Bilimsel yazın veya bilimsel literatür doğa ve sosyal bilimlerdeki çeşitli disiplinleri kapsayan geniş bir bütün

Bilimsel yazın veya bilimsel literatür, doğa ve sosyal bilimlerdeki çeşitli disiplinleri kapsayan geniş bir bütününü kapsar. Öncelikle orijinal ve teorik katkılar sunan akademik makalelerden oluşur. Bu makaleler temel bilgi kaynakları olarak hizmet eder ve genellikle belirli araştırma alanlarında basitçe "yazın" olarak adlandırılır.

*Philosophical Transactions of the Royal Society* dergisinde yayımlanan bazı erken dönem bilimsel literatürün önsözü

Akademik yayıncılık süreci, araştırma bulgularının daha geniş bir kitleye yayılmasını içerir. Araştırmacılar çalışmalarını saygın dergilere veya konferanslara gönderir ve burada alanın uzmanları tarafından titiz bir değerlendirmeye tabi tutulur. Hakem değerlendirmesi olarak bilinen bu değerlendirme, bilimsel yazının bir parçası haline gelmeden önce araştırmanın kalitesini, geçerliliğini ve güvenilirliğini sağlar. Hakemli yayınlar, dünyayı daha iyi anlamamıza ve gelecekteki araştırma çabalarını şekillendirmemize önemli ölçüde katkıda bulunur.

İlk olarak bilimsel dergilerde yayınlanan orijinal bilimsel araştırmalar (birincil yazını) oluşturur. Küçük araştırma sonuçlarını ve bilgisayar yazılımları da dahil olmak üzere mühendislik ve tasarım çabalarını kapsayan patentler ve da birincil yazın olarak sınıflandırılır.

, ilerlemenin ve yeni araştırma yönlerinin altını çizmek için yayınlanmış çalışmaların sonuçlarını özetleyen inceleme makalelerinin yanı sıra makale derlemeleri de dahil olmak üzere kapsamlı projeleri veya kapsamlı tartışmaları ele alan kitaplardan oluşur.

, yaygın kamu tüketimi için tasarlanmış ansiklopedileri ve benzer eserleri kapsar.

Bilimsel yayın türleri

Bilimsel yazın, aşağıdaki yayın türlerini içerebilir:

Bilimsel dergilerde yayımlanmış bilimsel makaleler.
İlgili konudaki patentler (örneğin, ve ).
Tamamı tek yazar veya birkaç ortak yazar tarafından yazılmış kitaplar.
Her farklı bir yazar veya yazar grubunun sorumluluğunda olduğu, editörün ise projenin kapsamını belirlemek, çalışmayı programa uygun tutmak, biçim ve içerik tutarlılığını sağlamaktan sorumlu olduğu .
Özellikle öğrenen topluluklar tarafından düzenlenenler olmak üzere akademik konferanslardaki sunumlar.
NTSB gibi bir devlet kurumu tarafından yürütülen adli soruşturma gibi hükümet raporları.
World Wide Web üzerindeki bilimsel yayınlar (örneğin bilimsel dergiler artık yaygın olarak web üzerinde yayınlanmaktadır).
Bireysel araştırmacılar veya araştırma kuruluşları tarafından kendi inisiyatifleriyle yayınlanan kitaplar, , broşürler ve ; bunlar bazen bir seri halinde düzenlenir.

Yazın, geleneksel kanalların dışında yayınlandıkları için olarak kabul edilen alanlarda da yayınlanabilir. Bu materyal genellikle büyük veritabanları tarafından indekslenmez ve kılavuzları, tezleri ve tezleri veya haber bültenlerini ve bültenleri içerebilir.

Bilimsel yayınların farklı türlerinin önemi disiplinler arasında farklılık gösterebilir ve zaman içinde değişebilir^[]. ve 'a göre, hakemli dergiler en önde gelen ve prestijli yayın biçimidir. Üniversite yayınları ticari basın yayınlarından daha prestijlidir. Çalışma kağıtlarının ve statüsü disipline bağlıdır; uygulamalı bilimlerde genel olarak daha önemlidirler. Web üzerinde veya bilimsel rapor olarak yayın yapmanın değeri geçmişte düşüktü, ancak matematik veya yüksek enerji fiziği gibi bazı konularda artık kabul gören bir alternatiftir.^[]

Bilimsel makaleler ve bildiriler

Bilimsel makaleler on türde kategorize edilmiştir. Bunlardan sekizi belirli hedefler taşırken, diğer ikisi tarza ve amaçlanan hedefe bağlı olarak değişebilir.

Belirli amaçlar taşıyan makaleler şunlardır:

Orijinal makale, kanıtlarla desteklenen orijinal araştırmalardan yeni bilgiler sağlar.
Vaka raporları, araştırmacıların konu hakkında bilgi edinmek için okudukları benzersiz olaylardır.^[]
Teknik not, yeni ve daha etkili olması için mevcut bir teknikten değiştirilen bir teknik veya ekipman parçasının açıklamasıdır.
, öğretim amacıyla yayınlanan bir dizi yüksek kaliteli görüntüdür.
, bir konudaki son gelişmelerin ayrıntılı bir analizidir.
Yorum, bir yazarın kişisel deneyimlerinin kısa bir özetidir.
(Editoryal), orijinal makalelerin kısa incelemeleri veya eleştirileridir.
Editöre mektuplar, soru sormak ve yapıcı eleştirilerde bulunmak için bir makalenin editörüne yöneltilen iletişimlerdir.

Aşağıdaki iki kategori, örneğin tarihi makaleler ve konuşmalar da dahil olmak üzere değişkendir:

Bilimsel olmayan materyal: Bu tür materyaller bir makalenin yayınlanması sonucunda ortaya çıkar.^[] Bir makaleyi bilimsel olarak ilerletmez, bunun yerine bilimsel bir makale olarak itibarına katkıda bulunur.
Diğer: Bilimsel olmayan materyal altında veya yukarıdaki sekiz kategoriden herhangi birinde listelenmeyen diğer makale türleri. Bunlar makalenin amacına ve tarzına bağlı olarak değişebilir.

Bilimsel makale

Hazırlık

Bilimsel bilgilerin gerçek günlük kayıtları araştırma defterlerinde veya seyir defterlerinde tutulur. Bunlar genellikle çalışmanın temel kanıtı olarak süresiz olarak saklanır ve genellikle iki kopya halinde tutulur, imzalanır, noter tasdikli hale getirilir ve arşivlenir. Amaç, bilimsel öncelik ve özellikle patent alma önceliği için kanıtları korumaktır. Bilimsel anlaşmazlıklarda da kullanılmışlardır. Bilgisayarların bulunmasından bu yana, bazı veri yoğun alanlardaki defterler veritabanı kayıtları olarak tutulmaktadır ve uygun yazılımlar ticari olarak mevcuttur.

Bir proje üzerindeki çalışmalar genellikle bir veya daha fazla teknik rapor veya makale olarak yayınlanır. Bazı alanlarda her ikisi de kullanılır; ön raporlar, çalışma kağıtları veya resmi bir makale takip eder.Makaleler genellikle bir projenin sonunda veya özellikle büyük bir projenin bileşenlerinin sonunda hazırlanır.Böyle bir makale hazırlanırken bilimsel yazım için sıkı kurallara uyulması gerekir.

Dil

Çoğu zaman, kariyerde ilerleme, özellikle sert ve uygulamalı bilimlerde genellikle İngilizce yayınlanan yüksek etkili dergilerde yayın yapmaya bağlıdır. Sonuç olarak, İngilizce yazma becerileri zayıf olan bilim insanları, bilimsel çalışmanın kalitesi ne olursa olsun, bu dergilerde yayın yapmaya çalışırken dezavantajlıdır. Yine de birçok^[] uluslararası üniversite, hem öğrencileri hem de öğretim üyeleri tarafından bu yüksek etkili dergilerde yayın yapılmasını şart koşmaktadır. Bazı uluslararası yazarların bu sorunun üstesinden gelmeye başlamasının bir yolu, ana dili İngilizce olan ve ESL (English as a second language; ikinci dil olarak İngilizce) editörlüğünde uzmanlaşmış serbest metin editörleriyle sözleşme yaparak makalelerinin İngilizcesini yüksek etkili dergilerin kabul edeceği bir seviyeye getirmektir.^[]

Yapı ve tarz

Bir makalenin içeriği biçiminden daha önemli olsa da, bilimsel makalelerin farklı konularda çok az değişiklik gösteren standart bir yapıyı takip etmesi alışılmış bir durumdur. IMRAD (Introduction, Methods, Results, and Discussion) yapısı, içeriğin organizasyonunu vurgulasa da, bilimsel dergi makalelerinde her bölümün (Giriş, Yöntemler, Bulgular ve Tartışma) bilimsel yazım tarzı için kendine özgü kuralları vardır.

Aşağıdakiler biçimlendirme için temel yönergelerdir, ancak her dergi vb. bir dereceye kadar kendi özgün tarzına sahip olacaktır:

Başlık ("title"), okuyucuların dikkatini çeker ve onları makalenin içeriği hakkında bilgilendirir. Başlıklar üç ana türe ayrılır: açıklayıcı başlıklar (ana sonucu belirtir), tanımlayıcı başlıklar (bir makalenin içeriğini açıklar) ve sorgulayıcı başlıklar (okuyuculara metinde yanıtlanan bir soruyla meydan okur). Bazı dergiler, yazarlara yönelik talimatlarında, izin verilen başlıkların türünü (ve uzunluğunu) belirtir.
Tüm yazarların ("authors") isimleri ve bağlantıları/kurumları verilir. Bazı bilimsel suistimal vakalarının ardından, yayıncılar genellikle tüm ortak yazarların makalenin içeriğini bilmesini ve kabul etmesini şart koşmaktadır.
("abstract"), çalışmayı (tek bir paragrafta veya birkaç kısa paragrafta) özetler ve makaleyi bibliyografik veri tabanlarında temsil etmeyi ve indeksleme hizmetleri için konu meta verilerini sağlamayı amaçlar.
Önceki bilimsel araştırmaların bağlamı ("context"), genellikle "Giriş" adı verilen bir bölümde, mevcut yazındaki ilgili belgelere atıfta bulunularak sunulmalıdır.
Genellikle "Materyaller ve Yöntemler" ("Materials and Methods") olarak adlandırılan bir bölümde ortaya konan deneysel teknikler ("empirical techniques"), ilgili alanda uygun bilgi ve deneyime sahip sonraki bir bilim insanının gözlemleri tekrarlayabileceği ve aynı sonucu elde edip etmediğini bilebileceği şekilde açıklanmalıdır. Bu durum doğal olarak konular arasında farklılık göstermekte olup, matematik ve ilgili konular için geçerli değildir.
Benzer şekilde, araştırmanın sonuçları, genellikle "Sonuçlar" ("Results") olarak adlandırılan bir bölümde, tablo veya grafik biçiminde (resim, çizelge, , diyagram veya çizim) sunulmalıdır. Bu gösterim unsurlarına bir başlık eşlik etmeli ve makale metninde tartışılmalıdır.
Sonuçların anlamının yorumlanması("interpretation") genellikle bir "Tartışma" ("Discussion") veya "Bulgular" ("Conclusions") bölümünde ele alınır. Çıkarılan sonuçlar, yeni ampirik sonuçlara dayanmalı ve yerleşik bilgiler dikkate alınarak, alan hakkında bilgi sahibi olan herhangi bir okuyucunun argümanı takip edebileceği ve sonuçların sağlam olduğunu teyit edebileceği şekilde olmalıdır. Yani, sonuçların kabulü kişisel otoriteye, retorik beceriye veya inanca bağlı olmamalıdır.
Son olarak, "Kaynakça" ("References") veya "Atıfta Bulunulan Yazın" ("Literature Cited") bölümünde yazarlar tarafından atıfta bulunulan kaynaklar ("sources") listelenir.

Akran değerlendirmesi

Dijital ve akademik arama motorlarına artan güven, akademik söylemdeki fiili kabulün bu tür seçici kaynaklara dahil edilmesiyle öngörüldüğü anlamına gelmektedir. Tescilli verilerin ticari sağlayıcıları arasında , Web of Science ve Scopus yer alırken, açık veri (ve genellikle açık kaynak, kâr amacı gütmeyen ve kütüphane tarafından yönetilen) hizmetleri arasında , DOAJ ve (açık erişim çalışmaları için) (açık arşivlerden OAI-PMH verileriyle zenginleştirilmiş ve kayıtlarına dayanmaktadır) yer almaktadır.

Etik

Bazı dergiler tarafından kullanılan telif hakkının yazardan yayıncıya devri tartışmalı olabilir, çünkü birçok yazar fikirlerini daha geniş bir alana yaymak ve materyallerini izne gerek kalmadan başka yerlerde yeniden kullanmak ister. Genellikle yazar ya da yazarlar makaleyi yeniden yazarak ve başka resimler kullanarak bu sorunu aşarlar. Bazı yayıncılar dergileri için tanıtım da isteyebilir, bu nedenle faksimile çoğaltmayı koşulsuz olarak onaylarlar; diğer yayıncılar daha dirençlidir.^[]

Bilimsel yayıncılıkta, aşağıdakileri içeren ve bunlarla sınırlı olmayan bir dizi kilit konu vardır:

Doğruluk ve (erdem) her yazarın, kişinin, uzman-incelemecinin ve dergi yayın kurulu üyesinin görevidir.
Hakem değerlendirme süreci kalite kontrolüne katkıda bulunur ve araştırmanın durumunu ve özgünlüğünü tespit etmek için önemli bir adımdır.
- Gereksiz yayınlar ("redundant publications" veya "salami publications"): Yayınlar genellikle yayınlanmamış yeni materyaller içermelidir.
- ("data fabrication"), bilgiyi yazarın lehine daha fazla hale getirmek için verileri kasıtlı olarak değiştirme sürecidir.
Etik standartlar ("Ethical standards"): Yakın tarihli dergi başyazıları, vicdansız faaliyetlere ilişkin bazı deneyimler sunmuştur.
- İnsan refahı kaygıları ("Human welfare concerns"): İnsan deneylerine ilişkin ilkeler, II. Dünya Savaşı sırasında Nuremberg Kodu ile başlamıştır. 'ndan itibaren üç ana ilkeye dönüşmüştür. Denekler kendilerini korumak için kendi seçimlerini yapabilmeli, faydalar risklerden daha ağır basmalı ve denekler seçimleri için değerlendirilmeli ve faydalar tüm topluma gitmelidir.
- Hayvan refahı endişeleri ("Animal welfare concerns"): Bilimsel deneylerde hayvanlara etik bir şekilde bakılmasıdır. APS (Animal Protection Society), hayvanların deneylerde gereksiz yere zarar görmesini engellemek için katı kurallar ve düzenlemeler belirlemiştir. Bunlar APS tarafından düzenli olarak güncellenmektedir ve Amerika Birleşik Devletleri'nde DHHS tarafından uygulanan federal bir yasadır.
Yazarlık ("Authorship"): Kimler yazarlık hakkı talep edebilir? Yazarlar hangi sırayla listelenmelidir?
- Çıkar çatışmaları ("Conflicts of interest"): Bu, özel çıkarlardan kaynaklanan önyargıları ifade eder. Bu bilerek ya da bilmeyerek yapılabilir. Bu etik dışıdır çünkü verileri yanlış hale getirir.
- Yazarlık anlaşmazlıkları ("Authorship disputes"): Bir makalenin yazarı basitçe makalenin yazarıdır. Bununla ilgili etik sorun, yazar olduğuna inanan iki kişi olduğunda, ancak yalnızca bir gerçek yazar olduğunda ortaya çıkar. Yazının yazarlığını kimin alacağını seçmeye yardımcı olacak yönergeler vardır. Yazarlık alamayan kişi teşekkür bölümüne konur. Yönergeler NIH ve Bilim Editörleri Konseyi'nden gelmektedir.

Tarihçe

Kaydedilen ilk editoryal yayın öncesi hakem değerlendirmesi, 1665 yılında Philosophical Transactions of the Royal Society'nin kurucu editörü tarafından gerçekleştirilmiştir.

Teknik ve bilimsel kitaplar, 'ın uzmanlık alanıydı ve çağdaş bilimsel makaleleri yeniden yayınlıyordu.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Öchsner, Andreas (2013), "Types of Scientific Publications", Introduction to Scientific Publishing, SpringerBriefs in Applied Sciences and Technology (İngilizce), Springer Berlin Heidelberg, ss. 9–21, doi:10.1007/978-3-642-38646-6_3, ISBN
^ Speight, James G.; Foote, Russell (27 Nisan 2011). Ethics in Science and Engineering (İngilizce). John Wiley & Sons. s. 241. ISBN .
^ "Evaluation based on scientific publishing: Evaluating books". University of Oulu. Erişim tarihi: 4 Kasım 2019.
^ ^a ^b ^c Peh, Wilfred (2008). "Basic structure and types of scientific papers". Effective Medical Writing. 49 (7). ss. 522–5. (PMID) 18695858 – Singapore Medical Journal vasıtasıyla.
^ Talbott, T.; M. Peterson; J. Schwidder; J.D. Myers (2005). "Adapting the electronic laboratory notebook for the semantic era". International Symposium on Collaborative Technologies and Systems. Los Alamitos, CA, US: IEEE Computer Society. ss. 136–143. doi:10.1109/ISCST.2005.1553305. ISBN .
^ "MEDLINE Fact Sheet". Washington DC: United States National Library of Medicine. October 16, 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: October 15, 2011.
^ Pan, Z; Gao, J (2006). "Crossing the language limitations". PLOS Medicine. 3 (9). ss. E410. doi:10.1371/journal.pmed.0030410 . (PMC) 1576334 $2. (PMID) 17002510.
^ Mogull, Scott A. (2017). Scientific And Medical Communication: A Guide For Effective Practice. New York: Routledge. ISBN .
^ Langdon-Neuner, Elise (2007). "Titles in medical articles: What do we know about them?". The Write Stuff. 16 (4). ss. 158–160. Erişim tarihi: 25 Şubat 2013.
^ Vasilev, Martin. "How to write a good title for journal articles". JEPS Bulletin. European Federation of Psychology Students' Associations. 28 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2013.
^ (Bilimsel sahtekarlık)
^ Miguel, Sandra; Chinchilla-Rodriguez, Zaida; de Moya-Anegón, Félix (2011). "Open access and Scopus: A new approach to scientific visibility from the standpoint of access" (PDF). Journal of the American Society for Information Science and Technology. 62 (6). ss. 1130–1145. doi:10.1002/asi.21532. hdl:10760/16100 .
^ ^a ^b (2008). Digital Publishing, Ethics and Hydraulic Engineering: The Elusive or "Boring" Bore?. In: Stefano Pagliara 2nd International Junior Researcher and Engineer Workshop on Hydraulic Structures (IJREW'08), Pisa, Italy, Keynote, pp. 3-13, 30 July-1 August 2008. ISBN .
^ (2007). "Research Quality, Publications and Impact in Civil Engineering into the 21st Century. Publish or Perish, Commercial versus Open Access, Internet versus Libraries ?". Canadian Journal of Civil Engineering. 34 (8). ss. 946–951. doi:10.1139/l07-027.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Benos, Dale J.; Fabres, Jorge; Farmer, John; Gutierrez, Jessica P.; Hennessy, Kristin; Kosek, David; Lee, Joo Hyoung; Olteanu, Dragos; Russell, Tara (2005–2006). "Ethics and scientific publication". Advances in Physiology Education (İngilizce). 29 (2). ss. 59–74. doi:10.1152/advan.00056.2004. ISSN 1043-4046. (PMID) 15905149.
^ D. Mavinic (2006). "The "Art" of Plagiarism". Canadian Journal of Civil Engineering. 33 (3). ss. iii–vi. doi:10.1139/l06-901.
^ "Publication Ethical Standards: Guidelines and Procedures". AIAA Journal. 45 (8). 2007. s. 1794. Bibcode:2007AIAAJ..45.1794.. doi:10.2514/1.32639.
^ Wagner (2006) p. 220-1
^ Select Committee on Science and Technology. "The Origin of the Scientific Journal and the Process of Peer Review". Parliament of the United Kingdom. Erişim tarihi: 5 Aralık 2014.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Bilimsel yazın ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

(1990), A brief history of the mathematical literature (PDF), American Mathematical Society

[:1-1] Öchsner, Andreas (2013), "Types of Scientific Publications", Introduction to Scientific Publishing, SpringerBriefs in Applied Sciences and Technology (İngilizce), Springer Berlin Heidelberg, ss. 9–21, doi:10.1007/978-3-642-38646-6_3, ISBN

[2] Speight, James G.; Foote, Russell (27 Nisan 2011). Ethics in Science and Engineering (İngilizce). John Wiley & Sons. s. 241. ISBN .

[3] "Evaluation based on scientific publishing: Evaluating books". University of Oulu. Erişim tarihi: 4 Kasım 2019.

[:0-4] Peh, Wilfred (2008). "Basic structure and types of scientific papers". Effective Medical Writing. 49 (7). ss. 522–5. (PMID) 18695858 – Singapore Medical Journal vasıtasıyla.

[5] Talbott, T.; M. Peterson; J. Schwidder; J.D. Myers (2005). "Adapting the electronic laboratory notebook for the semantic era". International Symposium on Collaborative Technologies and Systems. Los Alamitos, CA, US: IEEE Computer Society. ss. 136–143. doi:10.1109/ISCST.2005.1553305. ISBN .

[6] "MEDLINE Fact Sheet". Washington DC: United States National Library of Medicine. October 16, 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: October 15, 2011.

[7] Pan, Z; Gao, J (2006). "Crossing the language limitations". PLOS Medicine. 3 (9). ss. E410. doi:10.1371/journal.pmed.0030410 . (PMC) 1576334 $2. (PMID) 17002510.

[8] Mogull, Scott A. (2017). Scientific And Medical Communication: A Guide For Effective Practice. New York: Routledge. ISBN .

[9] Langdon-Neuner, Elise (2007). "Titles in medical articles: What do we know about them?". The Write Stuff. 16 (4). ss. 158–160. Erişim tarihi: 25 Şubat 2013.

[10] Vasilev, Martin. "How to write a good title for journal articles". JEPS Bulletin. European Federation of Psychology Students' Associations. 28 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2013.

[11] (Bilimsel sahtekarlık)

[12] Miguel, Sandra; Chinchilla-Rodriguez, Zaida; de Moya-Anegón, Félix (2011). "Open access and Scopus: A new approach to scientific visibility from the standpoint of access" (PDF). Journal of the American Society for Information Science and Technology. 62 (6). ss. 1130–1145. doi:10.1002/asi.21532. hdl:10760/16100 .

[Chanson2008-13] (2008). Digital Publishing, Ethics and Hydraulic Engineering: The Elusive or "Boring" Bore?. In: Stefano Pagliara 2nd International Junior Researcher and Engineer Workshop on Hydraulic Structures (IJREW'08), Pisa, Italy, Keynote, pp. 3-13, 30 July-1 August 2008. ISBN .

[Chanson2007-14] (2007). "Research Quality, Publications and Impact in Civil Engineering into the 21st Century. Publish or Perish, Commercial versus Open Access, Internet versus Libraries ?". Canadian Journal of Civil Engineering. 34 (8). ss. 946–951. doi:10.1139/l07-027.

[:2-15] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Benos, Dale J.; Fabres, Jorge; Farmer, John; Gutierrez, Jessica P.; Hennessy, Kristin; Kosek, David; Lee, Joo Hyoung; Olteanu, Dragos; Russell, Tara (2005–2006). "Ethics and scientific publication". Advances in Physiology Education (İngilizce). 29 (2). ss. 59–74. doi:10.1152/advan.00056.2004. ISSN 1043-4046. (PMID) 15905149.

[Mavinic2006-16] D. Mavinic (2006). "The "Art" of Plagiarism". Canadian Journal of Civil Engineering. 33 (3). ss. iii–vi. doi:10.1139/l06-901.

[AIAA2007-17] "Publication Ethical Standards: Guidelines and Procedures". AIAA Journal. 45 (8). 2007. s. 1794. Bibcode:2007AIAAJ..45.1794.. doi:10.2514/1.32639.

[18] Wagner (2006) p. 220-1

[19] Select Committee on Science and Technology. "The Origin of the Scientific Journal and the Process of Peer Review". Parliament of the United Kingdom. Erişim tarihi: 5 Aralık 2014.