Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tahribatsız muayene (Non-destructive testing, kısaca: NDT), inceleme yapılacak olan malzeme ya da parçanın bütünlüğüne zarar vermeden yapılan muayene türüdür. Bu muayenenin geçerliliği ise daha önceden yapılmış olan tahribatlı muayenelerin sonuçlarına dayanmaktadır.
Tahribatsız muayene yöntemleri malzemelerin içerisinde görünmeyen süreksizliklerin veya malzeme yüzeyine açık süreksizliklerin tespitinde kullanılır. Hata ve kusur tespiti dışında kapalı bir malzemenin içinde bulunan bir diğer malzemenin miktarını ölçmede, metal yüzeylerdeki boya kalınlığı ölçmede, monteli parçaların durum tespitlerinde, radar sistemlerinde kullanılmaktadır. Ultrasonik Muayene'de ve Endüstriyel Radyografi'de genel olarak incelenecek olan bölgeye ultrasonik ses dalgaları, X veya gamma ışınları gibi çok küçük dalga boyuna sahip yüksek enerjili ışınlar gönderilerek testler yapılır.
Metotlar
2. Penetrant yüzeye uygulanır.
3. Fazlalık penetrant silinir.
4. Developer uygulanarak çatlak görünür kılınır.
Görsel Muayene
Çıplak gözle yapılan muayenedir. Bir ürünün yüzeyindeki süreksizlikler, yapısal bozukluklar, yüzey durumu gibi kaliteyi etkileyen parametrelerin optik bir yardımcı (büyüteç gibi) kullanarak veya kullanmaksızın muayene edilmesidir.
Gözle muayene çok basit bir metot olarak görünse de kendine özgü incelikleri vardır. Genellikle bir başka tahribatsız muayene metodunun uygulanmasından önce yapılması gereken bir çalışmadır. Diğer tahribatsız muayene yöntemleri için hazırlanmış uygulama standartlarının çoğunda da öncelikle gözle muayene yapılması ve bulguların kaydedilmesi istenir.
Penetrant Muayene
Girici boya muayenesidir. Sadece malzeme dış yüzeyinde açılan hatalar tespit edilebilir. Sadece gözenekli malzemeler bu muayeneye tabii tutulmaz. İşlem beş aşamadan oluşur. Sırasıyla:
- Ön temizlik: Malzeme yüzeyindeki yabancı maddeleri; yağı, kiri, pası temizlemek için yapılır.
- Penetrant tatbiki: Penetrant sıvısı yüzeye püskürtülür, çatlağı doldurur.
- 2. temizlik: Malzeme yüzeyindeki kırmızı sıvının (penetrant) temizleme işlemidir.
- Developer tatbiki: Su, çözücü ya da püskürtme ile tatbik edilebilir. Çatlaktan sıvıyı emip dışarı çıkarır.
- İnceleme: Floresan sıvı kullanılıp kullanılmadığına göre gözle ya da siyah ışık altında muayene edilir.
Manyetik Partiküllerle Muayene
Sadece ferromanyetik (mıknatıslanabilir) malzemenin muayenesi bu yöntemle yapılabilir. Parça mıknatıs hale getirilir. Yumuşak demir üzerinden manyetik alan çekilirse eski haline döner. Karbonlu çeliklerden manyetik alan kaldırılsa bile malzemede çatlak varsa kutuplaşma bir süre devam edebilir. Manyetik alanla enine, elektrik alanla boyuna hatalar tespit edilebilir.
Üzerinden alternatif akım geçen bir bobin iletken bir malzemeye yaklaştırılırsa bu malzeme içinde girdap alımları indüklenir. İndüklenen girdap akımları fazladan bir manyetik alan meydana getirir. Bu alan ya bizzat onu uyaran bobin veya bir ayrı bobin tarafından bulunabilir. Malzeme içinde mevcut kusurlar, geometrik ve metalürjik değişmeler elektriksel iletkenlik ve permeabilitide, dolayısıyla indüklenen girdap akımlarında yerel değişmelere sebep olur. Girdap akımlarındaki bu değişmeler detektör bobin tarafından uygun bir cihaza gönderilir. Okuma cihazı ibreli bir cihaz, göstergeli, kalemli kaydedici, ışıklı veya sesli alarm, sayıcı, otomatik damgalayıcı veya ayırıcı bir cihaz olabilir. Böylece malzemenin elektriksel, manyetik ve geometrik süreksizlikleri doğrudan ölçülebilir.
İletken olmayan malzemelere uygulanamaz ancak iletken bir malzeme üzerinde iletken olmayan bir kaplamanın kalınlığı girdap akımları ile ölçülebilmektedir.
Ultrasonik Muayene
Ultrasonik test olarak da adlandırılan bu yöntemde temel olarak 0,1-15 MHz arasındaki frekans değerleri bazen de 50 MHz kullanılır. Çok kısa ultrasonik darbe-dalgalar ile malzeme uyarılır. Böylece malzemenin yüzeyindeki ya da içindeki sorunlar tespit edilebilir. Bu teknik çoğunlukla nesnenin kalınlığını belirlemek için kullanılır. Örneğin boru içindeki paslanmayı izlemek için kullanılır.
Ultrasonik test genellikle çelik, metaller ve alaşımlar üzerinde, yüksek çözünürlüklü olmasa da, uygulanır. Aynı zamanda ahşap ve kompozit beton üstüne de uygulanabilir. Maddenin yapısını değiştirmeyen bu test türü havacılık, otomotiv ve diğer ulaşım sektörleri gibi birçok sektörde de kullanılır.
Radyografik Muayene
Radyografik Muayene (RT) veya endüstriyel röntgen gizli kusurları bulmak için malzemeye kısa dalga boyu elektromanyetik radyasyon (yüksek enerjili fotonlar) uygulanmasıdır. Genel olarak çeşitli malzemeleri işlemek için kullanılan materyalleri kontrol etme yöntemidir.
Bir X ışını makinesi veya radyoaktif bir kaynak (IR-192, Co-60 ya da nadir durumlarda Cs-137) radyoaktif kaynak olarak kullanılabilir. Fotonlar yerine nötronların kullanıldığı Nötron radyolojik test (NR) olarak adlandırılan bir radyolojik test türü de vardır. Çünkü nötronlar kurşun ve çelikten kolaylıkla geçebilir ama plastik, su ve yağ tarafından durdurulur. X ışınları sayesinde farklı detaylar gözlemlenebilir.
Malzemenin arkasından çıkan radyasyon miktarı algılanabilir ve ölçülebilir. Radyasyon yoğunluğundaki değişimlerden kalınlığı veya malzemenin kompozisyonu hakkında yorum yapılabilir. Işınların dalga boyu en az 10 nanometre olmadılır ve elektromanyetik spektrumun yumuşak X ışınları uzak morötesi ışınlar arasındaki bölümüyle kısıtlıdır.
Eddy-Current Muayenesi
V2500 IAE uçak motorunun pal köklerinin NDT İncelemesi.
1. Adım: Özel bir boroskop aracı vasıtasıyla NDT probunu incelemenin yapılacağı pal köküne yerleştir.
2. Adım: NDT Cihazını doğru dalga değerine ayarlanır.
3. Adım: Probu incelemenin yapılacağı noktaya probun açısına göre ve en yüksek inceleme dalgasının kırmızı çizgi ile belirlenmiş normal değerler içinde kaldığını gözlemlenir. Eğer kalıyorsa, pal sağlamdır, kırmızı çizginin dışında ve sol tarafında ise pal kökünde çatlak var demektir.
Eddy-current testinde iletken malzemedeki sorunları tespit etmek için elektromanyetik endüksiyon kullanır. Testte pek çok kısıtlama vardır. Bunlar: sadece iletken malzeme test edilebilir, malzemenin yüzeyi erişilebilir olmalıdır, malzemenin bitişi kötü değerlerin çıkmasına neden olabilir, malzemenin içine nüfuz derinliği malzemenin iletkenliği ile sınırlıdır ve test yönüne paralel kusurlar algılanamayabilir.
Eddy-Current testi ile malzemenin yüzeyinde veya yüzeyine yakın çok küçük çatlaklar algılanabilir. Fazla hazırlık gerekmez ve geometrik açıdan zor yüzeyler incelenebilir. Ayrıca, elektrik iletkenliği ve kaplama kalınlığı ölçümü için yararlıdır. Test cihazları taşınabilirdir, hemen geribildirim sağlar ve cihazın malzemeye temas etmesi gerekmez.
Phased Array Yöntemi
Malzemeye phased array cihazları ile muayene yapılır. Ultrasonik muayeneye göre daha avantajlıdır. Ultrasonik muayenede malzeme içi düzensizliklerin tespiti için 3 boyuttan muayene yapılmasına karşı phased array ile tek seferde hataların yönelimi ve malzeme içerisindeki konumları hakkında bilgi alınabilir.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tahribatsiz muayene Non destructive testing kisaca NDT inceleme yapilacak olan malzeme ya da parcanin butunlugune zarar vermeden yapilan muayene turudur Bu muayenenin gecerliligi ise daha onceden yapilmis olan tahribatli muayenelerin sonuclarina dayanmaktadir Tahribatsiz muayene yontemleri malzemelerin icerisinde gorunmeyen sureksizliklerin veya malzeme yuzeyine acik sureksizliklerin tespitinde kullanilir Hata ve kusur tespiti disinda kapali bir malzemenin icinde bulunan bir diger malzemenin miktarini olcmede metal yuzeylerdeki boya kalinligi olcmede monteli parcalarin durum tespitlerinde radar sistemlerinde kullanilmaktadir Ultrasonik Muayene de ve Endustriyel Radyografi de genel olarak incelenecek olan bolgeye ultrasonik ses dalgalari X veya gamma isinlari gibi cok kucuk dalga boyuna sahip yuksek enerjili isinlar gonderilerek testler yapilir MetotlarVideo Endoskop1 Gozle gorulemeyecek catlaga sahip parca yuzeyi 2 Penetrant yuzeye uygulanir 3 Fazlalik penetrant silinir 4 Developer uygulanarak catlak gorunur kilinir Gorsel Muayene Ciplak gozle yapilan muayenedir Bir urunun yuzeyindeki sureksizlikler yapisal bozukluklar yuzey durumu gibi kaliteyi etkileyen parametrelerin optik bir yardimci buyutec gibi kullanarak veya kullanmaksizin muayene edilmesidir Gozle muayene cok basit bir metot olarak gorunse de kendine ozgu incelikleri vardir Genellikle bir baska tahribatsiz muayene metodunun uygulanmasindan once yapilmasi gereken bir calismadir Diger tahribatsiz muayene yontemleri icin hazirlanmis uygulama standartlarinin cogunda da oncelikle gozle muayene yapilmasi ve bulgularin kaydedilmesi istenir Penetrant Muayene Girici boya muayenesidir Sadece malzeme dis yuzeyinde acilan hatalar tespit edilebilir Sadece gozenekli malzemeler bu muayeneye tabii tutulmaz Islem bes asamadan olusur Sirasiyla On temizlik Malzeme yuzeyindeki yabanci maddeleri yagi kiri pasi temizlemek icin yapilir Penetrant tatbiki Penetrant sivisi yuzeye puskurtulur catlagi doldurur 2 temizlik Malzeme yuzeyindeki kirmizi sivinin penetrant temizleme islemidir Developer tatbiki Su cozucu ya da puskurtme ile tatbik edilebilir Catlaktan siviyi emip disari cikarir Inceleme Floresan sivi kullanilip kullanilmadigina gore gozle ya da siyah isik altinda muayene edilir Manyetik Partikullerle Muayene Sadece ferromanyetik miknatislanabilir malzemenin muayenesi bu yontemle yapilabilir Parca miknatis hale getirilir Yumusak demir uzerinden manyetik alan cekilirse eski haline doner Karbonlu celiklerden manyetik alan kaldirilsa bile malzemede catlak varsa kutuplasma bir sure devam edebilir Manyetik alanla enine elektrik alanla boyuna hatalar tespit edilebilir Uzerinden alternatif akim gecen bir bobin iletken bir malzemeye yaklastirilirsa bu malzeme icinde girdap alimlari induklenir Induklenen girdap akimlari fazladan bir manyetik alan meydana getirir Bu alan ya bizzat onu uyaran bobin veya bir ayri bobin tarafindan bulunabilir Malzeme icinde mevcut kusurlar geometrik ve metalurjik degismeler elektriksel iletkenlik ve permeabilitide dolayisiyla induklenen girdap akimlarinda yerel degismelere sebep olur Girdap akimlarindaki bu degismeler detektor bobin tarafindan uygun bir cihaza gonderilir Okuma cihazi ibreli bir cihaz gostergeli kalemli kaydedici isikli veya sesli alarm sayici otomatik damgalayici veya ayirici bir cihaz olabilir Boylece malzemenin elektriksel manyetik ve geometrik sureksizlikleri dogrudan olculebilir Iletken olmayan malzemelere uygulanamaz ancak iletken bir malzeme uzerinde iletken olmayan bir kaplamanin kalinligi girdap akimlari ile olculebilmektedir Ultrasonik Muayene USM 35X DAC LEMO tipi NDT Cihazi Ultrasonik test olarak da adlandirilan bu yontemde temel olarak 0 1 15 MHz arasindaki frekans degerleri bazen de 50 MHz kullanilir Cok kisa ultrasonik darbe dalgalar ile malzeme uyarilir Boylece malzemenin yuzeyindeki ya da icindeki sorunlar tespit edilebilir Bu teknik cogunlukla nesnenin kalinligini belirlemek icin kullanilir Ornegin boru icindeki paslanmayi izlemek icin kullanilir Ultrasonik test genellikle celik metaller ve alasimlar uzerinde yuksek cozunurluklu olmasa da uygulanir Ayni zamanda ahsap ve kompozit beton ustune de uygulanabilir Maddenin yapisini degistirmeyen bu test turu havacilik otomotiv ve diger ulasim sektorleri gibi bircok sektorde de kullanilir Radyografik Muayene Radyografik Muayene RT veya endustriyel rontgen gizli kusurlari bulmak icin malzemeye kisa dalga boyu elektromanyetik radyasyon yuksek enerjili fotonlar uygulanmasidir Genel olarak cesitli malzemeleri islemek icin kullanilan materyalleri kontrol etme yontemidir Bir X isini makinesi veya radyoaktif bir kaynak IR 192 Co 60 ya da nadir durumlarda Cs 137 radyoaktif kaynak olarak kullanilabilir Fotonlar yerine notronlarin kullanildigi Notron radyolojik test NR olarak adlandirilan bir radyolojik test turu de vardir Cunku notronlar kursun ve celikten kolaylikla gecebilir ama plastik su ve yag tarafindan durdurulur X isinlari sayesinde farkli detaylar gozlemlenebilir Malzemenin arkasindan cikan radyasyon miktari algilanabilir ve olculebilir Radyasyon yogunlugundaki degisimlerden kalinligi veya malzemenin kompozisyonu hakkinda yorum yapilabilir Isinlarin dalga boyu en az 10 nanometre olmadilir ve elektromanyetik spektrumun yumusak X isinlari uzak morotesi isinlar arasindaki bolumuyle kisitlidir Eddy Current Muayenesi Ultrasonik NDT Incelemesi ornegi V2500 IAE ucak motorunun pal koklerinin NDT Incelemesi 1 Adim Ozel bir boroskop araci vasitasiyla NDT probunu incelemenin yapilacagi pal kokune yerlestir 2 Adim NDT Cihazini dogru dalga degerine ayarlanir 3 Adim Probu incelemenin yapilacagi noktaya probun acisina gore ve en yuksek inceleme dalgasinin kirmizi cizgi ile belirlenmis normal degerler icinde kaldigini gozlemlenir Eger kaliyorsa pal saglamdir kirmizi cizginin disinda ve sol tarafinda ise pal kokunde catlak var demektir Eddy current testinde iletken malzemedeki sorunlari tespit etmek icin elektromanyetik enduksiyon kullanir Testte pek cok kisitlama vardir Bunlar sadece iletken malzeme test edilebilir malzemenin yuzeyi erisilebilir olmalidir malzemenin bitisi kotu degerlerin cikmasina neden olabilir malzemenin icine nufuz derinligi malzemenin iletkenligi ile sinirlidir ve test yonune paralel kusurlar algilanamayabilir Eddy Current testi ile malzemenin yuzeyinde veya yuzeyine yakin cok kucuk catlaklar algilanabilir Fazla hazirlik gerekmez ve geometrik acidan zor yuzeyler incelenebilir Ayrica elektrik iletkenligi ve kaplama kalinligi olcumu icin yararlidir Test cihazlari tasinabilirdir hemen geribildirim saglar ve cihazin malzemeye temas etmesi gerekmez Phased Array Yontemi Malzemeye phased array cihazlari ile muayene yapilir Ultrasonik muayeneye gore daha avantajlidir Ultrasonik muayenede malzeme ici duzensizliklerin tespiti icin 3 boyuttan muayene yapilmasina karsi phased array ile tek seferde hatalarin yonelimi ve malzeme icerisindeki konumlari hakkinda bilgi alinabilir Dis baglantilar