Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İskandinavya, Kuzey Avrupa'da, kendisini oluşturan halklar arasında güçlü tarihi, kültürel ve dilsel bağları olan bir alt bölgedir. İngilizce kullanımında, İskandinavya genellikle Danimarka, Norveç ve İsveç'i ifade eder. Bazen daha geniş anlamda Finlandiya, İzlanda ve Faroe Adaları'nı da kapsayacak şekilde ifade edilebilir. Bu ülkelerin dilleri Fince dışında birbirine benzemektedir. Bu dillere Kuzey Cermen dilleri veya İskandinav dilleri denir. Danimarka Danca, Norveç Norveççe, İsveç İsveççe, İzlanda İzlandaca dillerini kullanmaktadırlar.
Norveç, Avrupa'nın en zengin ülkelerinden biridir. Petrol ihracatçı ülkesi olması, balıkçılık faaliyetleri ve İngiltere ile ilgili tutumları yüzünden, Avrupa Birliği'ne katılmamıştır.
- İzlanda AB üyesi değildir.
- Danimarka 1973'te AB'ye girmiştir.
- Danimarka'ya bağlı Grönland adası 1979 yılında AB'den referandum ile ayrılmıştır.
- İsveç ve Finlandiya ancak 1995'te tarafsızlık politikasından vazgeçerek AB safına katılmışlardır.
Tarihsel gelişimi
Orta Çağ'da bugün Norveç, İsveç, Danimarka, Rusya ve İzlanda olarak bilinen ülkeler benzer kültürel, dilsel (Eski Norsça) ve dinsel (Nors mitolojisi) ortamı paylaşmışlardır. 12. yüzyıldan itibaren bugün Finlandiya olarak bilinen ülke İsveç Krallığı'yla ortak bir gelişim sürecini yaşamış ve giderek onunla eklemlenmiştir. Ortak geçmişin önemli örneklerinden biri de bugün Norveç, İsveç ve Finlandiya olarak bilinen ülkelerin Sami (Lap) yaşam biçimini içselleştirmeleridir. Aslında, bütün Nordik ülkeleri azınlık gruplarını içlerinde barındırmaktadır ve bu gruplar diğer bir Nordik ülkenin nüfusu içinde yer almaktadır (Örneğin Sami (Lapp) Irkı).
Fince kökensel açıdan bir Ural dilidir. Dilsel açıdan Avrasya kökenli bu halk daha sonra Nordikleşmiştir. Fince, diğer Ural dilleriyle, özellikle de Baltık-Fin dilleri grubunda yer alan Estonca ve Karelce gibi diller ile yakından ilişkilidir.
Yaklaşık 1000 yılında Hristiyanlığı benimsedikten sonra, yerel düzeydeki birleşme süreçleri Danimarka, Norveç ve İsveç'in ayrı krallıklar olarak kurulmasına yol açtı. 1200'lerin ortalarında Finlandiya İsveç'in bir parçası haline gelirken, İzlanda, Faroe Adaları, Shetland, Orkney, İskoçya ve İrlanda'nın büyük bir bölümü Norveç'in oldu (bu akınlar Avrupalı tarihçiler tarafından Kavimler Göçü sayılır). 16. yüzyıl boyunca bütün Nordik ülkeleri Protestan reformunu izledi. Finlandiya'da çok az da olsa Ortodoks cemaati bulunmaktaydı.
14. yüzyılda, Danimarka, Norveç ve İsveç (Finlandiya dahil) Kalmar Birliği altında birleşti. Danimarka hızla öncü ülke haline geldi. Fakat 16. yüzyılın başlarında İsveç kendi bağımsız krallığını yeniden kurdu. Danimarka'nın Norveç üzerindeki egemenliği 1814 yılına kadar sürdü. Bu tarihten sonra Danimarka kralı Norveç'i İsveç'e verdi. İzlanda, Grönland ve Faroe Adaları Danimarka'ya kaldı.
17. yüzyılda Avrupa'nın büyük güçlerinden biri haline gelen İsveç sömürgelerini bir bir kaybetti. Süreç 1809 yılında Finlandiya'nın Rusya'ya bağlanmasıyla daha da kötüleşti.
19. yüzyıl İsveç ile Norveç'in birleşmesine tanıklık etti. Ancak bu birleşme Norveç'in artan huzursuzluğundan dolayı 1905 yılında sona erdi. Aynı dönemde İsveç ve Danimarka arasında İskandinavyacılık doğmuştur. Bu hareket üç İskandinav ülkesini birleştirmeyi hedeflediyse de başarıya ulaşamadı.
Birinci Dünya Savaşı ve özellikle 1917'deki Rusya devriminin ortasında Finlandiya tarihte ilk defa bağımsız bir devlet olarak ortaya çıktı. İkinci Dünya Savaşı sırasında İzlanda Danimarka'dan bağımsızlığını kazandı. Böylece 1952 yılında kurulan Nordik konseyinin üye ülkeleri ortaya çıkmış oldu.
Nordik ülkeleri savaş sonrası dönemde, özellikle sosyal alanda ortak politikalar uyguladılar (Örneğin ). Bütün Nordik ülkeleri yüksek vergilerle oluşturulan kamu sektörüne ve geniş sosyal güvenlik sistemine sahip refah devletlerine dönüştüler. Bu gelişmelerin kökeninde iki savaş arasındaki dönemde bütün Nordik ülkelerinde Sosyal Demokrat hükûmetlerin iktidara gelmesinin payı vardı.
Kaynakça
- ^ . Oxford Dictionaries. 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2016.
A large peninsula in north-western Europe, occupied by Norway and Sweden [...] A cultural region consisting of the countries of Norway, Sweden, and Denmark and sometimes also of Iceland, Finland, and the Faroe Islands
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta İskandinavya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iskandinavya Kuzey Avrupa da kendisini olusturan halklar arasinda guclu tarihi kulturel ve dilsel baglari olan bir alt bolgedir Ingilizce kullaniminda Iskandinavya genellikle Danimarka Norvec ve Isvec i ifade eder Bazen daha genis anlamda Finlandiya Izlanda ve Faroe Adalari ni da kapsayacak sekilde ifade edilebilir Bu ulkelerin dilleri Fince disinda birbirine benzemektedir Bu dillere Kuzey Cermen dilleri veya Iskandinav dilleri denir Danimarka Danca Norvec Norvecce Isvec Isvecce Izlanda Izlandaca dillerini kullanmaktadirlar Iskandinavya nin kisin uzaydan uydu araciligiyla cekilmis bir goruntusu Norvec Avrupa nin en zengin ulkelerinden biridir Petrol ihracatci ulkesi olmasi balikcilik faaliyetleri ve Ingiltere ile ilgili tutumlari yuzunden Avrupa Birligi ne katilmamistir Izlanda AB uyesi degildir Danimarka 1973 te AB ye girmistir Danimarka ya bagli Gronland adasi 1979 yilinda AB den referandum ile ayrilmistir Isvec ve Finlandiya ancak 1995 te tarafsizlik politikasindan vazgecerek AB safina katilmislardir Tarihsel gelisimiNordik ulkelerin bayraklari Orta Cag da bugun Norvec Isvec Danimarka Rusya ve Izlanda olarak bilinen ulkeler benzer kulturel dilsel Eski Norsca ve dinsel Nors mitolojisi ortami paylasmislardir 12 yuzyildan itibaren bugun Finlandiya olarak bilinen ulke Isvec Kralligi yla ortak bir gelisim surecini yasamis ve giderek onunla eklemlenmistir Ortak gecmisin onemli orneklerinden biri de bugun Norvec Isvec ve Finlandiya olarak bilinen ulkelerin Sami Lap yasam bicimini icsellestirmeleridir Aslinda butun Nordik ulkeleri azinlik gruplarini iclerinde barindirmaktadir ve bu gruplar diger bir Nordik ulkenin nufusu icinde yer almaktadir Ornegin Sami Lapp Irki Fince kokensel acidan bir Ural dilidir Dilsel acidan Avrasya kokenli bu halk daha sonra Nordiklesmistir Fince diger Ural dilleriyle ozellikle de Baltik Fin dilleri grubunda yer alan Estonca ve Karelce gibi diller ile yakindan iliskilidir Yaklasik 1000 yilinda Hristiyanligi benimsedikten sonra yerel duzeydeki birlesme surecleri Danimarka Norvec ve Isvec in ayri kralliklar olarak kurulmasina yol acti 1200 lerin ortalarinda Finlandiya Isvec in bir parcasi haline gelirken Izlanda Faroe Adalari Shetland Orkney Iskocya ve Irlanda nin buyuk bir bolumu Norvec in oldu bu akinlar Avrupali tarihciler tarafindan Kavimler Gocu sayilir 16 yuzyil boyunca butun Nordik ulkeleri Protestan reformunu izledi Finlandiya da cok az da olsa Ortodoks cemaati bulunmaktaydi 14 yuzyilda Danimarka Norvec ve Isvec Finlandiya dahil Kalmar Birligi altinda birlesti Danimarka hizla oncu ulke haline geldi Fakat 16 yuzyilin baslarinda Isvec kendi bagimsiz kralligini yeniden kurdu Danimarka nin Norvec uzerindeki egemenligi 1814 yilina kadar surdu Bu tarihten sonra Danimarka krali Norvec i Isvec e verdi Izlanda Gronland ve Faroe Adalari Danimarka ya kaldi 17 yuzyilda Avrupa nin buyuk guclerinden biri haline gelen Isvec somurgelerini bir bir kaybetti Surec 1809 yilinda Finlandiya nin Rusya ya baglanmasiyla daha da kotulesti 19 yuzyil Isvec ile Norvec in birlesmesine taniklik etti Ancak bu birlesme Norvec in artan huzursuzlugundan dolayi 1905 yilinda sona erdi Ayni donemde Isvec ve Danimarka arasinda Iskandinavyacilik dogmustur Bu hareket uc Iskandinav ulkesini birlestirmeyi hedeflediyse de basariya ulasamadi Birinci Dunya Savasi ve ozellikle 1917 deki Rusya devriminin ortasinda Finlandiya tarihte ilk defa bagimsiz bir devlet olarak ortaya cikti Ikinci Dunya Savasi sirasinda Izlanda Danimarka dan bagimsizligini kazandi Boylece 1952 yilinda kurulan Nordik konseyinin uye ulkeleri ortaya cikmis oldu Nordik ulkeleri savas sonrasi donemde ozellikle sosyal alanda ortak politikalar uyguladilar Ornegin Butun Nordik ulkeleri yuksek vergilerle olusturulan kamu sektorune ve genis sosyal guvenlik sistemine sahip refah devletlerine donustuler Bu gelismelerin kokeninde iki savas arasindaki donemde butun Nordik ulkelerinde Sosyal Demokrat hukumetlerin iktidara gelmesinin payi vardi Kaynakca Oxford Dictionaries 24 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Aralik 2016 A large peninsula in north western Europe occupied by Norway and Sweden A cultural region consisting of the countries of Norway Sweden and Denmark and sometimes also of Iceland Finland and the Faroe Islands Dis baglantilarWikimedia Commons ta Iskandinavya ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir