Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Marius Sophus Lie, (d. 17 Aralık 1842 - ö. 18 Şubat 1899) Norveçli matematikçi. Cebirsel değişmezler ve diferansiyel denklemler kuramlarına önemli katkılarda bulunmuştu.
Sophus Lie | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 17 Aralık 1842 , Norveç |
| Ölüm | 18 Şubat 1899 (56 yaşında) Kristiania, Norveç |
| Milliyet | Norveçli |
| Mezun olduğu okul(lar) | University of Christiania |
| Tanınma nedeni | Lie cebiri Lie grupları |
| Ödüller | (1897) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik |
| Çalıştığı kurum | University of Christiania Leipzig Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | Cato Maximilian Guldberg |
| Doktora öğrencileri | Élie Cartan |
Özgeçmiş
İlk matematik çalışması “Repräsentation der Imaginären der Plangeometrie” Christiania'daki Bilimler Akademisi tarafından ve ayrıca tarafından 1869 yılında yayınlanmıştır. Aynı yıl bir burs aldı ve o Şubat 1870 Eylül'den kaldı Berlin'e gitti. Orada Felix Klein’la tanıştı ve yakın arkadaşı oldu. Berlin’den ayrıldığında, Lie iki ay sonra Klein'e katıldı ve Paris'e gitti. Orada, ve Gaston Darboux’la buluştu. Ancak 19 Temmuz 1870 tarihinde Fransa-Prusya Savaşı başladı ve Klein (Prusyalı idi) çok hızlı şekilde Fransa'yı terk etmek zorunda kaldı. Lie Milanda 'yı ziyareti ardından karar verdi. Lie, Fontainebleau'ya gitti ve bir süre sonra kendisini Norveç'te ünlü yapan Alman casusu olduğu şüphesiyle tutuklandı. Darboux'un müdahalesiyle bir ay sonra cezaevinden tahliye edildi. Lie geometrik dönüşümlerin sınıfı başlıklı tez ile 1871 yılında Christiania Üniversitesi (bugünkü Oslo) doktorasını aldı. Bu "Modern Geometrinin büyük keşiflerinden biri" olarak Darboux tarafından açıklandı. Ertesi yıl, Norveç Parlamentosu onun için olağanüstü profesörlük makamı kurdu. Aynı yıl Lie o zaman Erlangende’deoldu olan ve üzerinde çalışan Klein'ı ziyaret etti. 1872 sonunda, Sophus Lie on sekiz yaşındaki Anna Birch’e evlilik teklif etti ve 1874 yılında evlendiler. Çiftin üç çocuğu oldu: Marie (b. 1877), Dagny (b. 1880) ve Herman (b. 1884) 1886 yılında, Klein ve (iki profesörden biri idi Leipzig) desteği ile ona yardım etmek Christiania'daki geldi. Engel 1888-1893, üç cilt olarak Leipzig'de yayımlanan onun en önemli eseri Theorie der Transformationsgruppen yazmak için Lie'e yardımcı olacaktır. Yıllar sonra, Engel de Lie'nin toplanan eserlerinin iki editöründen biri olacaktır. O Fransız Bilimler Akademisi Üyesi, 1892 yılında, 1895 yılında Londra Royal Society Yabancı Üyesi ve 1895 yılında Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi yabancı ilişkilerin, 1878 yılında Londra Matematik Derneğinin fahri üyesi yapıldı. Sophus Lie , B12 vitamini emme düşüklüğüne neden bir hastalığından 56 yaşında öldü.
Mirası
Lie'nin başlıca aracı ve onun en büyük başarılarından biri, sürekli , onları daha iyi "doğrusallaştırılmasıyla" ile anlaşılabilir (artık ondan sonra, Lie grupları, denir) bu keşif oldu ve üreten vektör alanılarına karşılık gelen (sözde ) çalışmaydı. Jeneratörler doğrusallaştırılmış sürümüne tabidir, Şimdiki olarak adlandırılan ve bugün bir Lie cebiri olarak adlandırılan yapıya sahiptir.Hermann Weyl, 1922 ve 1923'te onun gazetelerde grup teorisi üzerine olan Lie çalışmasını kullanılmıştır ve Lie grupları bugün kuantum mekaniğinde rol oynamaktadır. Ancak, bugün çalışıldığı gibi Lie grupları konusu, büyük ölçüde Sophus Lie tarafından üzerinde araştırılan çok farklı ve "Lie çalışması kesinlikle ayrıntılıları en azından bugün bilindiği kadarıyla kesinlikle 19. yüzyıl ustalarından biridir ".
Sophus Lie hakkında yazılan kitaplar
- Lie, Sophus (1888), Theorie der Transformationsgruppen I (Almanca), Leipzig: B. G. Teubner. Written with the help of .
- Lie, Sophus (1890), Theorie der Transformationsgruppen II (Almanca), Leipzig: B. G. Teubner. Written with the help of Friedrich Engel.
- Lie, Sophus (1891), Vorlesungen über differentialgleichungen mit bekannten infinitesimalen transformationen (Almanca), Leipzig: B. G. Teubner. Written with the help of .
- Lie, Sophus (1893), Vorlesungen über continuerliche Gruppen (Almanca), Leipzig: B. G. Teubner. Written with the help of Georg Scheffers.
- Lie, Sophus (1893), Theorie der Transformationsgruppen III (Almanca), Leipzig: B. G. Teubner. Written with the help of Friedrich Engel.
- Lie, Sophus (1896), Geometrie der Berührungstransformationen (Almanca), Leipzig: B. G. Teubner. Written with the help of Georg Scheffers.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ (1899). "Sophus Lie". Bull. Amer. Math. Soc. 5 (7). ss. 367-370. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2014.
- ^ Helgason, Sigurdur (1994), "Sophus Lie, the Mathematician" (PDF), Proceedings of The Sophus Lie Memorial Conference, Oslo, August, 1992, Oslo: Scandinavian University Press, ss. 3-21.
- ^ a b Gale, Thomson. . World of Mathematics. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2009.
- ^ Hermann, Robert, (Ed.) (1975), Sophus Lie's 1880 transformation group paper, Lie groups: History, frontiers and applications, 1, Math Sci Press, s. iii, ISBN
- ^ (1898). "Review: Vorlesungen über Differentialgleichungen mit bekannten infinitesimalen Transformationen". Bull. Amer. Math. Soc. 4 (4). ss. 155-167. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2014.
- ^ Brooks, J. M. (1895). "Review: Vorlesungen über continuerliche Gruppen mit geometrischen und anderen Anwendungen". Bull. Amer. Math. Soc. 1 (10). ss. 241-248. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2014.
- ^ Lovett, E. O. (1897). "Review: Geometrie der Berührungstransformationen". Bull. Amer. Math. Soc. 3 (9). ss. 321-350. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2014.
Kaynakça
- Fritzsche, Bernd (1999), "Sophus Lie: A Sketch of his Life and Work", Journal of Lie Theory, 9 (1), ss. 1-38, ISSN 0949-5932, MR 1680023, Zbl 0927.01029, 9 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 2 Aralık 2010
- (1970–1980), "Lie, Marius Sophus", Dictionary of Scientific Biography,
- (2002), The mathematician Sophus Lie: It was the audacity of my thinking, , ISBN
- (1988), Grant, Hardy; Shenitzer, Abe (Ed.), Felix Klein and Sophus Lie: Evolution of the idea of symmetry in the nineteenth century, , ISBN
Dış bağlantılar
![image]()
Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Lie, Marius Sophus". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Sophus Lie", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- Mathematics Genealogy Project'te Sophus Lie
- (PDF). 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
An English translation of a key paper by Lie (Part I)
- (PDF). 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
An English translation of a key paper by Lie (Part II)
- (PDF). 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
An English translation of a key paper by Lie
- (PDF). 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
An English translation of a key paper by Lie
- (PDF). 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
An English translation of a key paper by Lie
- U. Amaldi. (PDF). 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
English translation of a survey paper that followed his death
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Marius Sophus Lie d 17 Aralik 1842 o 18 Subat 1899 Norvecli matematikci Cebirsel degismezler ve diferansiyel denklemler kuramlarina onemli katkilarda bulunmustu Sophus LieDogum17 Aralik 1842 1842 12 17 NorvecOlum18 Subat 1899 56 yasinda Kristiania NorvecMilliyetNorvecliMezun oldugu okul lar University of ChristianiaTaninma nedeniLie cebiri Lie gruplariOduller 1897 KariyeriDaliMatematikCalistigi kurumUniversity of Christiania Leipzig UniversitesiDoktora danismaniCato Maximilian GuldbergDoktora ogrencileriElie CartanOzgecmisIlk matematik calismasi Reprasentation der Imaginaren der Plangeometrie Christiania daki Bilimler Akademisi tarafindan ve ayrica tarafindan 1869 yilinda yayinlanmistir Ayni yil bir burs aldi ve o Subat 1870 Eylul den kaldi Berlin e gitti Orada Felix Klein la tanisti ve yakin arkadasi oldu Berlin den ayrildiginda Lie iki ay sonra Klein e katildi ve Paris e gitti Orada ve Gaston Darboux la bulustu Ancak 19 Temmuz 1870 tarihinde Fransa Prusya Savasi basladi ve Klein Prusyali idi cok hizli sekilde Fransa yi terk etmek zorunda kaldi Lie Milanda yi ziyareti ardindan karar verdi Lie Fontainebleau ya gitti ve bir sure sonra kendisini Norvec te unlu yapan Alman casusu oldugu suphesiyle tutuklandi Darboux un mudahalesiyle bir ay sonra cezaevinden tahliye edildi Lie geometrik donusumlerin sinifi baslikli tez ile 1871 yilinda Christiania Universitesi bugunku Oslo doktorasini aldi Bu Modern Geometrinin buyuk kesiflerinden biri olarak Darboux tarafindan aciklandi Ertesi yil Norvec Parlamentosu onun icin olaganustu profesorluk makami kurdu Ayni yil Lie o zaman Erlangende deoldu olan ve uzerinde calisan Klein i ziyaret etti 1872 sonunda Sophus Lie on sekiz yasindaki Anna Birch e evlilik teklif etti ve 1874 yilinda evlendiler Ciftin uc cocugu oldu Marie b 1877 Dagny b 1880 ve Herman b 1884 1886 yilinda Klein ve iki profesorden biri idi Leipzig destegi ile ona yardim etmek Christiania daki geldi Engel 1888 1893 uc cilt olarak Leipzig de yayimlanan onun en onemli eseri Theorie der Transformationsgruppen yazmak icin Lie e yardimci olacaktir Yillar sonra Engel de Lie nin toplanan eserlerinin iki editorunden biri olacaktir O Fransiz Bilimler Akademisi Uyesi 1892 yilinda 1895 yilinda Londra Royal Society Yabanci Uyesi ve 1895 yilinda Amerika Birlesik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi yabanci iliskilerin 1878 yilinda Londra Matematik Derneginin fahri uyesi yapildi Sophus Lie B12 vitamini emme dusuklugune neden bir hastaligindan 56 yasinda oldu MirasiLie nin baslica araci ve onun en buyuk basarilarindan biri surekli onlari daha iyi dogrusallastirilmasiyla ile anlasilabilir artik ondan sonra Lie gruplari denir bu kesif oldu ve ureten vektor alanilarina karsilik gelen sozde calismaydi Jeneratorler dogrusallastirilmis surumune tabidir Simdiki olarak adlandirilan ve bugun bir Lie cebiri olarak adlandirilan yapiya sahiptir Hermann Weyl 1922 ve 1923 te onun gazetelerde grup teorisi uzerine olan Lie calismasini kullanilmistir ve Lie gruplari bugun kuantum mekaniginde rol oynamaktadir Ancak bugun calisildigi gibi Lie gruplari konusu buyuk olcude Sophus Lie tarafindan uzerinde arastirilan cok farkli ve Lie calismasi kesinlikle ayrintililari en azindan bugun bilindigi kadariyla kesinlikle 19 yuzyil ustalarindan biridir Sophus Lie hakkinda yazilan kitaplarLie Sophus 1888 Theorie der Transformationsgruppen I Almanca Leipzig B G Teubner Written with the help of Lie Sophus 1890 Theorie der Transformationsgruppen II Almanca Leipzig B G Teubner Written with the help of Friedrich Engel Lie Sophus 1891 Vorlesungen uber differentialgleichungen mit bekannten infinitesimalen transformationen Almanca Leipzig B G Teubner Written with the help of Lie Sophus 1893 Vorlesungen uber continuerliche Gruppen Almanca Leipzig B G Teubner Written with the help of Georg Scheffers Lie Sophus 1893 Theorie der Transformationsgruppen III Almanca Leipzig B G Teubner Written with the help of Friedrich Engel Lie Sophus 1896 Geometrie der Beruhrungstransformationen Almanca Leipzig B G Teubner Written with the help of Georg Scheffers Ayrica bakinizSophus Lie adiyla calismalar listesiNotlar 1899 Sophus Lie Bull Amer Math Soc 5 7 ss 367 370 2 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ocak 2014 Helgason Sigurdur 1994 Sophus Lie the Mathematician PDF Proceedings of The Sophus Lie Memorial Conference Oslo August 1992 Oslo Scandinavian University Press ss 3 21 a b Gale Thomson World of Mathematics 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2009 Hermann Robert Ed 1975 Sophus Lie s 1880 transformation group paper Lie groups History frontiers and applications 1 Math Sci Press s iii ISBN 0 915692 10 4 1898 Review Vorlesungen uber Differentialgleichungen mit bekannten infinitesimalen Transformationen Bull Amer Math Soc 4 4 ss 155 167 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2014 Brooks J M 1895 Review Vorlesungen uber continuerliche Gruppen mit geometrischen und anderen Anwendungen Bull Amer Math Soc 1 10 ss 241 248 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2014 Lovett E O 1897 Review Geometrie der Beruhrungstransformationen Bull Amer Math Soc 3 9 ss 321 350 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2014 KaynakcaFritzsche Bernd 1999 Sophus Lie A Sketch of his Life and Work Journal of Lie Theory 9 1 ss 1 38 ISSN 0949 5932 MR 1680023 Zbl 0927 01029 9 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 2 Aralik 2010 1970 1980 Lie Marius Sophus Dictionary of Scientific Biography 2002 The mathematician Sophus Lie It was the audacity of my thinking Springer Verlag ISBN 3 540 42137 8 1988 Grant Hardy Shenitzer Abe Ed Felix Klein and Sophus Lie Evolution of the idea of symmetry in the nineteenth century ISBN 3 7643 3316 2 Dis baglantilar Chisholm Hugh Ed 1911 Lie Marius Sophus Encyclopaedia Britannica 11 bas Cambridge University Press O Connor John J Robertson Edmund F Sophus Lie MacTutor Matematik Tarihi arsivi Mathematics Genealogy Project te Sophus Lie PDF 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi An English translation of a key paper by Lie Part I PDF 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi An English translation of a key paper by Lie Part II PDF 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi An English translation of a key paper by Lie PDF 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi An English translation of a key paper by Lie PDF 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi An English translation of a key paper by Lie U Amaldi PDF 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi English translation of a survey paper that followed his death