Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Didgori Muharebesi (Gürcüce: დიდგორის ბრძოლა; okunuşu: "didgoris brdzola") Gürcistan Krallığı ile Büyük Selçuklu Devleti arasında Tiflis'in 40 km batısındaki Didgori'de 12 Ağustos 1121 tarihinde gerçekleşen muharebedir. Gürcü tarihinde Didi Turkoba olarak bilinen Selçuklu akınları bu muharebe son bulmuştur.
| Didgori Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gürcü-Selçuklu savaşları | |||||||
 Didgori'deki savaş anıtı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Büyük Selçuklu Devleti | Gürcistan Krallığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| İlgazi Bey | IV. Davit Prens I. Demetre | ||||||
| Güçler | |||||||
| Modern tahminler:
| Toplam: 55.600 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Bilinmiyor, tahmini %60 kayıp, %25 esir | hafif kayıp | ||||||
Didgori Muharebesi, Kral IV. Davit önderliğindeki Gürcü kuvvetlerinin İlgazi yönetimindeki Büyük Selçuklu güçlerine karşı kesin zaferiyle sonuçlanmıştır. Ertesi yıl Gürcüler, Müslümanların elindeki Tiflis'i de alıp başkenti Kutaisi'den buraya taşımıştır. Her yıl 12 Ağustos'ta "Didgoroba" adıyla kutlanan Didgori zaferi, Gürcistan'ın bölgede tekrar etkin olmuştur
Arka plan
Gürcü Krallığı 1080'lerden beri Büyük Selçuklu Devleti'ne vergi ödemekteydi. 1090'lardan itibaren Kral IV. Davit yaptığı akıllı hamlelerle Haçlı Seferleri ile meşgul olan Büyük Selçuklu Devleti|Selçuklu]] Türklerine karşı Kıpçak, Alan ve paralı Frank askerlerinden oluşan bir ordu hazırladı. Güçlü bir monarşi tesis etti. Kaybettiği toprakları geri alarak Türk akıncıları ülkesinden çıkardı. IV. Davit, Türklerin mevsimlik göç edecekleri dönemde kaleleri güçlendirdi . 1110 yılında bir dizi sefer yaptı, amacı Tiflis başta olmak üzere dört eski Gürcü kenti üzerindeki Türk hakimiyetini kırmak buraları yeniden ele geçirmekti. Bu dönemde ülke dışında özellikle Aras havzası ve Güney Kafkasya'da ticaret kervanlarına terör saldırıları düzenledi. Haziran 1121'de Tiflis kuşatıldı ve zengin Müslümanlar ağır vergi ödemeye mecbur edildi.
Muharebe
İslam ve Gürcü kaynaklarının ortak iddiası, Gürcülerin yaptığı askeri faaliyetler Tiflis Müslümanlarınca Sultan Mahmud bin Muhammed'e (hd. 1118-1131) şikayet edildi. Sultan Mardin Artuklulardan İlgazi’yi, kardeşi Nahçivan atabeyi Tuğrul’u, Irak’ta bulunan Mezdi’yi Gürcistan üzerine gönderdi. Bu kalabalık ordu İlgazi yönetiminde Gürcistan'ın doğusunda Trialeti Vadisine girdi. Tarafların askerî güçlerinin sayısı tartışmalıdır ve farklı rakamlar verilmektedir. Batılı, İslam, Gürcü ve Ermeni tarihçiler Selçuklu ordusunun çok güçlü olduğu yaklaşık 100.000 - 400.000 arası bir rakam vermektedir. Örneğin Antakya kontu Galterius Büyük Selçuklu asker sayısını 400.000 olarak verirken, Ermeni tarihçi Edessalı Mateos 150.000 kadar askerden söz eder. Mateos’un aktardığı bilgi gerçeğe daha yakın görünmektedir. Gürcü Krallığı ise 40,000 Gürcü, 15,000 Kıpçak, 500 Alan ve 100 paralı Frenk askerinden oluşmaktaydı. Muharebe üç saat sürdü ve Müslüman ittifakının yenilgisiyle sonuçlandı.
Kral Davit, İlgazi'nin Tiflis Emirliği güçleri ile birleşmesine izin veremezdi bu yüzden İlgazi'nin yolunu kesmeye karar verdi. Selçuklu birliklerini saşırtıp kandırarak adım adım pusuya çekme stratejisini kullandı. Saldırı için Manglisi ve Tiflis arasında bulunan Didgori Dağları yakınındaki ormanlık ve dağlık bir bölgeyi seçti. 11 Ağustos 1121'de Kral Davit, ordusunu eski başkent Mtsheta'dan Nichbisi Vadisi boyunca harekete geçirdi ve birliklerini biri kişisel komutası altında diğeri ise oğlu I. Demetre komutasına verdi ve Demetre'nin birliklerini işaretle kanatlara saldırmak için yakındaki tepelerde gizledi.
Savaşın seyri çağdaş kaynaklarda farklı şekillerde anlatılmaktadır. Arap tarihçi İbnül Esir'e göre Davit, küçük bir Kıpçak müfrezesini müzakere yapma numarasıyla gönderdi. Müslüman ordusu küçük müfrezenin Gürcü ordusunu terk ettiği ve koruma aradıklarını düşündüler ve onları tehdit olarak görmediler. Bu arada Gürcüler, kuvvetlerinin büyük bir bölümünü bir kıskaç hareketiyle düşmanı neredeyse kuşatacakları bir yere konuşlandırmayı başarıyla gerçekleştirmişti. Müslüman ordusu bu faaliyetlerden habersiz kaldı. Selçuklu komutanlarına yaklaşan müfreze Müslümanların özgüvenini kendi lehlerine kullanarak onlara oklarla saldırdılar, gördükleri her Selçuklu komutanını ve toplantıya katılan diğerlerini öldürdüler.
Bunlar olmaktayken Davit, haçlı şövalyeleriyle Selçuklu öncü kuvvetlerine bir saldırı emri verdi; bu, yalnızca düşmanın ileri hatlarını mahvetmekle kalmadı, aynı zamanda Selçuklu okçularını yakın çatışmaya sokarak İlgazi'nin ordusunun gücünün çok önemli bir parçasını oluşturan okçu birliklerini etkili bir şekilde ortadan kaldırdı. Bu hile, Müslümanlar arasında kaosa ve paniğe neden oldu. Gürcüler daha sonra dağın batı tarafındaki kanatlarda tam bir düzen içinde hızla ilerlemeye başladılar. İlgazi ve damadı, öncü birliğin saldırısından sağ kurtuldu ancak savaş sırasında ağır şekilde yaralandı ve Selçuklu ordusunu neredeyse lidersiz bırakarak savaş alanından çekildi.
Komutanlarının çoğu ya yaralandı ya da öldürüldü, bu da kafa karışıklığına neden oldu ve muhtemelen kaotik duruma yeterli tepkinin verilememesine yol açtı. Kral Davit tereddüt etmedi ve bizzat Gürcü sağ kanadına liderlik etti, ağır süvarilerine öncü kuvvetlerini güçlendirmeye çalışan düzensiz haldeki Selçuklu sol kanadına doğru hücum emri verdi. Yokuş aşağı ilerleme avantajına sahip olan Gürcü süvarilerinin saldırısı çok etkili oldu.
Neredeyse aynı anda, Davit'in oğlu Demetre komutasındaki sol kanat, yine ağır süvarilerle Selçuklu sağ kanadını vurdu. Gürcü piyadeleri savaşa katıldığında Selçuklu birlikleri paniğe kapıldı ve ordularının savaşa katılmayan artçı kuvvetlerindeki büyük boşluktan toplu halde geri çekilmeye başladılar. Bu, öncü kuvvetleri yok edilirken henüz savaşa dahil olmamış çok sayıda Selçuklu askerinin de kaçmasına neden oldu ve büyük bir bozgunla sonuçlandı. Gürcü bir vakanüvise göre, Kral Davit'in birlikleri üç gün boyunca onları takip etti ve Manglisi Vadisinde "hepsini kılıçtan geçirdi ve onları etobur hayvanlara ve dağların ve ovaların kuşlarına bıraktı."
"Düşman birlikleri korkunç ve vahşice katledildi ve [düşmanın] cesetleri nehirleri doldurdu ve tüm vadileri ve kayalıkları kapladı."
Kıpçakların da katılmasıyla Selçuklu direnişinin son birlikleri de dağılarak bozguna uğradı. Selçuklu ordusunun çok sayıda ölü, yaralı, esir ve ganimet bırakmasıyla savaş üç saat içinde sona erdi. Kaçan birlikler yeniden toparlanmak veya başka bir harekete başlamak için zamanları veya fırsatları olmasın diye birkaç gün boyunca takip edildi.
Bu anlatımların yanı sıra, Davit'in büyük bir işgal gücünün öncüsüyle karşı karşıya kaldığında, birliklerinin hareketlerini gizlemek için arazinin sunduğu avantajlara güvenmek zorunda kaldığı da öne sürülmektedir. Selçuklu süvarileri, muhtemelen fazla manevra alanı olmayan nispeten dar bir geçide çekilerek tuzağa düşürüldü. Süvariler İlgazi ordusunun geri kalanından ayrı kaldığında Gürcüler ordunun geri kalanını mızrak, kargı ve hafif piyadelerle yay ve cirit kullanarak kolayca bozguna uğratabildiler. Müslüman koalisyon ordusunun geri kalanı, muhtemelen ağır süvariler tarafından kanatlardan sürekli olarak hücuma uğrarken Gürcü ordusunun ana gövdesine saldırmak için yokuş tırmanmaya zorlandı. Bu taktikler bir süre sonra Müslüman ordusunun savaşma iradesini kırdı ve kısa sürede yenilmeleriyle sonuçlandı. İlgazi'nin, yüzlerce haçlının Selçuklu komuta sancağına doğru koşarak hatlarını aşmayı başarması üzerine başından yaralandığı aktarılmaktadır.
Muharebe sonrası durum
Sahadan kaçan Selçukluların sayısı o kadar fazlaydı ki, Gürcü süvarileri birkaç gün boyunca çok sayıda esir aldı. Sonuç olarak, Gürcüler tüm bölgeyi Müslüman etkisinden kurtarabildiler ve hatta o noktada neredeyse savunmasız kalan Büyük Selçuklu İmparatorluğu içindeki topraklarla rekabet edebildiler. Yakalanan esirler, Davit'in krallığını yeniden inşa etme emellerine hizmet edecekti.
Gürcistan'ın birleşmesi ve Müslüman otoritesinin ortadan kaldırılması, Didgori Muharebesi'ni takip eden yılda tamamlandı. Davit, "sonsuza dek oğulları için bir cephanelik ve başkent" olan Gürcistan'ın başkenti ve kraliyet şehri haline gelen Tiflis şehrini kuşattı ve ele geçirdi.
Orta Çağ kaynakları Davit'in Tiflis Müslümanlarından intikam alma eylemlerini vurgular. Ancak günümüze ulaşamayan bazı kaynaklardan yararlanan Arap tarihçi (1360-1451) şehrin yağmalandığını kabul etmekte ancak Gürcü kralının sonunda sabır gösterdiğini ve "Müslümanların duygularına saygı duyduğunu" söylemektedir. İyi eğitimli bir lider olarak, diğer dinlere hoşgörüyü vaaz etti, Müslümanlara ve Yahudilere vergi ve askerliği kaldırdı ve Sufileri ve Müslüman alimlerini korudu.
Güçleri tükenen ve kendisi de yaralanan İlgazi, perişan bir halde Mardin'e döndü. Didgori savaşı, İlgazi ordularının baskısı altında kalan Haçlı devletlerine yardımcı oldu. Latin prensliklerinin ana düşmanının zayıflaması, Kral II. Baudouin yönetimindeki Kudüs Krallığı için faydalı oldu.
Didgori zaferi, Gürcistan'ın 11-12. yüzyıl sonlarında askeri bir güç olarak ortaya çıkışını sağladı ve Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki politik dengeyi Gürcü kültürel ve siyasi üstünlüğü lehine olacak biçimde değiştirdi.
Kaynakça
- ^ Rayfield, Donald (15 Aralık 2012). Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books. s. 92.
- ^ Prokhorov, Aleksandr Mikhaĭlovich (1973). Great Soviet Encyclopedia, Volume 8. Macmillan. s. 215.
- ^ Baumer, Christoph (30 Ağustos 2018). History of Central Asia, The: 4-volume set (The History of Central Asia). I.B. Tauris. s. 74.
- ^ Fähnrich, Heinz (14 Temmuz 2010). Geschichte Georgiens (Handbook of Oriental Studies. Section 8 Uralic & Central Asi) (German Edition). Brill. s. 199.
- ^ İbnü’l-Esir, İslâm Tarihi, c. 10, s. 450.
- ^ Osman Turan, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul, 2013, s. 191.
- ^ Sevim, “Artuk Oğlu İlgazi”, s. 684; Sevim- Merçil, Selçuklu Devletleri Tarihi, s. 235.
- ^ Kırzıoğlu, Yukarı-Kür ve Çoruk Boyları’nda Kıpçaklar, s. 117.
- ^ İlgazi'nin 2 sene önce Ager Sanguinis Muharebesi'nde Abul-Ferec'e göre 7,000, İbn-ül Esir'e göre 20,000 askeri vardır. Bu da bu sayının en doğru tahmin olduğunu göstermektedir.
Erhan Ateş, (2016), Selçuklu-Gürcü Mücadelelerinde Bir Dönüm Noktası: Didgori Savaşı (1121) ve Sonuçları s. 85 [1] 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - ^ Sargis Kakabadze, ‘’Didgori Savaşı’’, Tiflis, 1982, 136 sayfa.
- ^ Golden, Peter B. Turks And Khazars. Farnham, England: Ashgate/Variorum, 2010. Print.
- ^ Lortkipanidze, Mariam and B. G Hewitt. Georgia In The XI-XII Centuries. Tbilisi [Georgian S.S.R.]: Ganatleba Publishers, 1987.
- ^ Mikaberidze, Alexander. Conflict And Conquest In The Islamic World. Print.
- ^ a b , Miraculous Victory:’ Battle of Didgori, 1121, Published: May 14, 2008;"The size of the Muslim army is still a matter of debate with numbers ranging from a fantastic 800,000 men (“Bella Antiochena”, Galterii Cancelarii), 600.000 (Edessalı Mateos) ila 400.000 (Smbat Sparapet’s Chronicle) Türk. Bununla beraber günümüzde Türk askerlerinin 100.000 ila 250.000 arasında olduğu düşünülmektedir."[2] 18 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Google Kitaplar'da Nomads in the Sedentary World, s. 47,
- ^ İ. Cavahişvili, N. Berdzenişvili, S. Canaşia; Gürcistan Tarihi - Eski Çağlardan XIX. Yüzyılın Başlarına Kadar, Tiflis, 1943, s. 168-169.
- ^ Sargis Kakabadze, ‘’Didgori Savaşı’’, Tiflis, 1982, s. 100.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;auto1isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Rogers, Clifford J, Kelly DeVries, and John France. Journal of Medieval Military History. Woodbridge, UK: Boydell Press, 2013. Print.[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Didgori Muharebesi Gurcuce დიდგორის ბრძოლა okunusu didgoris brdzola Gurcistan Kralligi ile Buyuk Selcuklu Devleti arasinda Tiflis in 40 km batisindaki Didgori de 12 Agustos 1121 tarihinde gerceklesen muharebedir Gurcu tarihinde Didi Turkoba olarak bilinen Selcuklu akinlari bu muharebe son bulmustur Didgori MuharebesiGurcu Selcuklu savaslariDidgori deki savas anitiTarih12 Agustos 1121BolgeDidgori GurcistanSonucKesin Gurcu zaferi TaraflarBuyuk Selcuklu DevletiGurcistan KralligiKomutanlar ve liderlerIlgazi BeyIV Davit Prens I DemetreGuclerModern tahminler Gurculerden birkac kat fazla 30 000 Ibnu l Esir ve bazi Turk kaynaklari 100 000 400 000 cesitli Hristiyan ve Gurcu kaynaklari Diger kaynaklar 200 000 250 000 arasi veya yaklasik 300 000Orta Cag kaynaklari 400 000 600 000 veya 800 000Toplam 55 600 40 000 Gurcu 5 000 kraliyet muhafizi 15 000 Kipcak 500 Alan 100 500 FrankKayiplarBilinmiyor tahmini 60 kayip 25 esirhafif kayip Didgori Muharebesi Kral IV Davit onderligindeki Gurcu kuvvetlerinin Ilgazi yonetimindeki Buyuk Selcuklu guclerine karsi kesin zaferiyle sonuclanmistir Ertesi yil Gurculer Muslumanlarin elindeki Tiflis i de alip baskenti Kutaisi den buraya tasimistir Her yil 12 Agustos ta Didgoroba adiyla kutlanan Didgori zaferi Gurcistan in bolgede tekrar etkin olmusturArka planGurcu Kralligi 1080 lerden beri Buyuk Selcuklu Devleti ne vergi odemekteydi 1090 lardan itibaren Kral IV Davit yaptigi akilli hamlelerle Hacli Seferleri ile mesgul olan Buyuk Selcuklu Devleti Selcuklu Turklerine karsi Kipcak Alan ve parali Frank askerlerinden olusan bir ordu hazirladi Guclu bir monarsi tesis etti Kaybettigi topraklari geri alarak Turk akincilari ulkesinden cikardi IV Davit Turklerin mevsimlik goc edecekleri donemde kaleleri guclendirdi 1110 yilinda bir dizi sefer yapti amaci Tiflis basta olmak uzere dort eski Gurcu kenti uzerindeki Turk hakimiyetini kirmak buralari yeniden ele gecirmekti Bu donemde ulke disinda ozellikle Aras havzasi ve Guney Kafkasya da ticaret kervanlarina teror saldirilari duzenledi Haziran 1121 de Tiflis kusatildi ve zengin Muslumanlar agir vergi odemeye mecbur edildi MuharebeIslam ve Gurcu kaynaklarinin ortak iddiasi Gurculerin yaptigi askeri faaliyetler Tiflis Muslumanlarinca Sultan Mahmud bin Muhammed e hd 1118 1131 sikayet edildi Sultan Mardin Artuklulardan Ilgazi yi kardesi Nahcivan atabeyi Tugrul u Irak ta bulunan Mezdi yi Gurcistan uzerine gonderdi Bu kalabalik ordu Ilgazi yonetiminde Gurcistan in dogusunda Trialeti Vadisine girdi Taraflarin askeri guclerinin sayisi tartismalidir ve farkli rakamlar verilmektedir Batili Islam Gurcu ve Ermeni tarihciler Selcuklu ordusunun cok guclu oldugu yaklasik 100 000 400 000 arasi bir rakam vermektedir Ornegin Antakya kontu Galterius Buyuk Selcuklu asker sayisini 400 000 olarak verirken Ermeni tarihci Edessali Mateos 150 000 kadar askerden soz eder Mateos un aktardigi bilgi gercege daha yakin gorunmektedir Gurcu Kralligi ise 40 000 Gurcu 15 000 Kipcak 500 Alan ve 100 parali Frenk askerinden olusmaktaydi Muharebe uc saat surdu ve Musluman ittifakinin yenilgisiyle sonuclandi Kral Davit Ilgazi nin Tiflis Emirligi gucleri ile birlesmesine izin veremezdi bu yuzden Ilgazi nin yolunu kesmeye karar verdi Selcuklu birliklerini sasirtip kandirarak adim adim pusuya cekme stratejisini kullandi Saldiri icin Manglisi ve Tiflis arasinda bulunan Didgori Daglari yakinindaki ormanlik ve daglik bir bolgeyi secti 11 Agustos 1121 de Kral Davit ordusunu eski baskent Mtsheta dan Nichbisi Vadisi boyunca harekete gecirdi ve birliklerini biri kisisel komutasi altinda digeri ise oglu I Demetre komutasina verdi ve Demetre nin birliklerini isaretle kanatlara saldirmak icin yakindaki tepelerde gizledi Savasin seyri cagdas kaynaklarda farkli sekillerde anlatilmaktadir Arap tarihci Ibnul Esir e gore Davit kucuk bir Kipcak mufrezesini muzakere yapma numarasiyla gonderdi Musluman ordusu kucuk mufrezenin Gurcu ordusunu terk ettigi ve koruma aradiklarini dusunduler ve onlari tehdit olarak gormediler Bu arada Gurculer kuvvetlerinin buyuk bir bolumunu bir kiskac hareketiyle dusmani neredeyse kusatacaklari bir yere konuslandirmayi basariyla gerceklestirmisti Musluman ordusu bu faaliyetlerden habersiz kaldi Selcuklu komutanlarina yaklasan mufreze Muslumanlarin ozguvenini kendi lehlerine kullanarak onlara oklarla saldirdilar gordukleri her Selcuklu komutanini ve toplantiya katilan digerlerini oldurduler Bunlar olmaktayken Davit hacli sovalyeleriyle Selcuklu oncu kuvvetlerine bir saldiri emri verdi bu yalnizca dusmanin ileri hatlarini mahvetmekle kalmadi ayni zamanda Selcuklu okcularini yakin catismaya sokarak Ilgazi nin ordusunun gucunun cok onemli bir parcasini olusturan okcu birliklerini etkili bir sekilde ortadan kaldirdi Bu hile Muslumanlar arasinda kaosa ve panige neden oldu Gurculer daha sonra dagin bati tarafindaki kanatlarda tam bir duzen icinde hizla ilerlemeye basladilar Ilgazi ve damadi oncu birligin saldirisindan sag kurtuldu ancak savas sirasinda agir sekilde yaralandi ve Selcuklu ordusunu neredeyse lidersiz birakarak savas alanindan cekildi Didgori anitinin bir bolumu Komutanlarinin cogu ya yaralandi ya da olduruldu bu da kafa karisikligina neden oldu ve muhtemelen kaotik duruma yeterli tepkinin verilememesine yol acti Kral Davit tereddut etmedi ve bizzat Gurcu sag kanadina liderlik etti agir suvarilerine oncu kuvvetlerini guclendirmeye calisan duzensiz haldeki Selcuklu sol kanadina dogru hucum emri verdi Yokus asagi ilerleme avantajina sahip olan Gurcu suvarilerinin saldirisi cok etkili oldu Neredeyse ayni anda Davit in oglu Demetre komutasindaki sol kanat yine agir suvarilerle Selcuklu sag kanadini vurdu Gurcu piyadeleri savasa katildiginda Selcuklu birlikleri panige kapildi ve ordularinin savasa katilmayan artci kuvvetlerindeki buyuk bosluktan toplu halde geri cekilmeye basladilar Bu oncu kuvvetleri yok edilirken henuz savasa dahil olmamis cok sayida Selcuklu askerinin de kacmasina neden oldu ve buyuk bir bozgunla sonuclandi Gurcu bir vakanuvise gore Kral Davit in birlikleri uc gun boyunca onlari takip etti ve Manglisi Vadisinde hepsini kilictan gecirdi ve onlari etobur hayvanlara ve daglarin ve ovalarin kuslarina birakti Dusman birlikleri korkunc ve vahsice katledildi ve dusmanin cesetleri nehirleri doldurdu ve tum vadileri ve kayaliklari kapladi Edessali Mateos Kipcaklarin da katilmasiyla Selcuklu direnisinin son birlikleri de dagilarak bozguna ugradi Selcuklu ordusunun cok sayida olu yarali esir ve ganimet birakmasiyla savas uc saat icinde sona erdi Kacan birlikler yeniden toparlanmak veya baska bir harekete baslamak icin zamanlari veya firsatlari olmasin diye birkac gun boyunca takip edildi Bu anlatimlarin yani sira Davit in buyuk bir isgal gucunun oncusuyle karsi karsiya kaldiginda birliklerinin hareketlerini gizlemek icin arazinin sundugu avantajlara guvenmek zorunda kaldigi da one surulmektedir Selcuklu suvarileri muhtemelen fazla manevra alani olmayan nispeten dar bir gecide cekilerek tuzaga dusuruldu Suvariler Ilgazi ordusunun geri kalanindan ayri kaldiginda Gurculer ordunun geri kalanini mizrak kargi ve hafif piyadelerle yay ve cirit kullanarak kolayca bozguna ugratabildiler Musluman koalisyon ordusunun geri kalani muhtemelen agir suvariler tarafindan kanatlardan surekli olarak hucuma ugrarken Gurcu ordusunun ana govdesine saldirmak icin yokus tirmanmaya zorlandi Bu taktikler bir sure sonra Musluman ordusunun savasma iradesini kirdi ve kisa surede yenilmeleriyle sonuclandi Ilgazi nin yuzlerce haclinin Selcuklu komuta sancagina dogru kosarak hatlarini asmayi basarmasi uzerine basindan yaralandigi aktarilmaktadir Muharebe sonrasi durumSahadan kacan Selcuklularin sayisi o kadar fazlaydi ki Gurcu suvarileri birkac gun boyunca cok sayida esir aldi Sonuc olarak Gurculer tum bolgeyi Musluman etkisinden kurtarabildiler ve hatta o noktada neredeyse savunmasiz kalan Buyuk Selcuklu Imparatorlugu icindeki topraklarla rekabet edebildiler Yakalanan esirler Davit in kralligini yeniden insa etme emellerine hizmet edecekti IV Davit in hukumdarligi altinda Gurcistan Kralligi nin yayilisi Gurcistan in birlesmesi ve Musluman otoritesinin ortadan kaldirilmasi Didgori Muharebesi ni takip eden yilda tamamlandi Davit sonsuza dek ogullari icin bir cephanelik ve baskent olan Gurcistan in baskenti ve kraliyet sehri haline gelen Tiflis sehrini kusatti ve ele gecirdi Orta Cag kaynaklari Davit in Tiflis Muslumanlarindan intikam alma eylemlerini vurgular Ancak gunumuze ulasamayan bazi kaynaklardan yararlanan Arap tarihci 1360 1451 sehrin yagmalandigini kabul etmekte ancak Gurcu kralinin sonunda sabir gosterdigini ve Muslumanlarin duygularina saygi duydugunu soylemektedir Iyi egitimli bir lider olarak diger dinlere hosgoruyu vaaz etti Muslumanlara ve Yahudilere vergi ve askerligi kaldirdi ve Sufileri ve Musluman alimlerini korudu Gucleri tukenen ve kendisi de yaralanan Ilgazi perisan bir halde Mardin e dondu Didgori savasi Ilgazi ordularinin baskisi altinda kalan Hacli devletlerine yardimci oldu Latin prensliklerinin ana dusmaninin zayiflamasi Kral II Baudouin yonetimindeki Kudus Kralligi icin faydali oldu Didgori zaferi Gurcistan in 11 12 yuzyil sonlarinda askeri bir guc olarak ortaya cikisini sagladi ve Dogu Anadolu Bolgesi ndeki politik dengeyi Gurcu kulturel ve siyasi ustunlugu lehine olacak bicimde degistirdi Kaynakca Rayfield Donald 15 Aralik 2012 Edge of Empires A History of Georgia Reaktion Books s 92 Prokhorov Aleksandr Mikhaĭlovich 1973 Great Soviet Encyclopedia Volume 8 Macmillan s 215 Baumer Christoph 30 Agustos 2018 History of Central Asia The 4 volume set The History of Central Asia I B Tauris s 74 Fahnrich Heinz 14 Temmuz 2010 Geschichte Georgiens Handbook of Oriental Studies Section 8 Uralic amp Central Asi German Edition Brill s 199 Ibnu l Esir Islam Tarihi c 10 s 450 Osman Turan Selcuklular Zamaninda Turkiye Istanbul 2013 s 191 Sevim Artuk Oglu Ilgazi s 684 Sevim Mercil Selcuklu Devletleri Tarihi s 235 Kirzioglu Yukari Kur ve Coruk Boylari nda Kipcaklar s 117 Ilgazi nin 2 sene once Ager Sanguinis Muharebesi nde Abul Ferec e gore 7 000 Ibn ul Esir e gore 20 000 askeri vardir Bu da bu sayinin en dogru tahmin oldugunu gostermektedir Erhan Ates 2016 Selcuklu Gurcu Mucadelelerinde Bir Donum Noktasi Didgori Savasi 1121 ve Sonuclari s 85 1 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sargis Kakabadze Didgori Savasi Tiflis 1982 136 sayfa Golden Peter B Turks And Khazars Farnham England Ashgate Variorum 2010 Print Lortkipanidze Mariam and B G Hewitt Georgia In The XI XII Centuries Tbilisi Georgian S S R Ganatleba Publishers 1987 Mikaberidze Alexander Conflict And Conquest In The Islamic World Print a b Miraculous Victory Battle of Didgori 1121 Published May 14 2008 The size of the Muslim army is still a matter of debate with numbers ranging from a fantastic 800 000 men Bella Antiochena Galterii Cancelarii 600 000 Edessali Mateos ila 400 000 Smbat Sparapet s Chronicle Turk Bununla beraber gunumuzde Turk askerlerinin 100 000 ila 250 000 arasinda oldugu dusunulmektedir 2 18 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Google Kitaplar da Nomads in the Sedentary World s 47 I Cavahisvili N Berdzenisvili S Canasia Gurcistan Tarihi Eski Caglardan XIX Yuzyilin Baslarina Kadar Tiflis 1943 s 168 169 Sargis Kakabadze Didgori Savasi Tiflis 1982 s 100 a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi auto1 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Rogers Clifford J Kelly DeVries and John France Journal of Medieval Military History Woodbridge UK Boydell Press 2013 Print ISBN eksik