Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yezîd bin Muâviye, (Arapça: يزيد بن معاوية) (d. 646 - ö. 683) Emevîlerin ikinci halifesi.
| I. Yezîd | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Arapça Hüsn-ü Hatt ile "Yezîd" yazısı | |||||
| Emevî Halifesi | |||||
| Hüküm süresi | 680 – 683 | ||||
| Önce gelen | I. Muâviye | ||||
| Sonra gelen | II. Muâviye | ||||
| Doğum | 645 | ||||
| Ölüm | 683 | ||||
| |||||
| Hanedan | Emevî Hanedanı | ||||
| Babası | Muaviye bin Ebu Süfyan | ||||
| Annesi | |||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Halifelikten önce
Emevî Hanedanı'nın kurucusu ve birinci Emevî halifesi olan Muâviye bin Ebu Süfyan'ın oğlu olarak Şam'da Dünya'ya geldi. Annesi Beni Kelb kabilesinden Meysûn adlı kültürlü bir kadındı. Muâviye, Meysûn ile anlaşamadı; bu sebeple Meysûn, küçük yaştaki oğlu Yezîd'i de yanına alarak kabilesinin yanına geri döndü. Çocukluğunu annesiyle geçiren Yezîd, ondan şiir ve edebiyat zevki aldı. Yezîd, gençlik çağına gelince babasının yanına döndü. Gençliğinde de iyi bir eğitim aldı. Bizans'a yapılan seferlere katıldı ve 669'daki birinci Emevî İstanbul kuşatmasında komutan olarak bulundu. Muaviye, ölümünden hemen önce 679 yılında, Hüseyin ve Abdullah bin Zübeyr'in karşı çıkmasına rağmen oğlu Yezîd'i halife ilan etti ve kendisine biat edilmesini istedi.
Yezîd'in halifeliğine karşı çıkılmasının en önemli sebepleri olarak hilafetin verasete dönüşmesi endişesi ve Arap siyasi gelenekleri gösterilmektedir. O dönem Arap siyasi geleneklerine göre liderler, genellikle yaşlı, tecrübeli ve nüfuzlu kimseler oluyorken Yezîd, bu vasıflara haiz değildi.
Halifelikten önce Edebiyatla ve el-Ahtal'la ilişkisi
Yezîd b. Mu‘âviye'in bazı şairlerle oldukça sıkı ilişkiler kurduğu görülmektedir. Emevîlerin saray şairi el-Ahtal’a Emevî hanedanlığından en yakın olan kişi Yezîd’dir. İkisinin karakteri de birbirlerine benzemektedir. Şairin, gençliğinde aşırı şekilde içki içme zevkini paylaştığı Yezîd ile arkadaş olması, kariyeri için büyük bir başarı olmuştur. el-Ahtal’ın bu ortak zevklerini anlattığı pasajlar, ayrıca onu klasik dönemin en önemli hamriyyât şairlerinden birisi haline getirmiştir. İkisi de gençliklerinde içki ve eğlenceyi çok seven, edebiyata düşkün, hazcılığı benimsemiş kimselerdir. Bu sebeple el-Ahtal, prense yakın olmaya çalışmış, ona methiyeler nazmetmiş ve sırf onun talimatıyla kendini riske atarak Ensârı hicvetmiştir. el-Ahtal’ın Yezîd ile Kudüs’e gittiği, ancak hazcı olduklarından kente fazla ilgi duymadıkları ve gene eğlence ile vakit geçirmeyi tercih ettikleri rivayet edilmiştir.
Halifelik dönemi
Hüseyin ve Kerbelâ Olayı
I. Yezîd, yönetimi babasından devraldığında hilâfet, onun şahsında saltanata dönüştü. Fakat halifeliğine itirazlar gecikmedi. Hüseyin, onun halifeliğini tanımadığını bildirerek kendi halifeliğini ilan etti. Kûfe valisi Hüseyin'e biât etmistir. Hüseyin, önce Medine'den Mekke'ye, ardından da desteğini umduğu Kûfe'ye doğru yola çıktı. Ancak Hüseyin'in ilerleyişi 2 Ekim 680'de Emevî birlikleri tarafından Kerbelâ'da durduruldu ve 10 Ekim 680'de Hüseyin ve beraberindeki 72 kişi katledildi.İslam tarihi açısından Yezîd'in hilâfeti dönemindeki en önemli olay bu olmuştur. Hüseyin'in öldürülmesi emrini Yezîd'in değil, yeni atadığı Kûfe valisinin verdiği ve Yezîd'in Hüseyin'in ölümüne üzüldüğü yönünde rivayetler olmakla birlikte İslam tarihçileri bu durumdan genellikle Yezîd'i sorumlu tutarlar. O günden bugüne Yezîd, Şiî İslam'da zulmün ve kötülüğün sembolü olarak anılmıştır. Sünnî görüşe göre ise bâzı tarih yazarları tarafından meşruluğu tartışmalı görülerek 'İslam Halifesi' olarak kabul edilir.
Abdullah Bin Zübeyr İsyanı, Mekke ve Medine'ye hücum
Yezîd'e sadakat yemini etmeyenlerin diğer bir başkanı Halife Ebubekir'in torunu ve Peygamber'in yakın sahabilerinden olan Zübeyr'in oğlu Abdullah idi. Hüseyin'in Kerbelâ'da öldürülmesinden sonra Abdullah bin Zübeyr Mekke'ye döndü, Yezîd'i halife kabul etmediğini bildirip isyan bayrağını açtı. Hicaz'da ve Arabistan'da durumunu güçlendirmeye koyuldu. Medineliler, önce I. Yezîd'le durumu görüştüler, sonra da Medine'nin Emevî emirini şehirden atıp Abdullah bin Zübeyr tarafına geçtiler. Abdullah bin Zübeyr, I. Yezîd'in Basra'daki Irak ve Kûfe valisi olan Ubeydullah bin Ziyad'a karşıt olmak üzere Irak'ta Kûfe'ye bir vali bile gönderdi. Abdullah bin Zübeyr, Mısır ve Suriye'de bile Emevîlerden hoşlanmayanlar tarafından tutulmaktaydı.
Yezîd, Basra'daki Irak valisi Ubeydullah bin Ziyad'a Hicaz'a ordusuyla gidip Abdullah bin Zübeyr'in isyanını bastırmasını istedi. Ama Ubeydullah hasta olduğu bahanesiyle bunu kabul etmedi. Bunun üzerine Yezîd, 10.000 kişilik Suriyelilerden oluşan bir orduyu "Müslim bin Ukbe El-Murri" komutasında Hicaz'a gönderdi. Bu ordu, Abdullah bin Zübeyr'i tutanlar ve çoğu Medineli bir ordu ile Medine'nin kuzeydoğusunda bulunan El-Harre'de muharebeye girişti. Harre Savaşı (veya Harre Olayı) kısa ve çok kanlı oldu. Medineli birkaç sahabî bu muharebede öldürüldü. Sonunda Medineliler yenilip şehirlerine çekildiler. Suriyeli Arap ordusu Medine'ye girdi. O zamanki savaş geleneklerine uyarak bu fethedici ordu, üç gün Medine şehrini yağmaladı. Suriye ordusu komutanı Müslim bin Ukbe al-Murri'ye mülkiyet ve insan haklarını hep çiğnediği için karşıtları tarafından müsrif lakabı verildi.
Müslim bin Ukbe El-Murri, bu arada hastalanıp öldü. Onun yerine Suriyelilerin ordusunun başına "Hüseyin bin Numeyr as Sakuni" geçti ve ordusunu Mekke'ye yöneltti. Abdullah bin Zübeyr, bu orduya karşı tutunamayıp Mekke içine çekildi ve Suriyeler ordusu Mekke şehrini kuşatma altına aldı. Üç ay kadar süren bu kuşatma sırasında Suriyeliler, şehri çevreleyen tepelerden mancınıklar kullanarak şehre büyük taşlar atmaya başladılar; Kabe'ye bile zarar verdiler ve Kabe'nin örtüsünü yaktılar.
Tam bu sırada Yezîd'in ölüm haberi ölümünden 27 gün sonra orduya yetişti ve ordu, Şam'a geri döndü. Yezîd'in yerine gelecek oğlu hakkında o kadar az bilgi bulunuyordu ki Mekke'yi kuşatan komutan, Abdullah bin Zübeyr'e Suriye'ye gelirse onu Şam'da halife ilan edebileceğini söylediği bildirilir. Fakat Abdullah bin Zübeyr, Mekke'den ayrılmak istemediği için bu teklifi kabul etmemiştir. Bu, Suriye ordusunu Hicaz'a gönderen Emevî halifesi I. Yezîd'in bu zulümkâr kararı ve bu ordunun Medine'yi talan etmesi ve Mekke'yi kuşatmasında Mekke'ye ve Kâbe'ye büyük zararlar vermesi, her ne mezhepten olurlarsa olsunlar Müslumanlarca unutulmamıştır.
Kuzey Afrika'da ilerleme ve yenilgi
682'de I. Yezîd, Ukbe bin Nafi'yi daha önceki halifeler zamanında fethettiği, ama sonra Muaviye zamanında Meseleme bin Muhalled'in tayin ettiği vali Ebu'l Muhacir Dinar tarafından idare edilen Kuzey Afrika'da Mısır'ın batısında bulunan ve İfrikiye olarak anılan bölgelere yeniden vali tayin etti. Ukbe, tekrar Tunus'ta daha önce kurmuş olduğu Kayravan şehrini üs yaparak Berberîler ve Bizans'ın Afrika'daki kalıntıları ile savaşlar yaptı. Süvari ordusuyla batıya sefere çıkarak Tanca şehrine ve Atlantik Okyanusu kıyılarına kadar geldi. Böylece şimdiki Cezayir ve Fas ülkelerini fethetmiş oldu. Kuzey Afrika sahillerinde bulunan Arap kabileleri, günümüzde bile Ukbe'yi cetlerinden saymaktadırlar.
Daha sonraki XI. yüzyılda İbn-i Haldun'dan tâ XIV. yüzyıldaki Arap tarihçileri, Ukbe'nin Fas'ın fethinden dönerken büyük bir yenilgiye uğradığını bildirirler. Arap tarihçilerinin bu tezine göre 683'te Ukbe Fas'tan dönmekte iken ordusunu dağıtmış ve Berberîlerin elinde bulunan Atlas Dağları civarlarında bulunmaktaydı. Biskra denilen bir mevkide adlı Berberî komutanı altındaki Berberî ordusuyla muharebeye girişti. Bu muharebeyi Araplar kaybetti; Ukbe bin Nafi ve yanında bulundurduğu kendinden daha önce İfrikiye valisi olan Ebu'l Muhacir Dinar da bu muharebede öldürüldü. Berberî orduları Araplara hücuma devam ettiler. Araplar, Barka'ya doğru çekildi ve ellerine geçirdikleri büyük arazi parçalarını kaybetti. Tunus'ta üsleri olan Kayravan şehrini bile bırakmak zorunda kaldılar. Bu, Araplara büyük bir darbe olduysa da etkisi uzun sürmedi ve I. Yezîd'in ölümünden sonraki yıllarda Araplar İfrikiye'yi tekrar hükümleri altına aldılar. 688'de komutasında bir Arap ordusu İfrikiye'ye tekrar hücum etti; bu arazileri tekrar zapt etti ve 690'da 'nde Berberî komutanı Kuseyle yenilip öldürüldü.
I. Yezîd'in Arabistan üzerine seferi ve Kuzey Afrika'da ordularının yenilgiye uğramasını elinde eskiden bulundurduğu Kuzey Afrika'yı tekrar almak için bir fırsat gören Bizans İmparatorluğu tarafından iyi kullanıldı. İmparator II. Justinianos, mensubu olduğu Herakleios Hanedanı'nın ortaya çıkma kaynağı olan eski Kartaca Afrika Ekşarjlığı'nı tarafından geri almak için yeni girişimlere başladı. 683'te Akdeniz'deki Bizans donanması yine bu denizin hâkimi oldu ve bunu hemen takiben Rodos'u ve Kıbrıs'ın bir kısmını yeniden ellerine geçirdi.
Ölümü
Yezid, 11 Kasım 683'te en sevdiği ikametgâhı olan Suriye'nin ortasındaki çöl kasabası Huvvarin'de, 35-43 yaşları arasında öldü ve oraya gömüldü. Ebu Ma'şer el-Medeni (ö. 778) ve Vâkidî (ö. 823) gibi erken dönem tarihçiler, onun ölümü hakkında herhangi bir ayrıntı vermez. Bu bilgi eksikliği, Emevi karşıtı eğilimlere sahip yazarların, attan düşme, aşırı içki içme, plörezi ve yanma gibi çeşitli ölüm nedenlerini ayrıntılarıyla anlatan uydurma hikâyeler üretmesine ilham vermiş gibi görünüyor. O dönemde Horasan'da yaşayan şair İbn Arada'nın dizelerine göre Yezid, yanında bir şarap kadehiyle yatağında öldü.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Fransızca Wikipedia Yazid_Ier maddesi 27 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) (Erişim tarihi: 30.8.2009)
- İngilizce Wikipedia Yazid_I maddesi 27 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişim tarihi: 30.8.2009)
- ^ a b Kılıç, Ünal (2001). Tartışmaların Odağındaki Halife Yezid bin Muaviye. İstanbul: Kayıhan Yayınları. s. 159,160. ISBN .
- ^ a b Ayyıldız, Esat. "El-Ahtal'ın Emevilere Methiyeleri." DTCF Dergisi, 57.2 (2017), s.944.[1] 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Powers, Stephan, (Ed.) (1989). The History of al-Ṭabarī, Volume 24: The Empire in Transition: The Caliphates of Sulaymān, ʿUmar, and Yazīd, A.D. 715–724/A.H. 96–105. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- ^ Özkuyumcu, Nadir (2007) Mısır ve Kuzey Afrika'nın Müslümanlar Tarafından Fethi, Manisa: Turizm ve Kültür Bakanlığı, Web sitesi[] (Erişme tarihi: 31.8.2009) say. 154-160.
- ^ Lammens 1921, s. 478.
- ^ a b Lammens 1921, ss. 475–476.
- ^ Wellhausen 1927, s. 169.
Dış kaynaklar
- Hitti, Philip H. (çev. Salih Tuğ), (1968) Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi (IV Cilt), İstanbul:Boğaziçi Yayınları.
- Kılıç, Ünal (2001), Tartışmaların Odağındaki Halife Yezid bin Muaviye, İstanbul:Kayıhan Yayınları,
- Çağatay, Neşet (1993),Başlangıcından Abbasilere Kadar (Dinî-İçtimaî-İktisadî-Siyasî Açıdan) İslam Tarihi: , Ankara:Türk Tarih Kurumu
- Powers, Stephan, (Ed.) (1989). The History of al-Ṭabarī, Volume 24: The Empire in Transition: The Caliphates of Sulaymān, ʿUmar, and Yazīd, A.D. 715–724/A.H. 96–105. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
Dış bağlantılar
- Muir, William (1924), The Caliphate; Its Rise, Decline and Fall, Edinburgh, Bölüm 47-48 [2]13 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) (Erişim tarihi: 30.8.2009)
- Üçok, Bahriye (1979 1.Basim:1968) İslam Tarihi Emeviler-Abbasiler, Devlet Kitapları, Ankara: Milli Eğitim Basimevi [3] (Erişme tarihi:31.7.2009)
- Özkuyumcu, Nadir (2007) Mısır ve Kuzey Afrikanın Müslümanlar Tarafından Fethi, Manisa:Turizm ve Kültür Bakanlığı, Websitesi [4][] (Erişme tarihi:31.8.2009)
- Kılıç, Ünal, (2013), "Yezîd I", TDV İslam Ansiklopedisi Cilt 43, Türkiye Diyanet Vakfı say.513-514 [5] 7 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
I. Yezîd | ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen I. Muaviye | Emevî Halifesi 680 - 683 | Sonra gelen II. Muaviye |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yezid bin Muaviye Arapca يزيد بن معاوية d 646 o 683 Emevilerin ikinci halifesi I YezidArapca Husn u Hatt ile Yezid yazisiEmevi HalifesiHukum suresi680 683Once gelenI MuaviyeSonra gelenII MuaviyeDogum645Olum683Tam adiYezid bin Muaviye bin Ebu SufyanHanedanEmevi HanedaniBabasiMuaviye bin Ebu SufyanAnnesiDiniSunni IslamHalifelikten onceEmevi Hanedani nin kurucusu ve birinci Emevi halifesi olan Muaviye bin Ebu Sufyan in oglu olarak Sam da Dunya ya geldi Annesi Beni Kelb kabilesinden Meysun adli kulturlu bir kadindi Muaviye Meysun ile anlasamadi bu sebeple Meysun kucuk yastaki oglu Yezid i de yanina alarak kabilesinin yanina geri dondu Cocuklugunu annesiyle geciren Yezid ondan siir ve edebiyat zevki aldi Yezid genclik cagina gelince babasinin yanina dondu Gencliginde de iyi bir egitim aldi Bizans a yapilan seferlere katildi ve 669 daki birinci Emevi Istanbul kusatmasinda komutan olarak bulundu Muaviye olumunden hemen once 679 yilinda Huseyin ve Abdullah bin Zubeyr in karsi cikmasina ragmen oglu Yezid i halife ilan etti ve kendisine biat edilmesini istedi Yezid in halifeligine karsi cikilmasinin en onemli sebepleri olarak hilafetin verasete donusmesi endisesi ve Arap siyasi gelenekleri gosterilmektedir O donem Arap siyasi geleneklerine gore liderler genellikle yasli tecrubeli ve nufuzlu kimseler oluyorken Yezid bu vasiflara haiz degildi Halifelikten once Edebiyatla ve el Ahtal la iliskisiYezid b Mu aviye in bazi sairlerle oldukca siki iliskiler kurdugu gorulmektedir Emevilerin saray sairi el Ahtal a Emevi hanedanligindan en yakin olan kisi Yezid dir Ikisinin karakteri de birbirlerine benzemektedir Sairin gencliginde asiri sekilde icki icme zevkini paylastigi Yezid ile arkadas olmasi kariyeri icin buyuk bir basari olmustur el Ahtal in bu ortak zevklerini anlattigi pasajlar ayrica onu klasik donemin en onemli hamriyyat sairlerinden birisi haline getirmistir Ikisi de gencliklerinde icki ve eglenceyi cok seven edebiyata duskun hazciligi benimsemis kimselerdir Bu sebeple el Ahtal prense yakin olmaya calismis ona methiyeler nazmetmis ve sirf onun talimatiyla kendini riske atarak Ensari hicvetmistir el Ahtal in Yezid ile Kudus e gittigi ancak hazci olduklarindan kente fazla ilgi duymadiklari ve gene eglence ile vakit gecirmeyi tercih ettikleri rivayet edilmistir Halifelik donemiHuseyin ve Kerbela Olayi I Yezid yonetimi babasindan devraldiginda hilafet onun sahsinda saltanata donustu Fakat halifeligine itirazlar gecikmedi Huseyin onun halifeligini tanimadigini bildirerek kendi halifeligini ilan etti Kufe valisi Huseyin e biat etmistir Huseyin once Medine den Mekke ye ardindan da destegini umdugu Kufe ye dogru yola cikti Ancak Huseyin in ilerleyisi 2 Ekim 680 de Emevi birlikleri tarafindan Kerbela da durduruldu ve 10 Ekim 680 de Huseyin ve beraberindeki 72 kisi katledildi Islam tarihi acisindan Yezid in hilafeti donemindeki en onemli olay bu olmustur Huseyin in oldurulmesi emrini Yezid in degil yeni atadigi Kufe valisinin verdigi ve Yezid in Huseyin in olumune uzuldugu yonunde rivayetler olmakla birlikte Islam tarihcileri bu durumdan genellikle Yezid i sorumlu tutarlar O gunden bugune Yezid Sii Islam da zulmun ve kotulugun sembolu olarak anilmistir Sunni goruse gore ise bazi tarih yazarlari tarafindan mesrulugu tartismali gorulerek Islam Halifesi olarak kabul edilir Abdullah Bin Zubeyr Isyani Mekke ve Medine ye hucum Yezid e sadakat yemini etmeyenlerin diger bir baskani Halife Ebubekir in torunu ve Peygamber in yakin sahabilerinden olan Zubeyr in oglu Abdullah idi Huseyin in Kerbela da oldurulmesinden sonra Abdullah bin Zubeyr Mekke ye dondu Yezid i halife kabul etmedigini bildirip isyan bayragini acti Hicaz da ve Arabistan da durumunu guclendirmeye koyuldu Medineliler once I Yezid le durumu gorustuler sonra da Medine nin Emevi emirini sehirden atip Abdullah bin Zubeyr tarafina gectiler Abdullah bin Zubeyr I Yezid in Basra daki Irak ve Kufe valisi olan Ubeydullah bin Ziyad a karsit olmak uzere Irak ta Kufe ye bir vali bile gonderdi Abdullah bin Zubeyr Misir ve Suriye de bile Emevilerden hoslanmayanlar tarafindan tutulmaktaydi Yezid Basra daki Irak valisi Ubeydullah bin Ziyad a Hicaz a ordusuyla gidip Abdullah bin Zubeyr in isyanini bastirmasini istedi Ama Ubeydullah hasta oldugu bahanesiyle bunu kabul etmedi Bunun uzerine Yezid 10 000 kisilik Suriyelilerden olusan bir orduyu Muslim bin Ukbe El Murri komutasinda Hicaz a gonderdi Bu ordu Abdullah bin Zubeyr i tutanlar ve cogu Medineli bir ordu ile Medine nin kuzeydogusunda bulunan El Harre de muharebeye giristi Harre Savasi veya Harre Olayi kisa ve cok kanli oldu Medineli birkac sahabi bu muharebede olduruldu Sonunda Medineliler yenilip sehirlerine cekildiler Suriyeli Arap ordusu Medine ye girdi O zamanki savas geleneklerine uyarak bu fethedici ordu uc gun Medine sehrini yagmaladi Suriye ordusu komutani Muslim bin Ukbe al Murri ye mulkiyet ve insan haklarini hep cignedigi icin karsitlari tarafindan musrif lakabi verildi Muslim bin Ukbe El Murri bu arada hastalanip oldu Onun yerine Suriyelilerin ordusunun basina Huseyin bin Numeyr as Sakuni gecti ve ordusunu Mekke ye yoneltti Abdullah bin Zubeyr bu orduya karsi tutunamayip Mekke icine cekildi ve Suriyeler ordusu Mekke sehrini kusatma altina aldi Uc ay kadar suren bu kusatma sirasinda Suriyeliler sehri cevreleyen tepelerden manciniklar kullanarak sehre buyuk taslar atmaya basladilar Kabe ye bile zarar verdiler ve Kabe nin ortusunu yaktilar Tam bu sirada Yezid in olum haberi olumunden 27 gun sonra orduya yetisti ve ordu Sam a geri dondu Yezid in yerine gelecek oglu hakkinda o kadar az bilgi bulunuyordu ki Mekke yi kusatan komutan Abdullah bin Zubeyr e Suriye ye gelirse onu Sam da halife ilan edebilecegini soyledigi bildirilir Fakat Abdullah bin Zubeyr Mekke den ayrilmak istemedigi icin bu teklifi kabul etmemistir Bu Suriye ordusunu Hicaz a gonderen Emevi halifesi I Yezid in bu zulumkar karari ve bu ordunun Medine yi talan etmesi ve Mekke yi kusatmasinda Mekke ye ve Kabe ye buyuk zararlar vermesi her ne mezhepten olurlarsa olsunlar Muslumanlarca unutulmamistir Kuzey Afrika da ilerleme ve yenilgi 682 de I Yezid Ukbe bin Nafi yi daha onceki halifeler zamaninda fethettigi ama sonra Muaviye zamaninda Meseleme bin Muhalled in tayin ettigi vali Ebu l Muhacir Dinar tarafindan idare edilen Kuzey Afrika da Misir in batisinda bulunan ve Ifrikiye olarak anilan bolgelere yeniden vali tayin etti Ukbe tekrar Tunus ta daha once kurmus oldugu Kayravan sehrini us yaparak Berberiler ve Bizans in Afrika daki kalintilari ile savaslar yapti Suvari ordusuyla batiya sefere cikarak Tanca sehrine ve Atlantik Okyanusu kiyilarina kadar geldi Boylece simdiki Cezayir ve Fas ulkelerini fethetmis oldu Kuzey Afrika sahillerinde bulunan Arap kabileleri gunumuzde bile Ukbe yi cetlerinden saymaktadirlar Daha sonraki XI yuzyilda Ibn i Haldun dan ta XIV yuzyildaki Arap tarihcileri Ukbe nin Fas in fethinden donerken buyuk bir yenilgiye ugradigini bildirirler Arap tarihcilerinin bu tezine gore 683 te Ukbe Fas tan donmekte iken ordusunu dagitmis ve Berberilerin elinde bulunan Atlas Daglari civarlarinda bulunmaktaydi Biskra denilen bir mevkide adli Berberi komutani altindaki Berberi ordusuyla muharebeye giristi Bu muharebeyi Araplar kaybetti Ukbe bin Nafi ve yaninda bulundurdugu kendinden daha once Ifrikiye valisi olan Ebu l Muhacir Dinar da bu muharebede olduruldu Berberi ordulari Araplara hucuma devam ettiler Araplar Barka ya dogru cekildi ve ellerine gecirdikleri buyuk arazi parcalarini kaybetti Tunus ta usleri olan Kayravan sehrini bile birakmak zorunda kaldilar Bu Araplara buyuk bir darbe olduysa da etkisi uzun surmedi ve I Yezid in olumunden sonraki yillarda Araplar Ifrikiye yi tekrar hukumleri altina aldilar 688 de komutasinda bir Arap ordusu Ifrikiye ye tekrar hucum etti bu arazileri tekrar zapt etti ve 690 da nde Berberi komutani Kuseyle yenilip olduruldu I Yezid in Arabistan uzerine seferi ve Kuzey Afrika da ordularinin yenilgiye ugramasini elinde eskiden bulundurdugu Kuzey Afrika yi tekrar almak icin bir firsat goren Bizans Imparatorlugu tarafindan iyi kullanildi Imparator II Justinianos mensubu oldugu Herakleios Hanedani nin ortaya cikma kaynagi olan eski Kartaca Afrika Eksarjligi ni tarafindan geri almak icin yeni girisimlere basladi 683 te Akdeniz deki Bizans donanmasi yine bu denizin hakimi oldu ve bunu hemen takiben Rodos u ve Kibris in bir kismini yeniden ellerine gecirdi OlumuYezid 11 Kasim 683 te en sevdigi ikametgahi olan Suriye nin ortasindaki col kasabasi Huvvarin de 35 43 yaslari arasinda oldu ve oraya gomuldu Ebu Ma ser el Medeni o 778 ve Vakidi o 823 gibi erken donem tarihciler onun olumu hakkinda herhangi bir ayrinti vermez Bu bilgi eksikligi Emevi karsiti egilimlere sahip yazarlarin attan dusme asiri icki icme plorezi ve yanma gibi cesitli olum nedenlerini ayrintilariyla anlatan uydurma hikayeler uretmesine ilham vermis gibi gorunuyor O donemde Horasan da yasayan sair Ibn Arada nin dizelerine gore Yezid yaninda bir sarap kadehiyle yataginda oldu Ayrica bakinizEmeviler Emevi halifeleri listesi Emeviler Huseyin Ikinci Fitne Kerbela Savasi MuaviyeKaynakcaFransizca Wikipedia Yazid Ier maddesi 27 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Fransizca Erisim tarihi 30 8 2009 Ingilizce Wikipedia Yazid I maddesi 27 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Erisim tarihi 30 8 2009 a b Kilic Unal 2001 Tartismalarin Odagindaki Halife Yezid bin Muaviye Istanbul Kayihan Yayinlari s 159 160 ISBN 975 7574 49 X a b Ayyildiz Esat El Ahtal in Emevilere Methiyeleri DTCF Dergisi 57 2 2017 s 944 1 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Powers Stephan Ed 1989 The History of al Ṭabari Volume 24 The Empire in Transition The Caliphates of Sulayman ʿUmar and Yazid A D 715 724 A H 96 105 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 0072 2 Ozkuyumcu Nadir 2007 Misir ve Kuzey Afrika nin Muslumanlar Tarafindan Fethi Manisa Turizm ve Kultur Bakanligi ISBN 978 975 17 3326 9 Web sitesi olu kirik baglanti Erisme tarihi 31 8 2009 say 154 160 Lammens 1921 s 478 a b Lammens 1921 ss 475 476 Wellhausen 1927 s 169 Dis kaynaklarHitti Philip H cev Salih Tug 1968 Siyasi ve Kulturel Islam Tarihi IV Cilt Istanbul Bogazici Yayinlari Kilic Unal 2001 Tartismalarin Odagindaki Halife Yezid bin Muaviye Istanbul Kayihan Yayinlari ISBN 975 7574 49 X Cagatay Neset 1993 Baslangicindan Abbasilere Kadar Dini Ictimai Iktisadi Siyasi Acidan Islam Tarihi Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 9751605342 Powers Stephan Ed 1989 The History of al Ṭabari Volume 24 The Empire in Transition The Caliphates of Sulayman ʿUmar and Yazid A D 715 724 A H 96 105 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 0072 2 Dis baglantilarMuir William 1924 The Caliphate Its Rise Decline and Fall Edinburgh Bolum 47 48 2 13 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Erisim tarihi 30 8 2009 Ucok Bahriye 1979 1 Basim 1968 Islam Tarihi Emeviler Abbasiler Devlet Kitaplari Ankara Milli Egitim Basimevi 3 Erisme tarihi 31 7 2009 Ozkuyumcu Nadir 2007 Misir ve Kuzey Afrikanin Muslumanlar Tarafindan Fethi Manisa Turizm ve Kultur Bakanligi ISBN 978 975 17 3326 9 Websitesi 4 olu kirik baglanti Erisme tarihi 31 8 2009 Kilic Unal 2013 Yezid I TDV Islam Ansiklopedisi Cilt 43 Turkiye Diyanet Vakfi ISBN 975 95480 0 3 say 513 514 5 7 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde I YezidEmevilerResmi unvanlarOnce gelen I Muaviye Emevi Halifesi 680 683 Sonra gelen II Muaviye