Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kanlı Noel, 20 Aralık 1963'ü 21 Aralık'a bağlayan gece Kıbrıs adasında Kıbrıs Rumları'nın Kıbrıs Türkleri'ne karşı başlattığı çatışmalardır. Saldırılar Akritas Planı doğrultusunda gerçekleşti ve Türklerin adadan silinmesi hedeflendi. Olaylarda toplam 364 Kıbrıs Türk'ü ile 174 Kıbrıs Rum'u ölmüştür., çeşitli aralıklarla 10 Ağustos 1964 tarihine kadar devam etse de "Kanlı Noel" adıyla tasvir edilen ilk çatışmalar; 27 Aralık 1963 tarihinde imzalanan ateşkes ve 30 Aralık 1963 tarihinde imzalanan 'yla sonuçlandı.
Arka plan
İsviçre'nin Zürih şehrinde Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık arasında yapılan görüşmelerde hazırlanan ile 16 Ağustos 1960 tarihinde Kıbrıs Cumhuriyeti bağımsız bir devlet olarak kuruldu. İki toplumdaki milliyetçi elitler, nihai amaçları olan enosis ve taksim amaçlarına yönelik olarak mücadele için gizli olarak silahlı yapılanma bulundurmaya devam ettiler. Bu doğrultuda Türk toplumunda Türk Mukavemet Teşkilatı gizli olarak faaliyetlerine devam ederken Rum toplumunda eski EOKA savaşçılarının bir bölümü İçişleri Bakanı 'in liderliğindeki Akritas örgütünü oluşturdu. Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk başkanı olarak seçilen III. Makarios, 1961 yılında mevcut anayasa ile Kıbrıs'ın yönetilemeyeceğini iddia etmeye başladı ve Kasım 1963'te anayasada on üç maddelik bir değişiklik yapılmasını önerdi.
Kıbrıs Türk Cemaatinin bu değişiklikleri kabul etmesi için Kıbrıs Rumu fanatiklerAkritas Planı adı verilen prensipler çerçevesinde adada gerginliği artıran gazete yayınlarını aralık ayı boyunca sürdürdü.
Rum liderliği tarafından oluşturulan Akritas Planı'nın son aşaması Kıbrıslı Türklere silah kullanılarak anayasa değişiklik önerilerinin kabul ettirilmesiydi. Makarios, değişiklik önerilerini sunmadan birkaç gün önce Akritas örgütü ve Yunan alayı komutanıyla görüştü ve plan hazırlıklarının geldiği aşamayı sordu. 31 Aralık 1963 günü Yunan alayı değiştirilecek ve bu sırada Yunanistan'dan Akritas örgütü için silah takviyesi gerçekleşecekti. Bir noktada çatışma çıkacağı beklense de bu tarihin Rum liderliği tarafından 21 Aralık olarak saptandığına dair Niyazi Kızılyürek'e göre "şüpheler vardır". Makarios, önerilerin görüşmesinin alacağı vakit nedeniyle çatışmaların 1963 yılında başlamayacağını düşünmekteydi. Bir başka toplantıda, Yunan alayı başındaki General Çuvelekis, Türklerin tepkisine karşı hazır olacakları tarihi Mart 1964 olarak belirtmiş, yılbaşında silahların gelmesinin ardından dağıtımlarının ve örgüt militanlarının eğitimlerinin yapılması gerektiğini ifade etmişti. Bununla birlikte Makarios, toplantıda bu tarihin fazla geç olduğunu söylemişti. Rauf Denktaş'ın 1967 yılındaki bir söylemini ("Siz bütün adamlarınızı kontrol edebiliyor muydunuz? Kontrol yoktu, bilhassa biz.") de dayanak kullanan Kızılyürek, olayların 21 Aralık'ta patlak vermesinin planlanandan erken meydana gelebileceğini, bunun Akritas örgütü ve TMT'deki militanların kontrolden çıkmasıyla vuku bulmuş olabileceğini ifade etmektedir.
Olayların başlangıcı
20 Aralık 1963'ü 21 Aralık'a bağlayan gece, Lefkoşa'nın (Tahtagala) mahallesinde, üzerinde Zeki Halil tarafından kullanılan taksinin önü Kıbrıslı Rum polisler tarafından kesildi. Bu günlerde Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT), Rumların Akritas örgütünün nisan ayında Kıbrıslı Türklere saldırmayı planladığına dair istihabarat aldığından Zeki Halil TMT üyesi olsa da silahsızdı. Anayasaya göre Türkleri aramak için yanında Türk polis olması gerektiğinden polisin yetkisi olmadan taksideki kadınları aramaya çalışmasıyla tartışma başladı. Olay yerine mahalle halkından Kıbrıslı Türkler de toplanarak itiraz etti ve arbede yaşandı. Toplanan kalabalıktan çekinen Polis Argiros Theofanus, Baf Kapısı'ndaki karakolu aradı ve takviye güç istedi. Olay yerine gelen Komutan Mihalakis Pantelidis, Theofenus'la birlikte silahını çekerek Zeki Halil'i ve tartışmayı görüp olay yerine gelen Cemaliye Emirali'yi vurarak öldürdü. Bunun üzerine olay yerine intikal etmiş olan bir grup Türk polis, Rum polislerin arabasına ateş ederek bir kişiyi yaraladı.
Sabah 03.45'te Başkan Yardımcısı Fazıl Küçük, İçişleri Bakanı ve Savunma Bakanı Osman Örek, Baf Kapısı'na giderek olayları yatıştırmaya çalıştı ancak bu çabalar başarılı olamadı. Sabah saatlerinde devriye gezen Rum polis arabasına taş atan Türk lise öğrencilerine polisler ateş açtı. Bu olay üzerine farklı bölgelerde çatışmalar patlak verdi.
21 Aralık sabahı saat 11.00'de, Kıbrıs Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu son kez iki toplumlu ve eksiksiz olarak toplandı. Burada söz alan Makarios, iki toplumda da yeraltı örgütlerinin bulunduğunun herkesçe malum olduğunu, bunun toplumlarda bir güvensizlik ortamı yarattığını, kimi Kıbrıslı Rum çevrelerde olaya adadaki Türk alayının da karıştığına dair iddialar olup bu nedenle daha ciddi hadiselerle karşılaşmaktan korktuğunu ve hükûmetin tansiyonu düşürmek üzere çalışması gerektiğini söyledi. Makarios, aynı zamanda bu noktada Akritas örgütünün gayriresmî başkanlığını da yürütmekteydi ve anayasa değişikliği önerisiyle iki toplumlu devletin ortadan kaldırılmasına yönelik Akritas Planı'nın ilk adımını atmış bulunmaktaydı. Toplantıda bulunan Kıbrıslı Türk bakanlar, Türk alayının olaylara karıştığı iddiasını kesinlikle reddettiler. Toplantıdan Bakanlar Kurulunun halkı sükûnete davet ettiği bir bildiri çıktı, bu bildirinin herhangi bir etkisi olmadı.
23 Aralık sabahı Makarios ile Dr. Küçük Baf Kapısı'nda buluştu ve halka tekrar ateşkes çağrısında bulundular. Etkisiz kalan bu çağrıyı müteakiben, 23 Aralık günü boyunca çatışmalar Lefkoşa sokaklarında devam etti ve dokuz Kıbrıslı Türk ile bir Kıbrıslı Rum'un ölümüne, 7 Kıbrıslı Türk ile 13 Kıbrıslı Rum'un yaralanmasına sebebiyet verdi.
İlk başta 30 köy saldırılara maruz kalmıştır. Toplamda ise 103 köye saldırılar yapılmıştır.
Kanlıdere bölgesinde Türklere karşı saldırı düzenlendi.Larnaka ve 'da Türk evlerine ateş açılmış ve dokuz kişi öldürülmüştür. Bölgedeki 13 Türk köyünün sakinleri de 23 Aralık gününden itibaren daha büyük Türk köylerine göç etmiştir.
Küçük Kaymaklı çatışmaları
Akritas örgütü tarafından başkent Lefkoşa'nın Türk kesiminin kuşatılarak teslim alınması planlanmıştı. Hem bu planın bir parçası olarak hem de Türk yerleşimleri arasında mahsur kalan bir miktar Rum'u kurtarmak üzere Küçük Kaymaklı semtine saldırı düzenlenmesi kararlaştırıldı. 24 Aralık günü Nikos Sampson 60 kişilik birliğiyle Küçük Kaymaklı'ya saldırdı. Sampson'un hedefi Küçük Kaymaklı'nın tamamen Türklerden arındırılmasıydı. Sampson, Türk mevzilerini düşürerek ilerlese de bu istediği hızda değildi. Bu nedenle Akritas örgütü dışında yer alan, Renos Kiriakidis komutasındaki silahlı grubun yardımını da alarak silah gücünü arttırıp tekrar saldırıya geçti ve Küçük Kaymaklı düştü. Saldırıda Akritas örgütünün militanları 17 Kıbrıslı Türk'ü öldürürken 500 Türk'ü esir aldı. Sampson, Küçük Kaymaklı sokaklarında elinde ele geçirdiği Türk bayrağıyla zafer yürüyüşü yaptı.
Ayvasıl katliamı
'da da Türklere saldırılar yapıldı. Bu saldırılar 21-22 Aralık günü gerçekleşti. Halil Sadrazam, köyde ilk önce 12 kişinin öldürüldüğünü belirtmektedir. Daha sonra öldürmeye devam ettiklerini söylemektedir. 3 Ocak 1964 tarihinde, 9 kişinin cesedi bulunup gömülmüştür. 13 Ocak 1964 tarihine kadar devam eden kazılarda toplam 21 kişinin cesedi bulunmuştur. Öldürülenler Lefkoşa Tekke Bahçesi'ne/Şehitliği'ne defnedilmiştir.
London Daily Express gazetesi sorumlusu Harry scott gibbons,Ayvasıl köyündeki vahşeti şöyle anlatır:
"Silah sesleri duyuldu; tüfek dipçikleri ile kilitli kapıları kırdılar; insanlar sokaklara sürüklendi. 70 yaşında bir türk, kırılan ön kapısının sesiyle uyandı. sendeleyerek yatak odasından çıktığında, bir sürü silahlı gençle karşılaştı. "çocuğun var mı?" diye sordular. şaşkın bir biçimde "evet" dedi. "dışarı gönder" diye emrettiler. 19 ve 17 yaşlarındaki iki oğlu ve 10 yaşındaki kız torunu aceleyle giyinip, silahlı adamların peşinden dışarı çıktılar. çiftlik duvarının dibine dizildikten sonra, silahlı adamlar tarafından makineli tüfek ateşiyle öldürüldüler. başka bir evde, 13 yaşında bir erkek çocuk elleri dizlerinin arkasına bağlanıp yere yıkıldı. ev talan edildi ve talancılar çocuğu tekmeleyip ırzına geçip, sonra da bir tabancayla başının arkasından vurdular. o gece ayios vasilios'ta toplam olarak 12 türk katledildi. diğerleri toplandı, itilip kakılarak oradaki türklerin yanına sığınmak üzere skylloura yoluna çıkarıldı. gecelikleri, pijamaları ve çıplak ayaklarıyla soğukta sendeleyerek ilerlemeye başladılar. rumlar karanlıkta arkalarından ateş ediyorlardı. silahlı adamların dikkati türk evlerine çevrildi. evleri yağmalayıp tahrip ettiler, yorulduklarında da ateşe verdiler. aynı yörede, tek kalmış çiftlik evlerinde dokuz türk daha öldürüldü.”
Kanlı Noel Kumsal Baskını
24 Aralık 1963'te Lefkoşa'nın Kumsal semtinde 11 kişi öldürülmüştür. Bunlardan 4'ü; Tabip Tuğgeneral rütbesiyle Türk Ordusu'ndan emekli olan, olay esnasındaysa 1960 anlaşmalarına göre Kıbrıs'ta görev yapan 650 kişilikKıbrıs Türk Kuvvetleri Alay Komutanlığı'nda vazifeli Binbaşı Nihat İlhan'ın ailesiydi. İlhan'ın evinin banyo küvetinde eşi Mürüvet İlhan ile çocukları Murat, Kutsi ve Hakan; ölmüş vaziyette bulunmuştur. Baskının yapıldığı ev daha sonra Barbarlık Müzesi adıyla ziyarete açılmıştır.
Sonuçlar
364 Kıbrıs Türk'ü ile 174 Kıbrıs Rum'u hayatını kaybetmiş, 8.667 Kıbrıs Türk'ü yaşadığı 103 köyü terk etmiştir. 22 Aralık 1985 tarihli Milliyet gazetesinde ise göç etmek zorunda kalanların sayısı 25 bin olarak verilmekte, 23 Aralık 1993 tarihli gazetede ise sayının 30 bin olduğu belirtilmektedir. John Terence O'Neill ve Nicholas Rees de 30 bin Kıbrıs Türk'ünün göç etmek zorunda kaldığını belirtmiştir. 25 Aralık'ta Kıbrıs Türk Kuvvetleri Alayı mevzilere konuşlandırılmış ve Türk Hava Kuvvetleri'nin savaş uçakları Lefkoşa üzerinde uyarı uçuşlarına başlamışlardır. Olaylar üzerine 30 Aralık 1963 günü toplanan Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan hükûmetleri Yeşil Hat'tı belirleyen Yeşil Hat Antlaşması yapıldı.
1 Ocak 1964 günü Daily Herald olayları şöyle bildirmiştir:
Türk evlerine geldiğimde dehşete düştüm. Duvarlar dışında tamamen yok olmuşlardı. Bir napalm saldırısının bile bu kadar büyük bir yıkım yaratabileceğinden şüphe etmekteyim.
Kaynakça
- Özel
- ^ "CIA - The World Factbook - Cyprus" (İngilizce). Central Intelligence Agency. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2010.
- ^ "Kıbrıs'ta Rumların gerçekleştirdiği 'Kanlı Noel' katliamının üzerinden 58 yıl geçti". www.aa.com.tr. 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2023.
- ^ "Kanlı Noel katliamı nedir?". Habertürk. 8 Nisan 2021. 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2023.
- ^ a b Oberling, Pierre. The road to Bellapais (1982), Social Science Monographs, sf.120 7 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: "According to official records, 364 Turkish Cypriots and 174 Greek Cypriots were killed during the 1963-1964 crisis."
- ^ Kızılyürek 2016, s. 329.
- ^ Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 231. sayfa.
- ^ Richter, Heinz A. (2010). A Concise History of Modern Cyprus. Harrassowitz Verlag. , ss. 99-117.
- ^ Hasgüler, Mehmet. Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 238. sayfa, Alfa Yayınları, Şubat 2007, .
- ^ Hasgüler, Mehmet (Şubat 2007). a.g.e, 239. sayfa.
- ^ İsmail, Sabahattin. 20 Temmuz Barış Harekatının nedenleri, gelişimi, sonuçları ; 105. sayfa, Kastaş A.Ş. Yayınları, 1988, .
- ^ Kürşad, Fikret; Haşim Altan, Mustafa; Egeli, Sabahattin. Belgelerle Kıbrısʼta Yunan emperyalizmi; 195. sayfa, Kutsun Yayınevi, 1978.
- ^ Kızılyürek 2016, ss. 322-323.
- ^ . Havadis Poli. 21 Aralık 2014. 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2021.
- ^ Kızılyürek 2016, ss. 319-320.
- ^ Kızılyürek 2016, s. 320.
- ^ Kızılyürek 2016, ss. 321-322.
- ^ Kızılyürek 2016, s. 325.
- ^ Druşotis 2007, ss. 106-107.
- ^ a b c d Emircan, Mehmet Salih. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Tören, Bayram ve Anma Günleri. Kıbrıs Türk Mücahitler Derneği Yayınları. ss. sf. 180-183.
- ^ a b "Kıbrıs Türk'ü Kanlı Noel'i andı". Milliyet. 22 Aralık 1985. s. 5.
- ^ Belgelerle Türk tarihi; 25-29. sayfa, Menteş Kitabevi, 2001.
- ^ Emircan, Mehmet Salih. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Tören, Bayram ve Anma Günleri. Kıbrıs Türk Mücahitler Derneği Yayınları. ss. sf. 184-197.
- ^ Kızılyürek 2016, s. 326.
- ^ Türk dünyası araştırmaları; 176. sayfa, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1989.
- ^ Sadrazam, Halil. Kıbrıs'ta Varoluş Mücadelemiz ve Anıtlarımız. ss. sf. 42.
- ^ a b Hacıarif, Mehmet. . Star Kıbrıs. 12 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2010.
- ^ 14 Ocak 1964 tarihli Halkın Sesi gazetesi
- ^ Harry Scott Gibbons,Peace without Honour,Ankara,1969,sayfa 31
- ^ a b c "Kanlı Noel" den ders almalıyız (1)", 5 Ocak 2009 tarihli Önce Vatan gazetesi[]
- ^ ""KKTC'de kumsal baskını şehitleri anıldı" 24 Aralık 2007 tarihli Milliyet gazetesi". 31 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009.
- ^ a b "Kanlı Noel'in içyüzü". Milliyet. 23 Aralık 1993. s. 19.
- ^ John Terence O'Neill, Nicholas Rees. nited Nations peacekeeping in the post-Cold War era (2005), Taylor & Francis, sf.81 13 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Stephen, Michael. The Cyprus question (1997), The British-Northern Cyprus Parliamentary Group, sf. 15
- Genel
- Ker-Lindsay, James (2004). Britain and the Cyprus Crisis, 1963-1964. Bibliopolis.
- Kızılyürek, Niyazi (2016). Bir Hınç ve Şiddet Tarihi: Kıbrıs'ta Statü Kavgası ve Etnik Çatışma. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kanli Noel 20 Aralik 1963 u 21 Aralik a baglayan gece Kibris adasinda Kibris Rumlari nin Kibris Turkleri ne karsi baslattigi catismalardir Saldirilar Akritas Plani dogrultusunda gerceklesti ve Turklerin adadan silinmesi hedeflendi Olaylarda toplam 364 Kibris Turk u ile 174 Kibris Rum u olmustur cesitli araliklarla 10 Agustos 1964 tarihine kadar devam etse de Kanli Noel adiyla tasvir edilen ilk catismalar 27 Aralik 1963 tarihinde imzalanan ateskes ve 30 Aralik 1963 tarihinde imzalanan yla sonuclandi Arka planIsvicre nin Zurih sehrinde Yunanistan Turkiye ve Birlesik Krallik arasinda yapilan gorusmelerde hazirlanan ile 16 Agustos 1960 tarihinde Kibris Cumhuriyeti bagimsiz bir devlet olarak kuruldu Iki toplumdaki milliyetci elitler nihai amaclari olan enosis ve taksim amaclarina yonelik olarak mucadele icin gizli olarak silahli yapilanma bulundurmaya devam ettiler Bu dogrultuda Turk toplumunda Turk Mukavemet Teskilati gizli olarak faaliyetlerine devam ederken Rum toplumunda eski EOKA savascilarinin bir bolumu Icisleri Bakani in liderligindeki Akritas orgutunu olusturdu Kibris Cumhuriyeti nin ilk baskani olarak secilen III Makarios 1961 yilinda mevcut anayasa ile Kibris in yonetilemeyecegini iddia etmeye basladi ve Kasim 1963 te anayasada on uc maddelik bir degisiklik yapilmasini onerdi Kibris Turk Cemaatinin bu degisiklikleri kabul etmesi icin Kibris Rumu fanatiklerAkritas Plani adi verilen prensipler cercevesinde adada gerginligi artiran gazete yayinlarini aralik ayi boyunca surdurdu Rum liderligi tarafindan olusturulan Akritas Plani nin son asamasi Kibrisli Turklere silah kullanilarak anayasa degisiklik onerilerinin kabul ettirilmesiydi Makarios degisiklik onerilerini sunmadan birkac gun once Akritas orgutu ve Yunan alayi komutaniyla gorustu ve plan hazirliklarinin geldigi asamayi sordu 31 Aralik 1963 gunu Yunan alayi degistirilecek ve bu sirada Yunanistan dan Akritas orgutu icin silah takviyesi gerceklesecekti Bir noktada catisma cikacagi beklense de bu tarihin Rum liderligi tarafindan 21 Aralik olarak saptandigina dair Niyazi Kizilyurek e gore supheler vardir Makarios onerilerin gorusmesinin alacagi vakit nedeniyle catismalarin 1963 yilinda baslamayacagini dusunmekteydi Bir baska toplantida Yunan alayi basindaki General Cuvelekis Turklerin tepkisine karsi hazir olacaklari tarihi Mart 1964 olarak belirtmis yilbasinda silahlarin gelmesinin ardindan dagitimlarinin ve orgut militanlarinin egitimlerinin yapilmasi gerektigini ifade etmisti Bununla birlikte Makarios toplantida bu tarihin fazla gec oldugunu soylemisti Rauf Denktas in 1967 yilindaki bir soylemini Siz butun adamlarinizi kontrol edebiliyor muydunuz Kontrol yoktu bilhassa biz de dayanak kullanan Kizilyurek olaylarin 21 Aralik ta patlak vermesinin planlanandan erken meydana gelebilecegini bunun Akritas orgutu ve TMT deki militanlarin kontrolden cikmasiyla vuku bulmus olabilecegini ifade etmektedir Olaylarin baslangici20 Aralik 1963 u 21 Aralik a baglayan gece Lefkosa nin Tahtagala mahallesinde uzerinde Zeki Halil tarafindan kullanilan taksinin onu Kibrisli Rum polisler tarafindan kesildi Bu gunlerde Turk Mukavemet Teskilati TMT Rumlarin Akritas orgutunun nisan ayinda Kibrisli Turklere saldirmayi planladigina dair istihabarat aldigindan Zeki Halil TMT uyesi olsa da silahsizdi Anayasaya gore Turkleri aramak icin yaninda Turk polis olmasi gerektiginden polisin yetkisi olmadan taksideki kadinlari aramaya calismasiyla tartisma basladi Olay yerine mahalle halkindan Kibrisli Turkler de toplanarak itiraz etti ve arbede yasandi Toplanan kalabaliktan cekinen Polis Argiros Theofanus Baf Kapisi ndaki karakolu aradi ve takviye guc istedi Olay yerine gelen Komutan Mihalakis Pantelidis Theofenus la birlikte silahini cekerek Zeki Halil i ve tartismayi gorup olay yerine gelen Cemaliye Emirali yi vurarak oldurdu Bunun uzerine olay yerine intikal etmis olan bir grup Turk polis Rum polislerin arabasina ates ederek bir kisiyi yaraladi Sabah 03 45 te Baskan Yardimcisi Fazil Kucuk Icisleri Bakani ve Savunma Bakani Osman Orek Baf Kapisi na giderek olaylari yatistirmaya calisti ancak bu cabalar basarili olamadi Sabah saatlerinde devriye gezen Rum polis arabasina tas atan Turk lise ogrencilerine polisler ates acti Bu olay uzerine farkli bolgelerde catismalar patlak verdi 21 Aralik sabahi saat 11 00 de Kibris Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu son kez iki toplumlu ve eksiksiz olarak toplandi Burada soz alan Makarios iki toplumda da yeralti orgutlerinin bulundugunun herkesce malum oldugunu bunun toplumlarda bir guvensizlik ortami yarattigini kimi Kibrisli Rum cevrelerde olaya adadaki Turk alayinin da karistigina dair iddialar olup bu nedenle daha ciddi hadiselerle karsilasmaktan korktugunu ve hukumetin tansiyonu dusurmek uzere calismasi gerektigini soyledi Makarios ayni zamanda bu noktada Akritas orgutunun gayriresmi baskanligini da yurutmekteydi ve anayasa degisikligi onerisiyle iki toplumlu devletin ortadan kaldirilmasina yonelik Akritas Plani nin ilk adimini atmis bulunmaktaydi Toplantida bulunan Kibrisli Turk bakanlar Turk alayinin olaylara karistigi iddiasini kesinlikle reddettiler Toplantidan Bakanlar Kurulunun halki sukunete davet ettigi bir bildiri cikti bu bildirinin herhangi bir etkisi olmadi 23 Aralik sabahi Makarios ile Dr Kucuk Baf Kapisi nda bulustu ve halka tekrar ateskes cagrisinda bulundular Etkisiz kalan bu cagriyi muteakiben 23 Aralik gunu boyunca catismalar Lefkosa sokaklarinda devam etti ve dokuz Kibrisli Turk ile bir Kibrisli Rum un olumune 7 Kibrisli Turk ile 13 Kibrisli Rum un yaralanmasina sebebiyet verdi Ilk basta 30 koy saldirilara maruz kalmistir Toplamda ise 103 koye saldirilar yapilmistir Kanlidere bolgesinde Turklere karsi saldiri duzenlendi Larnaka ve da Turk evlerine ates acilmis ve dokuz kisi oldurulmustur Bolgedeki 13 Turk koyunun sakinleri de 23 Aralik gununden itibaren daha buyuk Turk koylerine goc etmistir Kucuk Kaymakli catismalariAkritas orgutu tarafindan baskent Lefkosa nin Turk kesiminin kusatilarak teslim alinmasi planlanmisti Hem bu planin bir parcasi olarak hem de Turk yerlesimleri arasinda mahsur kalan bir miktar Rum u kurtarmak uzere Kucuk Kaymakli semtine saldiri duzenlenmesi kararlastirildi 24 Aralik gunu Nikos Sampson 60 kisilik birligiyle Kucuk Kaymakli ya saldirdi Sampson un hedefi Kucuk Kaymakli nin tamamen Turklerden arindirilmasiydi Sampson Turk mevzilerini dusurerek ilerlese de bu istedigi hizda degildi Bu nedenle Akritas orgutu disinda yer alan Renos Kiriakidis komutasindaki silahli grubun yardimini da alarak silah gucunu arttirip tekrar saldiriya gecti ve Kucuk Kaymakli dustu Saldirida Akritas orgutunun militanlari 17 Kibrisli Turk u oldururken 500 Turk u esir aldi Sampson Kucuk Kaymakli sokaklarinda elinde ele gecirdigi Turk bayragiyla zafer yuruyusu yapti Ayvasil katliami da da Turklere saldirilar yapildi Bu saldirilar 21 22 Aralik gunu gerceklesti Halil Sadrazam koyde ilk once 12 kisinin olduruldugunu belirtmektedir Daha sonra oldurmeye devam ettiklerini soylemektedir 3 Ocak 1964 tarihinde 9 kisinin cesedi bulunup gomulmustur 13 Ocak 1964 tarihine kadar devam eden kazilarda toplam 21 kisinin cesedi bulunmustur Oldurulenler Lefkosa Tekke Bahcesi ne Sehitligi ne defnedilmistir London Daily Express gazetesi sorumlusu Harry scott gibbons Ayvasil koyundeki vahseti soyle anlatir Silah sesleri duyuldu tufek dipcikleri ile kilitli kapilari kirdilar insanlar sokaklara suruklendi 70 yasinda bir turk kirilan on kapisinin sesiyle uyandi sendeleyerek yatak odasindan ciktiginda bir suru silahli gencle karsilasti cocugun var mi diye sordular saskin bir bicimde evet dedi disari gonder diye emrettiler 19 ve 17 yaslarindaki iki oglu ve 10 yasindaki kiz torunu aceleyle giyinip silahli adamlarin pesinden disari ciktilar ciftlik duvarinin dibine dizildikten sonra silahli adamlar tarafindan makineli tufek atesiyle oldurulduler baska bir evde 13 yasinda bir erkek cocuk elleri dizlerinin arkasina baglanip yere yikildi ev talan edildi ve talancilar cocugu tekmeleyip irzina gecip sonra da bir tabancayla basinin arkasindan vurdular o gece ayios vasilios ta toplam olarak 12 turk katledildi digerleri toplandi itilip kakilarak oradaki turklerin yanina siginmak uzere skylloura yoluna cikarildi gecelikleri pijamalari ve ciplak ayaklariyla sogukta sendeleyerek ilerlemeye basladilar rumlar karanlikta arkalarindan ates ediyorlardi silahli adamlarin dikkati turk evlerine cevrildi evleri yagmalayip tahrip ettiler yorulduklarinda da atese verdiler ayni yorede tek kalmis ciftlik evlerinde dokuz turk daha olduruldu Kanli Noel Kumsal BaskiniGunumuzde Barbarlik Muzesi adiyla muhafaza edilen evde katliamin gerceklestigi banyo kuveti 24 Aralik 1963 te Lefkosa nin Kumsal semtinde 11 kisi oldurulmustur Bunlardan 4 u Tabip Tuggeneral rutbesiyle Turk Ordusu ndan emekli olan olay esnasindaysa 1960 anlasmalarina gore Kibris ta gorev yapan 650 kisilikKibris Turk Kuvvetleri Alay Komutanligi nda vazifeli Binbasi Nihat Ilhan in ailesiydi Ilhan in evinin banyo kuvetinde esi Muruvet Ilhan ile cocuklari Murat Kutsi ve Hakan olmus vaziyette bulunmustur Baskinin yapildigi ev daha sonra Barbarlik Muzesi adiyla ziyarete acilmistir Sonuclar364 Kibris Turk u ile 174 Kibris Rum u hayatini kaybetmis 8 667 Kibris Turk u yasadigi 103 koyu terk etmistir 22 Aralik 1985 tarihli Milliyet gazetesinde ise goc etmek zorunda kalanlarin sayisi 25 bin olarak verilmekte 23 Aralik 1993 tarihli gazetede ise sayinin 30 bin oldugu belirtilmektedir John Terence O Neill ve Nicholas Rees de 30 bin Kibris Turk unun goc etmek zorunda kaldigini belirtmistir 25 Aralik ta Kibris Turk Kuvvetleri Alayi mevzilere konuslandirilmis ve Turk Hava Kuvvetleri nin savas ucaklari Lefkosa uzerinde uyari ucuslarina baslamislardir Olaylar uzerine 30 Aralik 1963 gunu toplanan Birlesik Krallik Turkiye ve Yunanistan hukumetleri Yesil Hat ti belirleyen Yesil Hat Antlasmasi yapildi 1 Ocak 1964 gunu Daily Herald olaylari soyle bildirmistir Turk evlerine geldigimde dehsete dustum Duvarlar disinda tamamen yok olmuslardi Bir napalm saldirisinin bile bu kadar buyuk bir yikim yaratabileceginden suphe etmekteyim KaynakcaOzel CIA The World Factbook Cyprus Ingilizce Central Intelligence Agency 26 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2010 Kibris ta Rumlarin gerceklestirdigi Kanli Noel katliaminin uzerinden 58 yil gecti www aa com tr 20 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2023 Kanli Noel katliami nedir Haberturk 8 Nisan 2021 20 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2023 a b Oberling Pierre The road to Bellapais 1982 Social Science Monographs sf 120 7 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde According to official records 364 Turkish Cypriots and 174 Greek Cypriots were killed during the 1963 1964 crisis Kizilyurek 2016 s 329 Hasguler Mehmet Subat 2007 a g e 231 sayfa Richter Heinz A 2010 A Concise History of Modern Cyprus Harrassowitz Verlag ISBN 978 3447062121 ss 99 117 Hasguler Mehmet Kibris ta Enosis ve Taksim Politikalarinin Sonu 238 sayfa Alfa Yayinlari Subat 2007 ISBN 975 297 836 3 Hasguler Mehmet Subat 2007 a g e 239 sayfa Ismail Sabahattin 20 Temmuz Baris Harekatinin nedenleri gelisimi sonuclari 105 sayfa Kastas A S Yayinlari 1988 ISBN 975 763 905 2 Kursad Fikret Hasim Altan Mustafa Egeli Sabahattin Belgelerle Kibrisʼta Yunan emperyalizmi 195 sayfa Kutsun Yayinevi 1978 Kizilyurek 2016 ss 322 323 Havadis Poli 21 Aralik 2014 29 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Subat 2021 Kizilyurek 2016 ss 319 320 Kizilyurek 2016 s 320 Kizilyurek 2016 ss 321 322 Kizilyurek 2016 s 325 Drusotis 2007 ss 106 107 a b c d Emircan Mehmet Salih Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde Toren Bayram ve Anma Gunleri Kibris Turk Mucahitler Dernegi Yayinlari ss sf 180 183 a b Kibris Turk u Kanli Noel i andi Milliyet 22 Aralik 1985 s 5 Belgelerle Turk tarihi 25 29 sayfa Mentes Kitabevi 2001 Emircan Mehmet Salih Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde Toren Bayram ve Anma Gunleri Kibris Turk Mucahitler Dernegi Yayinlari ss sf 184 197 Kizilyurek 2016 s 326 Turk dunyasi arastirmalari 176 sayfa Turk Dunyasi Arastirmalari Vakfi 1989 Sadrazam Halil Kibris ta Varolus Mucadelemiz ve Anitlarimiz ss sf 42 a b Haciarif Mehmet Star Kibris 12 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2010 14 Ocak 1964 tarihli Halkin Sesi gazetesi Harry Scott Gibbons Peace without Honour Ankara 1969 sayfa 31 a b c Kanli Noel den ders almaliyiz 1 5 Ocak 2009 tarihli Once Vatan gazetesi olu kirik baglanti KKTC de kumsal baskini sehitleri anildi 24 Aralik 2007 tarihli Milliyet gazetesi 31 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2009 a b Kanli Noel in icyuzu Milliyet 23 Aralik 1993 s 19 John Terence O Neill Nicholas Rees nited Nations peacekeeping in the post Cold War era 2005 Taylor amp Francis sf 81 13 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Stephen Michael The Cyprus question 1997 The British Northern Cyprus Parliamentary Group sf 15 GenelKer Lindsay James 2004 Britain and the Cyprus Crisis 1963 1964 Bibliopolis Kizilyurek Niyazi 2016 Bir Hinc ve Siddet Tarihi Kibris ta Statu Kavgasi ve Etnik Catisma Istanbul Istanbul Bilgi Universitesi Yayinlari Dis baglantilar