikoy Gazhanesi varligini mustakil olarak devam ettirdi 1945 1993 arasinda IETT catisi altinda hizmet verdi Gazhanenin faaliyetleri gaz talebinin azalmasi sebebiyle 13 Haziran 1993 tarihinde durduruldu Sanat merkezine donusturulmesi Sergi salonuAfife Batur Kutuphanesi Faaliyetleri 1993 te duran Gazhane nin arazisi IETT deposu ve garaji hurdalik copluk ve komur deposu olarak kullanildi 1994 yilinda kalan parcalarin da sokulmesi karari alindi Semt sakinlerinin direnisi ve sivil toplum orgutlerinin destegi sonucunda yikim onlendi ve Gazhane SIT alani ilan edildi Gazhane Cevre Gonulluleri adli sivil olusum 1996 da orgutlenmeye baslayip 1998 de bir kooperatife donustu Gonulluler Gazhane nin kultur merkezine donusturulmesi talebi ile 2009 a kadar dokuz festival duzenlendi Gazhane bahcesinde gerceklesen bir konser 1998 2001 yillari arasinda ITU tarafindan hazirlanan restorasyon dosyasi Koruma Kurulu tarafindan 2014 senesinde onaylandi ve Istanbul Buyuksehir Belediyesi yonetimi tarafindan 8 Ocak 2014 tarihinde ihale edildi Proje mimar Afife Batur un danismanliginda ve ile Kani Kuzucular in yurutuculugunde cok sayida uzman ve ogrenciyle gerceklestirildi 7 Mart 2014 tarihinde baslayan ve 2019 da bitirilmesi planlanan yenileme calismalari 2021 yilinda tamamlandi Bina 9 Temmuz 2021 tarihinde Muze Gazhane adiyla Istanbul un yeni kultur sanat merkezi olarak hizmete acildi Icinde Afife Batur un adini tasiyan bir kutuphane iki tiyatro salonu yeme icme mekanlari sosyal alanlar bulunmaktadir Muze Gazhane deki tiyatro salonlarindan 130 kisilik olani Meydan Sahne 301 kisilik olani Buyuk Sahne adiyla 2021 yilinda Buyuksehir Belediye Tiyatrosu na bagli birer sahne acildi Buyuk Sahne de sergilenen ilk oyun Albert Camus nun yazdigi Neil Bartlett in uyarladigi Veba adli eser Meydan Sahne de sahnelenen ilk oyun ise Lot Vekemans in yazdigi Zehir adli oyun oldu 2022 de buyuk tiyatro salonuna Sevda Sener in ismi verildi sahnenin isim acilisi 9 Mayis 2022 de gerceklesti Kaynakca Arda Buyuktaskin Halet Almila Turkel Elif 30 Mayis 2019 GASOMETER STRUCTURES FROM PAST TO PRESENT AND POSSIBLE RE FUNCTIONING PROPOSALS FOR DOLMABAHCE GASOMETER Turkiye Bilimler Akademisi Kultur Envanteri Dergisi 19 1 56 74 doi 10 22520 tubaked 2019 19 004 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 IBB tarihi Hasanpasa Gazhanesi ni Muze Gazhane adiyla hizmete acti BirGun 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Temmuz 2021 Hasanpasa Gazhanesi nin Bilinemeyen Gelecegi arkitera com 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2021 Hasanpasa Gazhanesi kultur sanat merkezi oluyor Milliyet Sanat www milliyetsanat com 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2021 a b c d Mazak Mehmet Turkiye de Modern Aydinlatmanin Baslangici ve Aydinlatma Tarihimize Genel Bir Bakis 1853 1930 PDF IV Ulusal Aydinlatma Sempozyumu ve Sergisi 13 14 15 Aralik 2007 Bildirisi 22 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 15 Temmuz 2021 Uygun Gokce 24 Subat 2021 Kadikoy Kronolojisi 4 Gazetekadikoy com tr 6 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mayis 2022 a b Gazhane den musterek haneye Bir Bir 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 Gazhane de senlik var Hurriyet gazete 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 8 Hasanpasa Gazhane Senligi Kent ve Demiryolu kentvedemiryolu com 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 Hasanpasa Gazhanesi Projesi Kentli bilinciyle yaratilan ornek arkitera com 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2021 Gazhane 30 sene sonra hayata dondu BirGun 8 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2021 Kadikoy de yeni bir cazibe merkezi Muze Gazhane Cumhuriyet gazete 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Temmuz 2021 Gazhane sanat ve lezzet duragi oldu BirGun 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2021 IBB Muze Gazhane sahnesi Veba ile acildi Haber Masasi Habermasasi com 19 Eylul 2021 Erisim tarihi 25 Ocak 2023 Kansu Simge 19 Mayis 2022 Sevda Sener in adi Muze Gazhane de yasayacak Gazetekadikoy com tr 20 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2023