Oy hakkı, politik imtiyaz (basitçe imtiyaz), halka açık politik seçimler üzerinde kullanılan oyun hukuki hakkıdır. Dilden dile değişmekle birlikte bazen seçime aday olma hakkı olan pasif oy hakkından ayırt edilebilmesi için aktif oy hakkı da denir. Aktif ve pasif oy kullanma kombinasyonunada bazen tam oy hakkı denir.
Oy kullanma hakkı genellikle temsilî demokrasi açısından düşünülmektedir, ancak oy hakkı, referandumlar ve girişimler için aynı ölçüde geçerlidir. Oy hakkı sadece yasal oy hakkını değil, aynı zamanda bir sorunun oylamaya sunulup sunulmayacağına dair pratik soruyu da tanımlar. Önemli sorulara kapsamlı, vicdani, tam açıklama ve kamuoyu incelemesi olmaksızın tek taraflı olarak karar verildiğinde oy hakkının faydası azalır.
Oy kullanma yaşına ulaştıklarında, nitelikli vatandaşlara oy hakkı verilir. Nitelikli bir vatandaşı neyin oluşturduğu, hükûmetin kararına bağlıdır. Vatandaş olmayan ikamet edenler, yakından bağlantılı ülkelerin vatandaşları (örneğin, İngiliz Milletler Topluluğu vatandaşları ve Avrupa Birliği vatandaşları) veya belirli ofisler veya sorularla sınırlı olabilen bazı ülkelerde oy kullanabilir.
Tipler
Evrensel oy hakkı
Evrensel oy hakkı, yetişkinliğe ulaşmış her bir vatandaşın oy kullanma hakkının devlet tarafından tanınması ve teminatı. Oy hakkının genel siyasi anlamda hak ve fırsattan oluşmasına rağmen, yasal anlamda eşit oy hakkı yalnızca bir hak gibi kabul edilmektedir. Tarihsel olarak eşit oy hakkı yetişkin erkek oy hakkı anlamını taşımıştır. (1755-1769), 25 yaşın üzerindeki tüm vatandaşlara sınırlı genel oy hakkı tanıyan ilk ülkeydi.
1819'da, Manchester içerisinde ikamet eden 60-80.000 arası erkek ve kadın protestocu, Parlamento Binalarında kendilerinin de temsil edilmesi için şehrin St. Peter Meydanı'nda toplandı. Tarihçi , Peterloo Katliamı'nı çağının en sarsıntılı olaylarından biri olarak nitelendirdi. Bunu 1871 Paris Komünü ve Franceville Cumhuriyetinde (1889) yapılan diğer deneyler izledi. 1840'tan 1852'ye kadar Hawaii, cinsiyet ayrımı içermeyen genel oy hakkı tanıdı. O zamana kadar Yeni Zelanda evrensel (aktif) oy hakkı uygulayan tek bağımsız ülkeydi ve Dünyada Özgürlük endeksi, Yeni Zelanda'yı dünyadaki tek özgür ülke olarak listeliyordu.
Dünya genelindeki yeri
1840'da, Hawai'i Krallığı cinsiyetten bahsetmeden tüm konular için tam oy hakkı kabul etti, ancak 1852 anayasası 20 yaşın üzerindeki erkek öznelerin oy kullanmasını belirledi. Yeni Güney Galler eyaletinde. Bu yasa aynı zamanda kadınların hükûmete aday olmalarına izin vererek Avustralya'yı dünyada buna izin veren ilk ülke haline getirdi. 1906'da Finlandiya, dünyadaki tüm yetişkin vatandaşlara tam oy hakkı, başka bir deyişle oy kullanma ve göreve aday olma hakkı veren bir sonraki ülke oldu. 1893'te Yeni Zelanda, tüm yetişkin vatandaşlara oy kullanma hakkı verdi, ancak kadınlar 1919'a kadar Yeni Zelanda yasama meclisine aday olma hakkını elde edemedi.
Avustralya
- 1855 - Güney Avustralya, 21 yaş üstü tüm İngiliz erkeklere oy kullanma hakkını verdi (daha sonra yerli Avustralya Aborijinlerine de verildi). Böylece tüm erkeklere oy hakkına izin veren ilk Britanya kolonisi oldu.
- 1894 - Güney Avustralya, kadınlara oy kullanma hakkını verdi.
- 1896 - Tazmanya, erkeklere oy kullanma hakkını verdi.
- 1899 - Batı Avustralya, kadınlara oy kullanma hakkını verdi.
- 1902 - İngiliz Milletler Topluluğu Franchise Yasası, kadınların federal olarak ve New South Wales eyaletinde oy kullanmasına olanak tanır. Bu yasa aynı zamanda kadınların hükûmete aday olmasına izin vererek Avustralya'yı buna izin veren dünyadaki ilk demokratik devlet haline getiriyor.
- 1921 - Edith Cowan, herhangi bir Avustralya Parlamentosuna seçilen ilk kadın olan West Perth'e üye olarak Batı Avustralya Yasama Meclisine seçildi.
- 1962 - Avustralya Aborijinleri, İngiliz Milletler Topluluğu seçimlerinde oy kullanma hakkını güvence altına aldı, ancak pratikte bu hak, bireyin ilgili eyaleti tarafından tanınan Aborijin oylama haklarına bağlıydı.
- 1965 - Queensland, Aborijin Avustralyalılara oy hakkı veren son eyalettir.
- 1973 - Tüm federal seçimler için oy kullanma yaşı 21'den 18'e düşürüldü. Eyaletler, 1973'te oy kullanma yaşını 18'e indirdi, ilki 1970'te Batı Avustralya oldu.
Kanada
- 1871 - Yeni Britanya Kolumbiyası Eyaleti'nin ilk icraatlarından biri, İlk Milletler'in imtiyazını kaldırır ve Çin ve Japon halkının oy kullanmasının engellenmesini sağlar.
- 1916 - Manitoba, il seçimlerinde kadınların oy kullanma hakkına sahip olduğu ilk il olur.
- 1917 - Savaş Zamanı Seçimleri Yasası, yurtdışında savaşan akrabaları olan kadınlara oy hakkı veriyor. Oy hakları, tüm "düşman yabancılardan" Askeri Seçmenler Yasası, tüm askerlere, hatta vatandaş olmayanlara (Hint ve Metis gazileri hariç) ve silahlı kuvvetlerde hemşire veya katip olarak görev yapan kadınlara oy verir, ancak oylar belirli adaylar için değil, sadece hükûmet lehine veya aleyhine.
- 1918 - Kadınlar federal seçimlerde tam oy hakkı elde etti.
- 1919 - Kadınlar federal makamlara aday olma hakkını elde etti.
- 1940 - Quebec, kadınların oy hakkının tanındığı son eyalet olur. (Kanada oy hakkı hakkında daha fazla bilgi için dünya savaşları sırasında Kanadalı kadınlara bakın)
- 1947 - Çinlilere ve Hint-Kanadalılara karşı ırkçı istisnalar kaldırıldı.
- 1948 - Japon Kanadalılara karşı ırkçı dışlamalar kaldırıldı.
- 1955 - Seçim kanunlarından dini istisnalar kaldırıldı.
- 1960 - Seçim günü gelmeyeceklerine yemin etmek isteyen tüm seçmenlere peşin oy hakkı verildi.
- 1965 - İlk Milletler, 1967 Alberta genel seçimlerinden başlayarak Alberta eyalet seçimlerinde oy kullanma hakkını verdi.
- 1969 - İlk Milletler, 1970 Quebec genel seçimlerinden başlayarak Quebec eyalet seçimlerinde oy kullanma hakkını verdi.
- 1970 - Oy verme yaşı 21'den 18'e düşürüldü.
- 1982 - Kanada Haklar ve Özgürlükler Şartı tüm yetişkin vatandaşlara oy kullanma hakkını garanti ediyor.
- 1988 - Kanada Yüksek Mahkemesi akıl hastalarının oy kullanma hakkına sahip olduğuna karar verdi.
- 1993 - Herhangi bir seçmen önceden oy kullanabilir.
- 2000 - Sabit adresi olmayan kişilerin oy kullanmasını kolaylaştıran mevzuat yürürlüğe girdi.
- 2002 - Mahkûmlara mahkûm edildikleri binicilikte (oy kullanma bölgesi) oy kullanma hakkı verildi. Seçim Kurulu Başkanı ve Yardımcıları dışındaki tüm yetişkin Kanadalılar artık Kanada'da oy kullanabilir.
- 2019 - Kanada Yüksek Mahkemesi, Kanada Seçim Yasası'nın yurtdışında beş yıldan uzun süredir yaşayan vatandaşların posta yoluyla oy kullanmasını engelleyen kısımlarının Kanada Haklar ve Özgürlükler Şartı'nın 3. Bölümünü ihlal ettiğini ve dolayısıyla anayasaya aykırı olduğunu hükme bağladı.
Avrupa Birliği
Avrupa Birliği, 19 Aralık 1994 tarihli Konsey Direktifi 94/80 / EG ile belediye seçimlerinde başka bir AB ülkesinin vatandaşına da oy kullanma hakkı vermiştir.
Finlandiya
- 1906 - Oy verme yılının başında 24 yaşındaki veya daha büyük tüm vatandaşlar için tam oy hakkı.
- 1921 - Mülkiyete dayalı oy sayısının belediye düzeyinde kaldırılması; herkese eşit oy.
- 1944 - Oy kullanma yaşı 21'e indirildi.
- 1969 - Oy kullanma yaşı 20'ye indirildi.
- 1972 - Oy kullanma yaşı 18'e indirildi.
- 1981 - İskandinav Pasaport Birliği ülke vatandaşlarına belediye seçimleri için ikamet şartı olmaksızın oylama ve uygunluk hakları verildi.
- 1991 - 1991 yılında belediye seçimleri için iki yıllık ikamet şartı ile oy kullanma ve seçilebilirlik hakları tüm yabancılara uzatıldı.
- 1995 - Avrupa mevzuatına uygun olarak AB'de ikamet edenler için ikamet şartı kaldırıldı (Kanun 365/95, Seçim Kanunu 714/1998 ile onaylandı).
- 1996 - Oylama tarihinde oy kullanma yaşı 18'e indirildi.
- 2000 - Bölüm 14, diğerleri. 2000 Finlandiya Anayasası'nın 2'sinde "Finlandiya'da on sekiz yaşını doldurmuş her Finlandiya vatandaşı ve daimi olarak ikamet eden her yabancı, bir Yasa ile öngörüldüğü üzere, belediye seçimlerinde ve belediye referandumlarında oy kullanma hakkına sahiptir. aksi takdirde belediye yönetimine katılmak bir Kanunla belirlenir."
İtalya
Yargıtay, "pasif seçim yasasından sapan kuralların katı bir şekilde yorumlanması gerektiğini" belirtir.
Birleşik Devletler
Anayasa başlangıçta kimin oy kullanabileceğini tanımlamadı ve bu statüye her eyaletin karar vermesine izin verdi. ABD'nin erken tarihinde, çoğu eyalet yalnızca beyaz erkek yetişkin mülk sahiplerinin oy kullanmasına izin verdi (nüfusun yaklaşık %6'sı). 1856 yılına gelindiğinde, mülk sahipliği gereklilikleri tüm eyaletlerde kaldırıldı ve çoğu beyaz adama oy hakkı verildi. Ancak, vergi ödeme gereklilikleri 1860'a kadar beş eyalette ve 20. yüzyıla kadar iki eyalette kaldı.
İç Savaş'tan sonra, Anayasa'da yapılan beş değişiklik açıkça "oy kullanma hakkına" değindi; bu değişiklikler, herhangi bir ABD eyaletinde veya başka bir yargı alanında oy kullanma hakkının kısaltılabileceği veya reddedilebileceği temeli sınırlar.
- 15. Değişiklik (1870): "Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlarının oy kullanma hakkı, Amerika Birleşik Devletleri veya herhangi bir Eyalet tarafından ırkı, rengi veya önceki kölelik durumu nedeniyle reddedilemez veya kısıtlanamaz."
- 19. Değişiklik (1920): "Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlarının oy kullanma hakkı, Amerika Birleşik Devletleri veya herhangi bir Eyalet tarafından cinsiyet nedeniyle reddedilemez veya kısıtlanamaz."
- 23. Değişiklik (1961): Columbia Bölgesi sakinlerinin Başkan ve Başkan Yardımcısı için oy kullanabilmesini sağlar.
- 24. Değişiklik (1964): "Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlarının herhangi bir ön seçimde veya başka bir seçimde Başkan veya Başkan Yardımcısı, Başkan veya Başkan Yardımcısı veya Kongre veya Senatör veya Temsilci seçimlerinde oy kullanma hakkı reddedilmeyecek veya herhangi bir kira vergisi veya diğer vergileri ödememe nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri veya herhangi bir Eyalet tarafından kısaltılmıştır. "
- 26. Değişiklik (1971): "ABD vatandaşlarının on sekiz yaşında veya daha büyük oy kullanma hakkı, Amerika Birleşik Devletleri veya herhangi bir Eyalet tarafından yaş nedeniyle reddedilmeyecek veya azaltılmayacaktır."
Vatandaşların ırksal haklarından mahrum bırakılmasının tamamen kaldırılması, 1965 Oy Hakkı Yasası Sivil Haklar Hareketi'nin ardından Kongre'den geçene kadar güvence altına alınmadı. Eyalet seçimleri için, ABD Yüksek Mahkemesi Harper v. Virginia Seçim Kurulu'nda (1966) 6-3'e kadar, tüm eyalet anket vergilerinin On Dördüncü Değişikliğin Eşit Koruma Maddesini ihlal ettiği için anayasaya aykırı olduğuna karar verene kadar değildi. Bu, haklarından mahrum bırakılan bazı fakir beyazlar da dahil olmak üzere yoksullar üzerindeki yükü kaldırdı.
Kaynakça
- ^ "suffrage" 7 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The American Heritage Dictionary of the English Language (5th ed.). Boston: Houghton Mifflin Harcourt.
- ^ . 19 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2015.
- ^ . 27 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2015.
- ^ . ACE Electoral Knowledge Network. Aceproject.org. 24 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Gianoulis, Tina (2015). "Women's Suffrage Movement" (PDF). glbtq. 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ . The Electoral Commission. 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi
- ^ . European Parliament Information Office in the United Kingdom. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi
- ^ "Why Can Commonwealth Citizens Vote in the U.K.? An Expat Asks". The Wall Street Journal. 27 Nisan 2015. 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Şubat 2016.
- ^ (April 2006). "'By the Law or the Sword': Peterloo Revisited". History. 2 (302): 254-276. doi:10.1111/j.1468-229X.2006.00366.x. JSTOR 24427836.
- ^ Nohlen, Dieter, e al. (2001). Elections in Asia and the Pacific: South East Asia, East Asia, and the South Pacific. p. 14. Oxford University Press, 2001
- ^ A. Kulinski, K. Pawlowski. The Atlantic Community – The Titanic of the XXI Century. p. 96. WSB-NLU. 2010
- ^ . Our World in Data. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2020.
- ^ a b . Australian Electoral Commission. 28 Ocak 2011. 9 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2013.
- ^ . Australian Electoral Commission. 8 Mart 2013. 9 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2013.
- ^ . manitobia.ca. 27 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ Canada, Elections. (İngilizce). 28 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ . Abheritage.ca. 8 Aralık 2010. 15 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2013.
- ^ Indian Act of Canada S.C. 1938 chap 46 sec 14(2)(i)/Dominion Elections Act S.C.1948 chap 46
- ^ a b . Faculty.marianopolis.edu. 27 Ocak 1916. 10 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2013.
- ^ . Archives.cbc.ca. 11 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2013.
- ^ Canada, Elections. (İngilizce). 28 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ a b c Noel Dyck; Tonio Sadik (15 Nisan 2016). "Aboriginal people, political organization and activism". . 18 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2019.
- ^ Canada, Elections. (İngilizce). 28 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ . Elections Canada. 28 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Archives.cbc.ca. 6 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2013.
- ^ . Lexum. 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2019.
- ^ "Council Directive 94/80/EG". EUR-Lex. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ (PDF). 11 Haziran 1999. 19 Şubat 2002 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ Buonomo, Giampiero (2000). "Nel passaggio Usl-Asl solo tre dirigenti restano ineleggibili negli enti locali". Diritto&Giustizia Edizione Online. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. – via (abonelik gereklidir)
- ^ . Online Exhibit: The Charters of Freedom. National Archives. 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2015.
- ^ Janda, Kenneth; Berry, Jeffrey M.; Goldman, Jerry (2008). The challenge of democracy : government in America (9. ed., update bas.). Houghton Mifflin. s. 207. ISBN ; Murrin, John M.; Johnson, Paul E.; McPherson, James M.; Fahs, Alice; Gerstle, Gary (2012). Liberty, Equality, Power: A History of the American People (6. bas.). Wadsworth, Cengage Learning. s. 296. ISBN . 4 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ Stanley L. Engerman, University of Rochester and NBER; Kenneth L. Sokoloff, University of California, Los Angeles and NBER (February 2005). "The Evolution of Suffrage Institutions in the New World" (PDF): 16, 35. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
By 1840, only three states retained a property qualification, North Carolina (for some state-wide offices only), Rhode Island, and Virginia. In 1856 North Carolina was the last state to end the practice. Tax-paying qualifications were also gone in all but a few states by the Civil War, but they survived into the 20th century in Pennsylvania and Rhode Island.
- ^ . Infoplease. 18 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2015.
- ^ Scher, Richard K. (2015). The Politics of Disenfranchisement: Why is it So Hard to Vote in America?. Routledge. s. viii–ix. ISBN . 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ "Civil Rights in America: Racial Voting Rights" (PDF). A National Historic Landmarks Theme Study. 2009. 1 Haziran 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
Bibliyografya
- Atkinson, Neill. Adventures in Democracy: A History of the Vote in New Zealand (Dunedin: University of Otago Press, 2003).
- Edwards, Louise P. and Mina Roces, eds. Women's Suffrage in Asia: Gender, Nationalism, and Democracy (Routledge, 2004).
- Haas, Michael. Racial Harmony Is Achievable: Lessons from the Kingdom of Hawai'i (London: Palgrave Macmillan, 2017), pp. 70–72.
- Keyssar, Alexander. The Right to Vote: The Contested History of Democracy in the United States (New York: Basic Books, 2000). .
- Lichtman, Allan J. The Embattled Vote in America: From the Founding to the Present (Harvard UP. 2018)
- Towns, Ann. "Global Patterns and Debates in the Granting of Women’s Suffrage." in The Palgrave Handbook of Women’s Political Rights (Palgrave Macmillan, London, 2019) pp. 3–19.
- U.S. Commission on Civil Rights: Reports on Voting (2005) .
- Willis, Justin, Gabrielle Lynch, and Nic Cheeseman. "Voting, Nationhood, and Citizenship in late-colonial Africa." Historical Journal 61.4 (2018): 1113–1135. online 19 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Smallest State in the World", The New York Times, 19 June 1896, p. 6
- A History of the Vote in Canada, Chief Electoral Officer of Canada, 2007.
Dış bağlantılar
- Women's suffrage in Germany 18 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .—19 January 1919—first suffrage (active and passive) for women in Germany
- "Suffrage". New International Encyclopedia. 1905.
- "Who Gets to Vote? Teaching About the Struggle for Voting Rights in the United States" 20 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Ursula Wolfe-Rocca, The Zinn Education Project, 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Oy hakki politik imtiyaz basitce imtiyaz halka acik politik secimler uzerinde kullanilan oyun hukuki hakkidir Dilden dile degismekle birlikte bazen secime aday olma hakki olan pasif oy hakkindan ayirt edilebilmesi icin aktif oy hakki da denir Aktif ve pasif oy kullanma kombinasyonunada bazen tam oy hakki denir Suffrage universel dedie a Ledru Rollin Frederic Sorrieu 1850 Oy kullanma hakki genellikle temsili demokrasi acisindan dusunulmektedir ancak oy hakki referandumlar ve girisimler icin ayni olcude gecerlidir Oy hakki sadece yasal oy hakkini degil ayni zamanda bir sorunun oylamaya sunulup sunulmayacagina dair pratik soruyu da tanimlar Onemli sorulara kapsamli vicdani tam aciklama ve kamuoyu incelemesi olmaksizin tek tarafli olarak karar verildiginde oy hakkinin faydasi azalir Oy kullanma yasina ulastiklarinda nitelikli vatandaslara oy hakki verilir Nitelikli bir vatandasi neyin olusturdugu hukumetin kararina baglidir Vatandas olmayan ikamet edenler yakindan baglantili ulkelerin vatandaslari ornegin Ingiliz Milletler Toplulugu vatandaslari ve Avrupa Birligi vatandaslari veya belirli ofisler veya sorularla sinirli olabilen bazi ulkelerde oy kullanabilir TiplerEvrensel oy hakki Peterloo Katliami tasfiri 1819 Evrensel oy hakki yetiskinlige ulasmis her bir vatandasin oy kullanma hakkinin devlet tarafindan taninmasi ve teminati Oy hakkinin genel siyasi anlamda hak ve firsattan olusmasina ragmen yasal anlamda esit oy hakki yalnizca bir hak gibi kabul edilmektedir Tarihsel olarak esit oy hakki yetiskin erkek oy hakki anlamini tasimistir 1755 1769 25 yasin uzerindeki tum vatandaslara sinirli genel oy hakki taniyan ilk ulkeydi 1819 da Manchester icerisinde ikamet eden 60 80 000 arasi erkek ve kadin protestocu Parlamento Binalarinda kendilerinin de temsil edilmesi icin sehrin St Peter Meydani nda toplandi Tarihci Peterloo Katliami ni caginin en sarsintili olaylarindan biri olarak nitelendirdi Bunu 1871 Paris Komunu ve Franceville Cumhuriyetinde 1889 yapilan diger deneyler izledi 1840 tan 1852 ye kadar Hawaii cinsiyet ayrimi icermeyen genel oy hakki tanidi O zamana kadar Yeni Zelanda evrensel aktif oy hakki uygulayan tek bagimsiz ulkeydi ve Dunyada Ozgurluk endeksi Yeni Zelanda yi dunyadaki tek ozgur ulke olarak listeliyordu Dunya genelindeki yeriKadinlara genel oy hakki taninan ulkeler 2017 1840 da Hawai i Kralligi cinsiyetten bahsetmeden tum konular icin tam oy hakki kabul etti ancak 1852 anayasasi 20 yasin uzerindeki erkek oznelerin oy kullanmasini belirledi Yeni Guney Galler eyaletinde Bu yasa ayni zamanda kadinlarin hukumete aday olmalarina izin vererek Avustralya yi dunyada buna izin veren ilk ulke haline getirdi 1906 da Finlandiya dunyadaki tum yetiskin vatandaslara tam oy hakki baska bir deyisle oy kullanma ve goreve aday olma hakki veren bir sonraki ulke oldu 1893 te Yeni Zelanda tum yetiskin vatandaslara oy kullanma hakki verdi ancak kadinlar 1919 a kadar Yeni Zelanda yasama meclisine aday olma hakkini elde edemedi Avustralya 1855 Guney Avustralya 21 yas ustu tum Ingiliz erkeklere oy kullanma hakkini verdi daha sonra yerli Avustralya Aborijinlerine de verildi Boylece tum erkeklere oy hakkina izin veren ilk Britanya kolonisi oldu 1894 Guney Avustralya kadinlara oy kullanma hakkini verdi 1896 Tazmanya erkeklere oy kullanma hakkini verdi 1899 Bati Avustralya kadinlara oy kullanma hakkini verdi 1902 Ingiliz Milletler Toplulugu Franchise Yasasi kadinlarin federal olarak ve New South Wales eyaletinde oy kullanmasina olanak tanir Bu yasa ayni zamanda kadinlarin hukumete aday olmasina izin vererek Avustralya yi buna izin veren dunyadaki ilk demokratik devlet haline getiriyor 1921 Edith Cowan herhangi bir Avustralya Parlamentosuna secilen ilk kadin olan West Perth e uye olarak Bati Avustralya Yasama Meclisine secildi 1962 Avustralya Aborijinleri Ingiliz Milletler Toplulugu secimlerinde oy kullanma hakkini guvence altina aldi ancak pratikte bu hak bireyin ilgili eyaleti tarafindan taninan Aborijin oylama haklarina bagliydi 1965 Queensland Aborijin Avustralyalilara oy hakki veren son eyalettir 1973 Tum federal secimler icin oy kullanma yasi 21 den 18 e dusuruldu Eyaletler 1973 te oy kullanma yasini 18 e indirdi ilki 1970 te Bati Avustralya oldu Kanada 1871 Yeni Britanya Kolumbiyasi Eyaleti nin ilk icraatlarindan biri Ilk Milletler in imtiyazini kaldirir ve Cin ve Japon halkinin oy kullanmasinin engellenmesini saglar 1916 Manitoba il secimlerinde kadinlarin oy kullanma hakkina sahip oldugu ilk il olur 1917 Savas Zamani Secimleri Yasasi yurtdisinda savasan akrabalari olan kadinlara oy hakki veriyor Oy haklari tum dusman yabancilardan Askeri Secmenler Yasasi tum askerlere hatta vatandas olmayanlara Hint ve Metis gazileri haric ve silahli kuvvetlerde hemsire veya katip olarak gorev yapan kadinlara oy verir ancak oylar belirli adaylar icin degil sadece hukumet lehine veya aleyhine 1918 Kadinlar federal secimlerde tam oy hakki elde etti 1919 Kadinlar federal makamlara aday olma hakkini elde etti 1940 Quebec kadinlarin oy hakkinin tanindigi son eyalet olur Kanada oy hakki hakkinda daha fazla bilgi icin dunya savaslari sirasinda Kanadali kadinlara bakin 1947 Cinlilere ve Hint Kanadalilara karsi irkci istisnalar kaldirildi 1948 Japon Kanadalilara karsi irkci dislamalar kaldirildi 1955 Secim kanunlarindan dini istisnalar kaldirildi 1960 Secim gunu gelmeyeceklerine yemin etmek isteyen tum secmenlere pesin oy hakki verildi 1965 Ilk Milletler 1967 Alberta genel secimlerinden baslayarak Alberta eyalet secimlerinde oy kullanma hakkini verdi 1969 Ilk Milletler 1970 Quebec genel secimlerinden baslayarak Quebec eyalet secimlerinde oy kullanma hakkini verdi 1970 Oy verme yasi 21 den 18 e dusuruldu 1982 Kanada Haklar ve Ozgurlukler Sarti tum yetiskin vatandaslara oy kullanma hakkini garanti ediyor 1988 Kanada Yuksek Mahkemesi akil hastalarinin oy kullanma hakkina sahip olduguna karar verdi 1993 Herhangi bir secmen onceden oy kullanabilir 2000 Sabit adresi olmayan kisilerin oy kullanmasini kolaylastiran mevzuat yururluge girdi 2002 Mahkumlara mahkum edildikleri binicilikte oy kullanma bolgesi oy kullanma hakki verildi Secim Kurulu Baskani ve Yardimcilari disindaki tum yetiskin Kanadalilar artik Kanada da oy kullanabilir 2019 Kanada Yuksek Mahkemesi Kanada Secim Yasasi nin yurtdisinda bes yildan uzun suredir yasayan vatandaslarin posta yoluyla oy kullanmasini engelleyen kisimlarinin Kanada Haklar ve Ozgurlukler Sarti nin 3 Bolumunu ihlal ettigini ve dolayisiyla anayasaya aykiri oldugunu hukme bagladi Avrupa Birligi Avrupa Birligi 19 Aralik 1994 tarihli Konsey Direktifi 94 80 EG ile belediye secimlerinde baska bir AB ulkesinin vatandasina da oy kullanma hakki vermistir Finlandiya 1906 Oy verme yilinin basinda 24 yasindaki veya daha buyuk tum vatandaslar icin tam oy hakki 1921 Mulkiyete dayali oy sayisinin belediye duzeyinde kaldirilmasi herkese esit oy 1944 Oy kullanma yasi 21 e indirildi 1969 Oy kullanma yasi 20 ye indirildi 1972 Oy kullanma yasi 18 e indirildi 1981 Iskandinav Pasaport Birligi ulke vatandaslarina belediye secimleri icin ikamet sarti olmaksizin oylama ve uygunluk haklari verildi 1991 1991 yilinda belediye secimleri icin iki yillik ikamet sarti ile oy kullanma ve secilebilirlik haklari tum yabancilara uzatildi 1995 Avrupa mevzuatina uygun olarak AB de ikamet edenler icin ikamet sarti kaldirildi Kanun 365 95 Secim Kanunu 714 1998 ile onaylandi 1996 Oylama tarihinde oy kullanma yasi 18 e indirildi 2000 Bolum 14 digerleri 2000 Finlandiya Anayasasi nin 2 sinde Finlandiya da on sekiz yasini doldurmus her Finlandiya vatandasi ve daimi olarak ikamet eden her yabanci bir Yasa ile ongoruldugu uzere belediye secimlerinde ve belediye referandumlarinda oy kullanma hakkina sahiptir aksi takdirde belediye yonetimine katilmak bir Kanunla belirlenir Italya Yargitay pasif secim yasasindan sapan kurallarin kati bir sekilde yorumlanmasi gerektigini belirtir Birlesik Devletler Anayasa baslangicta kimin oy kullanabilecegini tanimlamadi ve bu statuye her eyaletin karar vermesine izin verdi ABD nin erken tarihinde cogu eyalet yalnizca beyaz erkek yetiskin mulk sahiplerinin oy kullanmasina izin verdi nufusun yaklasik 6 si 1856 yilina gelindiginde mulk sahipligi gereklilikleri tum eyaletlerde kaldirildi ve cogu beyaz adama oy hakki verildi Ancak vergi odeme gereklilikleri 1860 a kadar bes eyalette ve 20 yuzyila kadar iki eyalette kaldi Ic Savas tan sonra Anayasa da yapilan bes degisiklik acikca oy kullanma hakkina degindi bu degisiklikler herhangi bir ABD eyaletinde veya baska bir yargi alaninda oy kullanma hakkinin kisaltilabilecegi veya reddedilebilecegi temeli sinirlar 15 Degisiklik 1870 Amerika Birlesik Devletleri vatandaslarinin oy kullanma hakki Amerika Birlesik Devletleri veya herhangi bir Eyalet tarafindan irki rengi veya onceki kolelik durumu nedeniyle reddedilemez veya kisitlanamaz 19 Degisiklik 1920 Amerika Birlesik Devletleri vatandaslarinin oy kullanma hakki Amerika Birlesik Devletleri veya herhangi bir Eyalet tarafindan cinsiyet nedeniyle reddedilemez veya kisitlanamaz 23 Degisiklik 1961 Columbia Bolgesi sakinlerinin Baskan ve Baskan Yardimcisi icin oy kullanabilmesini saglar 24 Degisiklik 1964 Amerika Birlesik Devletleri vatandaslarinin herhangi bir on secimde veya baska bir secimde Baskan veya Baskan Yardimcisi Baskan veya Baskan Yardimcisi veya Kongre veya Senator veya Temsilci secimlerinde oy kullanma hakki reddedilmeyecek veya herhangi bir kira vergisi veya diger vergileri odememe nedeniyle Amerika Birlesik Devletleri veya herhangi bir Eyalet tarafindan kisaltilmistir 26 Degisiklik 1971 ABD vatandaslarinin on sekiz yasinda veya daha buyuk oy kullanma hakki Amerika Birlesik Devletleri veya herhangi bir Eyalet tarafindan yas nedeniyle reddedilmeyecek veya azaltilmayacaktir Vatandaslarin irksal haklarindan mahrum birakilmasinin tamamen kaldirilmasi 1965 Oy Hakki Yasasi Sivil Haklar Hareketi nin ardindan Kongre den gecene kadar guvence altina alinmadi Eyalet secimleri icin ABD Yuksek Mahkemesi Harper v Virginia Secim Kurulu nda 1966 6 3 e kadar tum eyalet anket vergilerinin On Dorduncu Degisikligin Esit Koruma Maddesini ihlal ettigi icin anayasaya aykiri olduguna karar verene kadar degildi Bu haklarindan mahrum birakilan bazi fakir beyazlar da dahil olmak uzere yoksullar uzerindeki yuku kaldirdi Kaynakca suffrage 7 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde The American Heritage Dictionary of the English Language 5th ed Boston Houghton Mifflin Harcourt 19 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2015 27 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2015 ACE Electoral Knowledge Network Aceproject org 24 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Gianoulis Tina 2015 Women s Suffrage Movement PDF glbtq 29 Mart 2019 tarihinde kaynagindan PDF The Electoral Commission 19 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi European Parliament Information Office in the United Kingdom 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Why Can Commonwealth Citizens Vote in the U K An Expat Asks The Wall Street Journal 27 Nisan 2015 7 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Subat 2016 April 2006 By the Law or the Sword Peterloo Revisited History 2 302 254 276 doi 10 1111 j 1468 229X 2006 00366 x JSTOR 24427836 Nohlen Dieter e al 2001 Elections in Asia and the Pacific South East Asia East Asia and the South Pacific p 14 Oxford University Press 2001 A Kulinski K Pawlowski The Atlantic Community The Titanic of the XXI Century p 96 WSB NLU 2010 Our World in Data 27 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2020 a b Australian Electoral Commission 28 Ocak 2011 9 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2013 Australian Electoral Commission 8 Mart 2013 9 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2013 manitobia ca 27 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2017 Canada Elections Ingilizce 28 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2017 Abheritage ca 8 Aralik 2010 15 Kasim 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2013 Indian Act of Canada S C 1938 chap 46 sec 14 2 i Dominion Elections Act S C 1948 chap 46 a b Faculty marianopolis edu 27 Ocak 1916 10 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2013 Archives cbc ca 11 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2013 Canada Elections Ingilizce 28 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2017 a b c Noel Dyck Tonio Sadik 15 Nisan 2016 Aboriginal people political organization and activism 18 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2019 Canada Elections Ingilizce 28 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2017 Elections Canada 28 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Archives cbc ca 6 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2013 Lexum 12 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ocak 2019 Council Directive 94 80 EG EUR Lex 31 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2020 PDF 11 Haziran 1999 19 Subat 2002 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2020 Buonomo Giampiero 2000 Nel passaggio Usl Asl solo tre dirigenti restano ineleggibili negli enti locali Diritto amp Giustizia Edizione Online 24 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2020 via abonelik gereklidir Online Exhibit The Charters of Freedom National Archives 6 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2015 Janda Kenneth Berry Jeffrey M Goldman Jerry 2008 The challenge of democracy government in America 9 ed update bas Houghton Mifflin s 207 ISBN 9780618990948 Murrin John M Johnson Paul E McPherson James M Fahs Alice Gerstle Gary 2012 Liberty Equality Power A History of the American People 6 bas Wadsworth Cengage Learning s 296 ISBN 9780495904991 4 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2020 Stanley L Engerman University of Rochester and NBER Kenneth L Sokoloff University of California Los Angeles and NBER February 2005 The Evolution of Suffrage Institutions in the New World PDF 16 35 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Aralik 2020 By 1840 only three states retained a property qualification North Carolina for some state wide offices only Rhode Island and Virginia In 1856 North Carolina was the last state to end the practice Tax paying qualifications were also gone in all but a few states by the Civil War but they survived into the 20th century in Pennsylvania and Rhode Island KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Infoplease 18 Ocak 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Nisan 2015 Scher Richard K 2015 The Politics of Disenfranchisement Why is it So Hard to Vote in America Routledge s viii ix ISBN 9781317455363 17 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2020 Civil Rights in America Racial Voting Rights PDF A National Historic Landmarks Theme Study 2009 1 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Aralik 2020 BibliyografyaAtkinson Neill Adventures in Democracy A History of the Vote in New Zealand Dunedin University of Otago Press 2003 Edwards Louise P and Mina Roces eds Women s Suffrage in Asia Gender Nationalism and Democracy Routledge 2004 Haas Michael Racial Harmony Is Achievable Lessons from the Kingdom of Hawai i London Palgrave Macmillan 2017 pp 70 72 Keyssar Alexander The Right to Vote The Contested History of Democracy in the United States New York Basic Books 2000 0 465 02968 X Lichtman Allan J The Embattled Vote in America From the Founding to the Present Harvard UP 2018 Towns Ann Global Patterns and Debates in the Granting of Women s Suffrage in The Palgrave Handbook of Women s Political Rights Palgrave Macmillan London 2019 pp 3 19 U S Commission on Civil Rights Reports on Voting 2005 978 0 8377 3103 2 Willis Justin Gabrielle Lynch and Nic Cheeseman Voting Nationhood and Citizenship in late colonial Africa Historical Journal 61 4 2018 1113 1135 online 19 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Smallest State in the World The New York Times 19 June 1896 p 6 A History of the Vote in Canada Chief Electoral Officer of Canada 2007 Dis baglantilarWomen s suffrage in Germany 18 Eylul 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde 19 January 1919 first suffrage active and passive for women in Germany Suffrage New International Encyclopedia 1905 Who Gets to Vote Teaching About the Struggle for Voting Rights in the United States 20 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Ursula Wolfe Rocca The Zinn Education Project 2020