Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beşir Fuad (Osmanlı: بشير فؤاد) (1852, İstanbul - 5 Şubat 1887, İstanbul), Türk asker, çevirmen, gazeteci ve fikir adamı.
| Beşir Fuad | |
|---|---|
 Beşir Fuad Bey | |
| Doğum | 1852(?) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 5 Şubat 1887 (35 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Meslek | Asker, yazar, gazeteci, eleştirmen, çevirmen |
| Dönem | Tanzimat Edebiyatı |
| Edebî akım | Realizm, natüralizm, pozitivizm, materyalizm |
Tanzimat Dönemi’nde bilim, felsefe, edebiyat eleştirisi, biyografi alanlarında eser vermiş sıra dışı bir Osmanlı aydınıdır. Sıra dışılığı, romantizm akımının etkisindeki diğer Tanzimat aydınlarından farklı olarak edebiyatta realizmi ve natüralizmi ; felsefede pozitivizm ve materyalizmi benimsemesindendir. “Türk edebiyatının ilk denemecisi”, “ilk Türk materyalist”, “ilk biyografici”, “ilk eleştirmen” gibi sıfatlarla anılır.
35 yaşında bileklerini keserek hayatına son veren Beşir Fuad’ın bir bilimsel deney gibi gerçekleştirdiği intiharı, o zamana kadar intihar kavramına yabancı olan Osmanlı toplumunda ve basında geniş yankı bulmuş; İstanbul’da bir intihar salgını başlatmıştır.
Yaşamı
1852’de İstanbul’da dünyaya geldi. Gürcü asıllı bir aileye mensuptur. Babası Maraş ve Adana mutasarrıflıklarında bulunmuş olan Hurşid Paşa, annesi Giresunlu Memiş Paşa 'nın kızı Habibe Hanım' dır.
İstanbul Fatih Rüştiyesi’ni bitirdikten sonra öğrenimine babasının görevli olduğu Suriye’de, Halep Cizvit Mektebi’nde devam etti. Bu okulda çok iyi derecede Fransızca öğrendi. 1871’de İstanbul Askeri İdadisi’ni, 1873’te Mekteb-i Harbiye'yi bitirdi. Üç yıl Sultan Abdülaziz'in yaverliğini yaptı. 1876-1877 Osmanlı-Sırp Savaşı başlayınca gönüllü olarak savaşa katıldı. Ardından 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ‘nda ve Girit isyanlarının bastırılmasında gönüllü görev aldı. Girit'te birkaç yıl kaldı. Bu süre içinde İngilizce ve Almanca öğrendi.
İlk evliliğini çok genç yaşta iken halayığı ile yapan ve bu evlilikten Mehmet Cemil adında bir oğlu olan Beşir Fuad kısa bir süre sonra eşinden boşanarak saray doktoru Kadri Paşa’nın oğlu Salih Paşa’nın kızı Şaziye Hanım ile evlendi. Bu evlilikten Namık Kemal ve Mehmed Selim adlı iki oğlu oldu.
Beşir Fuad bilim ve felsefeye ilgi duyuyor; çok iyi derecede İngilizce, Almanca ve Fransızca bildiği için Batı’da gelişen fikir ve sanat akımlarını hızla ve yakından izleyebiliyordu. 1883 yılında Mustafa Reşid’in çıkardığı Envâr-ı Zekâ dergisine çeviriler yaparak yazı hayatına başlayan Beşir Fuad, 1884'te askerliği bıraktı.
1884'ten itibaren kendisini tamamen yazı ve yayın hayatına verdi. Gazetelerde bilimsel, felsefî ve askeri yazılar, tiyatro değerlendirme yazıları, dil öğrenimi hakkında yazılar, çeviri kitaplar yayımladı. Üç yıllık çalışması sonunda 16 kitap 200 makale yayımlayan Beşir Fuad, Osmanlı aydınlarına Emile Zola, Alphonse Daudet, Charles Dickens,Flaubert, Auguste Comte, Karl Georg Büchner, Herbert Spencer, Jean le Rond d'Alembert, Julien Offray de La Mettrie, Diderot, Claude Bernard, Gabriel Tarde gibi Batılı düşünür ve yazarları kitapları ve yazılarıyla tanıttı.
1884'te yazarlık ve gazeteciliğin yanı sıra dergiciliğe de başladı. Birkaç arkadaşıyla önce Hâver ardından Güneş dergisini çıkardı. Hâver dört sayı, fen ağırlıklı yazılar yayımlayan Güneş on iki sayı sonra kapandı. Bir buçuk ay kadar Ceride-i Havadis'in başyazılarını yazdı, Ceride-i Havadis kapatılınca Tercüman-ı Hakikat ve Saadet' gazetelerinde makaleler yayımladı.
Edebi alanda eser vermese de edebi tenkit alanında dikkate değer görüşler ortaya koyan Beşir Fuad, devrinde pek çok edebiyatçı ile ters düştü; dönemin Romantizm’den etkilenmiş yazarlarına karşı fen ve felsefenin ve maddenin gücünü ve önemini savundu. Sanat ve felsefeyle ilgili düşüncelerini en açık şekilde Muallim Naci ile mektuplaşmalarını içeren “İntikad” adlı eserinde ortaya koydu.Menemenlizade Mehmet Tahir ve Namık Kemal ile şiddetli polemiğe varan tartışmalara girişti.
1885’te Victor Hugo’nun ölümü üzerine onun hakkında bir küçük eser kaleme aldı. Bu eser, Türk edebiyat tarihinde yazılmış ilk tenkitli monografi sayılır.Voltaire hakkında kaleme aldığı diğer bir monografisinde pozitivizmi savundu. Bu kitapları “Hakikatçiler-Hayalciler” tartışmasını başlattı.
Oğlu Namık Kemal’i bir buçuk yaşında iken 1885’te kızılcık hastalığından kaybeden Beşir Fuad, bu kaybın etkisini üstünden atamadı. Mart 1886’da annesinin paranoyaya kapılıp ölmesinin üzerine hastalığın genetik olduğu endişesiyle delirme korkusuna kapıldı. Gece hayatına ve metreslerine yöneldi. Fransız metresinden Feride adlı bir kız çocuk sahibi oldu. Eşi ve metresi arasında kalmanın sıkıntısını yaşadı. Tüm bu sıkıntılarının yanı sıra babasından kalan mirası tüketerek geçim sıkıntısına düştü ve kendini öldürmeyi planladı. 5 Şubat 1887’de Cağaoloğlu Yokuşu 12 numaralı evde bileklerini keserek intihar etti. Cenazesi Eyüp Mezarlığı’na defnedildi ancak mezarı daha sonra kaybolmuştur.
İntiharı
Beşir Fuad, intiharı ile hayatını son vermenin yanı sıra ölüm sırasında hissedilenleri bilimsel bir gözlem olarak kaydetmeyi de amaçladı ve arkasında birkaç satırlık bir tasvir bıraktı. Bu metin ve intiharıyla ilgili mektupları Ahmet Mithat Efendi Beşir Fuad isimli eserinde yayınlamıştır: "Ameliyatımı icra ettim, hiçbir ağrı duymadım. Kan aktıkça biraz sızlıyor. Kanım akarken baldızım aşağıya indi. ”Yazı yazıyorum, kapıyı kapadım.” diyerek geriye savdım. Bereket versin, içeri girmedi. Bundan tatlı bir ölüm tasavvur edemiyorum. Kan aksın diye hiddetle kolumu kaldırdım. Baygınlık gelmeye başladı…"
Beşir Fuad, cesedini kadavra olarak Tıbbiye'ye bağışladıysa da bu isteği yerine getirilmedi.
Fuad’ın intiharının hemen ardından İstanbul’da bir intihar salgını başlaması üzerine 11 Mart 1887 tarihinde gazetelerin intihar haberlerini vermesi yasaklandı. Yasak altı ay sonra kalktı.
Kitapları
- İki Bebek (-'den çeviri, bir perdelik komedi) (1884)
- Binbaşıyı Davet (K. F. Mor'dan çeviri, bir perdelik komedi) (1884)
- Birinci Kat ('dan çeviri, iki perdelik komedi) (1884)
- Bedreka-i Fransevî (sarf kısmı, 'dan çeviri) (1884)
- Bedreka-i Fransevî (nahiv kısmı, Emile Otto'dan çeviri) (1884)
- Miftah-ı Bedreka-i Lisan-i Fransevî (1885)
- Cinayetin Tesiri (Emile Zola'dan çeviri, roman) (1885)
- Miftah-ı Usûl-i Talim, (1885)
- Victor Hugo (1885)
- Almanca Muallimi (Emil Otto'dan çeviri) (1886
- İngilizce Muallimi (Emile Otto'dan çeviri) (1886
- Usûl-i Talim (Emile Otto'dan çeviri) (1886
- Beşer (1. Kısım 1886 Voltaire 1887)
- İntikad (Muallim Naci ile) (1887)
- Mektûbât (Fazlı Necib ile) (1889)
Bibliyografya
- Beşir Fuad, Şiir ve Hakikat (edisyon: Handan İnci). Yapı Kredi Yayınları. 1999.
- M. Orhan Okay, Beşir Fuad: İlk Türk Pozitivisti ve Natüralisti. Hareket Yayınları. 1969.
- Mehmet Karabela, Beşir Fuad and His Opponents: The Form of a Debate over Literature and Truth in Nineteenth-Century Istanbul. Journal of Turkish Literature 8:96-106. 2011.
| Vikisöz'de Beşir Fuat ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ a b c d (PDF). 5 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ a b . 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ . 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ a b . 30 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ a b c . 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ 'İlk Türk Materyalisti Beşir Fuad, Hakikat-i Milliye, Erişim tarihi:02.09.2014[]
- ^ "Pınar Doğu, Beşir Fuad: Yanlış Kardeşim Benim, t24 İnternet gazetesi, 11.02.2013, Erişim tarihi:02.09.2014". 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ Bir İntiharın Son Dakikaları, Tarih ve Medeniyet dergisi, Ekim 2009, Erişim tarihi:03.09.2014]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Besir Fuad Osmanli بشير فؤاد 1852 Istanbul 5 Subat 1887 Istanbul Turk asker cevirmen gazeteci ve fikir adami Besir FuadBesir Fuad BeyDogum1852 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum5 Subat 1887 35 yasinda Istanbul Osmanli ImparatorluguMeslekAsker yazar gazeteci elestirmen cevirmenDonemTanzimat EdebiyatiEdebi akimRealizm naturalizm pozitivizm materyalizm Tanzimat Donemi nde bilim felsefe edebiyat elestirisi biyografi alanlarinda eser vermis sira disi bir Osmanli aydinidir Sira disiligi romantizm akiminin etkisindeki diger Tanzimat aydinlarindan farkli olarak edebiyatta realizmi ve naturalizmi felsefede pozitivizm ve materyalizmi benimsemesindendir Turk edebiyatinin ilk denemecisi ilk Turk materyalist ilk biyografici ilk elestirmen gibi sifatlarla anilir 35 yasinda bileklerini keserek hayatina son veren Besir Fuad in bir bilimsel deney gibi gerceklestirdigi intihari o zamana kadar intihar kavramina yabanci olan Osmanli toplumunda ve basinda genis yanki bulmus Istanbul da bir intihar salgini baslatmistir Yasami1852 de Istanbul da dunyaya geldi Gurcu asilli bir aileye mensuptur Babasi Maras ve Adana mutasarrifliklarinda bulunmus olan Hursid Pasa annesi Giresunlu Memis Pasa nin kizi Habibe Hanim dir Istanbul Fatih Rustiyesi ni bitirdikten sonra ogrenimine babasinin gorevli oldugu Suriye de Halep Cizvit Mektebi nde devam etti Bu okulda cok iyi derecede Fransizca ogrendi 1871 de Istanbul Askeri Idadisi ni 1873 te Mekteb i Harbiye yi bitirdi Uc yil Sultan Abdulaziz in yaverligini yapti 1876 1877 Osmanli Sirp Savasi baslayinca gonullu olarak savasa katildi Ardindan 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda ve Girit isyanlarinin bastirilmasinda gonullu gorev aldi Girit te birkac yil kaldi Bu sure icinde Ingilizce ve Almanca ogrendi Ilk evliligini cok genc yasta iken halayigi ile yapan ve bu evlilikten Mehmet Cemil adinda bir oglu olan Besir Fuad kisa bir sure sonra esinden bosanarak saray doktoru Kadri Pasa nin oglu Salih Pasa nin kizi Saziye Hanim ile evlendi Bu evlilikten Namik Kemal ve Mehmed Selim adli iki oglu oldu Besir Fuad bilim ve felsefeye ilgi duyuyor cok iyi derecede Ingilizce Almanca ve Fransizca bildigi icin Bati da gelisen fikir ve sanat akimlarini hizla ve yakindan izleyebiliyordu 1883 yilinda Mustafa Resid in cikardigi Envar i Zeka dergisine ceviriler yaparak yazi hayatina baslayan Besir Fuad 1884 te askerligi birakti 1884 ten itibaren kendisini tamamen yazi ve yayin hayatina verdi Gazetelerde bilimsel felsefi ve askeri yazilar tiyatro degerlendirme yazilari dil ogrenimi hakkinda yazilar ceviri kitaplar yayimladi Uc yillik calismasi sonunda 16 kitap 200 makale yayimlayan Besir Fuad Osmanli aydinlarina Emile Zola Alphonse Daudet Charles Dickens Flaubert Auguste Comte Karl Georg Buchner Herbert Spencer Jean le Rond d Alembert Julien Offray de La Mettrie Diderot Claude Bernard Gabriel Tarde gibi Batili dusunur ve yazarlari kitaplari ve yazilariyla tanitti 1884 te yazarlik ve gazeteciligin yani sira dergicilige de basladi Birkac arkadasiyla once Haver ardindan Gunes dergisini cikardi Haver dort sayi fen agirlikli yazilar yayimlayan Gunes on iki sayi sonra kapandi Bir bucuk ay kadar Ceride i Havadis in basyazilarini yazdi Ceride i Havadis kapatilinca Tercuman i Hakikat ve Saadet gazetelerinde makaleler yayimladi Edebi alanda eser vermese de edebi tenkit alaninda dikkate deger gorusler ortaya koyan Besir Fuad devrinde pek cok edebiyatci ile ters dustu donemin Romantizm den etkilenmis yazarlarina karsi fen ve felsefenin ve maddenin gucunu ve onemini savundu Sanat ve felsefeyle ilgili dusuncelerini en acik sekilde Muallim Naci ile mektuplasmalarini iceren Intikad adli eserinde ortaya koydu Menemenlizade Mehmet Tahir ve Namik Kemal ile siddetli polemige varan tartismalara giristi 1885 te Victor Hugo nun olumu uzerine onun hakkinda bir kucuk eser kaleme aldi Bu eser Turk edebiyat tarihinde yazilmis ilk tenkitli monografi sayilir Voltaire hakkinda kaleme aldigi diger bir monografisinde pozitivizmi savundu Bu kitaplari Hakikatciler Hayalciler tartismasini baslatti Oglu Namik Kemal i bir bucuk yasinda iken 1885 te kizilcik hastaligindan kaybeden Besir Fuad bu kaybin etkisini ustunden atamadi Mart 1886 da annesinin paranoyaya kapilip olmesinin uzerine hastaligin genetik oldugu endisesiyle delirme korkusuna kapildi Gece hayatina ve metreslerine yoneldi Fransiz metresinden Feride adli bir kiz cocuk sahibi oldu Esi ve metresi arasinda kalmanin sikintisini yasadi Tum bu sikintilarinin yani sira babasindan kalan mirasi tuketerek gecim sikintisina dustu ve kendini oldurmeyi planladi 5 Subat 1887 de Cagaologlu Yokusu 12 numarali evde bileklerini keserek intihar etti Cenazesi Eyup Mezarligi na defnedildi ancak mezari daha sonra kaybolmustur IntihariBesir Fuad intihari ile hayatini son vermenin yani sira olum sirasinda hissedilenleri bilimsel bir gozlem olarak kaydetmeyi de amacladi ve arkasinda birkac satirlik bir tasvir birakti Bu metin ve intihariyla ilgili mektuplari Ahmet Mithat Efendi Besir Fuad isimli eserinde yayinlamistir Ameliyatimi icra ettim hicbir agri duymadim Kan aktikca biraz sizliyor Kanim akarken baldizim asagiya indi Yazi yaziyorum kapiyi kapadim diyerek geriye savdim Bereket versin iceri girmedi Bundan tatli bir olum tasavvur edemiyorum Kan aksin diye hiddetle kolumu kaldirdim Bayginlik gelmeye basladi Besir Fuad cesedini kadavra olarak Tibbiye ye bagisladiysa da bu istegi yerine getirilmedi Fuad in intiharinin hemen ardindan Istanbul da bir intihar salgini baslamasi uzerine 11 Mart 1887 tarihinde gazetelerin intihar haberlerini vermesi yasaklandi Yasak alti ay sonra kalkti KitaplariIki Bebek den ceviri bir perdelik komedi 1884 Binbasiyi Davet K F Mor dan ceviri bir perdelik komedi 1884 Birinci Kat dan ceviri iki perdelik komedi 1884 Bedreka i Fransevi sarf kismi dan ceviri 1884 Bedreka i Fransevi nahiv kismi Emile Otto dan ceviri 1884 Miftah i Bedreka i Lisan i Fransevi 1885 Cinayetin Tesiri Emile Zola dan ceviri roman 1885 Miftah i Usul i Talim 1885 Victor Hugo 1885 Almanca Muallimi Emil Otto dan ceviri 1886 Ingilizce Muallimi Emile Otto dan ceviri 1886 Usul i Talim Emile Otto dan ceviri 1886 Beser 1 Kisim 1886 Voltaire 1887 Intikad Muallim Naci ile 1887 Mektubat Fazli Necib ile 1889 BibliyografyaBesir Fuad Siir ve Hakikat edisyon Handan Inci Yapi Kredi Yayinlari 1999 M Orhan Okay Besir Fuad Ilk Turk Pozitivisti ve Naturalisti Hareket Yayinlari 1969 Mehmet Karabela Besir Fuad and His Opponents The Form of a Debate over Literature and Truth in Nineteenth Century Istanbul Journal of Turkish Literature 8 96 106 2011 Vikisoz de Besir Fuat ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Kaynakca a b c d PDF 5 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2014 a b 4 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2014 3 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2014 a b 30 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2014 a b c 2 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2014 Ilk Turk Materyalisti Besir Fuad Hakikat i Milliye Erisim tarihi 02 09 2014 olu kirik baglanti Pinar Dogu Besir Fuad Yanlis Kardesim Benim t24 Internet gazetesi 11 02 2013 Erisim tarihi 02 09 2014 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2014 Bir Intiharin Son Dakikalari Tarih ve Medeniyet dergisi Ekim 2009 Erisim tarihi 03 09 2014