Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| D-Avrupa Birliği Ülkelerinde Kullanılması Serbest Olan Tatlandırıcılar | ||
|---|---|---|
| Adı | Gerçek Tat Derecesi (Sakkaroz = 1) | |
| () | 130–200 | |
| Aspartam () | 200 | |
| () | 350 | |
| Siklamat () | 30–50 | |
| () | 400–600 | |
| () | 7.000–13.000 | |
| () | 300–500 | |
| () | 600 | |
| () | 250–300 | |
| () | 2.000–3.000 | |
Tatlandırıcılar günlük yaşamda kullandığımız şekerin yerini almak üzere üretilen, aynı miktardaki şekerden daha tatlı olan ve daha az enerji içeren kimyasal maddelerdir. Kullanımlarının insan sağlığı üzerindeki etkileri hakkında olumlu ve olumsuz farklı görüşler vardır.
Çağlar boyunca zor bulunan bir madde olan şeker, son birkaç yüzyıl içinde kolay elde edilebilir olmuş ve insan beslenmesinin temel unsurlarından biri haline gelmiştir. İnsanlar tarafından çok sevilen şekerin kolay elde edilebilirliği, bol ve ölçüsüz tüketilmesine yol açarak, aşırı şeker kullanımı ile ilişkili rahatsızlıkların da görülme sıklıklarını arttırmıştır.
Tat alma zevkinden mahrum kalmaksızın şekerin insan bedeni üzerindeki olumsuz etkilerinden kaçınmak gereksinimi, tatlandırıcıların günümüzde yoğun olarak kullanımları sonucunu beraberinde getirmiştir.
Genel bilgi
Genel olarak tatlandırıcıların ortak özelliği, kimyasal yapılarından dolayı dilde bulunan tat alma reseptörlerine bağlana bilmeleridir. Tatlılık derecesi ölçümlerinde kullanılan sayısal değerler %3 veya %4’lük sakkaroz çözeltisi baz alınarak yapılır. Örnek olarak Tatlılık derecesi 500 olarak belirtilen bir tatlandırıcının sakkaroz çizeltisinin 500 defa inceltilmesiyle eş değer oluğunu söylemektedir. Bunun yanı sıra Tatlandırıcının tatlılık derecesi ortam şartlarına bağlı olarak da değişiklikler göstermektedir, öreneğim sıcaklık ve pH-derecesi. Aynı zamanda farklı tatlandırıcıların beraber alınması daha farklı etkiler gösterebilmektedir. ve Aspartam beraber alınması çok daha yüksek bir derecede tatlılık derecesini algılanmasına yol açmaktadırlar. Genel itibarıyla besinlerde yapılan tatlandırma işlemi esnasında tatlı ileştirmek için yapısında Sakkaroz ihtiva eden maddeler kullanılmaktadır.
Tatladırıcı olarak kullanılan bazı şeker alkollerin kimyasal yapı förmülü ve kısaltmaları
-
![image]()
Sorbitol, E420 -
![image]()
, E421 -
![image]()
, E965 -
![image]()
, E966 -
![image]()
, E967 -
![image]()
, E968
Yoğun olarak kullanılan bazı tatlandırıcıların kimyasal yapı förmülü ve kısaltmaları
Kullanımı
Tatlandırıcılar, başlangıçta şeker hastalarının tatlandırma gereksiniminin giderilmesi için kullanılmış olmakla birlikte, günümüzde fazla kilolular, vücut şeklini korumaya çalışanlar ve şekerin diş sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinden korunmak isteyenler tarafından da yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Önemli bazı doğal ve yapay tatlandırıcılar ve ağırlıkça aynı miktardaki sofra şekerine oranla tatlılıkları aşağıda verilmiştir.
Sağlık açısından riskleri
| D-Avrupa Birliği Ülkelerinde Kullanılması Yasak Olan Tatlandırıcılar | ||
|---|---|---|
| Adı | Gerkeç Tat Derecesi (Sakkaroz = 1) | |
| 2.000–3.000 | ||
| 500–2.000 | ||
| 200 | ||
| ca. 1.250 | ||
| (guanidin tatlandırıcı) | 220.000–300.000 | |
| 800–2.000 | ||
| 500 | ||
Besin maddelerinde tatlandırıcıların direkt ya da başka bir doğal tatlandırıcıyla kombinasyonlu bir şekilde kullanılmasının insan vücudu üzerindeki uzun süreli etkilerine dayalı çok az bilgi mevcuttur. Bu Maddelerin zararlı etkilerini üzerinde yapılan araştırmalar farklı sonuçlar ortaya koymuşlardır. Alman Beslenme Cemiyeti tarafından yapılan araştırmalara göre Kanser riskini artıran bir bulguya rastlanmamıştır. Yalnız başka bir araştırma sonucuna dayalı olarak yüksek oranda tatlandırıcı tüketimi testis kanseri riskini artırdığı ortaya koymuştur.
Alman Risk araştırma Merkezinin verilerine göre Avrupa Birliği ülkelerinde kullanılması serbest olan Tatlandırıcıların sağlık açıdan zararları olmadığı ortaya konulmuştur, yalnız kullanımda belirli miktarlarının üzerine çıkılmadığı sürece. 2003'te yapılan değerlendirmelerde, tüketicilerin tekrarlanan sorularının büyük çoğunluğu tatlandırıcı olarak kullanılan bir madde olan aspartamın yan etkileri üzerinde yoğunlaşmıştır. Bunun yanı sıra Aspartamdan elde edilen aspartik asit, fenilalanin ve metanol birtakım istenmeyen etkilere sebep oldukları öne sürülmüştür. Örneğin baş ağrısı, alerji, beyin tümörü vb... Bu iddialar sonucunda yapılan araştırmalar yukarıda bahsi geçen yan etkiler ve tatlandırıcılar arasında bir ilişki kurulamamıştır. .
Tatlanırıcılar ve kanser riski arasındaki ilişkiyi araştırmak için Köln Üniversitesi kliniğinde 2001’de bir araştırma grubu kurulmuştur. Bunların yaptığı araştırmaların sonucunda aşağıdaki dört sonuca ulaşılmıştır.
- Fareler üzerinde yapılan araştırmalarda, sakkarinin yüksek dozda kullanılması testis kanserine yol açabileceği bulgularına rastlanmıştır. Bu da kemirgenlerin potasyum tuzlarıyla olan kendilerine has reaksiyonlarıyla açıklanmıştır.
- Sadece 2001 yılına kadar yapılmış tek bir araştırma, yüksek oranda (günde 1,68g) tatlandırıcı kullanılması insanlarda testis kanserine hafif sebep olabileceği ortaya konulmuştur. Bu da yüksek oranda Kahve tüketimi ya da idrar yollarındaki iltihaplanmalar sonucunda rahatça ulaşılabilen bir değerdir. Yalnız burada tatlandırıcıların ayrı ayrı etkisi ortaya konulamamıştır. Çünkü genellikle birden fazla tatlandırıcı bir arada kullanılmaktadır.
- Aspartamın kanserojen bir etkiye sahip olduğu ispatlanamamıştır.
- Acesulfame potasyum, Neotame, Alitam ve Sucralose gibi yeni nesil tatlandırıcılar üzerinde pek fazla bilgi toplanamamıştır. Çünkü kısa bir zaman önce kullanılmaya başlanmıştı.
1986'da İngiliz araştırmacıları J. E. Blundell und A. J. Hill tarafında bir magazin dergisi olan The Lancet dergisine verdikleri demeçte, yapmış oldukları araştırmalar sonucunda vardıkları sonuçları açıklamışlardır. Bu araştırmaya göre tatlandırıcıyla tatlanmış suyu içen deneklerin aynı miktarda saf suyu içen deneklere göre daha fazla açlık hisi duydukları görülmüştür. Bu araştırmadan sonra iştah ve tatlandırıcılar arasındaki bağlantıyı ortaya koymak için birçok araştırma yapılmıştır. Başka bir araştırmaya göre de sakız çiğnemenin iştah açıcı etkisini ortaya koymuştur.
Doğal ve yapay tatlandırıcılar
Doğal tatlandırıcı molekülleri benzerlerinin laboratuvarlarda yapay olarak sentezlenmesi ile elde edilen maddelerdir. Genellikle sıfır ya da sıfıra yakın miktarda kalori içerirler.
İnsan yapısının, gelişimi boyunca karşılaşmadığı bu tür kimyasal maddelere uzun dönemde nasıl tepki vereceğini her zaman doğru biçimde belirlemek mümkün olmadığından, bu türden yeni bir ürünün kullanıma sunulması için gerekli yasal izinlerin alınması çok zordur. Yapay Tatlandırıcılar genellikle bitkilerden ayrıştırılan kimyasal maddelerdir. Bu maddelerden bazıları aynı ağırlıktaki şekerden daha tatlı oldukları halde daha az enerji içerdikleri için şeker yerine kullanılabilirler.
| Doğal ve Yapay Tatlandırıcılar - Tatlılık Dereceleri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Doğal Tatlandırıcılar | Yapay Tatlandırıcılar | ||||
| Adı | Tatlılık Derecesi | Adı | Tatlılık Derecesi | Adı | Tatlılık Derecesi |
| 550 | Sorbitol | 0,6 | 200 | ||
| (Erythritol) | 0,7 | Stevia | 250 | Aspartam (Aspartame) | 160-200 |
| (Glycyrrhizin) | 0,7 | 0,92 | Siklamat (Cyclamate) | 30 | |
| Gliserol (Glycerol) | 0,6 | (Thaumatin | 2000-3000 | 1500 | |
| Hydrojene nişasta hidrolizatları | 0,4-0,9 | 1 | 8000 | ||
| (Isomalt) | 0,45–0,65 | 4000 (1950'e Amerika'da yasaklanmıştır) | |||
| (Lactitol) | 0,4 | (Saccharin - benzosulfamit) | 300 | ||
| 100 | 600 | ||||
| 0,9 | (guanidin tatlandırıcı) | 160.000 (Gıdalarda kullanılması Yasaktır) | |||
| 0,5 | (guanidin tatlandırıcı) | 200000 (Gıdalarda kullanılması Yasaktır) | |||
| 3000 | (guanidin tatlandırıcı) | 200000 (Gıdalarda kullanılması Yasaktır) | |||
| 500 | (guanidin tatlandırıcı) | 220000 (Gıdalarda kullanılması Yasaktır) | |||
Kaynakça
- ^ e.V.: Sehr viel Süßkraft im Vergleich zum Zucker 27 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Auf: suessstoff-verband.de.
- ^ Tatlandiricilar[] Wikipedia Almanca: 17.09.15 Tarnhinde bakılmıştır.
- ^ a b (DGE): Süßstoffe in der Ernährung 4 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Auf: dge.de, 2. Mai 2007.
- ^ Martin R. Weihrauch u. a.: Künstliche Süßstoffe – Haben sie ein kanzerogenes Potential?. In: Medizinische Klinik 96, 2001, Nr. 11, S. 670–675 (DOI:10.1007/PL00002158).
- ^ (BfR): Bewertung von Süßstoffen 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Auf: bfr.bund.de, 21. August 2003 (PDF; 20 kB).
- ^ a b c d e Martin R. Weihrauch u. a.: Künstliche Süßstoffe – Haben sie ein kanzerogenes Potential?. In: Medizinische Klinik 96, 2001, Nr. 11, S. 670–675.
- ^ J. E. Blundell, A. J. Hill: The Lancet, Volume 327, Issue 8489, Pages 1092 - 1093, 10 May 1986. DOI:10.1016/S0140-6736(86)91352-8.
- ^ F. Bellisle/A. Drewnowski: Intense sweeteners, energy intake and the control of body weight. In: European Journal of Clinical Nutrition 61, 2007, S. 691–700 (PMID 17299484; DOI:10.1038/sj.ejcn.1602649).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
D Avrupa Birligi Ulkelerinde Kullanilmasi Serbest Olan TatlandiricilarAdi Gercek Tat Derecesi Sakkaroz 1 130 200Aspartam 200 350Siklamat 30 50 400 600 7 000 13 000 300 500 600 250 300 2 000 3 000 Tatlandiricilar gunluk yasamda kullandigimiz sekerin yerini almak uzere uretilen ayni miktardaki sekerden daha tatli olan ve daha az enerji iceren kimyasal maddelerdir Kullanimlarinin insan sagligi uzerindeki etkileri hakkinda olumlu ve olumsuz farkli gorusler vardir Caglar boyunca zor bulunan bir madde olan seker son birkac yuzyil icinde kolay elde edilebilir olmus ve insan beslenmesinin temel unsurlarindan biri haline gelmistir Insanlar tarafindan cok sevilen sekerin kolay elde edilebilirligi bol ve olcusuz tuketilmesine yol acarak asiri seker kullanimi ile iliskili rahatsizliklarin da gorulme sikliklarini arttirmistir Tat alma zevkinden mahrum kalmaksizin sekerin insan bedeni uzerindeki olumsuz etkilerinden kacinmak gereksinimi tatlandiricilarin gunumuzde yogun olarak kullanimlari sonucunu beraberinde getirmistir Genel bilgiGenel olarak tatlandiricilarin ortak ozelligi kimyasal yapilarindan dolayi dilde bulunan tat alma reseptorlerine baglana bilmeleridir Tatlilik derecesi olcumlerinde kullanilan sayisal degerler 3 veya 4 luk sakkaroz cozeltisi baz alinarak yapilir Ornek olarak Tatlilik derecesi 500 olarak belirtilen bir tatlandiricinin sakkaroz cizeltisinin 500 defa inceltilmesiyle es deger olugunu soylemektedir Bunun yani sira Tatlandiricinin tatlilik derecesi ortam sartlarina bagli olarak da degisiklikler gostermektedir orenegim sicaklik ve pH derecesi Ayni zamanda farkli tatlandiricilarin beraber alinmasi daha farkli etkiler gosterebilmektedir ve Aspartam beraber alinmasi cok daha yuksek bir derecede tatlilik derecesini algilanmasina yol acmaktadirlar Genel itibariyla besinlerde yapilan tatlandirma islemi esnasinda tatli ilestirmek icin yapisinda Sakkaroz ihtiva eden maddeler kullanilmaktadir Tatladirici olarak kullanilan bazi seker alkollerin kimyasal yapi formulu ve kisaltmalari Sorbitol E420 E421 E965 E966 E967 E968Yogun olarak kullanilan bazi tatlandiricilarin kimyasal yapi formulu ve kisaltmalari E950 Aspartam E951 Siklamat E952 E954 E956 E957 E961KullanimiTatlandiricilar baslangicta seker hastalarinin tatlandirma gereksiniminin giderilmesi icin kullanilmis olmakla birlikte gunumuzde fazla kilolular vucut seklini korumaya calisanlar ve sekerin dis sagligi uzerindeki olumsuz etkilerinden korunmak isteyenler tarafindan da yaygin olarak kullanilmaktadirlar Onemli bazi dogal ve yapay tatlandiricilar ve agirlikca ayni miktardaki sofra sekerine oranla tatliliklari asagida verilmistir Saglik acisindan riskleriD Avrupa Birligi Ulkelerinde Kullanilmasi Yasak Olan TatlandiricilarAdi Gerkec Tat Derecesi Sakkaroz 1 2 000 3 000500 2 000200ca 1 250 guanidin tatlandirici 220 000 300 000800 2 000500 Besin maddelerinde tatlandiricilarin direkt ya da baska bir dogal tatlandiriciyla kombinasyonlu bir sekilde kullanilmasinin insan vucudu uzerindeki uzun sureli etkilerine dayali cok az bilgi mevcuttur Bu Maddelerin zararli etkilerini uzerinde yapilan arastirmalar farkli sonuclar ortaya koymuslardir Alman Beslenme Cemiyeti tarafindan yapilan arastirmalara gore Kanser riskini artiran bir bulguya rastlanmamistir Yalniz baska bir arastirma sonucuna dayali olarak yuksek oranda tatlandirici tuketimi testis kanseri riskini artirdigi ortaya koymustur Alman Risk arastirma Merkezinin verilerine gore Avrupa Birligi ulkelerinde kullanilmasi serbest olan Tatlandiricilarin saglik acidan zararlari olmadigi ortaya konulmustur yalniz kullanimda belirli miktarlarinin uzerine cikilmadigi surece 2003 te yapilan degerlendirmelerde tuketicilerin tekrarlanan sorularinin buyuk cogunlugu tatlandirici olarak kullanilan bir madde olan aspartamin yan etkileri uzerinde yogunlasmistir Bunun yani sira Aspartamdan elde edilen aspartik asit fenilalanin ve metanol birtakim istenmeyen etkilere sebep olduklari one surulmustur Ornegin bas agrisi alerji beyin tumoru vb Bu iddialar sonucunda yapilan arastirmalar yukarida bahsi gecen yan etkiler ve tatlandiricilar arasinda bir iliski kurulamamistir Tatlaniricilar ve kanser riski arasindaki iliskiyi arastirmak icin Koln Universitesi kliniginde 2001 de bir arastirma grubu kurulmustur Bunlarin yaptigi arastirmalarin sonucunda asagidaki dort sonuca ulasilmistir Fareler uzerinde yapilan arastirmalarda sakkarinin yuksek dozda kullanilmasi testis kanserine yol acabilecegi bulgularina rastlanmistir Bu da kemirgenlerin potasyum tuzlariyla olan kendilerine has reaksiyonlariyla aciklanmistir Sadece 2001 yilina kadar yapilmis tek bir arastirma yuksek oranda gunde 1 68g tatlandirici kullanilmasi insanlarda testis kanserine hafif sebep olabilecegi ortaya konulmustur Bu da yuksek oranda Kahve tuketimi ya da idrar yollarindaki iltihaplanmalar sonucunda rahatca ulasilabilen bir degerdir Yalniz burada tatlandiricilarin ayri ayri etkisi ortaya konulamamistir Cunku genellikle birden fazla tatlandirici bir arada kullanilmaktadir Aspartamin kanserojen bir etkiye sahip oldugu ispatlanamamistir Acesulfame potasyum Neotame Alitam ve Sucralose gibi yeni nesil tatlandiricilar uzerinde pek fazla bilgi toplanamamistir Cunku kisa bir zaman once kullanilmaya baslanmisti 1986 da Ingiliz arastirmacilari J E Blundell und A J Hill tarafinda bir magazin dergisi olan The Lancet dergisine verdikleri demecte yapmis olduklari arastirmalar sonucunda vardiklari sonuclari aciklamislardir Bu arastirmaya gore tatlandiriciyla tatlanmis suyu icen deneklerin ayni miktarda saf suyu icen deneklere gore daha fazla aclik hisi duyduklari gorulmustur Bu arastirmadan sonra istah ve tatlandiricilar arasindaki baglantiyi ortaya koymak icin bircok arastirma yapilmistir Baska bir arastirmaya gore de sakiz cignemenin istah acici etkisini ortaya koymustur Dogal ve yapay tatlandiricilarDogal tatlandirici molekulleri benzerlerinin laboratuvarlarda yapay olarak sentezlenmesi ile elde edilen maddelerdir Genellikle sifir ya da sifira yakin miktarda kalori icerirler Insan yapisinin gelisimi boyunca karsilasmadigi bu tur kimyasal maddelere uzun donemde nasil tepki verecegini her zaman dogru bicimde belirlemek mumkun olmadigindan bu turden yeni bir urunun kullanima sunulmasi icin gerekli yasal izinlerin alinmasi cok zordur Yapay Tatlandiricilar genellikle bitkilerden ayristirilan kimyasal maddelerdir Bu maddelerden bazilari ayni agirliktaki sekerden daha tatli olduklari halde daha az enerji icerdikleri icin seker yerine kullanilabilirler Dogal ve Yapay Tatlandiricilar Tatlilik DereceleriDogal Tatlandiricilar Yapay TatlandiricilarAdi Tatlilik Derecesi Adi Tatlilik Derecesi Adi Tatlilik Derecesi550 Sorbitol 0 6 200 Erythritol 0 7 Stevia 250 Aspartam Aspartame 160 200 Glycyrrhizin 0 7 0 92 Siklamat Cyclamate 30Gliserol Glycerol 0 6 Thaumatin 2000 3000 1500Hydrojene nisasta hidrolizatlari 0 4 0 9 1 8000 Isomalt 0 45 0 65 4000 1950 e Amerika da yasaklanmistir Lactitol 0 4 Saccharin benzosulfamit 300100 6000 9 guanidin tatlandirici 160 000 Gidalarda kullanilmasi Yasaktir 0 5 guanidin tatlandirici 200000 Gidalarda kullanilmasi Yasaktir 3000 guanidin tatlandirici 200000 Gidalarda kullanilmasi Yasaktir 500 guanidin tatlandirici 220000 Gidalarda kullanilmasi Yasaktir Kaynakca e V Sehr viel Susskraft im Vergleich zum Zucker 27 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Auf suessstoff verband de Tatlandiricilar olu kirik baglanti Wikipedia Almanca 17 09 15 Tarnhinde bakilmistir a b DGE Sussstoffe in der Ernahrung 4 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Auf dge de 2 Mai 2007 Martin R Weihrauch u a Kunstliche Sussstoffe Haben sie ein kanzerogenes Potential In Medizinische Klinik 96 2001 Nr 11 S 670 675 DOI 10 1007 PL00002158 BfR Bewertung von Sussstoffen 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Auf bfr bund de 21 August 2003 PDF 20 kB a b c d e Martin R Weihrauch u a Kunstliche Sussstoffe Haben sie ein kanzerogenes Potential In Medizinische Klinik 96 2001 Nr 11 S 670 675 J E Blundell A J Hill The Lancet Volume 327 Issue 8489 Pages 1092 1093 10 May 1986 DOI 10 1016 S0140 6736 86 91352 8 F Bellisle A Drewnowski Intense sweeteners energy intake and the control of body weight In European Journal of Clinical Nutrition 61 2007 S 691 700 PMID 17299484 DOI 10 1038 sj ejcn 1602649