ilek Kazakça Елек Elek Rusça Илек Kazakistan ve Rusya da Ural Nehri nin 623 km uzunluğundaki sol koludur Kaza

İlek (Kazakça: Елек, Elek, Rusça: Илек), Kazakistan ve Rusya'da Ural Nehri'nin 623 km uzunluğundaki sol koludur. Kazakistan'da Aktöbe ve Batı Kazakistan Eyaletlerinden, Rusya'da ise Orenburg Oblastı'ndan akmaktadır.

İlek Елек (Kazakça) Илек (Rusça)
— Kaynak, — Ağız, Kazakistan
Konum
Ülke(ler)	Kazakistan, Rusya
Eyalet(ler)	Aktöbe, Batı Kazakistan (Kaz.) Orenburg Oblastı (Rusya)
İlçe(ler)	, , (Kaz.) (Rusya)
Şehir(ler)	, Aktöbe, (Kaz.) , Sol-İletsk (Rusya)
Genel bilgiler
Aktığı yer	Ural → Hazar Denizi
Kaynak	Karagandy ve Sharyk nehirlerin birleşmesi ile , 49°33′04″N 57°25′26″E / 49.55119°K 57.42382°D / 49.55119; 57.42382
Kaynak rakımı	y. 270 m (890 ft)
Ağız	Ural 51°30′34″N 53°22′08″E / 51.50957°K 53.36901°D / 51.50957; 53.36901
Ağız rakımı	53 m (174 ft)
Yükseklik farkı	y. 217 m (712 ft)
İniş	y. 0,35 ‰
Uzunluk	623 km (387 mi)
Havza alanı	41.300 km² (15.900 sq mi)
Debi	39,8 metreküp/saniye (1.410 cu ft/s) (ağızdan 112 km yukarıda)
Sağ kolları	Kargalı
Sol kolları

Nehir yolu

İlek Nehri, ’nın batı yamacında, Karagandy (soldan) ve Sharyk (sağdan) adlı iki küçük nehrin birleşmesi ile oluşur. Kaynağı, Batı Kazakistan bozkırlarında, (1997'ye kadar Oktyabrsk) kasabasının yaklaşık 10 km kuzeyinde bulunmaktadır. Sharyk, Karagandy'ye göre daha uzundur ve yaklaşık 75 km uzunluğundadır. Sovyet Genelkurmay Haritası'nda Karagandy Nehri, Kandyagash kasabasını terk ettikten sonra İlek olarak adlandırılmaktadır.

İlek ilk olarak Aktöbe Eyaleti'nden kuzey yönüne doğru akar ve eyaletin idari merkezi olan Aktöbe şehirinden geçer. Kademeli olarak kuzeybatıdan batıya döner, Rusya sınırını geçer ve Orenburg Oblastı'nın güney kısmından akar. Sonra tekrar Rusya-Kazakistan sınırına döner. İlek’in en önemli sol kolu, güneydoğudan nehre katılan 225 km uzunluğundaki (Bolshaya Kobda, Büyük Kobda olarak da adlandırılır) nehridir. Ağızdan 184 km yukarıda, Kobda nehire katıldıktan sonra, uzun bir süre Rusya-Kazakistan sınırı boyunca Batı Kazakistan Eyaletinden akar. Sonunda Avrupa ve Asya arasındaki sınır'ı belirleyen Ural Nehri'ne dökülür. Burası Hazar Denizi'ndeki ağızdan 1085 km uzaklıktadır. İlek Nehrin ağzı, adını nehirden alan köyünün biraz aşağısında, Kazakistan sınırından birkaç kilometre uzaklıktadır. Rus şehri Orenburg'un yaklaşık 130 km batısında ve Kazak şehri Oral'ın (Uralsk) doğusunda yer almaktadır.

Kazakistan'da , Aktöbe ve ; Rusya'da Sol-İletsk ve , nehir kıyısında yer alan başlıca büyük şehirlerdir.

Nehri kolları

İlek'in kolları arasında ve Kargalı bulunmaktadır.

— Kaynak,

— Ağız, Aktöbe, Batı Kazakistan Eyaleti ve Orenburg Oblastı

Ural havzasında (sarı) İlek (**Илек**) nehri

Hidroloji

İlek nehri ve çevresi Sayga'ların yaşam alanları arasında yer alır.

İlek, 623 kilometre (387 mi) uzunluğundadır ve 41.300 kilometrekare (15.900 sq mi) drenaj havzasına sahiptir. Ağızdan 112 km yukarıda Chilik yakınlarında ortalama debi 39,8 metreküp/saniye (1.410 cu ft/s) dir. Genellikle Kasım ortası ile Nisan ortası arasında donar. Nehir, kar suların erimesi ile beslenmektedir. Yaz aylarında ise çok sığ akar. Aktöbe havza alanında fosforit yatakları bulunmaktadır.

Nehir kirliliği

İlek, Ural havzası'ndaki en kirli nehirdir. Nehirdeki bor ve krom içeriği, eski kimyasal tesislerindeki atıkların yeraltı sularına karışmasından kaynaklanmaktadır. Kirlilik seviyesi "kirli" ile "çok kirli" arasında değişmektedir.

Arkeolojik alan

Nehir havzası arkeolojik öneme sahiptir. Burada Orta Asya ve Doğu Avrupa kültürlerine ait Kurgan mezar alanları bulunmaktadır.

Ulaşım

İlek nehri gemi ulaşımı için uygun değildir.

Nehrin orta ve üst kısmı boyunca, Sol-İletsk'ten Kandyagash'taki kaynağına kadar, demiryolu hattı ve otoyol inşa edilmiştir. "Orenburg - Aktöbe - Türkistan - Taşkent" demiryolu, nehri belli bir mesafeden takip eder. Demiryolu'nun paralelinde Otoyol (Aktöbe'nin güneyinde A-27 olarak) yer alır. Sol-İletsk'in güneyinde, "Saratov - Oral - Sol-İletsk" demiryolu hattı, İlek Nehri ile kesişmektedir. Aynı şekilde ağzın birkaç kilometre yukarısında "Orenburg - Oral" otoyolu da nehir üzerinden geçmektedir. Sınır kapısı nehir üzerinde bulunmaktadır. Otoyolun Kazakistan tarafı olarak, Rusya tarafı ise R335 olarak adlandırılır.

Fauna

İlek'te yayın balığı, sazan, levrek, turna vb. balıklar bulunmaktadır. Nehir suyu, Sanayi kuruluşlarının su tedarikinde ve tarım arazilerinin sulanmasında kullanılmaktadır.

Galeri

Rusya'da Akbulak'ın güneyi
Rusya'da Sol-İletsk yakınlarında

Ayrıca bakınız

Kazakistan nehirleri listesi

Kaynakça

^ 1:200.000. Blatt M-39-VI. Ausgabe 1983
^ ^a ^b Sovyet Genelkurmay Haritası 1:100.000. Blatt M-39-23. Ausgabe 1986
^ ^a ^b ^c "Река Илек in the State Water Register of Russia" 8 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..textual.ru (Rusça).
^ ^a ^b ^c ^d Илек 8 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Büyük Sovyet Ansiklopedisi
^ "Water resources of Kazakhstan in the new millennium," Water Resources Committee of RK, 2002
^ . www.iras.ucalgary.ca. 27 Ağustos 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2022.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Ilek River, Akbulaksky District ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

[karte-quelle-1] 1:200.000. Blatt M-39-VI. Ausgabe 1983

[karte-muendung-2] Sovyet Genelkurmay Haritası 1:100.000. Blatt M-39-23. Ausgabe 1986

[SWR-3] "Река Илек in the State Water Register of Russia" 8 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..textual.ru (Rusça).

[BSA-4] Илек 8 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Büyük Sovyet Ansiklopedisi

[5] "Water resources of Kazakhstan in the new millennium," Water Resources Committee of RK, 2002

[6] . www.iras.ucalgary.ca. 27 Ağustos 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2022.